![]() | Pobierz cały dokument 17.prawo.procesowe.prawo.rzymskie.skrypty.doc Rozmiar 48 KB |
Prawo procesowe
Powództwo: wniosek zgłoszony przez powoda do sądu oparty na istnieniu roszczenia tj. skonkretyzowanego uprawnienia podmiotowego opartego na prawie materialnym
Actio: odpowiednik współczesnego powództwa, ale nie musiało mieć oparcia w normie prawa materialnego, mogła być przyznana przez pretora w oparciu o jego imperium
Zdolność procesowa: prawna możność występowania jako strona w postępowaniu sądowym, zależała od zdolności do czynności prawnych i zdolności prawnej. Peregryni uzyskali zdolność procesową dopiero w procesie formułkowym
Legitymacja procesowa: możność występowania jako strona w konkretnym procesie
czynna - ad strony powodowej
bierna - ad strony pozwanego
Zastępstwo procesowe: dwa rodzaje zastępców
cognitor: ustanawiany w sposób formalny przed sądem, zastępca bezpośredni
procurator: zastępca pośredni, jego działania musiały być zatwierdzone przez zastępowanego
Postępowanie ma charakter kontradyktoryjny tj. proces toczy się w formie sporu między stronami, które są wyłącznymi dysponentami postępowania, rola sędziego jest w pewnym sensie bierna
Ne eat iudex ultra petita partium: sędzia nie mógł wychodzić poza granice wyznaczone przez strony, w procesie formułkowym był związany treścią condemnatio
Ciężar dowodu : „ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu wywodzi skutki prawne” obciąża stronę, która twierdzi a nie stronę, która zaprzecza (pozwany musiał jednak udowodnić okoliczności będące podstawą przyznania mu exceptio).
Dowodami mogły być zeznania świadków, przesłuchanie stron, przysięga, opinia biegłych, dokumenty itp. Aż do procesu kognicyjnego swobodna ocena dowodów
Proces legisakcyjny
najstarszy rodzaj postępowania sądowego, aż do lex Aebutia (II w. p.n.e.) jedyny rodzaj postępowania sądowego dostępny tylko dla obywateli rzymskich, zniesiony przez Augusta w 17 r. pn.e.;
postępowanie bardzo formalne, skuteczność działań stron zależała od wypowiadania określonych formuł słownych, pomyłka powodowała przegranie sporu
podział na dwie fazy: in iure i apud iudicem
w fazie in iure pretor lub inny urzędnik (edyl kurulny, namiestnik prowincji) badał poprawność formuł słownych (jeżeli strony wypowiedziały je poprawnie przekazywał sprawę sędziemu), strony wyrażały zgodę na osobę sędziego
w fazie apud iudicem sędzia prywatny rozstrzygał spór
przejście od fazy in iure do fazy apud iudicem : litis contestatio: formalne ugruntowanie sporu dające sędziemu prawo do wydania wyroku
pozew prywatny (in ius vocatio)
wyrok nie podlegał apelacji
![]() | Pobierz cały dokument 17.prawo.procesowe.prawo.rzymskie.skrypty.doc rozmiar 48 KB |