17.Prawo procesowe, PRAWO RZYMSKIE skrypty prawo I rok

Pobierz cały dokument
17.prawo.procesowe.prawo.rzymskie.skrypty.doc
Rozmiar 48 KB

Fragment dokumentu:

Prawo procesowe

Powództwo: wniosek zgłoszony przez powoda do sądu oparty na istnieniu roszczenia tj. skonkretyzowanego uprawnienia podmiotowego opartego na prawie materialnym

Actio: odpowiednik współczesnego powództwa, ale nie musiało mieć oparcia w normie prawa materialnego, mogła być przyznana przez pretora w oparciu o jego imperium

Zdolność procesowa: prawna możność występowania jako strona w postępowaniu sądowym, zależała od zdolności do czynności prawnych i zdolności prawnej. Peregryni uzyskali zdolność procesową dopiero w procesie formułkowym

Legitymacja procesowa: możność występowania jako strona w konkretnym procesie

  • czynna - ad strony powodowej

  • bierna - ad strony pozwanego

Zastępstwo procesowe: dwa rodzaje zastępców

  • cognitor: ustanawiany w sposób formalny przed sądem, zastępca bezpośredni

  • procurator: zastępca pośredni, jego działania musiały być zatwierdzone przez zastępowanego

Postępowanie ma charakter kontradyktoryjny tj. proces toczy się w formie sporu między stronami, które są wyłącznymi dysponentami postępowania, rola sędziego jest w pewnym sensie bierna

Ne eat iudex ultra petita partium: sędzia nie mógł wychodzić poza granice wyznaczone przez strony, w procesie formułkowym był związany treścią condemnatio

Ciężar dowodu : „ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu wywodzi skutki prawne” obciąża stronę, która twierdzi a nie stronę, która zaprzecza (pozwany musiał jednak udowodnić okoliczności będące podstawą przyznania mu exceptio).

Dowodami mogły być zeznania świadków, przesłuchanie stron, przysięga, opinia biegłych, dokumenty itp. Aż do procesu kognicyjnego swobodna ocena dowodów

Proces legisakcyjny

  • najstarszy rodzaj postępowania sądowego, aż do lex Aebutia (II w. p.n.e.) jedyny rodzaj postępowania sądowego dostępny tylko dla obywateli rzymskich, zniesiony przez Augusta w 17 r. pn.e.;

  • postępowanie bardzo formalne, skuteczność działań stron zależała od wypowiadania określonych formuł słownych, pomyłka powodowała przegranie sporu

  • podział na dwie fazy: in iure i apud iudicem

  1. w fazie in iure pretor lub inny urzędnik (edyl kurulny, namiestnik prowincji) badał poprawność formuł słownych (jeżeli strony wypowiedziały je poprawnie przekazywał sprawę sędziemu), strony wyrażały zgodę na osobę sędziego

  2. w fazie apud iudicem sędzia prywatny rozstrzygał spór

  3. przejście od fazy in iure do fazy apud iudicem : litis contestatio: formalne ugruntowanie sporu dające sędziemu prawo do wydania wyroku