BÓLE BRZUCHA: bóle o różnej charakterystyce odczuć, różnym nasileniu, rytmiczności i czasie trwania; ból w obrębie jamy brzusznej może być uogólniony lub ograniczony do pewnej części, może też być odniesiony do jednego narządu w jamie brzusznej
zapalenie pęcherzyka żółciowego - silny ból skojarzony z nudnościami lub wymiotami; umiejscowiony w prawej okolicy podżebrowej; promieniujący do prawej łopatki; bolesność przy obmacywaniu prawego, górnego kwadrantu brzucha
zapalenie trzustki - silny ból, skojarzony z nudnościami i wymiotami; umiejscowiony w okolicy pępkowej i nadbrzuszu z promieniowaniem do lewej łopatki i grzbietu; bolesność przy obmacywaniu; gorączka
choroba wrzodowa - ból o nieregularnej rytmiczności lub nawracający w postaci kilkutygodniowych okresów szczególnie wiosną czy jesienią; spożycie posiłku u około 50% chorych z owrzodzeniem dwunastnicy przynosi krótkotrwałą ulgę; u chorych z wrzodem trawiennym żołądka posiłek zazwyczaj nasila dolegliwości; bolesność w okolicy środkowego nadbrzusza
rak żołądka - ból tępy, ciągły, często nie wykazuje zależności od pory roku i rodzaju posiłku; jest objawem późnym
niedrożność jelit - bóle skurczowe (kolka) skojarzone z nudnościami, wymiotami; nieoddawanie stolca i gazów; umiejscowienie bólów zależy od lokalizacji przeszkody powodującej niedrożność
zapalne choroby jelit - bóle skurczowe lub tępe w okolicy pępka lub w podbrzuszu; uczucie wstrętu do jedzenia - utrata masy ciała; wymioty; niekiedy biegunki z domieszką krwi we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego
zapalenie wyrostka robaczkowego - ból w nadbrzuszu, nieco później umiejscowiony w okolicy biodrowej; ból szybko narastający w swoim nasileniu; typowy rozwój objawów - ból w środkowym nadbrzuszu, później w prawym dolnym kwadrancie brzucha - nudności i wymioty - bolesność przy obmacywaniu w okolicy wyrostka - gorączka
NIESTRAWNOŚĆ i WZDĘCIE: suma wielu różnych dolegliwości określanych przez chorych jako - bóle brzucha, wzdęcia, odbijania, nudności, niesmak w ustach
NUDNOŚCI i ODRUCHY WYMIOTNE bez wymiotów: zmienne i subiektywne odczucia odczuwane jako zbliżające się wymioty, tendencje do pobudzenia do wymiotów
odruchy wymiotne - serie skurczowych, poronnych ruchów oddechowych z zamkniętą głośnią i ustami, z jednoczesnymi, przeciwstawnymi skurczami mięśni brzucha; objawom towarzyszą zaburzenia neurowegetatywne (ślinotok, bladość, częstoskurcz serca, omdlenia, potliwość, ogólne osłabienie); nie dochodzi jednak do usunięcia zawartości żołądka na zewnątrz
WYMIOTY: aktywne, odruchowe, opróżnianie zawartości żołądka;
barwa brunatna (<fusy od kawy>) - krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego - krew pod wpływem soku żołądkowego
barwa żółta lub zielonkawa (+ gorzki posmak) - domieszki żółci
zabarwienie wodniste (kwaśny odczyn) - usunięcie czystego soku żołądkowego
resztki pokarmu - zwolniony pasaż treści pokarmowej
ZGAGA: piekący ból umiejscowiony za dolną częścią mostka; połączony z niesmakiem w ustach; występuje często po jedzeniu i w pozycji leżącej upośledzona czynność zwieracza dolnej części przełyku, zarzucanie soku żołądkowego i treści pokarmowych; zgagę nasila picie alkoholu i kawy, spożywanie ostrych przypraw i owoców cytrusowych
POWIĘKSZENIE BRZUCHA: nienormalnie szybko powstające zwiększenie objętości brzucha, jego obwodu i uwypuklenia; może być ostre lub przewlekłe; może zależeć od nagromadzenia się gazu, płynu, patologicznej tkanki lub tkanki tłuszczowej; przyczyna może być anatomiczna (guz) lub uogólniona (przesięk)
PRZEPUKLINA: uwypuklenie się pętli jelita lub części narządu przez otwór lub ścieńczenie w powłokach brzucha, lub też przez rozszerzenie naturalnych kanałów
ZAPARCIE: rzadsze niż prawidłowe (rzadziej niż co 2 dzień) oddawanie małych ilości (mniej niż 50g) nadmiernie suchych stolców
BIEGUNKA: częste (więcej niż 3 razy na dobę przez 2 dni) oddawanie płynnych - wodnistych stolców
leki przeczyszczające i niestrawne pokarmy - źle wchłaniane substancje (substancje aktywnie osmotycznie)
zaburzenia elektrolitów (nadmiar gastryny, VIP i kalcytoniny; zmniejszenie stężenia sodu i potasu we krwi)
zapalenia i owrzodzenia błony śluzowej jelit - niesprawna resorpcja wody
zmniejszenie powierzchni czynnej jelit - zmniejszone wchłanianie
zastój masy trawiennej w jelicie - nadmierny wzrost bakterii jelitowych, hydroliza soli kwasów żółciowych
stolce tłuszczowe
KREW W STOLCU: obecność świeżej krwi w stolcu świadczy o krwawieniu z naczyń odbytniczych lub o przechodzeniu przez nią świeżej krwi z jelita
SMOLISTE STOLCE: oddawanie stolca zawierającego krew o czarnym - smolistym zabarwieniu (działanie na krew bakterii jelitowych)