ASTMA OSKRZELOWA:
napady duszności związane z nadreaktywnością nabłonka oskrzelowego na pewne bodźce (czynniki)
napady duszności, świszczącego oddechu i ściskania w klatce piersiowej, zwykle występują w nocy lub często nad ranem, mogą trwać od kilku minut do kilku godzin
atak rozpoczyna się uczuciem ucisku i rozpierania w klatce piersiowej, które zwykle przechodzi w duszność wydechową
duszności towarzyszy męczący kaszel z odpluwaniem niewielkiej ilości lepkiej wydzieliny oraz niekiedy lęk
w ciężkiej postaci choroby występują: sinica, trudności w mówieniu, tachykardia, wdechowe ustawienie klatki piersiowej, praca dodatkowych mięśni oddechowych i zaciąganie przestrzeni międzyżebrowych oraz narastające zaburzenia świadomości
KLASYFIKACJA CIĘŻKOŚCI ASTMY:
STOPIEŃ 1:objawy rzadziej niż 1 raz w tygodniu
zaostrzenia krótkotrwałe
objawy nocne nie częściej niż 2 razy w miesiącu
STOPIEŃ 2:objawy częściej niż raz w tygodniu, ale rzadziej niż 1 raz dziennie
zaostrzenia mogą zaburzać sen i utrudniać dzienną aktywność
objawy nocne częściej niż 2 razy w miesiącu
STOPIEŃ 3:objawy występują codziennie
zaostrzenia mogą zaburzać sen i utrudniać dzienną aktywność
objawy nocne częściej niż 1 raz w tygodniu
konieczność krótko działającej inhalacji codziennie
STOPIEŃ 4:objawy występują codziennie
częste zaostrzenia
częste objawy nocne
ograniczenie aktywności fizycznej
PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (P.O.CH.P.):
skojarzenie rozedmy płuc i przewlekłego zapalenia oskrzeli, głównie na tle palenia tytoniu i predyspozycji osobniczej
objawy zapalenia oskrzeli - kaszel i wykrztuszanie, potem dołącza się duszność wysiłkowa, a następnie spoczynkowa oraz objawy prawokomorowej niewydolności krążenia (charakterystyczne poranne wykrztuszanie połączone z kaszlem oraz niekiedy z dusznością)
zmieniona zapalnie błona śluzowa drzewa oskrzelowego jest nadwrażliwa (nadreaktywność oskrzeli)
objawy skurczu oskrzeli, okresy <świszczącego oddechu>
ropna plwocina, żółta lub żółto - zielona
badaniem przedmiotowym stwierdza się początkowo zaburzenia czynnościowe oskrzeli (okresowo świsty i furczenia), później nieodwracalne zmiany anatomiczne, objawy rozedmy płuc, niewydolności krążenia i cechy niewydolności oddechowej
objawy zaawansowanej rozedmy płuc - duszność wysiłkowa po wyjściu na powietrze, podczas chodzenia pod wiatr, często towarzyszą objawy przewlekłego zapalenia oskrzeli
NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA:
charakteryzuje się niedostatecznym utlenowaniem krwi w płucach oraz hiperkapnią
upośledzona wymiana gazowa w płucach - zaburzenia wentylacyjne, dyfuzyjne lub nieprawidłowy stosunek perfuzji do wentylacji w płucach
przyczyny płucne: odma opłucnowa, napady astmy oskrzelowej
przyczyny pozapłucne - upośledzenie czynności oddychania, niewydolność serca, zaburzenia czynności nerwów i mięśni zaopatrujących klatkę piersiową, zaburzenia stabilności klatki piersiowej
objawy: sinica (u chorych aktualnie nieleczonych tlenem), zmiany psychiki - od niepokoju, agresywności do stanu przedśpiączkowego i śpiączki
KLASYFIKACJA wg duszności:
STOPIEŃ 1:duszność po wejściu na 2 piętro lub duszność podczas szybkiego chodzenia po równym terenie lub normalnego po niewielkim wzniesieniu
STOPIEŃ 2:duszność po wejściu na 1 piętro lub niemożność dotrzymania kroku osobie zdrowej w tym samym wieku
STOPIEŃ 3:duszność po wejściu na ½ piętra lub duszność podczas chodzenia własnym tempem po równym terenie
STOPIEŃ 4:duszność podczas ubierania się i toalety
DUSZNOŚĆ, ZADYSZKA, UCZUCIE BRAKU POWIETRZA: subiektywne wrażenie albo odczucie braku powietrza i wynikająca stąd konieczność nasilenia i przyspieszenia oddychania; oddychanie jest nieproporcjonalnie duże w stosunku do aktywności fizycznej chorego;
duszność stała lub ciągła - przewlekły nieżyt oskrzeli z rozedmą płuc, rozlane zwłóknienie płuc, stany zatorowości płuc, zespoły z nadciśnieniem płucnym, trwałe upośledzenie wentylacji płuc)
duszność napadowa - duszność astmatyczna
duszność wdechowa - choroby zwłóknieniowe płuc (dychawica sercowa), zrosty opłucnowe - opory oddechowe, praca oddechowa, spłycenie oddechów, hiperwentylacja - objawy: napięcia i przerost pomocniczych mięśni wdechowych, unoszenie klatki piersiowej
duszność wydechowa - charakterystyczna dla astmy oskrzelowej i wszystkich chorób zwężających oskrzela - pracy mięśni tłoczni brzusznej
duszność mieszana
astma sercowa (z powodu niewydolności serca)
duszność spoczynkowa - występuje przy pełnym unieruchomieniu ciała
duszność wysiłkowa - wg klasyfikacji wysiłkowej (patrz - niewydolność oddechowa)
inne przyczyny duszności - kwasica metaboliczna, niedokrwistość, psychogenne zespoły hiperwentylacyjne, nadczynność gruczołu tarczowego, zatrucie CO, gorączka
orthopnoë - duszność w pozycji horyzontalnej (poziomej), która ustępuje w pozycji siedzącej lub stojącej; występuje często w formie napadów duszności nocnej, z reguły u chorych z przewlekłą niewydolnością LK (nagromadzenie krwi w płucach)
KASZEL, WYKRZTUSZANIE WYDZIELINY OSKRZELOWEJ:
definicje: kaszel jest aktem nagłego usuwania powietrza z płuc;
gwałtowny, angażujący pomocnicze mięśnie wydech, następujący po przygotowawczym głębokim wdechu;
jako fizjologiczny odruch jest krótkotrwały i przejściowy
połączony z wykrztuszaniem nieprawidłowej śluzowej albo śluzowo - ropnej wydzieliny wskazuje na chorobę oskrzeli