Formy terenu

Scenariusz zajęć w klasie IV

 

Cele lekcji: Poziom wiadomości - uczeń zna pojęcia: krajobraz, teren, równina, pagórek, dolina - uczeń zna nazwy geograficzne i zwyczajowe kilku najbliższych wyraźnie odznaczających się w krajobrazie form terenu - uczeń zna elementy pagórka - uczeń rozróżnia stok łagodny, wklęsły i wypukły, wierzchołek, szczyt - uczeń rozumie związek między krajobrazem a dominującymi formami terenu Poziom umiejętności - uczeń umie wskazać istotne różnice między podstawowymi formami terenu Czas trwania zajęć: 2 godz. (wskazane jest wykorzystanie lekcji techniki lub plastyki do realizacji zajęć zintegrowanych z przyrodą) Metody: obserwacja, pokaz, praktyczne (modelowanie) Formy pracy: indywidualna i zbiorowa Środki dydaktyczne: tektura formatu A3, masa papierowa, farby plakatowe, pędzle, gazety (tyle kompletów, ile zespołów 4-osobowych w klasie), karty ćwiczeń; J. Lewicka - 100 technik plastycznych, Nasza Ksiegarnia, 1967 Przebieg zajęć: Przygotowanie - skompletowanie środków dydaktycznych potrzebnych do lekcji - przygotowanie kart pracy i powielenie ich w odpowiedniej ilości - przygotowanie masy papierowej Przeprowadzenie lekcji - wprowadzenie do lekcji (nauczyciel poleca uczniom wstać i podejść do okna, wyjrzeć za okno, następnie zająć swoje miejsca w ławkach ); - problem: co oznacza słowo krajobraz i jakie są jego elementy; - ćwiczenia we wskazywaniu form terenu o różnych kształtach; - uczniowie wykonują ćwiczenie 1 z karty ćwiczeń „Widok z okna”; - nauczyciel dzieli klasę na 4-osobowe zespoły, wyjaśnia zadania i przydziela materiały do ćwiczenia: gazety do zabezpieczenia stolików, tektury formatu A3, masę papierową, farby plakatowe, pędzle; - uczniowie modelują formy terenu występujące w najbliższej okolicy; - uczniowie poznają pagórki o różnych stokach, wierzchołkach; - wyjaśnianie jaki to jest stok: łagodny, stromy, urwisty, wklęsły; wierzchołek płaski, kopulasty, ostry; - uczniowie wymieniają nazwy lokalnie występujących pagórków; - uczniowie porządkują stanowiska pracy, myją ręce i zajmują miejsca w ławkach; Przerwa ruchowa przy otwartym oknie - uczniowie wypełniają kartę ćwiczeń - ćwiczenie 2 - po zaschnięciu masy papierowej uczniowie malują wymodelowaną planszę plastyczną - zbiorowa klasyfikacja form terenu na płaskie, wklęsłe i wypukłe (schematyczny rysunek na tablicy) - uczniowie dzielą formy terenu na: płaskie - równiny wklęsłe - dolina i kotlina wypukłe - pagórek, wzgórze, góra -    próba wyjaśnienia jaki wpływ mają formy terenu na krajobraz, jaki jest ich udział w decydowaniu o ukształtowaniu  powierzchni: równinnej terenu falistego terenu pagórkowatego Podsumowanie - uczniowie wykonują ćwiczenie 3 z karty ćwiczeń Ocena aktywności - nauczyciel ocenia wysiłek i osiągnięcia uczniów Zadanie domowe: Napisz jakie formy terenu występują w Twojej okolicy. Opisz je. KARTA ĆWICZEŃ NR 1 Ćwiczenie 1. Narysuj formy terenu występujące w Twojej okolicy                                                             Widok z okna Ćwiczenie 2. Rozpoznaj i podpisz na rysunku poszczególne formy terenu Uwagi i wnioski: Lekcja ta może być przeprowadzona w terenie - ogródek przyrodniczy z piaskownicą Zamiast modelowania z masy papierowej wykorzystać można do modelowania mokry piasek. Instrukcja przygotowania masy papierowej: Drobne kawałki papieru gazetowego zalewamy wodą i gotujemy przez kilka godzin, mieszając od czasu do czasu. Roztarty papier odsączamy od wody i odmierzając np. szklanką wkładamy do miski, do której wlewamy taką samą ilość rozpuszczonego kleju malarskiego. Klej przyrządzamy w ten sposób: do ¾ wody wsypujemy ¼  kleju. Nie należy robić odwrotnie, to znaczy do suchego kleju dolewać wody. Mieszamy dokładnie klej z wodą, po godzinie klej nadaje się do użycia. Teraz do mieszaniny papieru z klejem wsypujemy mieloną strąconą kredę w takiej samej ilości objętościowej, jak klej. Następnie wszystko (czyli 1/3 roztartego papieru, 1/3 kleju rozpuszczonego w wodzie i 1/3 kredy) mieszamy drewnianą łyżką, a potem wyrabiamy ręką jak ciasto i wkrótce mamy gotową masę. Przedmioty wykonane z tej masy nie ulegają deformacji po wyschnięciu. Masa ta jest zdatna do użycia najwyżej 2-3 dni. Uwagi i wnioski: Modele pagórków  po wysuszeniu można wykorzystać na późniejszej lekcji przy realizacji zagadnienia „wysokość względna i bezwzględna”.

---