Listopad

Tematy kompleksowe

1. Igły, igiełki, kolce.

2. Każde dziecko marzy o zwierzątku.

3. Jak zwierzęta przygotowują się do zimy?

Zadania wychowawcze

1. Rozbudzanie zainteresowania wykonywaniem czynności użytkowych oraz szacunku dla pracy.

2. Kształtowanie pozytywnego stosunku uczuciowego do przyrody poprzez ukazanie wzajemnych zależności między światem zwierząt, roślin i czło­wiekiem.

3. Ukazywanie sposobów przystosowania się zwierząt do zmian związanych z nadej­ściem jesienno - zimowych chłodów.

Temat dnia	Cele	Uwagi
I. Igły, igiełki, kolce
„Układamy kalendarze, w których są dni i noce oraz dni tygodnia.”	dostrzegają rytm i stałe następstwo dni i nocy oraz dni tygodnia, kodują je przy pomocy umownych znaków układanych w sposób odzwierciedlający stały rytm, odczytują (dekodują) uwzględ­nione regularności, rozumieją, że słowo „tydzień” ma dwa zna­czenia: nazwy kolejnych dni poczynając od poniedziałku oraz okres siedmiu dni liczony od dowolnego dnia, zestaw ćwiczeń gimna­stycznych nr II (wg K. Wlaźnik) - nauka skoku obunóż przez przeszkody (wie­loskoki),ćwiczenie umiejęt­ności rzutu woreczkiem do celu.
„Czy tylko jeż ma kolce?”	ilustrują ruchem treść wiersza H. Zdzito­wieckiej pt. „Jeż”, wiedzą czym odżywia się jeż, wyodrębniają głoski w nagłosie i wygłosie wyrazów - nazw zwierząt stanowiących podstawowe pożywienie jeża (myszy, węże, chrząszcze), dzielą je na sylaby z określoną ilustracją naturalnych efektów perkusyjnych, potrafią wymienić - gdzie i u kogo - można zobaczyć: igły, igiełki, kolce, rysują odpowiednie kolce i igły (jeża, kasz­tana, rózy, choinki) -ABC. Książka sześcio­latka, s. 60, czytają zdania.
„I jak igła - wprowadzenie litery i, I	opisują treść obrazka sytuacyjnego w książce „ABC. Książka sześciolatka”, wyszukują przedmioty z głoską i w nazwie, uważnie słuchają wiersza L. J. Kerna pt. „Igła”, określają jego nastrój, poznają literę i, I, układają literę i, I z przedmiotów znajdujących się w sali, wykazują się pomysłowością, klasyfikują zbiory guzików na; okrągłe, kwadratowe, trójkątne, wykonują zadania w „ABC. Książce sześciolatka” zgodnie z poleceniem.
„Układamy kalendarze, w których są pory roku i miesiące”.	dostrzegają rytm i stałe następstwo pór roku i miesięcy, układają z umownych elementów kalendarze i odczytują zawarte tam regular­ności, zestaw ćwiczeń gimna­stycznych nr II (wg K. Wlaźnik) - nauka skoku obunóż przez przeszkody (wie­loskoki),ćwiczenie umiejęt­ności rzutu woreczkiem do celu.
„Kto szyje nam ubrania?”	omawiają w oparciu o obrazek i własne doświadczenia pracę krawcowej (krawca), wymieniają przedmioty niezbędne w pracowni krawieckiej, uważnie słuchają i uczą się piosenki pt. „Nożyce', tworzą rytmiczne improwizacje odpowiedzi na pytania n-lki, ćwiczą orientację w przestrzeni w czasie zabawy inhibicyjno - incytacyjnej, starannie wykonują zadanie w „ABC. Książce sześciolatka”.
„Fartuszek Tereski”	zapamiętują słowa krótkiego wiersza, potrafią dopasować nastrój słyszanej melodii do nastroju słów wiersza oraz zinterpretować nastrój ruchem, obszywają fastrygą wyznaczone miejsca na wyciętym z kartonu „fartuszku”, bezpiecznie posługują się igłą, ozdabiają fartuszek aplikacjami z kolorowego papieru lub rysują wzory kredkami (do wyboru).
„Z czego ten przedmiot jest zrobiony?”	rozwiązują zagadki tematyczne, ćwiczą mięśnie narządów mowy na zgłoskach dźwiękonaśladowczych, rozpoznają dźwięki, określają źródło ich pochodzenia, nazywają tworzywo, z którego wykonany jest przedmiot (na podstawie wrażeń słuchowych), wykonują ćwiczenia z „ABC. Książki sześciolatka” z wykorzystaniem zeberki Zuzi, s. 66, śpiewają piosenkę pt. „Nożyce”.
II. Każde dziecko marzy o zwierzątku
„Rola zwierząt w życiu człowieka”	rozpoznają głosy zwierząt odtwarzane z taśmy magnetofonowej i podają poprawnie ich nazwy, ćwiczą narządy artykulacyjne - śpiewają melodię piosenki na zgłoskach dźwiękonaśladowczych, rozwiązują zagadki, przestrzegają ustalonych reguł zabawy, segregują rysunki zwierząt (domowe, hodowlane, dziko żyjące), porównują liczebność zbiorów, stosują określenia: tyle samo, mniej, więcej, potrafią wymienić korzyści, jakie dają człowiekowi zwierzęta, wykazują inwencję twórczą w zabawie ru­chowej „Jakie zwierzę chciałbym mieć w domu?”
„K jak kot i nie tylko”- wprowadzenie litery k,K	podają nazwy zwierzą zaczynające się głoską k dokonują analizy i syntezy słuchowo-wzro­kowej wyrazów kot, Kamila, rozpoznają wśród innych poznanych liter litery k, K uzupełniają rysunek kota o brakujące ele­menty, starannie kolorują kontury, układają wyraz kot z rozsypanki literowej, zestaw ćwiczeń gimna­stycznych nr II (wg K. Wlaźnik) - nauka skoku obunóż przez przeszkody (wie­loskoki),ćwiczenie umiejęt­ności rzutu woreczkiem do celu.
„Uczę się wskazywać przyczynę i przewidy­wać skutek w prostych sytuacjach życiowych” - zabawa badawcza: „Co zmieniło smak wody?”	sprawdzają i określają smak wody z rozpusz­czonymi w niej substancjami spo­żywczymi: solą, cukrem, sokiem z cytryny oraz wody czystej łączą przyczynę ze skutkiem, ustalają czy spostrzeżone zmiany są, czy nie są odwra­calne.
„Dlaczego psa nazy­wamy najwierniejszym przyjacielem czło­wieka?” - rozmowa w oparciu o tekst literacki i własne doświadczenia dzieci	uważnie słuchają opowiadania J. E. Kuchar­skiego pt. „Wawa i jej pan”, formułują wypowiedzi słowne jako odpo­wiedź na pytanie zawarte w temacie zajęcia, określają nastrój i charakter piosenki pt. „Nasz As”, zapamiętują słowa i melodię krótkiej piosenki, wypełniają kontur psa pociętą włóczką, na­dają mu imię.
„Uczę się wskazywać przyczynę i przewidy­wać skutek” - zabawy umożliwiające odwraca­nie zmian przekształca­jących.	łączą przyczynę ze skutkiem, przewidują następstwo wykonywanej czynności oraz ustalają, jaka czynność poprzedzała obser­wowany efekt, zestaw ćwiczeń gimna­stycznych nr V: ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha, wyrabianie orientacji w przestrzeni w czasie biegu.
„Jaka to litera?” - wprowadzenie litery y, Y	w zabawie „Jeden i wiele” dostrzegają zmianę znaczeniową wyrazów, które mają na końcu głoskę y (liczba mnoga) układają z rozsypanki literowej wyrazy kot, koty oraz z rozsypanki wyrazowej podpis w formie równoważnika zdania To 1 kot, a to 2 koty, uzupełniają treść słuchanego wiersza J. Tuwima pt. „Kotek” o onomatopeje miau, pii, ćwiczą sprawność narządów mowy w zabawie artykulacyjno - ruchowej „Kotek”
III. Jak zwierzęta przygotowują się do zimy?
Ilustrowane obrazkami opowiadanie n-lki pt. „O gościach, co na ucztę nie przyszli”.	odtwarzają własnymi słowami treść bajki, potrafią określić, co jest prawdą a co bajką, rozpoznają na obrazkach i nazywają: ku­kułkę, jaskółkę, słowika i wilgę, umieją wyjaśnić, dlaczego jesień „wypę­dza” ptaki do ciepłych krajów, malowanie farbami na temat:„Hałabała zapra­sza gości” - przedstawiają postać krasnala według wła­snych wyobrażeń, obrazują dowolną scenę bajki, zestaw ćwiczeń gimna­stycznych nr V: ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha, wyrabianie orientacji w przestrzeni w czasie biegu.
„Jak i dlaczego poma­gamy ptakom?”	odpowiadając na pytania wykorzystują po­siadane wiadomości i treść eksponowanych obrazków, rozpoznają i nazywają ptaki zimujące w Polsce, układają z rozsypanki wyrazowej podpis pod obrazkiem w formie równoważnika zdania: „To tata i Tomek”, odczuwają potrzebę dokarmiania ptaków zimą uważnie słuchają piosenki pt. „Szedł listopad”, określają jej budowę: liczba zwrotek, refren
„Ptasia gospoda”	wycinają z kolorowego papieru elementy karmnika, naklejają na kartkę; rysują kred­kami świecowymi ptaki i scenerię, bezpiecznie posługują się nożyczkami, „Uczę się wskazywać przyczynę i przewidy­wać skutek” - zabawa dydaktyczna „Co się zmieniło?” - na podstawie obserwacji zmian typu: „do­dać i odjąć” ustalają, ile jest po każdej zmia­nie.
„Idzie zima, chudy nie przetrzyma”- insceniza­cja wiersza M. Kownac­kiej z wykorzystaniem opasek na głowę z wize­runkami zwierząt i ku­kiełki.	po uważnym wysłuchaniu wiersza potrafią określić czas i miejsce akcji oraz wymienić występujące w nim postaci; podają propozycje stworzenia scenerii przed­stawienia z przedmiotów znajdujących się w sali (meble, klocki, obręcze i drew­niane laski do ćwiczeń gimnastycznych i in.), prowadzą dialogi własnymi słowami z za­chowaniem najistotniejszej treści, „Wiewiórka” - mozaika z papieru - wypełniają kontury rysunku wydzieranymi kawałkami kolorowego papieru, doskonalą ruchy drobne dłoni i palców.
Opowiadanie nauczy­cielki ilustrowane ob­razkami pt. „O tym, jak bogini Żywija domu na zimę szukała” (wg M. Kownackiej).	potrafią wskazać na obrazkach i nazwać te zwierzęta, które przesypiają zimę oraz te, które nie zapadają w sen zimowy; nazywają poprawnie domy zwierząt leśnych: gawra - niedźwiedź, dziupla - wiewiórka, borsuk nora, kotlinka - zając, rozpoznają i nazywają literę d, D, zestaw ćwiczeń gimna­stycznych nr V: ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha, wyrabianie orientacji w przestrzeni w czasie biegu.
„Wiem, kiedy ktoś liczy dobrze, a kiedy źle”	kształtowanie umiejętności liczenia: rozsze­rzanie zakresu liczenia i ustalanie, ile jest policzonych obiektów, uświadamianie dzieciom prawidłowości i zasad, które muszą być przestrzegane przy liczeniu, wdrażanie dzieci do skupiania się i uważ­nego liczenia, a także obdarzania uwagą drugiej osoby, gdy ona liczy przedmioty, porozumiewanie się co do liczebności przedmiotów, „Melodia i rytm” - in­strumentacja piosenki pt. „Pan Listopad”- słuchają melodii granej na keyboardzie, fle­cie i na dzwonkach chromatycznych, rozróżniają pojęcia: „melodia”, „rytm”, realizują rytm piosenki na bębenku i grze­chotce.
Osłuchanie z wierszem przeznaczonym do nauki pt. „Kłopoty mieszka­niowe” W. Fabera.	odczuwają komizm opisanej w wierszu sytu­acji; interpretują ruchem i mimiką za­chowanie bohatera wiersza - niedźwiedzia i jego reakcje (radość i smutek); potrafią od­tworzyć z pamięci wybrane fragmenty wier­sza, „Kto zimą śpi?” - le­pienie z plasteliny - formują z plasteliny dowolne zwierzę uwzględniając charakterystyczne cechy jego wyglądu; wzmacniają mięśnie dłoni i nad­garstka.
Rozwiązywanie zagadek o jesieni.	uważnie słuchają treści zagadek; porównują zawarte w nich informacje z własną wiedzą na temat określonych przedmiotów, osób, zjawisk i wyciągają wnioski (podają rozwią­zanie), odczuwają radość z rozwiązania zagadki, rozpoznają i nazywają literę l,L (las, Lila).

Zagadnienia programowe (ABC...Program wychowania przedszkolnego XXI wieku)

1. Kolejne wypowiadanie się w czasie rozmów z całą grupą. Spokoje oczekiwanie na swoją kolejność, uważne słuchanie innych, s.20.

2. Przyzwyczajanie do zgodnego współdziałania w zespole (organizowanie pracy w zespole), s.19.

3. Samodzielne przygotowanie przyborów i materiałów do zajęć, s.20.

4. Dostrzeganie zdarzeń rzeczywistych i fantazji w utworach literackich, s.23.

5. Rozróżnianie żartu w utworach literackich, s.24.

6. Wyrabianie orientacji w otoczeniu, s.41.

7. Nabywanie ogólnej sprawności i zwinności, s.43.

8. Rozwijanie koordynacji ruchowej - uzyskanie umiejętności płynnego ruch: „zamach - rzut”, s.44.

9. Poznawanie wybranych środowisk przyrodniczych, np. las:

1. charakterystyczne zwierzęta - przygotowanie do zimy - zmiana futra, gromadzenie zapasów, zapadanie w sen, przyloty i odloty ptaków, s.55.

10. Nabywanie opiekuńczego stosunku do świata roślin i zwierząt, s.69.

11. Interpretowanie treści przekazywanych przez znaki słuchowe:

1. rozpoznawanie dźwięków instrumentów muzycznych i nastroju zawartego w muzyce, s.73.

12. Poszerzanie zasobu słownika o nowe nazwy i związane z nimi pojęcia z uwzględnieniem czynności umysłowych: porównywania, analizy i syntezy, abstrahowania i prób uogólniania pojęć, s.77.

13. Dokonywanie coraz dokładniejszego spostrzegania w celu wyodrębniania różnorodnych, zewnętrznych, charakterystycznych cech przedmiotów, roślin, procesów, zjawisk, s.77.

14. Rozwiązywanie zagadek słownych o różnych przedmiotach i zjawiskach, podających ich cechy charakterystyczne - czasem też cechy istotne, s.78.

15. Opowiadanie „Co się dzieje na obrazku?” - interpretowanie treści z zauważaniem wzajemnych związków pomiędzy kolejnymi ilustracjami, s.80.

16. Poznawanie różnorodnych utworów o wartościach wychowawczych, poznawczych, kształcących oraz zawierających elementy fantazji i humoru, s.83.

17. Udział w prostych inscenizacjach z podziałem na role i z dialogami, s.84.

18. Układanie pod obrazkami podpisów (zdań) odnoszących się do ich treści, s.87.

19. Dopasowywanie konturów do rysunków przedstawiających rzeczy, rośliny... o różnej wielkości, s.98.

20. Udział w zajęciach umuzykalniających uwzględniających dostosowanie elementów ruchu do rytmu melodii, ilustrowanie ruchem piosenek oraz próby grania na prostych instrumentach perkusyjnych, s.102.

21. Ilustrowanie ruchem treści wierszy (także tworzenie własnych propozycji gestów i ruchów dostosowanych do tekstu), s.103.

22. Wykonywanie prac plastycznych różnymi technikami. Umiejętne, bezpieczne posługiwanie się nożyczkami i trzymanie ich pod odpowiednim kątem do powierzchni papieru, s.103.

23. Zapełnianie barwą obrazków konturowych bez przekraczania linii (kredkami, wydzieranką z kolorowego papieru), s.105.

24. Dalsze usprawnianie umiejętności dokonywania analizy i syntezy słuchowej w obrębie zdań, wyrazów, sylab i głosek, s.110.

25. Próbowanie produktów o wyrazistym smaku i nazywanie podstawowych smaków, s.129.

Zagadnienia programowe (Dziecięca matematyka)

1. Rytmiczna organizacja czasu: pory roku, dni tygodnia, miesiące w roku. Tydzień jako porządek dni od poniedziałku do niedzieli (włącznie) i jako 7 dni, niezależnie od którego dnia zacznie się liczyć, s.20.

2. Powodowanie zmian odwracalnych i nieodwracalnych, obserwacja skutków i ustalanie, które zmiany są odwracalne, a które takimi nie są. Kłopoty z niemożnością odwrócenia niektórych zmian, s.22.

3. Kształtowanie umiejętności liczenia. Doprowadzenie do sprawnego liczenia i rozróżniania liczenia błędnego od poprawnego, s.29.

4. Liczenie, poczynając od dowolnego miejsca, np. sześć, siedem, osiem itd. Liczenie z dowolnego miejsca wspak, np. dziewięć, osiem, siedem itd., s.29.

Literatura

1. K. Datkun-Czerniak, M. Ćwiek, ABC, Książka sześciolatka. Przewodnik metodyczny ze scenariuszami zajęć.

2. E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska, Dziecięca matematyka. Książka dla rodziców i nauczycieli.

3. D. Malko, Metodyka wychowania muzycznego w przedszkolu.

4. E. J. P. Frątczakowie, Przyrodnicze zagadki Agatki.

5. E. Janik, Przyroda przeżywana i obserwowana z dziećmi przedszkolnymi.

6. M. Kownacka, Razem ze słonkiem, cz.5.

7. „Zuchowe Wieści” 1988 nr 12.

8. K. Wlaźnik, Wychowanie fizyczne w przedszkolu.

9. H. Kruk, Wybór literatury do zabaw i zajęć w przedszkolu.

1

7

---