OBJAWY ZE STRONY UKŁADU MOCZOWEGO

Najczęściej zgłaszane dolegliwości ze strony układu moczowego to:

- nieotrzymanie moczu

- częstomocz

- bolesne skurcze pęcherza moczowego

- trudności w oddawaniu moczu

Pęcherz moczowy posiada potrójne unerwienie:

• współczulne z poziomu Th 10 - L 1- odpowiadające za skurcz zwieracza wewnętrznego cewki i rozkurcz wypielacza moczu. Mediatorem jest noradrenalina.

• przywspółczulny z poziomu S 2 - S 4 odpowiedzialny za skurcz wypielacza moczu i rozkurcz zwieracza wewnętrznego cewki. Mediatorem jest acetylocholina.

• Z poziomu S 2 - S 4 poprzez nerw sromowy, który unerwia zwieracz zewnętrzny cewki moczowej. Mechanizm ten warunkuje zależną od woli kontrolę nad oddawaniem moczu.

NIETRZYMANIE MOCZU - mimowolne oddawanie moczu

Przyczyny:

• Spowodowane istnieniem nowotworu:

• Hiperkalcemia ( poliuria)

• Mechaniczne drażnienie pęcherza

• Skurcze pęcherza

• Uszkodzenie splotu krzyżowego

• Jatrogenne:

• Popromienne

• Zapalenie pęcherza po cyklofosfamidzie

• Leki ( moczopędne i opioidy)

• Inne:

• Zakażenia pęcherza

• Dysfunkcja mięśnia wypielacza

• Choroby OUN ( zespół otępienny, SM, zespoły porażenne)

• Choroby metaboliczne ( cukrzyca, mocznica, moczówka prosta)

Czasem nieotrzymanie moczu jest spowodowane powstrzymywaniem fikcji mimo potrzeby oddania moczu. Przyczyny to z reguły osłabienie, trudności z dojściem do toalety, zobojętnienie, splątanie i senność.

Leczenie:

• Usunięcie przyczyn odwracalnych:

• Zmniejszenie dawki diuretyków

• Leczenie infekcji i cukrzycy

• Środki niefarmakologiczne:

• Bliskość toalety, zapewnienie podsuwacza

• Leki cholinergiczne ( hamują skurcz wypieracza moczu i rozkurcz zwieracza pęcherza):

• Cystrin, Ditropan 3 razy dziennie 5 mg

• Amitryptylina - 25 - 50 mg na noc

• Scopolan - 3 razy 10 mg

• NLPZ - inhibitory cykloksygenezy - zmniejszają wrażliwość mięśnia wypieracza moczu.

• Ibuprofen - 2 razy 100 mg

• Naproxen - 2 razy 250 mg

• leki miejscowo znieczulające:

• Nefrektil - 100 - 200 mg dziennie ( wydala się w postaci niezmienionej przez nerki działając znieczulająco na błonę śluzową pęcherza)

• Cewnik do pęcherza w razie nieskuteczności innego leczenia

• Urokondomy ( nakładka na prącie w kształcie prezerwatywy połączenia z workiem na mocz)

TRUDNOŚCI W ODDAWANIU MOCZU - znaczne wydłużenie czasu między próbą oddania moczu a mikcją

Przyczyny:

• Spowodowane przez nowotwór:

• Powiększenie stercza

• Naciek szyi pęcherza

• Uszkodzenie splotu krzyżowego

• Kompresja rdzenia kręgowego

• Jatrogenne:

• Leki cholinergiczne ( np. aminotryptylina)

• Znieczulenie zewnątrzoponowe

• Inne:

• Wypełnienie odbytnicy kałem

• Infekcje

• Niemożność stania przy mikcji

• Łagodny przerost prostaty

Leczenie:

• Usunięcie przyczyn odwracalnych:

• Odstawienie lub zmniejszenie dawek leków cholinergicznych

• Podanie leków przeciw zaparciom

• Umożliwienie oddawania moczu w pozycji stojącej

• Częściowa resekcja przezcewkowa

• Środki farmakologiczne:

• Blokery receptorów al.-adrenergicznych ( hamują skurcz zwieracza wewnętrznego i rozkurcz mięśnia wypielacza:

• Parasymatykomimetyki ( zwiększają napięcie wypieracza i zmniejszają zwieracza wewnętrznego cewki) Betanechol - 10-30 mg 2-4 razy dziennie

• Cewnik

BOLESNE SKURCZE PĘCHERZA

Przyczyny:

• Spowodowane istnieniem nowotworu wewnątrz lub zewnątrzpęcherzowego:

• Podrażnienie

• Jatrogenne:

• Zwłóknienie pęcherza po radioterapii

• Inne:

• Zapalenie pęcherza

• Drażnienie przez cewnik

• Niepokój

Leczenie:

• Usunięcie przyczyn odwracalnych ( leczenie zakażenia, zmiana rozmiaru cewnika, zmniejszenie objętości balonu cewnika)

• Leki p/bólowe

• leki zmniejszające wrażliwość mięśnia wypielacza moczu ( Cystrin, Ditropan, Amitryptylina, NLPZ, )

• Wlewy do pęcherza 0,25% roztwór Bupivacainy ( znieczulenie miejscowe). Przez cewnik moczowy podaje się 50-100 ml roztworu Bupivacainy. Płyn pozostaje w pęcherzu przez 30 min. W tym czasie cewnik jest zamknięty. Zabieg ten można powtarzać kilka razy dziennie.

• Przerwanie dróg przewodzenia bólu.

KRWAWIENIE Z DRÓG MOCZOWYCH

Przyczyny:

• Nowotwory dróg moczowych ( najczęściej pęcherza)

• Przewlekłe zapalenie pęcherza po radioterapii

Leczenie:

• Środki farmakologiczne: Cyclonamina, Exacyl

• Płukanie pęcherza zimną solą fizjologiczną ( +4 st.C)

• Płukanie roztworem 0,1% azotanu srebra w wodzie destylowanej

• radioterapia paliatywna

• elektrokoagulacja ( w przypadku bardzo silnego krwawienia)

ZMIANY ZABARWIENIA MOCZU

Przyczyny:

• dieta: rabarbar, buraki ( kolor czerwony)

• leki: adriamycyna ( kolor czerwony)

• bakterie: Pseudomonas aeruginosa ( kolor niebieski w zasadowym moczu)

---