REJESTRACJA URODZENIA I NADANIE IMIENIA
Rejestracja urodzenia wiąże się ściśle z powinnością zgłoszenia urodzenia dziecka.
Do zgłoszenia urodzenia dziecka w formie pisemnej zobowiązani są: ojciec dziecka lub matka albo inna osoba obecna przy porodzie, lekarz albo położna, a jeżeli urodzenie dziecka nastąpiło w zakładzie opieki zdrowotne, do zgłoszenia urodzenia jest zobowiązany zakład opieki zdrowotnej.
Na podstawie pisemnego zgłoszenia sporządzany jest akt urodzenia.
Urodzenie dziecka powinno być zgłoszone w ciągu 14 dni od urodzenia lub 3 dni w przypadku, gdy urodzi się martwe. Do aktu urodzenia wpisuje się dane wskazane w ustawie. Ustawa określa również informacje, które musi zawierać pisemne zgłoszenie urodzenia.
Do aktu urodzenia wpisuje się:
1) nazwisko, imię (imiona) i płeć dziecka;
2) miejsce i datę urodzenia dziecka;
3) nazwiska, nazwiska rodowe rodziców, imię (imiona), miejsce i datę urodzenia,
miejsce zamieszkania każdego z rodziców w chwili urodzenia się dziecka;
4) nazwisko, imię i miejsce zamieszkania zgłaszającego;
5) dane dotyczące zakładu opieki zdrowotnej, jeżeli sporządzenie aktu następuje
na podstawie zgłoszenia ZOZ
Pisemne zgłoszenie urodzenia dziecka powinno w szczególności zawierać:
1) imię i nazwisko, nazwisko rodowe, datę urodzenia, PESEL, określenie stanu
cywilnego oraz miejsca stałego zameldowania matki dziecka;
2) imię i nazwisko, datę urodzenia, PESEL, określenie stanu cywilnego oraz
miejsca stałego zameldowania ojca dziecka;
3) dane dotyczące wykształcenia rodziców dziecka;
4) dane dotyczące źródła utrzymania rodziców dziecka;
5) datę urodzenia dziecka;
6) określenie miejscowości urodzenia dziecka;
7) określenie płci, ciężaru i długości dziecka;
8) charakterystykę porodu.
WYMAGANE DOKUMENTY:
Odpis skrócony aktu małżeństwa rodziców dziecka pochodzącego z małżeństwa.
Odpis skrócony aktu małżeństwa z adnotacją o rozwodzie, separacji lub odpis prawomocnego orzeczenia sądu, jeżeli matka dziecka jest rozwiedziona lub pozostaje w separacji.
Odpis skrócony aktu zgonu współmałżonka, jeżeli matka dziecka jest wdową.
Odpis skrócony aktu urodzenia matki dziecka, jeżeli matka dziecka jest panną.
Do wglądu: dokumenty tożsamości rodziców.
Osoba zgłaszająca urodzenie dziecka nie przedstawia w/w odpisów aktów, jeżeli akty te zostały sporządzone w tym samym USC.
Sporządzenie aktu urodzenia jest zwolnione z opłaty.
Od decyzji, odmawiającej dokonania czynności, wydanej przez Kierownika USC, przysługuje odwołanie do Wojewody, za pośrednictwem kierownika USC, w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 29 września 1986 r. - prawo o aktach stanu cywilnego (tekst jednolity: Dz.U. z 2004 r. Nr 161, poz. 1688).
NADANIE IMIENIA:
Prawo do imienia jest prawem podmiotowym. Każde dziecko ma zagwarantowane prawo do imienia. Wynika ono z wielu unormowań prawnych międzynarodowych i wewnętrznych polskich, w tym z Konstytucji. Nadanie imienia należy odróżnić od jego rejestracji. Co do zasady nadanie imienia jest atrybutem władzy rodzicielskiej. Wyjątkowo o nadaniu imienia może decydować jeden z rodziców, sąd opiekuńczy, ustanowiony opiekun lub kierownik USC. Wybór imienia wyznaczony jest wieloma zróżnicowanymi przesłankami np. tradycja rodzinna, regionalizm, imiona świętych lub biblijne (Ewa lub Adam dla pierwszego dziecka), moda, imię szanowanej osoby.
Dobór imienia nie jest pozostawiony pełnej swobodzie. Dla dobra dziecka prawo przewiduje ograniczenia w tym doborze. Niekiedy ograniczenia te uzupełniane są dodatkowo aspektami publiczno-prawnymi. W myśl ustawy „prawo o aktach stanu cywilnego” kierownik USC odmawia przyjęcia oświadczenia o wyborze dla dziecka:
- więcej niż dwóch imion,
- imienia ośmieszającego,
- nieprzyzwoitego,
- w formie zdrobniałej,
- imienia, na podstawie którego nie można określić płci dziecka.
Odmawiając zarejestrowania imienia kierownik USC wydaje decyzję administracyjną. Samo zarejestrowanie jest czynnością materialno-techniczną. Jeżeli rodzice nie wybiorą imienia dla dziecka, kierownik USC wpisuje do aktu urodzenia jedno z imion zwykle w kraju używanych, czyniąc o tym wzmiankę. Decyzja w sprawie odmowy wpisania imienia bądź imion może być uważana za uznaniową wyłącznie w szerokim rozumieniu uznania, co wyraża się w tym, że kierownik USC interpretuje pojęcia niedookreślone np. imię ośmieszające.
Przepisy nie zabraniają stosowania neologizmów imiennych. Muszą one jednak pełnić rolę imienia. Niekiedy samo imię nie jest ośmieszające ani nieprzyzwoite, ale staje się takim w połączeniu z nazwiskiem. W piśmiennictwie wskazane jest niekiedy, że nie powinno się formułować imion takich jak nazwisko. Nie powinno się nadawać takich samych imion rodzeństwu.
Tylko w przypadkach ujętych w katalogu zamkniętym w prawie o a.s.c. kierownik odmawia wpisania imienia do aktu urodzenia. W szczególności podstawą odmowy nie może być fakt, kiedy imienia nie znajdujemy w konstruowanych wcześniej wykazach imion czy też w innych zestawieniach imion.
Podmiotem opiniodawczym, ale nie decydującym przy ewentualnych sporach dotyczących języka polskiego, w tym określenia imienia - zwłaszcza, gdy chodzi o ustalenie czy imię jest zdrobniałe, czy neologizm może być imieniem pełni obecnie Rada Języka Polskiego działająca na podstawie ustawy o języku polskim z 1999 roku.
Prawo o aktach stanu cywilnego przewiduje też nadanie imienia ojcu dziecka. Ma to miejsce wówczas, gdy nie zachodzi domniemanie, iż ojcem dziecka jest mąż matki i nie nastąpiło uznanie dziecka, ani sądowe ustalenie ojcostwa. Wówczas, do aktu urodzenia wpisuje się imię ojca wskazane przez ustawowego przedstawiciela dziecka lub jedno z imion zwykle w kraju używanych.
W akcie urodzenia umieszcza się również dane dotyczące płci dziecka. O wpisie decydują cechy biologiczne, które mają charakter dominujący. Generalnie wyróżnia się płeć metrykalną, gonadalną, biologiczną i psychiczną. W praktyce prawniczej pojawiła się kwestia możliwości wprowadzenia do aktu urodzenia zmiany płci metrykalnej w sytuacji, gdy nie jest ona zgodna z płcią psychiczną. Podstawowy dylemat sprowadzał się do formy takiej zmiany oraz do momentu, kiedy może być ona dokonana (przed czy po zabiegu chirurgicznym). Obecnie przyjmuje się, że zabieg chirurgiczny nie jest niezbędny, jeśli z dokumentacji m.in. medycznej wynika rozbieżność płci. Zmiany dokonuje się na podstawie orzeczenia sądu powszechnego poprzez wpis dodatkowy.
Rodzice dziecka mogą w ciągu 6 miesięcy od daty sporządzenia aktu urodzenia złożyć kierownikowi urzędu stanu cywilnego pisemne oświadczenie o zmianie imienia (imion) dziecka wpisanego do aktu w chwili jego sporządzenia.