Temat: Rejestr zabytków, kultury i sztuki.
Rejestr zabytków stwarza sytuację prawną, która umożliwia wydanie decyzji konserwatorskich, mających na celu ochronę zabytku.
Rejestr zabytków prowadzi wojewódzki konserwator zabytków. Do rejestru wpisuje się zabytek nieruchomy na podstawie decyzji wydanej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków z urzędu bądź na wniosek właściciela zabytku nieruchomego lun użytkownika wieczystego gruntu, na którym znajduje się zabytek nieruchomy. Do rejestru może zostać wpisane także otoczenie zabytku, a także nazwa geograficzna, historyczna lub tradycyjna tego zabytku. Do rejestru wpisuje się zabytek ruchomy na podstawie decyzji wydanej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków, który może z urzędu wydać taka decyzje w przypadku zniszczenia, uszkodzenia lub wywiezienia z kraju, na wniosek właściciela tego zabytku. Do rejestru nie można wpisać zabytku wpisanego już do inwentarza muzeum lub wchodzącego w skład narodowego zasobu bibliotecznego.
Rejestr prowadzony jest w formie odrębnych ksiąg o wymiarach 46 x 30 cm, posiadających 200 kart, z wydrukowanym kolejnym numerem strony, oznaczonych literami:
A - dla zabytków nieruchomych, czyli jej część lub zespół nieruchomości, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową;
B - dla zabytków ruchomych, czyli rzecz ruchomą, jej część lub zespół rzeczy ruchomych, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową;
C - dla zabytków archeologicznych, czyli zabytek nieruchomy, będący powierzchniową, podziemną lub podwodną pozostałością egzystencji i działalności człowieka, złożoną z nawarstwień kulturowych i znajdujących się w nich wytworów bądź ich śladów albo zabytek ruchomy, będący tym wytworem.
Dla każdej takiej księgi prowadzi się alfabetyczny skorowidz miejscowości z wykazem zabytków znajdujących się na ich terenie.
Księga powinna zawierać następujące rubryki:
numer rejestru - kolejny numer pozycji w księdze rejestru, pod którą wpisany jest zabytek,
wpis do rejestru - oznaczenie organu, który wydał decyzję w postępowaniu o wpisanie do rejestru, datę wpisania decyzji i jej numer,
przedmiot ochrony - rodzaj i nazwę własną zabytku,
zakres ochrony - treść rozstrzygnięcia podjętego w decyzji,
miejsce położenia lub przechowywania zabytku - adres miejsca położenia lub przechowywania zabytku, z podaniem nazwy miejscowości, nazwy ulicy i numeru posesji, oraz nazwę gminy i powiatu,
numer księgi wieczystej dla zabytków nieruchomych i archeologicznych - numer księgi wieczystej, o ile księga taka została założona dla zabytku nieruchomego,
numer katastru nieruchomości dla zabytków nieruchomych i archeologicznych - numer katastru nieruchomości lub numer ewidencji gruntów i budynków do czasu przekształcenia jej w kataster nieruchomości,
właściciel zabytku - imię, nazwisko i adres osoby fizycznej lub nazwę i siedzibę z adresem osoby prawnej, będącej właścicielem zabytku bądź użytkownikiem wieczystym gruntu wpisanego do rejestru w dniu, w którym decyzja stała się ostateczna, a w przypadku współwłasności - dane wszystkich współwłaścicieli; w razie zmiany danych odpowiednio właściciela lub współwłaściciela bądź użytkowania wieczystego - w rubryce umieszcza się adnotację odsyłającą do zbioru dokumentów zabytku,
użytkownik zabytku - imię, nazwisko i adres osoby fizycznej lub nazwę i siedzibę z adresem osoby prawnej, będącej użytkowaniem zabytku w dniu, kiedy decyzja stała się ostateczna, a w przypadku współużytkowania - dane wszystkich współużytkowników; w razie zmiany danych użytkownika lub użytkowników - w rubryce umieszcza się adnotacje odsyłające do zbioru dokumentów zabytku,
skreślenie z rejestru - oznaczenie organu, datę i numer decyzji o skreśleniu zabytku z rejestru,
uwagi - inne dane dotyczące zabytku, w tym informacje o przeniesieniu wpisu z poprzedniej księgi.
Wpisu w księdze rejestru dokonuje konserwator, jeżeli decyzja o wpisaniu dobra kultury do rejestru stała się ostateczna. Dla każdego zabytku prowadzi się zbiór dokumentów zabytku. Zawiera on w szczególności kartę ewidencyjną zabytku oraz dokumentację prawną, konserwatorską, historyczną, ikonograficzną i inwentaryzacyjną. W przypadku skreślenia zabytku z rejestru, zbiór jego dokumentów jest przechowywany na podstawie odrębnych przepisów w archiwum zakładowym konserwatora.
Występuje także centralna ewidencja dóbr kultury które stanowią karty ewidencyjne dóbr kultury opracowywane przez konserwatora i karty adresowe dóbr kultury zakładane przez zarządy gmin na potrzeby prowadzonych przez nie ewidencji dóbr kultury. Taką ewidencje prowadzi Ośrodek Dokumentacji Zabytków. Karta ewidencyjna powinna zawierać dane umożliwiające określenie dobra kultury, jego miejsce położenia lub przechowywania, zwięzły opis cech i wartości kulturowych wraz z dokumentacją fotograficzną oraz dokumentacją pomiarową, a także wskazanie właściciela i użytkownika tego dobra kultury. Kartę sporządza się w dwóch egzemplarzach, z których jeden przekazywany jest do Ośrodka Dokumentacji Zabytków.
Ikonografia - dziedzina badań historii sztuki, której zadaniem jest opis i interpretacja elementów treściowych i symbolicznych w dziełach sztuki.
1