Wielkie Odkrycia Geograficzne
Przyczyny:
Gospodarcze
1453 Turcy opanowali Bizancjum i odcieli szlak handlowy wiodący z Europy na wschód, upadek Konstantynopola
Wzrost cen towarów importowanych ze wschodu (jedwab, porcelana, korzenie, złoto, srebro)
Doszło do ujemnego bilansu handlowego Europy ze wschodem (za dużo złota ubywało)
Polityczno-społeczne
Zakończyły się wojny z Arabami, więc znaczna część rycerstwa nie miała zajęcia
Obowiązująca w Europie zasada dziedziczenia (najstarszy syn dziedziczy majątek ziemski reszta musi szukać innych środków do życia)
Dążenie Kościoła do rozszerzenia swoich wpływów
Legendy o skarbach
Wzrost zainteresowania światem pod wpływem dzieł starożytnych \
Nowy typ statków: karawela, żaglowce
Wynaleziono busole i urządzenie określające długość i szerokość geograficzną, astrolabuim, kwadrant
Powstały nowe mapy np. kompasowe
Ważne daty:
1474 - Paolo Toscanelli opracował mapę dla Kolumba (przewidział kulistość Ziemi)
1487 - Bartłomiej Diaz okrył Przylądek Dobrej Nadziei, płynąc wzdłuż zachodnich brzegów Afryki
1492 - Krzysztof Kolumb podpisał umowę z monarchami kastylijskimi. Miał zostać dziedzicznym admirałem nowo odkrytych lądów, namiestnikiem władców, miał otrzymać 1/10 złota, srebra, pereł, kamieni szlachetnych, przypraw i innych rzeczy wyhandlowanych lub zdobytych.
3 sierpnia - Wypłynął z Palos de la Frontera w poszukiwaniu drogi zachodniej do szybkich bogactw. Udał się na południe do Wysp Kanaryjskich
6 września - ekspedycja Kolumba wypłynęła z Gomery na Wyspach Kanaryjskich w kierunku zachodnim.
Kolumb dopłynął do Indii Zachodnich - odkrycie Ameryki.
25 września 1493 - Wyruszył z Kadyksu w drugą wyprawę przez Ocean Atlantycki
3 maja 1494 - Wylądował ze swoją pierwszą ekspedycją na Jamajce i dołączył ją do kolonii hiszpańskich.
1502 - Wyruszył na czwartą wyprawę.
20 maja 1506 - Krzysztof Kolumb, włoski żeglarz, uznawany za odkrywcę Ameryki zmarł w wieku 54 lat.
1493 - Papież Aleksander VI wydał bullę (list papieski) o podziale kolonii pomiędzy Hiszpanią a Portugalią.
1494 - Hiszpania i Portugalia podpisały w Tordesillas traktat, który podzielił tereny w basenie Oceanu Atlantyckiego odkryte w wyniku wielkich odkryć geograficznych.
1497- 98 - Wyprawa żeglarza Vasco da Gamy drogą morską wokół Afryki do Indii,
Ferdynand Magellan (żeglarz portugalski w służbie hiszpańskiej, odkrywca i morski podróżnik)
Nazwał Ocean Spokojny (Pacyfik)
20 września 1519 roku wyruszył z Portugalii drogą zachodnią do Wysp Korzennych w Archipelagu Malajskim
Wyprawa, która wypłynęła pod jego dowództwem jako pierwsza opłynęła Ziemię.
1513 - Vasco da Balboa przeszedł Przesmyk Darien i odkrył Ocean Spokojny
1519 - Herman Cortez zdobył stolicę państwa Azteków Tenochtitlan od tego czasu zwaną Meksykiem
1531 - Francesco Pizzano rozpoczął podbój państwa Inków
Skutki:
Odkrycia geograficzne na przełomie wieku XV i XVI zmieniły wyobrażenia ludzi na temat wyglądu świata, oraz zwiększyły wiedzę, która była potrzebna, aby odbywać dalsze wyprawy w poszukiwaniu różnych dogodniejszych dróg morskich
Nastąpił rozwój nauk (astronomia, nawigacja), powstało wiele wynalazków: zastosowanie igły magnetycznej, wynalezienie nowego statku dalekomorskiego o nazwie karawela.
Rozwój handlu (oraz przesunięcie jego skupienia z Morza Śródziemnego na Ocean Atlantycki),
Nowe zwierzęta (konie, krowy, kury, osły, świnie, kozły)
Poznanie nowych roślin (tytoń, ziemniaki, kukurydza, kakao, pomidory, papryka, chilli, orzeszki ziemne, ananasy), przypraw, produkcję cukru z trzciny cukrowej i szybkie upowszechnienie jego spożycia w Europie, a wreszcie rozwój gospodarczy Europy
Wykorzystanie nowych roślin do produkcji leków
Pojawiła się „rewolucja cen” (gwałtowne podrożenie wszystkich towarów) i przyspieszona akumulacja kapitału handlowego
Niestety, odkrycia spowodowały również masowe zabójstwa Indian, zniszczenie kultur Majów i Azteków, a także powrót niewolnictwa, które doprowadziło do wyludnienia części Afryki
Nastąpiło nasilenie rozwoju piractwa, a także podział świata na strefy wpływów wielkich mocarstw
Dodatkowo, do Europy przywędrowało wiele nowych chorób, jak odra, ospa i grypa, które w tamtych czasach były śmiertelne.
Wzrost znaczenia państw leżących nad Atlantykiem: Hiszpania, Portugalia, Francja, Anglia
Powstanie nowych imperiów kolonizacyjnych Hiszpanii (Ameryka południowa i środkowa) oraz Portugalii (zachodnie wybrzeże Afryki, Azji, Brazylia, Gujana)
Rozszerzenie chrześcijaństwa na inne kontynenty,
Rozszerzenie kultury europejskiej (języka, religii, obyczajów)
Źródła :
Encyklopedia PWN
Podręcznik do historii „Ludzie, społeczeństwa, cywilizacje” cz.2