1.Wprowadzenie

Usłyszawszy na zajęciach psychologii o możliwości przeprowadzenia eksperymentu psychologicznego wpadłyśmy na pomysł aby sprawdzić stan wrażliwości społeczeństwa ( reakcji) . Przeszukałyśmy literaturę przedmiotową oraz szukałyśmy inspiracji w innych źródłach takich jak Internet. Czytając książkę „Wywieranie wpływu na ludzi” Cialdiniego, natrafiłyśmy na wiele interesujących przykładów, szczególnie do gustu przypadło nam badanie dotyczące psychologii społecznej - dowód społecznej słuszności . Sytuacje które zwróciły naszą szczególną uwagę dotyczyły obojętności przechodniów na kryzysowe wydarzenie, dziejące się w danym otoczeniu oraz dotyczące krzywdy obcych osób.

Zdziwiła nas reakcja przechodniów, którzy mimo zaobserwowania zdarzenia, nie zareagowali na nie odpowiednio, tylko jakby nigdy nic przechodzili dalej. Zagłębiając się w ten temat, zauważyłyśmy że im większa liczba świadków wydarzenia, tym mniejsze szanse na ich reakcje. Dlatego też postanowiłyśmy, sprawdzić czy dana zależność sprawdzi się w warunkach które wybrałyśmy do naszego badania.

Postanowiłyśmy wymyślić warunki w których dane badanie mogłoby się sprawdzić. Zajęło nam to dość sporo czasu ponieważ nie chciałyśmy stworzyć sztucznej sytuacji która będzie wyglądała na zagrożenie życia np. udawanie omdlenia. Ponieważ bałyśmy się sytuacji gdzie ktoś zadzwoni po pomoc lekarza a my przecież tylko udajemy.

Po dość długich dyskusjach postanowiłyśmy stworzyć sytuacje w których dane badanie możemy przeprowadzić, a mianowicie w autobusach i tramwajach komunikacji miejskiej.

Osoba wywołujące sytuacje będzie miała ze sobą torbę, którą zostawi „niechcący” kierując się do wyjścia z autobusu. Dwie osoby będą obserwować zdarzenie i odpowiednio je dokumentować. Mamy zamiar sprawdzić, czy osoby w otoczeniu zapomnianej torby zareagują. Nasz eksperyment zostanie przeprowadzony w dwóch sytuacjach. W pierwszym sytuacji w autobusie będzie się znajdowało dużo pasażerów, zaś w drugiej autobus będzie z małą ilością osób.

2.Hipoteza

Im więcej ludzi w autobusie lub tramwaju, tym mniejsza szansa na reakcje. Im mniej pasażerów , tym większa szansa na zareagowanie.

Przed przystąpieniem do badania, zakładamy, że w komunikacji miejskiej gdzie występuje duża liczba pasażerów, ludzie będą mniej skłonni do oddania torby, niż w autobusie lub tramwaju gdzie pasażerów jest mniej.

3. Opis grupy badawczej

Nasza grupa docelowa została wybrana przypadkowo. Były to osoby o różnej płci oraz o zróżnicowanym wieku. Nie mogłyśmy wybrać sobie grupy docelowej musiałyśmy korzystać z pasażerów którzy znajdowali się w autobusie w danej sytuacji . Starając się określić grupą badawczą to w większości były to osoby młode ok. 18- 35 lat oraz zazwyczaj byli to mężczyźni.

4.Opis postępowania badania

Przygotowując się do badania, zorganizowałyśmy pięć fałszywych materiałowych toreb, które były wypełnione zeszytami oraz notatkami. Nasze badanie rozpoczęłyśmy już na przystanku gdzie musiałyśmy zachować pozory, że się nie znamy.

Na samym początku badałyśmy sytuacje w pełnych tramwajach. Wybrałyśmy taką porę dnia, w której znajdowała się wystarczająca liczba pasażerów wymaganych do naszego badania (około godz. 16.30). Pierwsze dwie próby totalnie nam nie wyszły, ponieważ nie mogłyśmy się zorganizować i dogadać, co wynikło np. że Karolina wysiadła nie na tym przystanku, na którym się umówiłyśmy. Z początku nie wiedziałyśmy co ze sobą zrobić w tramwaju i ciągle patrzyłyśmy się na siebie nie wiedząc co teraz.

Z początku ustaliłyśmy, że siadamy na czteroosobowych siedzeniach, ale w rzeczywistości było to bardzo trudne, ponieważ musieliśmy się dostosować do warunków jakie już były w tramwaju. Dopiero przy przystanku Opera Bałtycka ustaliłyśmy, jak to ma dokładnie wyglądać i jak konkretnie robimy. A mianowicie ustaliłyśmy, że osoba zapominająca torbę siada w miejscu możliwym, a osoby chcące udokumentować sytuacje dostosowują się do niej.

Przedstawiamy kilka przykładów naszego badania, gdyż opis każdego z przypadków jest bardzo długi. Postanowiłyśmy przedstawić najciekawsze naszym zdaniem przypadki.

Jeśli chodzi, o sytuacje w komunikacji miejskiej o małej ilości pasażerów wybrałyśmy i udokumentowaliśmy 4 sytuacje z 10.

Wystartowałyśmy na Wrzeszczu PKP około godziny 18:30, gdzie wsiadłyśmy do autobusu nr 110. Ania usiadła na miejscu czteroosobowym, położyła torbę na siedzeniu obok, a naprzeciwko niej siedział mężczyzna około 35 lat. Zbliżając się do przystanku przy Galerii Bałtyckiej, Ania wstała i skierowała się do drzwi. Mężczyzna oddał torbę, chwile po tym jak Ania wstała.

Następny nasz etap zaczął się na przystanku tramwajowym przy galerii Bałtyckiej. Wsiadłyśmy do tramwaju, w którym Ania usiadła na pojedynczym miejscu. Naprzeciwko niej siedziało dwóch chłopaków około 20 lat, którzy rozmawiali z dwiema znajomymi. Karolina stała przy drzwiach i obserwowała sytuacje. Dojeżdżając do przystanku przy Wojska Polskiego Ania wstała i udała się do drzwi. Karolina zauważyła, że chłopacy zdecydowanie widzieli zostawioną torbę , ponieważ patrzeli się wpierw na torbę, potem na Anię i następnie spojrzeli się na siebie uśmiechając . Jednak ostatecznie nikt do Ani się nie zwrócił. Gdy tramwaj dojechał na przystanek, Ania wróciła po torbę.

Po krótkiej wymianie zdań na przystanku przy ulicy Wojska Polskiego, wsiadłyśmy do kolejnego tramwaju. Ludzi w tym tramwaju było naprawdę niewiele. Agata usiadła na poczwórnym siedzeniu, a naprzeciw niej siedział chłopak (około 20 lat). Gdy dojeżdżaliśmy do przystanku na Strzyża Agata wstała i udała się do drzwi. Chwile później chłopak zwrócił uwagę Agacie o zostawionej torbie. Karolinie udało się uchwycić moment, gdy chłopak oddaje torbę Agacie, mimo że zdjęcie wyszło bardzo rozmazane.

Następnie, jechałyśmy z przystanku przy Abrahama w stronę Gdańsk. Agata usiadła na pojedynczym miejscu, a kobieta siedząca po prawej stronie, na 100 % zauważyła Agatę, ponieważ Karolina obserwująca sytuacje to zauważyła. Jednak gdy Agata stała już do wyjścia, kobieta zerknęła na torbę, a następnie na Agatę i nie zareagowała, chwile potem gdy Agata wyszła z tramwaju, wsiadła para, gdzie mężczyzna zauważył torbę, ale także nie zareagował. Sytuację tą udało nam się nakręcić. Był to drugi i ostatni przypadek, gdy torba została nam nie zwrócona.

Dalsza trasa, z której udokumentowanie było albo nie możliwe, albo jakość zdjęć lub filmów była na tyle marna, że nie zdecydowałyśmy się ich wykorzystać. A dalsza trasa przebiegała od przystanku Zamenhofa do Opery Bałtyckiej (zahaczając o Kliniczną).

Jeśli chodzi o sytuacje w pełnym autobusie to postanowiłyśmy opisać tylko te które według nas wydawały się ciekawe oraz miałyśmy do nich udokumentowanie .

Pierwsza ciekawa sytuacja według nas wydarzyła się pomiędzy przystankami Miszewskiego a Klonową. Agata usiadła obok dziewczyny w wieku poniżej 20 lat udając zaczytaną; obok siedziała kilkanaście osób oraz usytuowanie miejsca które zajęła Agata pozwoliło dużej ilości pasażerów reakcje na pozostawioną torbę. Zbliżając się do przystanku Agata powoli wstała „zapominając o torbie” i powoli zbliżyła się do drzwi. Młoda dziewczyna bardzo szybko zareagowała na sytuację wołając Agatę i upominając ją o zapomnianej torbie. Była to najszybsza reakcja jaką napotkałyśmy podczas naszego projektu. Agata nie zdążyła nawet 30 sekund stać przy drzwiach.

Druga sytuacja miała miejsce miedzy przystankami Zajezdnią a Wojska Polskiego. Autobus była bardzo przepełniony co widać po sposobie dokumentowania przez kamerzystę. W drugiej sytuacji Agata zauważyła wolne miejsce wśród młodych osób, na siedzeniu czteroosobowym;. Naprzeciwko siedziała para ( chłopak i dziewczyna) ok 25 lat zaś po prawej stronie dziewczyna też ok 25 lat. Po dwóch przystankach Agata wstała i zbliżyła się do drzwi po czym dziewczyna zawołała ją oraz podała torbę.

Przypadek bardzo nas zdziwił gdyż para wydawała się bardzo zajęta sobą więc ich bardzo szybka reakcja nas zadziwiła.

Dokumentowanie w autobusie wymaga wile wysiłku oraz nie zawsze udaje się je wykonać, ponieważ trzeba uważać aby pasażerowie nie zauważyli że są filmowani oraz trzeba starać się nagrywać sytuację która nie do końca jest kontrolowana przez nas same. Trzeba się dostosowywać do pasażerów oraz nagimnastykować aby filmiki miały dobrą scene.

5. Opis uzyskanych wyników

Sytuacja	W pełnym autobusie	W pustym autobusie
1	Oddana, mężczyzna ok 35 lat	Oddana, mężczyzna około 20 lat
2	Nieoddana, 2 chłopaków i 2 dziewczyny ok 20 lat	Oddana, starsze państwo ok 60 lat
3	Oddana, mężczyzna ok 20-25 lat	Nieoddana, chłopak ok 18 lat
4	Nieoddana 2 kobiety i jeden mężczyzna , ok 30 lat	Oddana , dziewczyna poniżej 20 lat
5	Oddana, chłopak ok 20 lat	Oddane , dwóch chłopaków poniżej 20 lat
6	Oddana, mężczyzna ok 40 lat	Oddana, kobieta z dzieckiem ok 30lat
7	Oddana, rodzina z jednym dzieckiem	Nieoddana, mężczyzna ok 30-40 lat
8	Oddana, para ok 20-25 lat	Oddane , mężczyzna poniżej 20 lat
9	Oddana, mężczyzna powyżej 40 lat	Oddane , para ok, 25 lat
10	Oddane, 2 mężczyzn ok 35- 40 lat	Nieoddane , chłopaki ok 16 lat

Nasza hipoteza nie sprawdziła się. W obu przypadkach ludzie w większości oddawali ( zwracali uwagę) na zapomniane torby. Zastanawiałyśmy się nad tym wynikiem trochę dłużej ponieważ przeczytana literatura oraz dowody z życia odbiegają od naszych rezultatów. Po przemyśleniach doszliśmy do wniosków ,że jedynym rozwiązaniem jest to ,że ludzi reagują szybciej w sytuacjach w których wiedzą jak się zachować. W sytuacjach w których ludzie nie potrafią lub nie wiedzą jak się zachować spoglądają często na innych , a takie zachowanie zazwyczaj budzi brak reakcji. Dlatego poruszyłyśmy w naszej rozmowie temat odnośnie stworzenia schematu działań który będziemy wykorzystywać w sytuacjach prostych jak i z zagrożeniem życia. Stworzenie schematów pozwoli nam na szybką reakcję i pomoc.

---