PRZEGŁOS.
1. W których z podanych przykładów występuje przegłos.
Wyjaśnij na czym polega.
Odtwórz formę prsł.

wiara < * v(jać)ra
NOSÓWKA [ (JAĆ)DO 'A ] ULEGA PRZEGŁOSOWI POD WPŁYWEM R
biorą < * berą
NOSÓWKA [ E DO 'O ] ULEGA PRZEGŁOSOWI POD WPŁYWEM R
kozioł < * koz'eł < * koz(jer przedni)l(jer tylny)
JER TYLNY W POZYCJI SŁABEJ ZANIKA, PRZEKAZUJE ILOCZAS JEROWI MOCNEMU, KTÓRY WOKALIZUJE SIĘ W 'E.
kobieta
WYJĄTEK OD PRZEGŁOSU.

2. Co się stało z przegłosem i dlaczego w podanych wyrazach
A) cena - Powinno być CANA, no bo przecież n- czyli powinien zajść przegłos. No i przegłos zaszedł, tylko się wycofał, bo uzus zadecydował, że najcześciej używane było: PO CENIE.
B) krzesło - jak wyżej. NA KRZEŚLE.

3. Dlaczego nie zaszedł przegłos w wyrazie: NIEBIESKI, a dlaczego zaszedł w wyrazie: NIEBIOSA.

Jest to POZORNY BRAK PRZEGŁOSU, ponieważ:
w 'niebieskim;, po e stał jer przedni, który zmiękczał s. Tym samym nie spełniało ono warunków przegłosu, tzn., że spółgłoska następująca po przegłosowej samogłosce musi byc 1. przedniojęzykowa 2. twarda, ponieważ s się zmiękczyło.
Niby teraz nie mamy tego jera, ale on się wycofał za poźno i było już po ptakach - przegłos nie dał rady
'niebiosa' - należy odtworzyć sobie formę prsł. NEBESA. Wtedy widać, że przegłos normalnie sobie zaszedł, bo było twarde, przedniojęzykowe s i ono przegłosiło e do 'o.

Ukryj

---