WYKŁAD 5

Ustalanie zwarcia centralnego u pacjentów z bezzębiem

Zwarcie centralne (centralne zwarciowe położenie żuchwy) jest to takie położenie żuchwy w stosunku do szczeki w ktorym zęby przeciwstawne kontaktują się maksymalną ilością punktow, kontakt ten jest równomierny (RELACJA GORA DOL)

i rownoczesny, zas glowy zuchwy zajmuja centralne polozenie

Okluzja centryczna

- dotylne zwarciowe polozenie zuchwy - najbardziej powtarzalna pozycja

- polozenie zychwy w maksymalnym zaguzkowaniu

- poslizg centryczny 0,8 - 1,2 mm

Faze kliniczna pod nazwa ustalenie centralnego zwarcia nalezy rozumiec jako określenie żuchwy w trzech płaszczyznach

- Horyzontalna - relacja góra dół) - pionowa skladowa zwarcia (wysokosci zwarcia)

- Czolowa (relacja przod tyl) - pozioma skladowa zwarcia (centralne ulozenie zuchwy)

- Strzalkowa (lewo prawo)

Przyrządy do ustalenia zwarcia

- zestaw stom.

-Wzorniki zwarciowe

-Linijka lub cyrkiel

-Płytka foxa

-Klucze zwarciowe lub inne urządzenia umożliwiające połączenie wzorników zwarciowych: ołówek, nożyk prot. , palnik gazowy

Wzorniki zwarciowe wykonane sa na modelu roboczym z gipsu twardego, składają się z:

Płyty wzornika - zasięg odpowiada zasięgowi przyszłej protezy i zbudowana jest ze sztywnegomaterialu ( szelak, tworzywo akrylowe samopolimeryzujace)

Wały wzornika -z wosku sa wykonane, zastepuja utracone zeby , powinny być usytuowane na szczycie bezzębnych wyrostków zębodołowych o szer. Ok. 1 cm i wysokości zależnej od zaniku podłoża protetycznego (wał górnego wzornika wynosi 10 mm, w okolicy guzow szczek 5mm, dolny 16mm)

Warunki jakie musi spełniać wzornik zwarciowy

-Dokladnie przylegać do modelu roboczego

-Stabilnie w ustach pacjenta jak na modelach

-Nie mogą zaburzać ruchów warg i policzków i języka

-Gładka powierzchnia zaokrąglone kontury, żeby nie drażniły błony śluzowej

-Wykonane z trudnoodkszatlacjacego sie materialu

Dolna plyta powinna obejmować guzek zatrzonowcowy w jego polowie dlugosci (miedzy jedna 3 a 2 tzrecie dlugosci

Funkcje wzornika

-Służą do określenia płaszczyzny zwarcia w przyszłych protezach

-Zastępują uzębione łuki stwarzając możliwie zbliżone fizjologiczne warunki podczas wyznaczania położenia żuchwy względem szczeki

- wyznaczają prawidłowe podparcie dla tkanek miękkich

Linia Campera - nosowo-uszna łącząca dolny brzeg skrzydełka nosa z dolnym brzegiem skrawka ucha

Linia źreniczna - łączy środki źrenic

DO CELOW PRAKTYCZNYCH USTALENIA ZWARCIA CENTRALNEGO ZNAJDUJA ZASTOSOWANIE METODY:

METODA KONWENCJONALNA - ANATOMO-FIZJOLOGICZNA, Z UZYCIEM WZORNIKOW ZWARCIOWYCH

METODA GRAFICZNEJ REJESTRACJI WEWNATRZUSTNEJ- PRZY UZYCIU ZESTAWU CWIEKA CENTRALNEGO

JAKO METODY POMOCNICZE STOSUJE SIĘ

- metodę antropometryczną

- ustalanie wysokości zwarcia przez pacjenta

Metoda konwecjonalna: - fazy pracy

- kształtowanie powierzchni wargowej wzornika gornego

- Wyznaczenie przebiegu płaszczyzny protetycznej na górnym wzorniku

-Ustalenie wysokości zwarcia

-Rejestrujemy poziomą składową zwarcia centralnego

-Wyznaczenie linii pomocniczych zębów dobór zębów sztucznych

Kształtowanie powierzchni wargowej wzornika by odpowiadal zewnetrznemu zarysowi lukow zębowych sztucznych przeprowadza się profilu i en face

-Zarys górnej części policzków

-Ukształtowanie rynienki podnosowej i bruzd nosowo-wargowych

-Uwidocznienie i podparcie czerwieni wargowej

Wskaźniki nadmiernego i niedostatecznego podparcia warg:

Nadmierne podparcie:

- napięty, naciągnięty wygląd twarzy

- napięte linie wokół ust

- zniekształcenie rynienki podnosowej

- zanik bruzd: bródkowo- wargowej, nosowo- wargowej, wargowych bocznych

- zniekształcenie naturalnych konturów dolnej części twarzy

Niedostateczne podparcie:

- ogólny wygląd zapadnięcia tkanek wokół ust

- redukcja powierzchni czerwieni wargowej, opadanie kącików ust

- pogłębienie bruzd bródkowo-wargowej, nosowo- wargowej przebiegu wargowych bocznych

- zanik rynienki podnosowej

Wyznaczanie przebiegu płaszczyzny protetycznej - jest to plaszczyzna umowna wyznaczana na wzorniku górnym w stosunku do ktorej zostaną ustawione brzegi sieczne zebow przednich ora guzki zębów bocznych górnych

W odcinku przednim - powinna pzrebiegac rownolegle do linii źrenicznej i wystawać spod wargi gornej 1 - 2 mm

W odcinku bocznym - przebiegać równolegle do linii Campera (łączy środkową cześć skrawka ucha i skrzydełko nosa). Służy do tego przyrząd Foxa

Jeżeli brak równoległości szpary ust czy wargi gornej wargi przy usmiechu do linii źrenicznej brzeg wzornika musi przebiegać zgodnie z kierunkiem wargi górnej

Po wyznaczeniu płaszczyzny protetycznej na górnym wzorniku, docinamy wzornik dolny do uzyskania plaszczyznowego kontaktu miedzy walami wzornika (proba nozyka)

Ustalenie wysokosci zwarcia (komponenta pionowa)

Wysokość zwarcia centralnego = polozenie spoczynkowe - szpara spoczynkowa (ok 2-4 mm w uzebieniu naturalnym mierzona na przedtrzonowcach

Wysokość mierzymy miedzy dwoma punktami orientacyjnymi na twarzy pacjenta: nasion i gnathion , bez wzornikow zwarciowych w jamie ustnej

METODY UZYSKANIA SPOCZYNKOWEGO POLOZENIA ZUCHWY:

Pacjent siedzi pionowo z głową ułożoną pionowo

- SPOCZYNKOWA - zmeczenie przeciwnika

- POLYKOWA - niech se lyka ślinę i wraca do spoczynkowej

- FONETYCZNA - missisipi, warszawa, tadeusz

- KONTAKTOWA - obserwacja czerwieni wargowej - kontaktuja na calej długości delikatnie ale nie są zaciśnięte

Po zmierzeniu wielkości położenia spoczynkowego oba wzorniki wprowadza sie do j.u.

Aby uzyskać wartość wysokości zwarcia należy obniżyć dolny wzornik o wielkość szpary spoczynkowej tzn. ok. 2-4 mm

W celu sprawdzenia scislego kontaktu powierzchni wzorników w zwarciu i wykryciu możliwych obszarów pozornego ich kontaktu przeprowadza się tzw. próbę nożyka, która polega na wprowadzeniu ostrza pomiędzy wały

Wyznaczenie i rejestracja poziomej składowej zwarcia centralnego

PASYWNE I AKTYWNE

Aktywne:

-przełykanie śliny i zwieranie zychwy przy końcu tej czynności

- dotykanie koniuszkiem jezyka do tylnej granicy plyty wzornika

- przywodzenie żuchwy przy głowie odchylonej do tylu

- wielokrotne powtarzanie ruchow zamykania i otwierania prowadzace do zmeczenia miesni

Pasywne:

- zwieranie żuchwy w trakcie uciskania reka lekarza walu wzornika w okolicy drugich zębów trzonowych

- ucisk ręki lekarza na podbródek ,skierowany ku tyłowi

Sposoby łączenia wzorników zwarciowych

-Klucze zwarciowe - zamontowane do walu wzornika górnego bądź dolnego, uplastycznia się te cześć wału wzornika, ktora lezy naprzeciwko klucza zwarciowego

- zastosowanie pinezek (3 szt.) - osadzene w dolnym wzorniku jedna w lini posrodkowej dwie w odcinku bocznym

- zastosowanie zszywek w odcinku bocznym (niebezpieczne)

Mozna poparzyć pacjenta lub pacjent gorące zaaspiruje - przypal w tchwicy

- nie poleca sie uplastyczniania całych powierzchni wałów zwarciowych ze wzgledu na możliwość obniżenia wysokości zwarcia

Wyznaczenie linii pomocniczych i dobór zębów sztucznych

- linia posrodkowa - zgodna z linia posrodkowa ciala przebiega pomiędzy centralnymi siekaczami

- Linei kłów - w katach ust, odpowiadaja odśrodkowym krawędziom przyszłych klow, przestrzeń miedzy nimi określa szerokość sześciu przednich zębów górnych

-Linia uśmiechu - pokazuje układ szyjek zębów w protezie, czyli określa długość zębów

Metoda graficznej rejestracji wewnatrzustnej

- umozliwia precyzyjne wyznaczenie centralnego ulozenia zuchwy

- polega na wykonaniu pzrez pacjenta graficznego zapisu poziomych ruchów żuchwy , dzięki którym powstaje wykres zwany łukiem gotyckim

- zaleta tej metody jest precyzyjne wyznaczenie centralnego ułożenia żuchwy (faza 4)

- polega na wykonaniu przez pacjenta graficznego zapisu poziomych ruchów żuchwy, dzięki którym powstaje wykres zwany łukiem gotyckim lub kątem strzały

-Trójpunktowe podparcie żuchwy w stosunku do szczeki stwarza optymalną podstawę do uzyskania centralizacji glowy zuchwy w panewkach stawowych

- Zapobiega powstaniu i utrwalaniu obustronnie roznych stosunkow wewnatrzstawowych

- Metoda ta posiada rowniez wartość diagnostyczną, gdyż umożliwia dokonanie graficznego zapisu czynności żuchwy, płytka rejestrująca jest dokumentem patologii narządu żucia

Dobór zębów sztucznych:

Zeby uzyskac zadowalajacy efekt estetyczny należy uwzględnić: kształt ,wielkość, kolor zębów sztucznych

Warunki w ktorych dobieramy zeby sztuczne: światło dzienne, półcień, bez makijażu

Dobór kształtu zębów

Zasada Williamsa - kształt prz...................

Zasada Horaufa - ksztalt i ustawienie zebow zalezy od typu budowy ciala

-leptosomicy - zęby podłużno- trójkątne

- atletycy - zęby kwadratowe piwnicy prostokątne

- pyknicy - zęby owalne i okrągłe

Zasada Frusha: ksztalt zebow zalezy od plci

- kobiety - zeby oksztaltach zaokraglonych, najwieksza szerokosci zeba znajduje sie w dolnej 1/3 długości

- mężczyźni- zęby proste zębów kanciaste, największa szerokość zębów środkowej części zęba

Wielkość zębów- wg Lee- szerokość podstawy nosa jest zgodna zębów odległością między załamaniem brzegów siecznych kłów

- wg Gerbera - zależność między siekaczem przyśrodkowym i bocznym odpowiada zależności między podstawą i nasadą nosa, układ linii brzegów siecznych górnych siekaczy zależy bezpośrednio od linii podstawy nosa

Kolor zębów - zależy od płci i wieku

Urzadzenia do nasladowania ruchow zuchwy

- zwieraki - daja mozliwosc utworzenia ruchu zawiasowego

-Artykulatory - naśladują ruchy artykulacyjne zuchwy o wartosciac stalych; nastawienie indywidualne - częściowo nastawialne lub w pełni nastawialne

WYKŁAD 6

USTAWIANIE ZĘBÓW SZTUCZNYCH W PROTEZACH CAŁKOWITYCH

Pomiędzy uzębieniem naturalnym a sztucznym istnieje zasadnicza różnica w sposobie rozdrabniania pokarmu. O ile siły mechaniczne w czasie aktu żucia w uzębieniu naturalnym działają pow. żujące poszczególnych zębów, o tyle w przypadku protezy - monolitu, oddziałują zgodnie z zasadami statyki, na całą protezę.

Siły te zależnie od kierunku działania miejsca przyłożenia mogą protezę dociskać do podłoża lub też dążyć do wprawienia jej w ruch posuwisty lub obrotowy względem pkt jej podparcia. Budowa stawów SSŻ umożliwia żuchwie wykonywanie wielu złożonych ruchów, pozwalających na wzajemne „atakowanie” z różnych kierunków zębów szczęki i żuchwy. Stwarza to warunki do wystąpienia sił mechanicznych o różnym kierunku działania.

• Statyka protez całkowitych uzależniona jest od poniższych czynników:

• Usytuowanie zębów sztucznych względem wyrostka zębodołowego, który jest punktem obrotu protezy.

Usytuowanie zęba sztucznego w stosunku do grzbietu wyrostka, może być następujące:

• wewnętrznie w stosunku do środka grzbietu - jest to położenie statycznie stabilne, które okazuje się nie do przyjęcia ze względów estetycznych i fizjologicznych. Siły wyzwalane na sztuczne zęby dociskają protezę do podłoża;

• na środku grzbietu wyrostka - jest to położeni statycznie neutralne, w którym statyka protezy jest uzależniona od kierunku działania sił wywieranych na sztuczne żeby;

• zewnętrznie w stosunku do środka grzbietu - położenie statycznie niestabilne, gdyż siły wyzwalane na zęby sztuczne będą powodować wyważanie protezy;

2. kąta nachylenia powierzchni i żującej zębów sztucznych,

3. miejsca przyłożenia siły i kierunku jej działania,

4. konfiguracji pow. żującej;

• jeżeli jest ona guzkowa to stwarza to nieskończenie wiele sposobów jej kształtowania wypadkowych sił o różnych wielkościach i kierunkach.

• Powierzchnia bezguzkowa umożliwia jej bardziej racjonalne uformowanie zgodnie
  z zasadami statyki,

5. warunków anatomicznych jamy ustnej - na stabilizację protez wpływa zwłaszcza wysokość i szerokość oraz usytuowanie względem siebie wyrostków zębodołowych. Zmniejszenie ich wymiarów poziomych i pionowych wpływa na obniżenie potencjału statycznego, bowiem wymiary te określają wielkość powierzchni oporowej, tzn. miejsca na które oddziałuje proteza. Zmniejszenie tej pow osłabia siły utrzymujące protezy, zwiększa się natomiast możliwość przesunięcia protezy względem podłoża płaszczyzny poziomej.

Przyszła proteza:

1. Ma mieć dużą skuteczność żucia,

2. umożliwiać poprawną wymowę,

3. osiągnąć dobry efekt kosmetyczny,

Przy ustawianiu zębów należy wykorzystać wszelkie informacje przekazane przez pacjenta lekarzowi, a następnie przekazać je do laboratorium. Informacje te obejmują:

1. położenie żuchwy w stosunku do szczęki odpowiadające sytuacji określonej jako zwarcie centralne;

2. poziom płaszczyzny zgryzowej wyznaczony przez pow. styku wałów zwarciowych;

3. ukształtowanie przedsionkowej pow. wału górnego wzornika - uwypuklającego wargę górną pacjenta tak, jak powinny ją uwypuklać ustawione żeby;

4. zakreślone na przedsionkowej pow. wału górnego wzornika linie pomocnicze ( środkowa, przednia zgryzowa, uśmiechu i linie kłów);

5. barwy i kształtu zębów;

6. dodatkowe informacje uzyskane z wywiadu, np.: ewentualna diastema lub zachodzenie siekaczy, jakie istniało u pacjenta przed utratą zębów naturalnych;

• Wały zwarciowe wzorników Łuki zębowe protez

• LINIE ORIENTACYJNE

Linie pomocnicze, przenoszone przez technika na modele gipsowe:

• Linia Pounda

• Linia CPC

• Lnie szczytów wyrostków zębodołowych

Linia Pounda

• Przebiega od pow językowej dolnego kła do zewn ramienia trójkąta pozatzronowcowego.

• Powierzchnie językowe zębów bocznych powinny przebiegać wzdłuż tej linii

Takie nastawienie gwarantuje swobodne ruchy języka.

• Linia CPC (caninus - papilla - caninus)

Łączy guzki kłów, przecinające środek brodawki przysiecznej

Linię tę wykorzystuje się do ustawienia zębów przednich.

• Linie szczytów wyrostków zębodołowych

Wykreślane na modelu górnym i dolnym w odcinkach przednich o bocznych.

Lnie na powierzchniach bocznych przedłuża się na modelach roboczych.

Dzięki nim można sprawdzić prawidłowość ustawienia zębów bocznych na grzbiecie wyrostka zębodołowego.

Ustawianie zębów w jednej połowie szczęki - zwracamy uwagę na zarys przedsionkowy wzornika strony przeciwnej. W czasie ustawiania zębów po drugiej stronie należy się kierować ustawioną już stroną przeciwną.

Jeżeli technik dentystyczny nie otrzyma informacji od lekarza co do kształtowania łuków zębowych przednich, wówczas można je ustawić w miejscu zajmowanym uprzednio przez własne uzębienie pacjenta - na podstawie analizy modeli i anatomiczno - morfologicznych zależności. Liczni autorzy podają wskazówki dot zależności ustawienia zębów przednich względem brodawki przysiecznej oraz układ fałdów podniebiennych.

Położenie brodawki przysiecznej i fałdów podniebiennych nie ulega zmianie w trakcie zaniku wyrostka zębodołowego.

1. Odległość od środka brodawki przysiecznej od pow. wargowej siekaczy przyśrodkowych wynosi przeciętnie 8 mm;

2. odległość pow. wargowej kła zakończenia pierwszego, dużego fałdu podniebiennego wynosi - 10 mm;

3. guzki sieczne kłów są na linii biegnącej przez środek brodawki przysiecznej ( linia CPC);

• OGÓLNE ZASADY

1. Ustawiamy po 14 zębów w łuku;

2. ustawianie rozpoczynamy od przyśrodkowych siekaczy;

3. zęby ustawiamy na szczycie wyrostka zębodołowego

• ustawienie na zewnątrz - lepsza estetyka

• ustawienie do wewnątrz - lepsza stabilizacja

4. sztuczne zęby ustawiamy symetrycznie wobec płaszczyzny strzałkowej

5. sztuczne zęby ustawiamy w odpowiednim stosunku do płaszczyzny zgryzowej ( dolna pow. górnego wału zwarciowego)

6. górne siekacze i kły winny wypełniać przestrzeń między liniami kątów ust.

7. Zaleca się „rozkontaktowanie” brzegów siecznych górnych o dolnych zębów przez odsunięcie pow. językowych siekaczy górnych i dolnych o odległość równą zachodzeniu siekaczy;

8. zęby sztuczne winny być ustawione w określonym zgryzie;

9. Każdy sztuczny ząb powinien być ustawiony wobec płaszczyzny zgryzowej, strzałkowej i czołowej w sposób charakterystyczny dla gatunku ludzkiego.

TEORIE

1. ARTYKULACYJNA

• sferyczna

• artykulacji guzkowej

2. STATYCZNA

3. STATYCZNO - ARTYKULACYJNA

• Teoria artykulacyjna

Założeniem teorii jest zabezpieczenie statyki całkowitych poprzez takie ustawienie zębów sztucznych, aby w czasie aktu żucia, w momencie zetknięcia się zębów w jakimkolwiek zwarciu ( przednim lub bocznym) doszło do kontaktu pow. żujących zębów przeciwstawnych. Jest to zwane likwidacją fenomenu Christensena.

• Zęby ustawiane są w artykulatorach;

• zęby ustawiane są na środku wyrostka zębodołowego.

• Dąży się aby wszystkie ruchy zwarciowe (doprzednie i boczne)odbywały się przy zachowanym kontakcie na całej długości łuków zębowych ( również po stronie balansującej).

• Teoria artykulacji guzkowej

Twórca A. Gysi

• stosujemy zęby boczne guzkowe

• ruchy w czasie żucia są koliste

• w kinetyce dominującą rolę spełnia SSŻ

• zęby ustawiane są w artykulatorach

• Krzywa SPEE`A

• (krzywa okludalna)

Anatomiczna krzywizna przebiegająca w płaszczyźnie strzałkowej i wyznaczona przez guzki zębów bocznych.

Biegnie od wierzchołków dolnych kłów przez policzkowe guzki zębów przedtrzonowych i trzonowych, dalej przez ramię żuchwy i oś stawu skroniowo - żuchwowego.

Ustawienie zębów sztucznych zgodnie z tą krzywą umożliwia ich wielopunktowy kontakt podczas przesuwania żuchwy.

Krzywa MONSONA

• (transwersalna)

Linia przebiegająca w płaszczyźnie czołowej.

Łączy ze sobą guzki i brzegi sieczne wszystkich zębów naturalnych.

Stanowi wycinek kuli o średnicy 20,42 cm, której środek znajduje się w okolicy gładzizny (glabella).

Ustawieni zębów sztucznych zgodnie z tą krzywą umożliwia jej wielopunktowy kontakt podczas ruchów bocznych.

• TEORIA STATYCZNA

Podstawą jest pogląd, że staw SSŻ jest czynnikiem pasywnym. Zwolennicy tej teorii uważają, że ruch żucia nie przebiega koliście z długą drogą rozcierania pokarmu - jak uważał Gysi ( 4 faza żucia), lecz jest gł. ruchem miażdżenia. Największa siła ich zdaniem działająca na protezę wyzwala się nie w momencie zetknięcia zębów przeciwstawnych, lecz wcześniej gdy pokarm tkwi między zębami 9 3 faza Gysi). Pozostawiają fenomen Christensena. Teorie statyczne dążą więc, do uzyskania statyki protez w czasie aktu żucia bez konieczności podparcia ich po stronie balansującej zachowując fenomen Christensena.

Zęby ustawione są w zwierakach. Zęby przednie ustawia się z zachowaniem szpary przednio - tylnej, bez kontaktu w zwarciu centralnym, aby zapobiec wyważaniu protez w ruchach poprzednich i bocznych. Stosuje się wyłącznie zęby boczne płaskoguzkowe. Boczne zęby nie ustawia się
w odniesieniu do płaszczyzny protetycznej lecz do linii międzywyrostkowej. Przedstawiciele Hiltebrandt, Fischer i Bielski.

TEORIE STATYCZNE

• rezygnują z artykulacyjnego podparcia protez po stronie balansującej

• zachowany fenomen Christensena

• nie stosują artykulatorów

• SSŻ nie odgrywa decydującej roli w kinetyce

• stosuje się zęby boczne płaskoguzkowe

• zęby przednie ustawia się z zachowaniem szpary przednio - tylnej, czyli bez kontaktu w zwarciu centralnym

• zęby boczne ustawia się do linii międzywyrostkowej

Twórcy teorii statycznych: Hiltebrandt, Haller, Sears, Bielski

Teorie różnią się między sobą stopniem wysunięcia zębów bocznych na zewnątrz linii międzywyrostkowej, jak również stopniem nachylenia ich pow. żujących do tych linii i stopniem zachodzenia na siebie zębów bocznych.

1. Teoria Hiltebrandta

• zęby płaskoguzkowe - teleokształtne lub abrazyjne

• zęby przednie ustawia się tylko z zachowaniem estetyki

• zęby górne nie stykają się brzegami siecznymi z zębami dolnymi, które są cofnięte o ok. 2mm

• zęby boczne ustawia się zachowaniem estetyki

TEORIE STATYCZNO - ARTYKULACYJNE

• Połączenie statycznej i artykulacyjnej

• zęby sztuczne ustawiamy zgodnie z zasadami statyki, w artykulatorach, w artykulacji wybalansowanej

• fenomen Christensena zlikwidowany

• Przedstawiciele - Gysi, Fischer, Ackerman, Porter, Płonka

• często wykorzystywana jest w tej metodzie kalota ( o promieniu 10,1 cm)

• Twórcy : Ackerman, Porter, Fischer

TEORIA GYSI - FISCHERA

• łączy teorię statyczną i artykulacyjną

• zęby płaskoguzkowe

• zęby przednie jak u Gysiego. Zęby boczne do linii międzywyrostkowej

• stosuje się artykulator po wykonaniu protezy

METODY STATYCZNE	METODY ARTYKULACYJNE
Ustawiane zęby bezguzkowe/płaskowguzkowe	Ustawiane zęby guzkowe
Najważniejsza jest III faza żucia - faza miażdżenia	Najważniejsza jest faza IV żucia - ruchy koliste
Nieistotna funkcja SSŻ	W kinetyce istotną rolę pełni SSŻ
zęby boczne ustawione w linii międzywyrostkowej, w artykulacji niewybalansowanej	Zęby boczne ustawione na szczycie wyrostka zębodołowego w artykulacji wybanalsowanej
Zachowany fenomen Christensena	Pominięty fenomen Christensena
Modele montuje się w zwieraki	Modele montuje się w artykulatory

USTAWIENIE ZĘBÓW SZTUCZNYCH METODĄ GYSIEGO

• ustawienie zębów górnych

Górny przyśrodkowy siekacz:

• w stosunku do płaszcyzny zgryzowej - przylega brzegiem siecznym

• w stosunku do płaszczyzny strzałkowej - oś długa równoległa lub boczne odchylenie szyjki

• w stosunku do płaszczyzny czołowej - cofnięcie szyjki

Górny boczny siekacz:

• w stosunku do płaszczyzny zgryzowej - brzeg sieczny nieco oddalony

• w stosunku do płaszczyzny strzałkowej - boczne odchylenie szyjki

• w stosunku do płaszczyzny czołowej - cofnięcie szyjki

Górny kieł:

• w stosunku do płaszczyzny zgryzowej - przylega guzkiem siecznym

• w stosunku do płaszczyzny strzałkowej - boczne odchylenie szyjki

• w stosunku do płaszczyzny czołowej - pow wargowa równoległa

Górny pierwszy przedtrzonowiec:

• w stosunku do płaszczyzny zgryzowej - przylega tylko guzek policzkowy

• w stosunku do płaszczyzny strzałkowej - oś długa równoległa

• w stosunku do płaszczyzny czołowej - oś długa równoległa

Górny drugi przedtrzonowiec:

• w stosunku do płaszczyzny zgryzowej - przylega obydwoma guzkami

• w stosunku do płaszczyzny strzałkowej - oś długa równoległą

• w stosunku do płaszczyzny czołowej - oś długa równoległa

Górny pierwszy trzonowiec:

• w stosunku do płaszczyzny zgryzowej - przylega tylko guzek językowy przedni, najbardziej oddalony guzek policzkowy tylny

• w stosunku do płaszczyzny strzałkowej - szyjka odchylona przyśrodkowo

• w stosunku do płaszczyzny czołowej - szyjka odchylona ku przodowi

Górny drugi trzonowiec:

• w stosunku do płaszczyzny zgryzowej - wszystkie guzki oddalone, najbliżej położony guzek językowy przedni, najdalej policzkowy tylny

• w stosunku do płaszczyzny strzałkowej - szyjka odchylona ku środkowi

• w stosunku do płaszczyzny czołowej - szyjka odchylona ku przodowi

• ustawienie zębów dolnych

Dolny siekacz przyśrodkowy:

• w stosunku do zębów górnych - kontaktuje się z przyśrodkowym siekaczem

• w stosunku do płaszczyzny strzałkowej - nieznaczne boczne odchylenie szyjki

• w stosunku do płaszczyzny czołowej - cofnięcie szyjki

Dolny boczny siekacz:

• w stosunku do zębów górnych - kontaktuje się z siekaczem przyśrodkowym i bocznym

• w stosunku do płaszczyzny strzałkowej - nieznaczne boczne odchylenie szyjki

• w stosunku do płaszczyzny czołowej - nieznaczne cofnięcie szyjki

Dolny kieł:

• w stosunku do zębów górnych - kontaktuje się z bocznym siekaczem i kłem

• w stosunku do płaszczyzny strzałkowej - boczne odchylenie szyjki

• w stosunku do płaszczyzny czołowej - szyjka wysunięta ku przodowi

Dolny pierwszy trzonowiec:

• w stosunku do zębów górnych - kontaktuje się z tylnymi stokami tylnych guzków drugiego przedtrzonowca i 2/3 pow żującej pierwszego trzonowca

• w stosunku do płaszczyzny strzałkowej - szyjka odchylona ku bokowi

• w stosunku do płaszczyzny czołowej - szyjka odchylona do tyłu

Dolny drugi trzonowiec:

• w stosunku do zębów górnych - kontaktuje się z tylnymi stokami tylnych guzków pierwszego trzonowca i 2/3 pow żującej drugiego trzonowca

• w stosunku do płaszczyzny strzałkowej - szyjka odchylona ku bokowi

• w stosunku do płaszczyzny czołowej - szyjka odchylona do tyłu

Wykład 7

Metody uszczelniania i odciążenia protez całkowitych

Uszczelnianie protez całkowitych górnych uzyskujemy przez umieszczenie na ich tylnych dośluzówkowych powierzchniach występów uszczelniających

Występy powinny wypełniać szczeliny powstające miedzy płytami protez a podniebieniem na skutek skurczu akrylu podczas polimeryzacji oraz uciekają tkanki miękkie podniebienia nieznacznie sie w nich zagłębiające

Podstawowym celem uszczelnienia jest przede wszystkim: zapewnienie retencji poprzez wykorzystanie sił międzycząsteczkowych oraz sił przyssania

Wykorzystanie tych sil jest możliwe w przypadkach niedopuszczenia do przedostawania sie pomiędzy płyty protez a tkanki podłoża powietrza

Uszczelnienia tylne spełniają również i szereg innych zadań do których należy:

- zapobieganie przedostawaniu sie resztek pokarmowych pod płytę

- zmniejszenie odruchu wymiotnego

- poprawa samopoczucia pacjenta

- eliminacja efektu skurczu polimeryzacyjnego tworzywa akrylowego, który powoduje powstanie szczeliny miedzy płyta a podłożem o wielkości 0,24 mm (wg Jozefowicza)

W realizacji tych zadań duże znaczenie ma zagłębienie sie tylnych brzegów protez w tkankach co poza zapewnieniem szczelności powoduje ze są one w mniejszym stopniu wyczuwalne przez język jako ciała obce

Według niektórych autorów pogrubienie tylnych brzegów płyt przez występy uszczelniające przeciwdziała paczeniu się protez.

Wg autorów amerykańskich:

Okolica tylnej granicy podniebienia twardego to miękkie tkanki, leżące wzdłuż granicy podniebienia twardego i miękkiego , na które może być wywierany, w ramach fizjologicznych, ucisk protezy w celu zapewnienia jej utrzymania

Położenie tylnej granicy podniebienia określa się na podstawie:

- linii łączącej wcięcia haczykowate

- położenia dołeczków podniebiennych

- metody fonetycznej

- metody laryngologicznej

- metody dotykowej

Podział metod uszczelniania

A) według kolejności fazy, w której to uszczelnienie jest wykonywane

1. uszczelnienie pierwotne - podczas wycisku

- uszczelnienie tylnej granicy górnego wycisku czynnościowego

- uszczelnienie tylnej granicy łyżki indywidualnej

2. uszczelnienie wtórne

- na modelach roboczych przez wycinanie rowków

Uszczelnienie tylnej granicy wycisku

Zalety:

- przemieszczenie tkanek w fizjologicznie akceptowanych granicach

- brak nadmiernego ucisku

- dobra retencja protezy już kształtowanie fazie próby protezy woskowej

Wady:

- przedłużony czas pobierania wycisku

- technika jest trudna

B. podział anglosaski- wg sposobu kształtowania występu uszczelniającego

1. Metody czynnościowe (fizjologiczne) - kształtowanie występów przez docinanie masy plastycznej do tkanek miękkich podniebienia

2.Metody empiryczne (arbitralne)- na modelach roboczych przez wycinanie rowków

C) podział wg Józefowicza

1. Metody szablonowe - na modelu roboczym przez wycięcie rowka wg przeciętnego wzorca

2. metody indywidualne

- bezpośrednie- nawarstwienie na tylny brzeg łyżki indywidualnej, wycisku lub protezy wałeczka masy wyciskowej plastycznej pośrednie dociśnięcie do podłoża

- pośrednie - na podstawie wyników badania podatności tkanek miękkich podniebienia w obrębie pola uszczelnienia oraz określenie skurczu akrylu; np. wg Hardego i Kapura głębokość rowka uszczelniającego= 1/2 podatności tkanek

należy uwzględnić umiejscowienie wstępów uszczelniających (najczęściej wzdłuż linii AH, lub ku przodowi ku tej linii), ich zarys, szerokość i kształt przekroju

Kształt i przebieg rowków uszczelniających

a)występ uszczelniający o zarysie wąskiego 1mm szerokości pasa . przebiegającego w poprzek podniebienia

b)Stosowanie występów uszczelniających o zarysie dwóch wąskich pasów . Ta metoda wskazana jest w sytuacji gdy pacjent uprzednio korzystał ze starej protezy zbyt krótkiej. W nowej protezie wykonuje sie dwa występy uszczelniające- w miejscu starego i w miejscu właściwym

c)Występ uszczelniający o zarysie wąskiego pasa z dwiema symetrycznymi wypustkami biegnącymi ku przodowi u podstawy wyrostków zębodołowych

d)Występ uszczelniający o zarysie szerokiego pasa (5 mm) najkorzystniejsze uszczelnienie o kształcie klina skierowanego ostrzem ku przodowi a podstawa zwróconego ku tyłowi, wysokość uszczelnienia 0,8 - 1,2 mm

e)Występy uszczelniające o zarysie wargi lub motyla .Szerokość zarysu pośrodku podniebienia i w okolicach wciec haczykowatych 1-2 mm a w 1/4 i 3/4 szerokości podniebienia ok 6-8 mm

U podstawy zróżnicowania szerokości występów uszczelniających leży fakt zróżnicowania podatności tkanek miękkich pola uszczelnienia

USZCZELNIANIE NA WYCISKU

na tylny brzeg wycisku czynnościowego nakładamy wosk specjalny. wprowadzamy do jamy ustnej > każemy pacjentowi dmuchać przez nos żeby tkanki miękkie tamtej okolicy tez zadziałały

Metoda bezpośredniego uszczelniania gotowych protez wg Józefowicza

nałożenie na dośluzówkową powierzchnie płyty protezy w okolicy linii AH cienkiego wałeczka uplastycznionego wosku wyciskowego, wprowadzenie do jamy ustnej i silne dociśniecie do podłoża.

Czynność tę należy wykonywać wielokrotnie, do momentu uzyskania przyssania protezy

W laboratorium technik odleje model, uzupełni wosk tworzywem akrylowym. Metoda ta zalecana jest w przypadkach niepowodzeń uzyskania dobrej retencji zarówno starych jak i nowych protez całkowitych górnych

Odciążenia

Odciążenia maja na celu oszczędzanie miejsc mało podatnych lub wrażliwych na ucisk

Miejsca mało podatne:

- ostre brzegi wyrostka zębodołowego

- wał podniebienny

- narośla kostne

- ostra kresa żuchwowo-gnykowa

- linia skośna zewnętrzna

Miejsca wrazliwe na ucisk:

- brodawka przysieczna

- otwory podniebienne wielkie

- otwór bródkowy przy dużym zaniku części zębodołowej żuchwy

- ruchomy wyrostek zębodołowy - grzebień koguci

Z uwagi na kształt i budowę histologiczną wyrostek zębodołowy jest najbardziej przystosowany do znoszenia obciążeń związanych z kierunkiem działania sił żucia

Miejscem najczęściej obciążanym jest okolica szwu podniebiennego

Brak obciążenia w tym miejscu powoduje złą stabilizacje protezy na podłożu i pękanie płyty protezy w linii pośrodkowej

Wyróżniamy 3 sposoby odciążenia :

1. zdejmowanie warstwy masy z wycisku czynnościowego

Po pobraniu wycisku nietoksycznym ołówkiem zakreśla sie miejsca w jamie ustnej podlegające odciążeniu. Ponownie wprowadzamy wycisk, uciśnięcie - odbicie zakreślonych miejsc na jego powierzchni

Zeskrobanie warstwy materiału w celu stworzenia przestrzeni odciążenia

Metoda prosta łatwa, szybka ale mało dokładna

2. Pogrubienie modelu roboczego w miejscach wymagających odciążenia

Wykonywana w laboratorium na etapie puszkowania protez. Na model roboczy (gdzie lekarz zaznaczył granice odciążenia) naklejana jest folia aluminiowa. Lekarz zaznacza tez ile warstw folii jak na mapie :)

3. Wycisk wybiorczo odciążający

Zalecana przez Kozłowskiego. Po pobraniu wycisku zaznacza sie miejsca które trzeba odciążyć.

metoda często pracochłonna lecz jest postępowaniem dokładnym i najbardziej fizjologicznym ze stosowanych

WYKŁAD 8

Próba Protez Woskowych

Ocenę protez woskowych przeprowadzamy w 2 etapach:

1. sprawdza sie prace technika przez analizie protez w zwieraku (na modelach)

2. Kontroluje sie protezy w jamie ustnej pacjenta

Ad1.

Analiza w zwieraku

- płyta podstawowa

- ustawienie sztucznych zębów

Lekarz sprawdza:

- zasięg i wymodelowanie

- dokładność przylegania płyty do modeli

- czy jednostronny nacisk nie powoduje kołysania

- czy płyta starannie jest wykonana, o gładkich pobrzeżach

- czy pobrzeże ma kształt obły

Analiza zębów sztucznych:

- sprawdzamy wielkość, kształt i ustawienie zębów

- przebieg linii między siekaczami przyśrodkowymi

-kierunek i poziom linii brzegu siecznego sztucznych zębów, barwę i ustawienie

Kontakt powierzchni żujących zębów w próbnych protezach woskowych oceniamy próbując włożyć nożyk, szpatułkę. Również dotyczy kontaktu guzków językowych - sprawdzenie czy zachowane sa 4 strefy podparcia

W przypadku wykrycia niedokładności protezy wysyłamy do laboratorium celem wykonania korekt. Dopiero po poprawie zauważonych błędów protezy woskowe należy przymierzyć w jamie ustnej pacjenta.

Ad.2 Kontrola w jamie ustnej.

a) sprawdzenie ustawienia zębów przednich

b) wzajemna relacja żuchwy do szczeki

Ad a)

- kontrolujemy wypukłość łuku zębowego

- kierunek poziom i kształt linii brzegu siecznego zębów przednich (równoległość do linii źrenicznej)

- umiejscowienie i kierunek miedzy siekaczami przyśrodkowymi (sprawdzamy czy jest zgodny z elementami twarzy - grzbiet nosa rynienką podnosową)

Ad b)

- Obie protezy wprowadzamy do jamy ustnej polecamy pacjentowi delikatnie zewrzeć zęby

- sprawdzamy kontakt powierzchni żujących zębów antagonistycznych przez włożenie szpatułki nożyka miedzy zęby boczne (próba szkatułkowa, próba nożyka)

- ma na celu stwierdzenie czy powierzchnie zębów maja kontakt ścisły czy tylko pozorny

- gdy próba jest dodatnia stwierdzamy brak kontaktu za pomocą wprowadzonego nożyka

Może nastąpić z winy:

lekarza

- złe ustalenie zwarcia

- zły zasięg płyty wzornika

technika

- złe zazwierakowanie modeli

- źle ustawione zęby

Eliminowanie błędów stwierdzonych podczas próby protez woskowych:

* Wysuniecie żuchwy w stosunku do szczeki przy wyznaczeniu jej poziomego położenia

Błąd ten wymaga powtórzenia fazy poziomej składowej ustalania centralnego zwarcia

* Zbyt wysoka pionowa odległość zuchowy do szczeki - twarz ma nieregularnie wydłużony, maskowaty wygląd, wargi łącza sie z trudem, wygładzona bruzda bródkowo - wargowa

Pacjent odlicza 1,2,3 - gdy słyszymy lekkie postukiwanie świadczy to o pominięciu wysokości zwarcia o szparę spoczynkowa

Poprawienie błędu wymaga powtórnej fazy ustalania zwarcia centralnego przez lekarza i przestawienie zębów przez technika i wykonanie próby protez jeszcze raz

* za nisko ustalona wysokość zwarcia - skrócenie dolnego odcinka twarzy, wargi zmarszczone opadniecie kącików ust, zwężona czerwień wargowa

Poprawienie : ponowne ustalenie wysokości zwarcia i przestawienie zębów przez technika

Uszczelnienie wtórne:

Poprzez podskrobywanie modelu roboczego - przeprowadzamy na zakończenie próby protez woskowych

Celem jest zapewnienie dobrego utrzymania na podłożu

Podskrobanie modelu - dobra i poprawna metoda, jednak powinna być poprzedzona dokładnymn badaniem pacjenta

Wykonuje się rowki uszczelniające, które dodatkowo wyrównują skurcz termiczny tworzywa akrylowego podczas polimeryzacji

Należy wzią pod uwagę kształt i ruchomośc podniebienia miękkiego względem twardego

Ostateczne modelowanie protez

Przed przystąpieniem do modelowania wykonać odciążenia na modelu roboczym

Modelowanie protezy górnej:

- Przyklejamy płytę protezy do modelu

- Wypełniamy zagłębienie , które jest negatywem poibrzeża wycisku czynnościowego

- Powierzchnię przedsionkowa modeluje sie z najwierniejszym odwzorowaniem szczegółów anatomicznych (brodawki dziąsłowe, łęki zębodołowe) - znaczenie estetyczne i stabilizujące

- Przestrzeń miedzy girlanda dziąsłową a obrzeżem protezy lekko wklęsła

Obrzeże wymodelowane na kształt spadającej kropli

Mięsnie policzkowe i mimiczne stanowią pierwsza barierę która ma zapobiegać przedostawaniu sie powietrza pod płytę protezy

W protezie górnej pożądana jest możliwie cienka płyta podniebienna 1-1,5 mm - płytę należy wymienić na nowa (stara płyta mogła ulec zniekształceniu)

- w mniejszym stopniu ogranicza przestrzeń dla języka (kształtowanie głosek, formowanie kęsów)

- mniejsze upośledzenie odczuwania bodźców termicznych

- indywidualne zaznaczenie szczegółów jamy ustnej

- lepsza adaptacja

- nienaruszenie przestrzeni neutralnej

Modelowanie protezy dolnej:

Przyklejamy płytę do modelu za pomocą wosku modelujemy pobrzeża i strefę przedsionkowa płyty

Ważne jest ukształtowanie językowej strony protezy - aby zapewnić językowi swobodę ruchów - powierzchnia językowa wymodelowana nieznacznie wklęsła (uformowanie zagłębienia dla języka sprzyja lepszej retencji)

Płyta z trzonem i zębami powinna tworzyć na przekroju kształt trójkąta skierowanego wierzchołkiem ku górze; mieści sie w przestrzeni neutralnej

Puszkowanie i Polimeryzacja

Puszkowanie - to faza laboratoryjna , w czasie której przygotowywana jest forma gipsowa do wymiany płyty woskowej na właściwe tworzywo protezy

Polimeryzacja - reakcja w wyniku której masa akrylowa jest utwardzana. reakcja łączenia cząstek prostych zawierających wiązania wielokrotne w jeden związek wielocząsteczkowy. bez powstania produktów ubocznych. Reakcja ta zachodzić może pod wpływem temperatury, czynników chemicznych, ciśnienia oraz promieniowania świetlnego o określonej długości fali

1. Puszkowanie otwarte

2. Zamknięte

Ad1.

- na wprost

- metoda odwrotna

Protezy całkowite puszkujemy metoda odwrotna

-model roboczy z proteza zanurzamy do gipsu w dolnej części puszki

-gips sięga do największej wypukłości obrzeza wymodelowanej protezy

- wygładzenie i izolacja gipsu

- nałożenie górnej części puszki, zalanie gipsem przykrycie denkiem

- po otwarciu puszki model będzie znajdował się w części dolnej puszki, zęby natomiast w części górnej

- włożenie puszek pod prasę

Usuniecie woskowych elementów protez poprzez :

- włożenie puszek do łaźni wodnej o temp 100 C na 3-4 min

- otwarcie puszek, usunięcie plastycznego , ale nie…

dociśniecie złożonych puszek pod prasa około (20 min)...........

W spiechowiczu starym jest -

Polimeryzacja wodna przy użyciu ciepła

1. Metoda tradycyjna

Puszkę umieszczamy w zimnej wodzie, w czasie 30 - 90 doprowadzamy do wrzenia, utrzymujemy w 100 C 1h odcinamy źródło ciepła

2. Metoda Spofa Dental

puszkę umieszczamy w wodzie w o temp pokojowej i przez 30 min podgrzewamy do temp 60 C utrzymujemy w tej temp przez 1 h następnie przez 30 min podgrzewamy do 100 C i utrzymujemy w niej przez 30 min

3. Metoda Dwufazowa Bielskiego

Puszkę wprowadzamy do łaźni wodnej o temp wrzenia, odłączamy źródło ciepła i pozostawiamy przez 60 min. Następnie podgrzewamy wódę do temp wrzenia i utrzymujemy przez godzinę. Wyjmujemy puszki studzimy na powietrzu przez 30 min a następnie chłodzimy przez 15 min ....

Puszkowanie zamknięte

-bardziej dokładne

- mniej czasochłonne

System Ivocap

- wykorzystuje sie tu tworzywo tradycyjne polimeryzujące na gorąco składniki mieszane są w cap wibratorze

- wtłoczenie do zamkniętej puszki za pomocą tłoka umieszczonego w cylindrze ciśnieniowym urządzenia wtryskowo - ciśnieniowego

- używa sie specjalnego gipsu charakteryzującego sie wysoka rozszerzalnością podczas wiązania - dzięki temu - ......................

System Intopress

Tworzywem jest samopolimer którego skurcz podczas chłodzenia wykazuje mniejsze wartości skurczowe dlatego zrezygnowano z gipsu o zwiększonej rozszerzalności

Skurcz podobnie jak w systemie Ivocap eliminowany jest przez stosowanie następowego ciśnienia...............

System perform-Incovac (polimeryzacja ciśnieniowo- próżniowa)- tworzywem jest tu polimer utwardzany na ciepło (nie na gorąco)

Protezy woskowe na modelach roboczych nie są zanurzone w gipsie , natomiast zostają zalane masą do powielania w celu wykonania kontry

Obróbka końcowa akrylu

Wygładzenie pow. - drobnoziarniste kamienie karborundowe, paski ścierne, gumki

Polerowanie - filce, szczotki płócienne, bawełniaki

Dalsze polerowanie- pumeks z wodą

Ostateczny połysk - szmaciaki, ircha, kreda z wodą na szmaciakach bawełnianych

15

---