Metody diagnostyczne chorób układu pokarmowego

DIAGNOSTYKA

• badanie fizykalne

• badania laboratoryjne (ALAT, AP)

• USG jamy brzusznej

• przeglądowe zdjęcia Rtg jamy brzusznej

• cholecystografia doustna

• cholangiografia dożylna

• cholangiografia przezskórna

• cholangiografia dynamiczna

• endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna

• zgłębnikowanie dwunastnicy

• manometria zwieracza Oddiego

rodzaje ANEMII:

niedobór witaminy B₁₂

niedokrwistość Addisona - Biermera (?)

przewlekły zanik błony śluzowej żołądka

zaburzenia wydzielania czynnika wewnętrznego, który wiąże witaminę B₁₂

pierwszy objaw to niedokrwistość makrocytarna z dużymi erytrocytami (MCV > 100)

niedokrwistość megaloblatyczna - spowodowana przez pasożyty

niedobór żelaza (Fe)

niedokrwistość mikrocytarna (MCV < 70)

przewlekłe, powolne krwawienia

anaemia ad observatione

mięśniaki macicy, długotrwałe krwawienia miesięczne

badania biochemiczne czynności wątroby

(1)

diagnostyka chorób wątroby opiera się na badaniach biochemicznych - AspAT, ALAT (enzymy wskaźnikowe)

w chorobach wątroby ↑ALAT

ALAT znajduje się pod błoną hepatocytu, więc po uszkodzeniu tej błony uwalnia się od razu do krwi

ostre wirusowe zapalenie wątroby

czynniki toksyczne: alkohol, leki, grzyby

AspAT - znajduje się w mitochondriach i dlatego dopiero głębsze uszkodzenia powodują jego uwalnianie

↑AspAT:

pacjenci z toksycznymi chorobami wątroby (np. poalkoholowymi)

leki przeciw padaczkowe, psychotropowe

uszkodzenie w którym rośnie AspAT trwa dłużej

WSKAŹNIK DERITISA: ALAT/AsPAT

>1 świadczy o uszkodzeniu wątroby

<1 świadczy też o uszkodzeniu mięśni, bo one również mają dużo mitochondriów z AspAT

-drgawki

-stan padaczkowy

-urazy pobite dochodzi do miolizy

-zaśnięcie na mrozie

-zawał serca

(2)

białka syntetyzowane w wątrobie i wydzielane do dróg żółciowych i krwi

*albuminy

• funkcja transportowa

• zapewniają ciśnienie onkotyczne - utrzymują objętość osocza

• zaburzenie syntezy: HIPOALBUMINEMIA

• obrzęki

• przesięki

• płyn w jamie otrzewnej, opłucnej, osierdziowej

*białka układu krzepnięcia

protrombina: produkowana w obecności witaminy K

gdy pojawi się zaburzenie syntezy czynników osoczowych krzepnięcia wtedy wystąpią objawy skazy osoczowej

łatwe siniaczenie się

krwawienie z dziąseł

*cholinesteraza

*enzymy cholestatyczne

do wzrostu poziomu tych enzymów dochodzi gdy mamy cholestazę (przeszkoda, utrudniająca odpływ żółci)

fosfataza alkaliczna

pojawi się żółtaczka (wzrasta poziom bilirubiny,

GGTP przewaga bilirubiny związanej)

(3)

badania serologiczne

oznaczanie poziomu przeciwciał przeciw różnym komórkom

* niedokrwistość megaloblastyczna - badamy p/ciała przeciw komórkom okładzinowym żołądka

choroby autoimmunologiczne

1. zapalenie wątroby

typ 1 typ 2

A B

2. zapalenie dróg żółciowych

3. marskość żółciowa pierwotna (kobiety)

4. pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych (mężczyźni)

5. choroba trzewna - celiakia

ad.3. marskość żółciowa pierwotna

• kobiety między 45 a 50 rokiem życia

• powstają p/ciała przeciwko komórkom kanalików odprowadzających żółć (zarastanie kanalików)

• marskość wątroby

• typowe jest oznaczenie p/ciał przeciw mitochondrialnych typu M2 (są one patognomoniczne dla tej jednostki chorobowej )

ad.4. pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych

• współistnieje z colitis ulcerosa i chorobą Leśniowskiego - Crohna

• p/ciała przeciwjądrowe i przeciwmitochondrialne

• ALE 80% przypadków tej choroby przebiega bez obecności p/ciał

ogólnie:

• p/ciała przeciwko mikrosomom wątroby i nerek - anty NHL

• p/ciała przeciwko rozpuszczalnemu antygenowi wątrobowemu - anty SLA panel

• p/ciała przeciwko mikrosomom wątroby i trzustki - anty LSP wątrobowy

ad.5 choroba trzewna - celiakia (u dzieci)

• nietolerancja białka - glutenu (występuje w zbożu)

• biegunki jeśli dziecku podaje się potrawy mączne

• stymuluje to powstawanie neoantygenu, a wyprodukowane przeciwciała niszczą kosmki jelitowe (stąd przewlekłe biegunki)

• leczenie : odstawienie glutenu - dieta bezglutenowa, soja, kukurydza, ryż

* u dorosłych

osoby dotychczas zdrowe pod wpływem jakiejś nieznanej substancji dostają nagle biegunkę; gastroskopia i pobranie wycinka z części zstępującej dwunastnicy stwierdzenie zaniku kosmków = celiakia dorosłych

bada się:

- p/ciała przeciwko gliadynie (powstaje pod wpływem glutenu), gdy obecne

IgA proces ostry

IgM proces przewlekły

- p/ciała przeciwko endomysium (przeciwko kosmkom jelitowym myszy), sprawdza się czy reagują krzyżowo

IgA proces ostry

IgM proces przewlekły

różnice między wrzodziejącym zapaleniem jelita a chorobą Leśniowskiego - Crohna

schorzenie	choroba Leśniowskiego-Crohna	colitis ulcerosa
zajęcie przewodu pokarmowego	cały	95% w odbytnicy i dotyczy jelita grubego (rectoskopia)
ciągłość	nie występuje w ciągłości, tylko odcinkowo (np. kawałek przełyku, j.cienkiego, odbytnicy)	zmiany są ciągłe (np. ciągłe zajęcie odbytnicy i esicy)
zmiany	dotyczą całej grubości jelita często powstają sklejenia jelit i tworzą się guzy w brzuchu oraz przetoki; ileitis terminalis (najczęściej) końcowy odcinek jelita cienkiego z zajęciem zastawki Bauchina; ileitis regionalis	dotyczy błony śluzowej i podśluzowej, w stanach zaawansowanych dochodzi do rozdęcia jelita
obraz endoskopowy	afty - ubytki sluzówki, owrzodzenia podłużne, co daje obraz kostki brukowej	przekrwienie, zatarcie siatki naczyniowej, owrzodzenia, krwawienia
p/ciała	p/ciała ASCA (przeciw saccacharomyces cerobiosa)	p/ciała ANA (przeciwko neutrofilom)

USG jamy brzusznej

ocenia morfologię narządów:

• kształt

• wielkość

• struktura

• zmiany, np. ogniskowe; o jakim echogramie

• obecność złogów

• obecność płynu w jamie brzusznej

endoskopowa ultrasonografia

• u otyłych, u których trudno wykonać USG, np. trzustki

• możliwość biopsji, drenażu

przeglądowe zdjęcie RTG jamy brzusznej

co widać :

• powietrze (przy perforacjach) (pod prawą kopułą przepony)

• 
  
  
  niedrożność

wtedy widać poziomy płynów, płyn układa się płasko (RTG stojącego pacjenta)

• złogi

• 
  kamica nerkowa jeśli są uwapnione

• kamica pęcherzyka żółciowego

• zwapnienia w polu trzustkowym (przewlekłe, poalkoholowe zapalenie trzustki)

• toksyczne rozdęcie jelita grubego

cholecystografia

służy ocenie drożności

cholecystografia doustna

• podanie kontrastu

• pacjent musi mieć pęcherzyk żółciowy, bo wtedy podana treść ulega zagęszczeniu

cholangiografia dożylna - kontrast dożylny

cholangiografia przezskórna - dren do przewodu żółciowego i podanie kontrastu

cholangiografia dynamiczna - to samo tylko że w czasie

endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna - metoda diagnostyczna i terapeutyczna

• dochodzimy gastroskopem do brodawki Vatera (= ujście dróg żółciowych i trzustkowych)

• założenie cewnika

• wejście do zwieracza Oddiego

• cewnikowanie zwieracza

• podanie kontrastu

• kontrastowanie dróg żółciowych i trzustkowych

• po założeniu cewnika można wykonać manometrię zwieracza Oddiego (pomiar ciśnienia)

• dyskineza dróg żółciowych; np. dyskineza zwieracza Oddiego - zamknięcie drogi = niedrożność; należy naciąć zwieracz

• można uwidocznić drogi żółciowe w celu wyjaśnienia w nich patologii, np.:

kamica przewodowa

dodatkowo można założyć tzw. „koszyczek” i ściągnąć zalegające złogi do dwunastnicy; najpierw należy zrobić nacięcie: papillotomię, żeby te złogi usunąć; przepłukuje się drogi żółciowe

guz

• można pobrać wycinek

• można założyć protezę poprzez naciek nowotworowy

jest to zabieg paliatywny, udrażniający przewód

porażenna = sprawny przewód, ale brak motoryki

• cukrzyca

• porfirie

• kolka pęcherzykowa

• mocznica

mechaniczna = przeszkoda w przewodzie pokarmowym

• uwiąźnięcie

• guz w świetle

• naciek z sąsiednich narządów

• węzły chłonne

---