Gastroenterologia - nauka o chorobach przewodu pokarmowego Gaster = żołądek Enterologia = nauka o chorobach jelit Symptomatologia chorób przewodu pokarmowego Objawy: Igrupa-dyspepsja(Pol. Niestrawność). Dyspepsja to szereg objawów[1.zgaga-palenie w nadbrzuszu głównie po zjedzeniu tłustych potraw2.ślinotok-często towarzyszy zgadze3.uczucie pełności 4.wzdęcia 5.szybkie wysycanie się, 6.ból w nadbrzuszu, 7.czkawka IIgrupa”dysfagia(zaburzenia połykania) Objawy:1.przykry zapach z ust, 2.nadmierny skurcz przełyku:utrudnione połykanie ciał stałych. Przyczyny organiczne(nowotwór,zrosty,zgrubienia,uchyłki) 3.skurcz wpustu-utrudnione połykanie płynów(duże zweżenie,zaburzenia czynnościowe, ciała obce).

Ostry ból brzucha to ból o nagłym początku, trwający nie dłużej niż 48 godzin, przyczyny ze strony układu: pokarmowego

Ostry wrzód trawienny,Kolka żółciowa,Ostre zapalenie narządu przewodu pokarmowego,Perforacja narządu jamy brzusznej,Niedrożność jelita grubego,Zaburzenia naczyniowe (zakrzepica układu wrotnego, zawał jelit)

przyczyny spoza układu pokarmowego:

Zawał mięśnia sercowego,Kolka nerkowa,Zapalenie dolnego płata płuca,Pęknięcie tętniaka aorty

Przyczyny metaboliczne (kwasica ketonowa w cukrzycy, choroba Addisona, porfiria ostra przerywana,Przyczyny ginekologiczne

Wywiad w diagnostyce ostrego bólu brzucha

• Miejsce występowania bólu i jego promieniowanie

• Wywiad dotyczący przebytych chorób

• Czynniki nasilające lub zmniejszające ból

Przewlekły ból brzucha trwa dłużej niż 48h, jest spowodowany przewlekłymi chorobami, przewlekłym stanem zapalnym, przewlekłą ch.wrzodową.

Przewlekłe choroby przewodu pokarmowego,Zespół jelita drażliwego,Zaparcia,Nowotwory,Choroby spoza przewodu pokarmowego

Przewlekły ból brzucha-wywiad:

• Miejsce bólu i promieniowanie

• Charakter bólu: tępy, kolkowy

• Czynniki nasilające lub łagodzące ból

• Inne objawy: powiększenie obwodu brzucha, utrata masy ciała, zmiana rytmu wypróżnień, krwawienie z odbytu, upławy, zaburzenia w oddawaniu moczu

Powiększenie obwodu brzucha-przyczyny:

Otyłość,Zaparcie,Gazy,Płyn,Ciąża,Rozrost

Utrata masy ciała

• Procesy nowotworowe

• Choroby endokrynologiczne (cukrzyca, nadczynność tarczycy, niewydolność nadnerczy)

• Zespół złego wchłaniania (jelitowy, trzustkowy)

• Zakażenia (gruźlica, pasożyty)

• Przyczyny psychiczne (anoreksja, bulimia)

• Przyczyny neurologiczne

Wywiad w diagnostyce utraty masy ciała

• Obiektywna ocena utraty masy ciała (liczba utraconych kilogramów i czas w jakim się to stało)

• Apetyt: korelacja z utratą masy ciała; objawy chorób psychicznych

• Objawy ze strony przewodu pokarmowego (biegunki, wymioty)

• Inne: zaburzenia miesiączkowania, gorączka, polidypsja, poliuria

• Przebyte choroby, operacje

Wymioty to gwałtowne opróżnienie zawartości żołądka w wyniku złożonego aktu odruchowego, który polega na rozciągnięciu przełyku przy otwartym wpuście i równoczesnym skurczu żołądka, przepony oraz mięśni powłok brzusznych z udziałem nerwu błędnego

Objawy towarzyszące wymiotom

• Zmieniony poziom świadomości (zatrucie, choroby CUN)

• Sztywność karku i światłowstręt (zapalenie opon)

• Wyniszczenie (choroba nowotworowa)

• Bladość lub pigmentacja powłok (niedokrwistość, niewydolność nadnerczy lub nerek)

• Odwodnienie (przewlekłość, wymioty cykliczne)

• Gorączka, przyspieszenie tętna (posocznica)

• Badanie brzucha (niedrożność, guz)

Przyczyny wymiotów

• Zatrucia pokarmowe, błędy dietetyczne

• Choroby żołądka

• Niedrożność przewodu pokarmowego

• Choroby wątroby, trzustki

• Upewnić się czy ból brzucha poprzedzał wymioty (prawdopodobnie przyczyną jest choroba p.pok.), czy też wystąpił po nich (raczej inna przyczyna)

Przyczyny wymiotów spoza przewodu pokarmowego

• Wzmożone ciśnienie śródczaszkowe, Zaburzenia metaboliczne, Zatrucia lekami, Ciąża, Czynniki psychogenne

Wywiad i diagnostyka różnicowa w wymiotach

Początek i czas trwania, Leki (opiaty, cytostatyczne, antybiotyki), Alkohol, Kontakt z innymi osobami o podobnych objawach (zatrucie), Przebyte choroby , Objawy towarzyszące

Objawy krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego

Wymioty krwiste – haemetemesis

Wydalanie świeżej krwi i skrzepów przez odbyt - haematochezia

• Smoliste stolce – melaena

• Wymioty krwiste

Krwiste wymioty i smoliste stolce

• Krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego

• Krwawienie spoza przewodu pokarmowego: połknięta krew (brodawka piersi, krwawienie z nosa)

krwioplucie

Przyczyny krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego

• Refluksowe zapalenie przełyku(przełyk ma nabłonek płaski, a żołądek walcowaty,kwas trawi przełyk=nadżerki i owrzodzenia). Podatny na mech. Uszkodzenia, może dojść do rozdarcia wpustu w wyniku wymiotów. WAŻANE-czy była najpierw krew a potem inna porcja, czy najpierw porcja wymiotów, a potem krew- z. Mallory-Weissa

• Żylaki przełyku

• Owrzodzenie żołądka lub XII

• Nowotwór żołądka

• Teleangiektazje

• NLPZ

• Wady naczyniowe

Objętość utraconej krwi

• Intensywne: żylaki przełyku, krwawienie tętnicze z wrzodu

• Mniejsze: pozostałe przyczyny (wymioty krwiste lub fusowate)

Wywiad w krwawieniu z przewodu pokarmowego

• Leki

• Objawy towarzyszące:

poprzedzające wymioty lub intensywne odruchy wymiotne

bóle w nadbrzuszu

zgaga

żółtaczka, wodobrzusze,powiększenie wątroby i śledziony

zmiany naczyniowe na skórze-żylaki przełyku

Lokalizacja źródła krwawienia

• Górny odcinek przewodu pokarmowego

• Dolny odcinek

• Nieokreślone(mimop bada nie można określić)

Utajone(nie objawia się obecnością krwi,przewlekla niedokrwistość) Biegunka-Oddawanie płynnych stolców powyżej 300 g/db,Ponad 3 stolce/dobę, Przewlekła – powyżej 3 tygodni Rodzaje biegunek

• Czynnościowa – biegunkowa postać zespołu jelita nadwrażliwego

• Patologiczna

• Osmotyczna – zaburzenie równowagi między dostarczonymi do przewodu pokarmowego węglowodanami a możliwością ich trawienia i wchłaniania

-Nierozłożone dwucukry ulegają fermentacji w obrębie jelita grubego pod wpływem bakterii jelitowych z wytworzeniem substancji osmotycznie czynnych

-ustępuje w czasie głodzenia

• Sekrecyjna – zwiększone wydzielanie do światła jelita wody i elektrolitów (sód), duża objętość wodnistego stolca,

-Proces aktywny (defekty wrodzone, toksyny bakteryjne, hormony jelitowe, biegunka autoimmunologiczna)

-utrzymuje się mimo głodzenia

• Mieszana

• Motoryczna - np. postać biegunkowa zespołu jelita nadwrażliwego

Wywiad dotyczący biegunek .Jaki początek:

- Ostra = infekcyjna - spożycie podejrzanego posiłku, podróże zagraniczne, kontakt z innymi chorymi

- Przewlekła – zmiana rytmu wypróżnień czy choroba?

• Obecność domieszek patologicznych (krew, śluz, niestrawione resztki pokarmowe, tłuszcz)

• Ogólny stan chorego, stan odżywienia

• Bóle w jamie brzusznej

• Bóle stawowe, owrzodzenia w jamie ustnej

• Dieta

• Leki

• Przebyte choroby i operacje

Żółtaczka

• Żółte zabarwienie skóry lub/i białkówek oczu, uwarunkowane podwyższonym stężeniem bilirubiny w osoczu (zazwyczaj widoczne gdy przekracza 2x normę). Przyczyny żółtaczek

• Niedokrwistości hemolityczne(nadmierny rozpad krwi)

• Wrodzone hiperbilirubinemie spowodowane defektami enzymatycznymi (np. choroba Gilberta)

• Niedrożność dróg żółciowych (wrodzona, kamica, zapalenie, rak trzustki)

• Cholestaza wewnątrzwątrobowa (leki, alkohol, zapalenia, choroby metaboliczne, guzy, inne przewlekłe choroby wątroby)

• Żółtaczki przedwątrobowe-hemolityczne, mechaniczne, wątrobowe

Wywiad

• Wiek wystąpienia

• Czynniki ryzyka (wywiad rodzinny, ryzykowne zachowania, przebyte choroby, alkohol, warunki pracy)

• Objawy towarzyszące

• Początek objawów:

- nagły (wirusowa, polekowa, kamica)

- powolny (inne zapalenia, nowotwory, choroby przewlekłe)