Ćwiczenia rozluźniające
Zmniejszają napięcie mięśni na skutek odpowiedniego ułożenia ciała lub wykonywania określonych ruchów
Cele: Świadome kontrolowane zmniejszenie napięcie mięśni (rozluźnianie)
Wskazania: Ćwiczenia te są konieczne przed rozpoczęciem ćwiczeń leczniczych gdyż ćwiczenia napiętych mięśni powoduje ból
Ogólne :
Rozluźnienie uzyskuje się przez wygodne ułożenie chorego
Miejscowe :
np. w obrębie kończyny górnej lub dolnej
Ćwiczenia oddechowe
Wyróżniamy ćw. oddechowe mających zastosowanie w chorobach płuc i ogóle.
Cele: Nauczenie prawidłowego oddychania, zwiększenie wydolności narządów oddechowych, uzyskanie prawidłowego rozwoju klatki piersiowej.
Wskazania : Ćw. oddechowe należy wykonywać podczas wszelkich ćw. leczniczych przed i po zabiegach chirurgicznych oraz w chorobach układu oddechowego
Należy dążyć do uzyskania rozluźnienia mięśni klatki piersiowej w razie ich nadmiernego napiecia.
Ćwiczenia bierne
Ćw. Stawu obręczy barkowej górnej i kończyny górnej wolnej:
Staw barkowo-obojczykowy i mostkowo obojczykowy
Staw barkowy
Staw łokciowy
Staw promieniowo-łokciowy bliższy i dalszy
Stawy promieniowo-nadgarstkowy i śródnadgarstkowy
Staw śródręczno-nadgarstkowy i miedzypaliczkowe palców II-V
Stawy miedzypaliczkowe palców II-V
Staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka
Stawy śródręczno-paliczkowy i międzypaliczkowy kciuka
Ćwiczenia bierne c.d.
Ćwiczenie bioder
Ćwiczenia bierne c.d.
Stawy kończyny dolnej:
Staw biodrowy
Staw kolanowy
Staw stopy
Stawy międzystępowe
Staw skokowo-goleniowy
Stawy śródstopno-paliczkowe i międzypaliczkowe
Stawy głowy i kręgosłup
Ćwiczenia wspomagane-prowadzone
Ruch wykonywany jest przez fizjoterapeutę, przez podtrzymywanie ćwiczonej kończyny, natomiast pacjent współwykonuje ruch w miarę swoich możliwości.
Cel: Wzmocnienie mięśni przez umozliwnienie im pracy, które nie mogły wykonać bez pomocy
Wskazania: osłabienie siły mieśni
Ćwiczenia samowsponagane
Polegają na tym, iż chory wykonując ruch jedna kończyna wspomaga ( ułatwia) wykonanie ruchu w stawach drugiej kończyny, zwiększając równocześnie jego zakres.
Cel: Zwiększenie zakresu ruchów w stawach
Wskazania: Ograniczenie zakresu ruchów w stawach, przygotowanie do ćw. czynnych wolnych
Rozciąganie
Zwane powszechnie redresjami, są to zarówno ćwiczenia jak i inne sposoby służące do zniesienia przykurczu tkanek miękkich ,okołostawowych lub mięśni dla uzyskania rozciągnięcia wymienionych tkanek używa się odpowiednio dawkowanej siły
Cel: zmniejszenie ograniczenia ruchów w stawach na skutek przykurczu tkanek miękkich
Wskazania: Ograniczenie ruchów w stawach na skutek przykurczu tkanek miękkich
Rozciąganie c.d
Przed rozpoczęciem korzystnie działają nagrzewania tkanek, ćwiczenia czynne lub masaż. Przyczyniają się one do uzyskania rozluźnienia mięśni
Wykonuje kinezyterapeuta rozciągając przykurczone tkanki miękkie siła własnych mięśni, przy współpracy chorego
Ćwiczenia izometryczne
Polegają na czynnym napinaniu mięsni bez zmiany długości ich włókien, skurcz izometryczny nie powoduje wiec ruchu w stawie, ponieważ nie zmienia się odległość przyczepu mięśni do kości.
Cele: Przeciwdziałanie zanikom mieśni, uzyskanie przyrostu masy i siły mięśni.
Wskazania: wszelkiego rodzaju unieruchomienia, proste zaniki mieśni
Ćwiczenia czynne w odciążeniu
Ćw. te polegają na samodzielnym wykonywaniu ruchu w stawach przy odciążeniu ćwiczonego odcinka ciała.
Cel: Przeciwdziałanie zanikom mięśni i uzyskanie przyrostu ich siły , zapobiega przykurczą i zwiększa zakres ruchu w stawie
Wskazania: Zaniki i znaczne osłabienie siły mięśni, słaby zrost kostny , zmiany chorobowe powierzchni stawowych kiedy to dążymy do zmniejszenia ich tarcia o siebie w czasie ruchu .
Ćwiczenia czynne w odciążeniu c.d.
Podwieszenie osiowe: Punkt zawieszenia ćwiczonej kończyny znajduje się prostopadle nad osia ruchu
Podwieszenie pozaosiowe: Punkt zaczepienia linek znajduje się poza osią ruchu , co daje pełne odciążenie ćwiczonej kończyny
Zanurzenie chorego w wodzie stwarza najlepsze warunki dla pracy słabych mięśni
Ćwiczenia czynne w odciążaniu z oporem
Ćwiczenia te umożliwiają słabym mięśnią nie tylko wykonywanie ruchów lecz również pokonywanie nieznacznego oporu. Dzieje się to na skutek wyeliminowania masy kończyny przez jej podwieszenie.
Cel: Uzyskanie przyrostu siły słabych mięśni
Wskazania: Osłabienie siły mięśni
Ćwiczenia czynne wolne
Polegają na samodzielnym wykonywaniu ruchów w stawach z pokonaniem tylko ciężaru ćwiczonego odcinka ciała. Chory ćwiczy wiec bez przyborów i dlatego te ćwiczenia noszą nazwę ćwiczeń wolnych.
Cel: zwiększenia siły i wytrzymałości określonej grupy mięśni, utrzymywanie i zwiększenie zakresu ruchu w stawach, poprawa koordynacji ruchowej.
Wskazania: Osłabienie mięśni
Ćwiczenia czynne wolne c.d.
Ćw. Te wykonuje się indywidualnie, rzadziej zespołowo. Do prowadzenia tych ćw. nie używa się zazwyczaj dodatkowych przyborów, chyba że ćwiczymy z dziećmi można wprowadzić dodatkowo piłeczki, pudełeczka.
Do ćw. Zespołowych należy dobrać grupę zupełnie jednorodna, z taką samą dysfunkcja
Podczas ćwiczeń kinezoterapeuta sprawdza czy poddawane są działaniu odpowiednie mięśnie
Ćwiczenia czynne wolne c.d
Ćwiczenia czynne z oporem
Polegają one na pokonywaniu siły zewnętrznej przeciwdziałającej wykonywanemu ruchowi.
Cel: Uzyskanie przyrostu siły i wytrzymałości mięśni
Wskazania: Osłabienie mięśni
Ćwiczenia czynne z oporem c.d.
Przed przystąpieniem po tych ćwiczeń należy ustalić wielkość aktualnego oporu i liczbę powtórzeń ruchowych. Próby mające na celu określenie wielkości tego ciężaru trzeba powtarzać co pewien czas w celu dobrania oporu dla aktualnej siły mięśni
W celu uzyskania przyrostu siły stosuje się maksymalny opór dla aktualnej siły mięśni
W celu uzyskania zwiększenia wytrzymałości mięśni stosuje się opór znacznie mniejszy, bo tylko do ok. 50% aktualnego oporu maksymalnego
Ćwiczenia synergistyczne
W ćwiczeniach synergistycznych wykorzystuje się zjawisko tzw.: promieniowania ruchowego. Istotną cechą tej metody jest wg. M.Weissa „wykorzystanie zjawisk współdziałania mięśni w stale zmieniających się układach symergistycznych pod wpływem odpowiednio dobranych ruchów z określonym oporem i dozowaną pozycją”
Cel: Uzyskanie na drodze skrzyżowania odruchu fizjologicznego lub na drodze pobudzenia zespołów dynamicznych, napięcia izometrycznego mięśni
Wskazania: Unieruchomienie kończyny całkowite lub częściowe w opatrunku gipsowym, ćwiczenie przeszczepionych mięśni
Ćwiczenia synergistyczne c.d.
Ćw. kontralateralne stosuje się w przypadku unieruchomienia całej kończyny w opatrunku gipsowym.
Ćw. ipsilateralne zaleca się gdy opatrunek gipsowy nie obejmuje całej kończyny
Dzięki tym ćw. można znacznie przyśpieszyć zrost kostny i uzyskać lepsze wyniki transedukacji mięśni przeszczepionych
Ćwiczenia poranne
Polegają na wykonywaniu wszystkich ruchów w stawach dostępnych dla ćwiczeń. Są to ćw. łatwe, nie powodujące zmęczenia.
Cel: Pobudzenie funkcji ustroju po śnie i mobilizacja chorego do rozpoczęcia zajęć w ciągu dnia.
Wskazania: ćw. powinien wykonywać każdy chory, jeśli lekarz nie stwierdził przeciwskazań
Ćwiczenia poranne c.d.
Ćw. wykonuje się w pokoju chorego, na sali gimnastycznej, bądź na wolnym powietrzu. Pomieszczenie w którym ćwiczy chory powinno być wcześniej przewietrzone.
Ćwiczenia dobierane są w zależności od rodzaju chorób lub dysfunkcji stwierdzonych u pacjentów. Przeplatane są często ćw. oddechowymi i rozluźniającymi
Ćwiczenia ogólnie usprawniające
Są to przede wszystkim ćw. kształtujące, wykonywane z przyborem, przy drabince, na ławeczce lub ze współćwiczącym
Cel: Podniesienie ogólnej sprawności i wydolności fizycznej ustroju, kształtowanie prawidłowej postawy, płynności ruchów, siły i wytrzymałości mięśni
Wskazania: Ćw. powinien wykonywać każdy chory
Ćwiczenia ogólnie usprawniające c.d.
Ćw. zespołowe: umożliwiają ćwiczenia większej grupie chorych w jednym czasie. Sprzyjają emocjonalnemu zaangażowaniu chorego. Pozytywny jest tu element współzawodnictwa.
Grupę dobiera się pod względem wieku, sprawności, rodzaju choroby.
Ćw. indywidualne: prowadzi się przy łóżku chorego wtedy gdy nie może uczestniczyć w ćwiczeniach zespołowych.