Wody Sudetów

Wododział

Grzbietem Sudetów biegnie wododział pomiędzy zlewniami Morza Bałtyckiego, Północnego i Czarnego. Wody z północnych stoków Sudetów spływają do Bałtyku, z południowych stoków Sudetów Zachodnich i Środkowych do Morza Północnego, a z południowych stoków Sudetów Wschodnich przez Morawę do Dunaju i dalej do Morza Czarnego.

Wody licznych wypływających stąd rzek zasilają trzy różne morza. Składają się one na dopływy trzech głównych rzek - Odry (Morze Bałtyckie), Łaby (Morze Północne), oraz Dunaju (Morze Czarne). Do ważniejszych sudeckich rzek zaliczamy ponadto Izerę, Upę, Metuję, Orlicę, Morawę, Nysę Łużycką, Bystrzycę, Nysę Kłodzką, Kwisę, Bóbr, Kaczawę, Oławę, oraz Opavę.

Ewenementem i ciekawostką przyrodniczą jest to, że z jednego szczytu w Masywie Śnieżnika - z Trójmorskiego Wierchu wypływają strumienie, których wody wpadają właśnie do tych trzech różnych rzek i trzech róznych mórz!

Rzeki główne i ich główne dopływy

Z Sudetów wypływają dwie rzeki główne (takie które wpływają bezpośrednio do morza). Jest to Odra i Łaba (Elba). Do Dunaju wpada Morawa, którą zasilają wody z południowych zboczy Masywu Śnieżnika i Jesioników.

Głównymi sudeckimi (czyli lewobrzeżnymi) dopływami Odry są , Opava, Osłoboga, Nysa Kłodzka, Oława (mająca źródła na Przedgórzu Sudeckim), Bystrzyca, Kaczawa, Bóbr i Nysa Łużycka. Głównymi sudeckimi dopływami Łaby są Izera, Upa, Metuja i Orlica (powstała ze złączenia Dzikiej i Cichej Orlicy).

Inne ważne rzeki i potoki

Innymi dużymi i ważnymi sudeckimi rzekami są:

Kamienna i Kwisa (dopływy Bobru), Nysa Szalona (dopływ Kaczawy), Strzegomka (dopływ Bystrzycy), Ślęża (mający źródła na Przedgórzu dopływ Odry), Ścinawka, Biała Lądecka i Biała Głuchołaska (dopływy Nysy Łużyckiej), oraz Psina (krótki przechodzący przez Głubczyce dopływ Odry).

Ważne przełomy

Rzeki sudeckie szukając łatwiejszych dróg do morza rzeźbiły swoje koryto w łatwiej poddających się skałach osadowych. Wykorzystywały również pęknięcia i przestrzenie pomiędzy pasmami górskimi. W ten sposób z biegiem tysięcy lat powstały malownicze przełomy rzeczne, spośród których najbardziej znane są:

• Przełom Nysy Kłodzkiej przez Góry Bardzkie

• Przełom Bobru przez Rudawy Janowickie i Góry Kaczawskie

• Przełom Bobru w Borowym Jarze poniżej Jeleniej Góry

• Przełom Kwisy na Pogórzu Izerskim

• Przełom Ścinawki przez Góry Kamienne

• Przełom Białej Głuchołaskiej

Wody stojące

Wody naturalne

Jeziorka naturalne - w Sudetach praktycznie poza Karkonoszami nie ma naturalnych wód stojących. Istnieją one tylko w polodowcowych kotłach - Mały i Wielki Staw pod Smogornią oraz Śnieżne Stawki pod Śnieżnymi Kotłami. Małe jeziorka (stawy) występują jeszcze w karkonoskich, izerskich i bystrzyckich torfowiskach wysokich.

Stawy Podgórzyńskie w Kotlinie Jeleniogórskiej określane są jako półnaturalne, na co składa się fakt dużego ich "zdziczenia" i wkomponowania się w lokalny ekosystem.

Zbiorniki sztuczne

Zbiorniki sztuczne są to przede wszystkim zbiorniki retencyjne. Pod koniec XIX i na początku XX wieku zaczęto budować zbiorniki retencyjne na głównych rzekach sudeckich. Celem ich budowy było uregulowanie i opanowanie łatwo wzbierających rzek górskich. Później zaczęto budować zbiorniki także dla potrzeb przemysłu i jako zbiorniki wody pitnej.

Z czasem zbiorniki zaczęły być wykorzystywane w celach rekreacyjnych. Latem ludzi się nich kąpią, pływają na windsurfingu i kajakami.

Do najwiekszych zbiorników należą:

• Na Bobrze - Jeziora Bukówka, Modre i Pilchowickie.

• Na Kwisie - Jeziora Złotnickie i Leśniańskie.

• Na Nysie Szalonej - Jezioro Słup.

• Na Bystrzycy - Jezioro Bystrzyckie i zalew w Mietkowie.

• Na Strzegomce - zalew w Dobromierzu.

• Na Nysie Kłodzkiej - Jeziora Otmuchowskie i Nyskie (Głębinowskie).

• Na Sośnicy - Zalew Sosnówka.

• Na Łomknicy - lokalny zalew w granicach miasta Karpacz.

• Zalew w Bielawie "Sudety" na potoku Brzęczek spływającym z Gór Sowich.

• Zalew w Sulistrowicach w Masywie Ślęży.

• Na Metuji - zbiornik Rozkosz w okolicach Nachodu.

• W czeskich Górach Izerskich istnieją sztuczne zbiorniki Jasefuv Dul i Sousz oraz Bedrzichov.

• Na Równinie Świdnickiej - koło Mokrzeszowa znajduje się mały zbiornik retencyjny na niewielkim cieku wodnym. Zbiornik nie posiada nazwy.

• Powszechnie znany jest też zalew w Radkowie u podnóża Gór Stołowych.

1

---