Rodzina Micrococcaceae:

• Kuliste układają się w pakiety lub grona (katalaza(+))

• Większość nieruchliwa

• Drobnoustroje nie wymagające

Micrococcus spp., Staphylococcus ssp., Planococcus spp., Stomatococcus spp., Alloiococcus

Rodzaj micrococcus:

• M. luteus, M. Roseus (urzęsiony), M.varians

• Wzrost na podłożu zwykłym, warunki tlenowe

• Mogą wytwarzać barwnik

• Kolonie podobne do gronkowców

• Pojedyncze, pary, tetrady, pakiety, grona

• Nie wykazują właściwości chorobotwórczych

• Rozpowszechnione w przyrodzie (m.in. skóra)

Rodzaj Planococcus

• Wytwarzają rzęski

• Podłoża zwykłe, warunki tlenowe

Rodzaj Staphylococcus (gronkowce)

• Groniaste skupiska G(+) ziarenkowców

• Względne beztlenowce, preferują warunki tlenowe

• Wzrost w obecności 7,5% NaCl

PODZIAŁ

1. Gronkowce koagulazo dodatnie

• Staphylococcus aureus spp. Aureus

• S. Aureus spp anareobius

• S. Intermedius

• S. Hyicus ssp. Hyicus

• S. Schleiferia ssp coagulates

2. Gronkowce koagulazo ujemne

(CNS = coagulase negative staphylococcus)

Oporne na nowiobiocynę grupy Staphylococcus saprophiticus	Wrażliwe na nowiobiocynę grupa staphlococcus
S.saprophiticus S.xylosus S.cohnii spp. Cohnii S.cohnii spp ureatylicum Grupa Staphylococcus sciori S.sciuri S.lentus

S. saprophitic Zaremba

(opracować)

S. epidermidis

• Stały element flory fizjologicznej skóry

• Powoduje zakażenia, gdy zostanie zachwiana równowaga między drobnoustrojami a układem odpornościowym gospodarza

Postać kliniczna zakażeń

Biofilm - .............................

Postacie kliniczne zakażeń

• Zakażenia gronkowcem skojarzonym z polimerem (PASI -polymer associated staphylococcus infection) związany z obecnością ciał obcych (cewniki naczyniowe, protezy, zastawki, cewniki otrzewnowe)

• Bakteriemia (niedobór odporności, wcześniaki, choroby nowotworowe, choroby serca, urazy oparzeniowe, przeszczepy narządów)

• Po zabiegach chirurgicznych (zapalenie wsierdzia)

• Zapalenie kości i szpiku (pooperacyjne, pourazowe, protezy)

• Zakażenia ran , dróg moczowych, oddechoeych

S. aureus

• U 20-30% zdrowych osób obecny wśród flory bakteryjnej skóry

• Gł. miejsca wilgotne i owłosione (nozdrza, okolice około odbytnicze, linia granicząca między czołem a częścią owłosioną głowy)

• Głównym źródłem szczepów gronkowca są ludzie, skolonizowany personel medyczny oraz chorzy

• Najczęściej zakażenie przenoszone jest przez bezpośredni kontakt oraz mniejszym stopniu drogą powietrzną (cząsteczki kurzu, aerozol u oparzonych, chorzy na zapalenie płuc)

• Gatunek najbardziej chorobotwórczy odpowiedzialny za zaperzenia szpitalne i poza szpitalne.

Chorobotwórczość.................... zaremba

Pozakomórkowe toksyny i czynniki zjadliwości S. Aureus

TOKSYNY	ENZYMY
Alfa-hemolizyna Beta-hemolizyna Sigma - hemolizyna Gamma-hemolizyna Leukocydyna (toksyna Panton-Valentine) Toksyna epidermolityczna Enterotoksyny (A, B, C1, C2, D, E, F) Toksyna TSS1	Fibrynoliza Hialuronidaza koagulaza Clumpiny factor (CF) Lipazy Nukleazy (DNazy)

Charakterystyka toksyn zaremba jabłoński

Choroby wywołane toksynami gronkowców.

• Gronkowce zapalne złuszczają skórę (SSS) (= choroba Rittera)

• Skórne objawy zakażenia szczepem, wytwarzają toksynę ekstoliatywną, najczęściej u dzieci poniżej 5 roku życia

• Toksyna ta odpowiada za powstawanie licznych dużych pęcherzy, które pękają i odsłaniają skórę właściwą

• U starszych dzieci - jako zespół Lyella (toksyczna martwica rozpływna skóry)

Łagodne postacie zakażeń wywołanych przez szczepy gronkowców

• Liszaj pęcherzowy (inpetiny) - kilka dużych miejscowych pęcherzy, które mogą pękać

• Płonica gronkowcowa - niezłuszczająca się rumiana wysypka podobny do obserwowanej w płonicy paciorkowcowej. W diagnostyce różnicowanie wysypki paciorkowcowej i gronkowcowej należy pamiętać, że wysypka gronkowcowa rzadko obejmuje język i podniebienie.

Gronkowcowe zatrucia pokarmowe.

• Gwałtowne wymioty i biegunka, 1-5 godzin po spożyciu skażonego pokarmu (mięso, ciasta z kremem, sałatki z majonezem)

• Ustępuje samoistnie po 24-48 godzinach, przy właściwym nawodnieniu

S. aureus szybko namnaża się w żywności, ale spożycie żywych gronkowców nie jest konieczne do powstania objawów,ponieważ choroba jest wywoływana przez enterotoksyny oporne na zimno i proteazy.

Zespół wstrząsu toksycznego (TSS = toxic shock syndroms)

• Określenie kliniczne jako choroba gorączkowa, która może prowadzić do niewydolności narządów i śmierci

• Temp. Wyższa lub równa 38,9 C, wysypka (uogólnione zapalenie skóry z plamkowatym czerwonym wykwitem), niedociśnienie, złuszczenie naskórka (1-2 tygodnie od rozpoczęcia, głównie dłonie, podeszwy stóp)

• Często proces chorobowy obejmuje krew, wątrobę, mięśnie szkieletowe, nerki, żołądek jelita, OUN

1. czynniki predysponujące

• TSS po raz pierwszy opisano u kobiet używających wysokoabsorbcyjnych tamponów

• In vitro toksyna jest wytwarzana w obecności tlenu, niektórzy badacze twierdzą, że włókna wysokoabsorpcyjnych tamponu mogą predysponować do wydzielania toksyny przez utrzymanie wysokiego stężenia tlenu.

etiologia

1. szczep wydziela TSS T-1 odpowiedzialna za większość przypadków TSS związanego z użyciem tamponów, każda z pirogennych egzotoksyn może prowadzić do rozwoju TSS, jeśli dostanie się do układu krążenia (np. przez zakażenie tkanek głębokich)

2. spożycie enterotoksyn, które powodują zakażenia pokarmowe nie prowadzi do rozwoju objawów układowych

Diagnostyka laboratoryjna

1. badania mikroskopowe (nie wykazywać preparatów bezpośrednich z wymazów z nosa, gardła, plwociny, kału). Uwidocznienie groniastych skupisk ziarniaków w badanej próbie - ważna przesłanka, wskazuje na zakażenie gronkowcem.

2. Hodowla

• Gronkowce rosną szybko na podłożu wzbogaconym w warunkach tlenowych, mogą też wzrastać beztlenowo i w warunkach, które hamują wzrost innych bakterii (np. 7,5% NaCl lub 40% żółci)

• Niektóre np. pożywkach stałych mogą wytwarzać barwnik (stymulacja np. przez mleko, węglowodany, lipidy, stearyniany, światło, temp. 27-30 C)

Podłoża wybiórczo różnicujące

• Podłoże Zebovitza - z chlorkiem litowym i tellurynem potasowym. Na tym podłożu szczep S. Aureus tworzy kolonie czarne, natomiast szczepy niechorobotwórcze nie rosną na nim lub wytwarzają kolonie jasne.

• Podłoże Chapmana

• test różnicujący gronkowce od innych ziarniaków G(+)

• test nawytważanie katalazy (H2O2 -> wydzielenie tlenu (+)) - dla odróżnienia od paciorkowców.

• Tolerancja na tlen - posiew na podłożu tlenowym i beztlenowym w odróżnieniu od mikrokoków (wyłącznie tlenowe)

• Wrażliwość na furazolidon - odróżnia wrażliwość na furazolidon gronkowców od opornych mikrokoków

• Oznaczanie oksydazy cytochromowej - występuje u drobnoustrojów bezwzględnie tlenowych (Mirococcus sp.)

4. test różnicujący gronkowce wewnątrzrodzajowo

• oznaczanie wytwarzania koagulazy

• do różnicowanie S.aureus od innych gatunków

• koagulaza związana (clumping factor CF) - test szkiełkowy

• koagulaza wolna - test probówkowy

• oznaczanie wrażliwości na nowobiocynę

Wykonanie testu na CF

• na szkiełko podstawowe nakrapiamy krople soli fizjologicznej i wykonujemy rozmaz (sprawdzić czy nie zachodzi autoaglutynacja - czekać około pół minuty) dodajemy jałową ezą (ostudzoną) duże oczko ezy osocza króliczego.

• Metoda opiera się na aglutynacji

• Wynik dodatni widoczne wykłaczenie się

Test na koagulozę wolną

• Wykonuje się w 0,5 ml osocza króliczego, którego dodajemy badaną kolonię

• Inkubacja 24 godziny w 37 C

• Wynik dodatni widoczny skrzep

5. Mikrotesty

API staph - biochemiczny system identyfikacji gronkowców i mikrokoków

ID 32 staph - umożliwia identyfikację Staphylococcus, Stomatococcus, Micrococcus, Aerococcus

Metody identyfikacji i izolacji


Materiał od chorego





hodowla preparat

agar z krwią podłoże Chapmana metoda Grama





antybiogram CF

koagulaza wolna





wynik (+) wynik (-)

S.aureus identyfikacja Api STAPH, iD 32 STAPH

Penicylina - test cefinowy

Oporność ba penicyline, uronopenicylinę

Wrażliwość na antybiotyki

• Oporność na penicyliny naturalne, aminopenicyliny i areido penicyliny (azlocylina, mezlocylina, piperazylina) 80-90% szczepów S.aureus i grupy S. Epidermidis (produkt idnuktywnej B-laktamaz pochodzenia plazmoinowego)

• Szczepy te są wrażliwe na przeciwgronkowcowe penicyliny, anoksazoliny (metacylina, oksacylina, kloksacylina, dikloksacylina i inne) i naftyline, cefalosporyny I, II, III generacji IV, penicyliny z inhibitorem B-laktamaz (MSSA)

• .......................................................................................................

Szczep MRSA (gen mecA, białka PBP-2a) często wrażliwe wyłącznie na glikopeptydy (poza szczepem VISA)

CA-MRSA (community acqured MRSA) - pozaszpitalne szczepy MRSA

HA-MRSA(hospital acqured MRSA) - szpitalne szczepy zwykle wielooporne

Szczep MRCNS wymaga terapii skojarzonej (np. vankomycyna + gentamycyna + rifampicyna) pod warunkiem, że antybiotyk wykazuje aktywność in vitro

Identyfikacja i interpretacja klinicznych fenotypów oporności na makrolidy, linkozamidy, streptograminy B u Staphylococcus spp.

• L-fenotyp E-W-L-O; CC-W/O

Gen lin (A) nie stosować linkozamidów

• MSB E-O L/CC - gen msr (A) np. stosujemy makrolidy 14- 15- węglowych i streptogramin z grupy B

• MLSB indukcyjny E-O L/CC - geny erm - nie stosować makroidów linkozamidów i streptomycyn z gr.B

• MLSB indukcyjny E-O L/CC - spłaszczenie strefy zahamowania wzrostu, gen erm - nie stosować makrolidów, linkozamidów i streptomycyn z gr.B

MLSB - 14- 15- węglowe makrolidy induktywne w MLSB

Leczenie

• Penicylina/ihibitor - aktywne wolne szczepy penicylinazo (+)

• Metacylina

• Penicyliny izoksalozowe

• Cefalosporyny I II III IV generacji (niektóre doustne IV generacji)

• Kwas fusonowy (czasem aktywne także wobec MRSA)-nie stosować w monoterapii

• Makrolity, ketolity

• chloramfenicol

• Linkozamidy - aktywne wobec MRSA może być skuteczny wobec VISA, VRSA

• Tetracykliny (minocykliny aktywne wobec MRSA , ale są szczepy oporne)

• Aminoglikozydy (mogą być aktywne wobec MRSA, szczególnie metylmycyna)

• Glikozydy (vankomycyna lek z wyboru przy leczeniu MRSA)

• Fluorochinole - nie stosowane w monoterapii

• Kotrimoksazol - czasem aktywne wobec MRSA nie stosować w monoterapii

• Rifampicyny czasami aktywne także wobec MRSA, nie stosowane w monoterapii

• Chinapristyna/dalfopristyna - może być stosowana wobec VISA, VRSA

• Mupirocyna - do likwidacji MRSA w nosie.

---