Wolfgang Brezinka
(ur. 1928 w Berlinie) - współczesny pedagog niemiecki, jeden z najważniejszych teoretyków wychowania. W 1851 roku obronił doktorat z filozofii, później pracował w Bawarii, Austrii a także w Konstancji (płd-zach. Niemiec). Swoje badania pedagogiczne prowadził również w USA. Z Berezinką należy kojarzyć przede wszystkim: krytyczną teorię wychowania oraz krytykę pedagogiki zachodniej. Domagał się uwzględnienia w wychowaniu zasad moralności chrześcijańskiej. Jest autorem klasycznego dzieła O WYCHOWANIU. Od niedawna „modny” również w Polsce (przekład dzieła w 2005 roku).
Należy do tzw. PEDAGOGIKI KULTURY. Oprócz B. do tego kręgu należeli Namroczyński, Hessen i Suchodolski, blisko byli także Florian Znaniecki i Schumann (przed wojną), a po wojnie - A. Kamiński (kontynuator myśli Hessena) oraz prof. Irena Wojdal (kontynuatorka Suchodolskiego).
WYCHOWANIE (wg Berezinki) - takie społeczne postępowanie przez które ludzie próbują trwale doskonalić układ psychicznych dyspozycji innych ludzi (w jakimś konkretnym wymiarze) lub zachować pozytywne elementy tego układu bądź zapobiegać powstawaniu złych dyspozycji.
PSYCHICZNE DYSPOZYCJE (wg Berezinki) - każdego rodzaju gotowość i skłonność do przeżywania i zachowania się (zdolności, umiejętności, zachowania, postawy, nastawienia, zapatrywania).
CEL WYCHOWANIA (wg Berezinki) - każdorazowo proponowana wychowankowi psychiczna dyspozycja jako stan, który powinien być (wzór - konkretna osoba do naśladowania, np. aktor czy piosenkarz dla młodych) albo jako ideał (niedościgniony zbiór cech, pewne wyobrażenie nieosiągalne).
Cele wychowania to wartości i normy społeczne. Np. wartością jest prawda, a normą społeczną - NIE KŁAM. Są różne sposoby osiągania wartości, np. poprzez Dziesięcioro Przykazań Bożych czy 6 Przykazań Kościelnych.
CEL WYCHOWANIA obejmuje 4 ASPEKTY, które razem stanowią całościowe ujęcie człowieka:
rozwojowy - in. biologiczny. Jest to wspomaganie dzieci i młodzieży w rozwoju fizycznym i psychicznym. Eksponowanie opiekuńczej funkcji wychowania (wszelkie zabiegi ojca i matki wobec noworodka czy starszego dziecka). Gł. cel: ochrona wychowanka przed wpływami mogącymi zakłócić jego rozwój oraz troska o naturalny przebieg rozwoju. Np. ochrona dziecka przed nadmiarem stresu, troska o jego poczucie bezpieczeństwa i dobre samopoczucie.
społeczny - to coś więcej niż przystosowanie wychowanka do warunków, w których przeszło mu żyć. Wychowanek powinien naśladować konstruktywne wzorce prezentowane przez wychowawców i identyfikować się z tymi wzorcami, co skutkuje pogłębienie więzi emocjonalnych między wychowankiem a wychowawcą.
kulturowy - umożliwia wychowankom przyswojenie materialnego i duchowego dorobku ludzkości. Jest to nie tylko zdobycie wiedzy o życiu, ale nauczenie się poprawnego myślenia i wzbogacenie wewn. Jako kulturę rozumiemy tu wszystko, co (materialnie i duchowo) wytworzył człowiek. Oprócz przekazywania dorobku kulturowego istotne jest także wyzwalanie w wychowanku ciekawości i zainteresowania, ale także chęci do poznawania i tworzenia kultury
religijny - człowiek wymaga wsparcia nie tylko ze strony natury czy kultury, ale także religii, która umożliwia odpowiedzi na pytania egzystencjalne, pomaga w chwilach rozczarowań i porażek oraz łagodzi lęk przed śmiercią. Celem jest wprowadzenie wychowanków w życie wartościowe, zapewniające poczucie bezpieczeństwa i odnalezienie sensu własnej egzystencji.
Ogólny cel wychowania łączy w sobie powyższe cztery aspekty i przygotowuje do DZIELNOŚCI ŻYCIOWEJ, która jest ostatecznym celem wychowania integralnego. Jest to zdatność fizyczna, duchowa i społeczna wychowanka; ideał całokształtu tych zdolności, wiadomości i nastawień człowieka, które w jego wspólnocie życia uważane są za konieczne, żeby móc samodzielnie, odpowiedzialnie i sensownie być.
7 CELÓW WYCHOWANIA (w aspekcie praktycznym):
RODZINA:
zaufanie do życia i do świata - postawa aprobaty siebie i swojego życia, oczekiwanie dobra w przyszłości, optymizm życiowy.
Jeżeli tego celu brak: strach, przygnębienie, wątpliwość.
Podstawa: czułe wsparcie ze strony rodziców, doświadczenie harmonii w domu rodzinnym, pomoc rodziców w interpretacji i wartościowaniu życia.
gotowość do kierowania się instynktem samozachowawczym (interpretacja pracy).
Człowiek może utrzymać się przy życiu tylko dzięki pracy (swojej czy innych); jest to zobowiązanie każdego człowieka do troski o siebie samego, względnie o innych ludzi, o ile ze względu na stan rozwojowy/podeszły wiek/niedołęstwo nie musi być przedmiotem troski innych ludzi. Nie można żyć na koszt innych ludzi.
Jeżeli tego celu brak: niechęć do pracy, ociężałość, bierność, wygodnictwo.
Podstawa : zabawy z zadaniami czekającymi wychowanka w przyszłości.
Realistyczne rozumienie siebie i świata: dwa faktory - podstawowa wiedza o świecie i sobie samym oraz postawa realistyczna wobec świata. Wykształcenie u dziecka umiejętności dostrzegania granic między światem rzeczywistym a światem marzeń.
Skłanianie dzieci do wytwarzania rzeczy, zachęcanie do samodzielnego myślenia i umożliwianie konfrontacji z sytuacjami trudnymi.
?
Kultura serc - kształcenie duchowości, formacja wewn. lub emocjonalna. W centrum stawiamy rozwój życia uczuciowego i zdolności kochania człowieka. Zainteresowanie rzeczami „wyższymi”, kulturowa więź z ojczyzną, narodem, religią.
Podstawa: rodzice i ich styl obcowania ze sobą i z rodziną. Wychowanie pośrednie - żyjemy wartościami. Unikanie zalewu bodźcami.
Samodyscyplina - dyscyplina wewn., gotowość do samowychowania i samokontroli; także gotowość do wypełniania obowiązków, odpowiedzialność za siebie, innych, za miejsce w którym żyjemy; niezrażanie się niepowodzeniami.
SZKOŁA:
poczucie wspólnoty - ważne w państwie pluralistycznym (zalew czynników!), przygotowywanie do postawy lojalności i gotowości do poświęceń oraz świadomość odpowiedzialności wobec państwa i społeczeństwa, gotowość zawierania kompromisów; poczucie szacunku wobec mniejszości.
patriotyzm - przywiązanie do własnego państwa; solidarność z jego przeznaczeniem i jego przeszłością.
I. Szewczak, Cele wychowania chrześcijańskiego, w: Wychowanie chrześcijańskie… (to jakby ktoś chciał rozwinąć to, co powiedziała ta pani na zastępstwie tego Pana )
O pedagogice kultury szerzej będzie na późniejszych wykładach, ale tu tylko zarysowanie problemu. Przedmiotem p. kultury jest proces kształcenia oparty na spotkaniu jednostki ludzkiej z dobrami kultury, co prowadzi do interioryzacji wartości (interioryzacja wartości, czyli przyjęcie wartości za własne, uwnętrznienie wartości).
Tak dla odmiany
Wartości, czyli odwaga, męstwo.
zgodny z wrodzonymi predyspozycjami.
ale jest więcej
Wykłady z pedagogiki - Filologia Polska III - A.J.G. Peryt
8 listopada 2007
1
/3