Czynniki zmniejszające stan napięcia, jeżeli pominiemy branie środków farmakologicznych
• Metody relaksacyjne Można zastosować technikę Jacobsona polegającą na maksymalnym napięciu wszystkich mięśni.
• Rytmiczne oddychanie - najprostsze co można zrobić. Jeżeli przyjmiemy (a jest to doskonale znane z psychologii emocji), że jednym z elementów napięcia jest przyspieszanie funkcjonowania układu krążenia i oddychania to najlepszym system kontroli jest doprowadzenie do wolnego, głębokiego oddychania np. przez odliczanie. Jest to dobry sposób także wtedy, gdy przystępuje się do jakiegoś stresującego egzaminu.
• Gdy ktoś zaczyna nas atakować, dobrze jest samemu i tego kogoś posadzić. Gdy ktoś przybiega i zaczyna zachowywać się agresywnie to najchętniej robi to w pozycji stojącej, jeżeli usiądzie, jego napięcie zmniejsza się. Lubimy wyrażać agresję w sposób ekspresyjny, co na siedząco nie bardzo jest możliwe, ponieważ w takiej pozycji można jedynie trochę popyskować.
Ma to jeszcze jeden walor - kiedy siebie i agresora posadzimy, łatwiej też uspokoić oddychanie.
Co robić ze stanem napięcia? Jest to pytanie o to, jak nazwiemy ten stan. Jak nazwiemy wściekłością, którą zaliczamy do kategorii: gniew, wówczas będzie nam łatwiej jakoś się z tym uporać. Jeżeli dokonamy nieco innej kategoryzacji, może okazać się, że będzie nam jeszcze łatwiej. Ale trudno powiedzieć co zrobić z sytuacją, kiedy rzuci mnie dziewczyna (to byłaby kategoryzacja zadaniowa). Wtedy jestem spięty, ale jest tak dlatego, że muszę coś z tym zrobić.
Gdy mam klienta, który zaczyna mi pyskować - jeżeli ja spostrzegam to jako sytuację zadaniowa i zaczynam przekonywać, uspokajać go, będzie to coś zupełnie innego niż wtedy, kiedy spostrzegam tego klienta jako agresora, wtedy stan napięcia powstały u tego kogoś będzie łatwiejszy do zniesienia.
Empatia (jest wiele jej koncepcji). Najprościej mówiąc empatia jest postawieniem się w sytuacji drugiego człowieka. Kiedy my stajemy się agresorami, możemy zmniejszyć stan napięcia i chęć dołożenia komuś (aczkolwiek jest to b. trudne), stawiając się w sytuacji drugiej osoby. Bardzo często w różnych przedsiębiorstwach, (kiedy zwraca się jakiś towar, który okazał się wadliwy) pierwsza zasada jest taka żeby się bronić, zrzucić winę na tego, który przychodzi. Jest to zabieg, który może prowadzić do eskalacji agresji z obu stron. Ale gdyby popatrzeć na to inaczej, gdyby postawić się w sytuacji osoby składającej skargę, myślę, że wtedy trudno jest być istotnie agresywnym. Często nasze walki z różnymi urzędnikami itd. mają właśnie taki charakter, gdzie pierwsza rzecz, na którą się natrafia jest atak i przy takim braku empatii trudno jest załatwić jakąkolwiek sprawę.
Do zapamiętania. Sposoby radzenia sobie z napięciem to:
• wszelkie formy relaksacji,
• kategoryzacja.
Psychologia małych grup
Dla psychologa społecznego jest to niezwykle interesujące z dwóch powodów:
• Nieomal całe nasze życie spędzamy w grupie.
Gdy przychodzimy na świat stajemy się członkami grupy zwanej rodziną, potem idziemy do przedszkola i już jesteśmy w dwóch grupach. Potem w szkole, gdzie proponują nam różne dodatkowe zajęcia, kółka zainteresowań, harcerstwo, liczba grup w których jesteśmy, zaczyna rosnąć. Potem pojawia się sytuacja szkoły wyższej, niektórzy mają własne rodziny, zwykle też jesteśmy uwikłani w jakieś grupy towarzyskie. Potem pojawia się ważna grupa, grupa zawodowa, w której się pracuje. W ciągu całego życia człowieka liczba grup rośnie do pewnego momentu, a potem powoli zaczyna spadać. Jest pewien moment naszej największej aktywności życiowej, wtedy kiedy jesteśmy uwikłam w wiele różnych grup. Człowiek przeżywa życie w grupach. Czasami tych grup jest dużo, a gdy się ich liczba zmniejsza nie jest dobrze. B. często pojawia się w życiu człowieka sytuacja kiedy dom, który stworzyliśmy staje się pusty, kiedy dzieci opuszczają dom rodzinny, umiera współmałżonek.
Psvch. spol. 9-10 strona 5