ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY WADAMI WRODZONYMI

• U osób posiadających dwie lub więcej wad wrodzonych poszukujemy zależności między nimi,

• Wyróżniamy cztery typy zależności między wadami wrodzonymi:

• sekwencje,

• kompleksy,

• zespoły,

• asocjacje,

SEKWENCJE:

• Jeden znany lub przypuszczalny defekt wywołuje całą grupę wad wrodzonych,

• Sekwencja może być traktowana jako kaskada nieprawidłowości,

• Każda kolejna nieprawidłowość wynika bezpośrednio lub pośrednio z pojedynczego defektu,

• Sekwencje mogą mieć bardzo wiele różnych przyczyn,

• Pierwotnym defektem w sekwencjach wad jest najczęściej malformacja,

Sekwencja skąpowodzia ( sekwencja Potter ):

• jest to przykład sekwencji deformacyjnej,

• pierwotna nieprawidłowość: agenezja nerek,

• defekt powstawania cewek zbiorczych,

• mocz nie jest wytwarzany,

• znaczne zmniejszenie objętości płynu owodniowego w II połowie ciąży,

• brak ochronnej warstwy płynu,

• płód narażony jest na ucisk wewnątrzmaciczny,

• powstają deformacje wygięciowe kończyn,

• przykurcze stawowe, usztywnienie stawów,

• „twarz Potter” - modelowana na skutek ucisku ( tzw. sprasowanie twarzy ),

• niedostateczne krążenie płynu owodniowego w drzewie oskrzelowym,

• zaburzenie dojrzewania płuc, hipoplazja płuc,

• hipoplazja płuc - najczęstsza przyczyna zgonu dzieci z agenezją nerek,

• po urodzeniu większość deformacji samoistnie oddeformowuje się,

• leczenie nieprawidłowości kształtu kości i stawów ( czasami jest konieczne ),

• szyny, longety, rehabilitacja,

Sekwencja deformacyjna Robina:

• istnieje wiele przyczyn sekwencji Robina ( np. trisomia 18 ),

• pierwotny defekt: mała żuchwa ( na skutek ucisku wewnątrzmacicznego na żuchwę ),

• zahamowanie rozwoju żuchwy płodu,

• część ustna gardła jest za mała aby prawidłowo pomieścić język,

• język pozostaje częściowo w nosowej części gardła,

• niezstąpiony język uniemożliwia zrośnięcie blaszek podniebienia,

• rozszczep podniebienia ( wtórne następstwo małej żuchwy ),

• Sekwencja otwartej wady cewy nerwowej:

• defekt zamknięcia pierwotnej cewy nerwowej,

• przepuklina oponowo-rdzeniowa,

• rdzeń jest pociągany w stronę przepukliny,

• zaburzenia w krążeniu płynu mózgowo-rdzeniowego,

• wodogłowie,

• zaburzenia mózgowe,

• porażenie kończyn dolnych,

• porażenie zwieraczy pęcherza moczowego,

KOMPLEKSY:

• Kompleksy to pewna grupa wad rozwojowych różnych struktur,

• Struktury te w czasie rozwoju zarodkowego znajdują się w tej samej okolicy,

• Czynnik uszkadza równocześnie kilka struktur ze względu na ich bliskie sąsiedztwo,

• Kompleksy to inaczej wady obszaru rozwojowego (morfogennego) lub jego części,

• Większość kompleksów jest wywołana przez wady rozwojowe naczyń krwionośnych,

ZABURZENIE ROZWOJU NACZYNIA KRWIONOŚNEGO

WE WCZESNYM OKRESIE ZARODKOWYM

⇓

NIEPRAWIDŁOWY ROZWÓJ WSZYSTKICH STRUKTUR

ZAOPATRYWANYCH PRZEZ TO NACZYNIE

Np. brak tętnicy - brak części lub całej kończyny,

nieprawidłowy przebieg tętnicy - hipoplazja kości i mięśni zaopatrywanych przez tętnicę,

• Inna przyczyna kompleksów - krwotoki wskutek pęknięcia naczynia krwionośnego zarodka,

• W miejscu krwotoku tkanki są uszkodzone przez ucisk,

• Niedostateczne zaopatrzenie w tlen i składniki odżywcze w krytycznym okresie rozwoju,

Holoprosencephalia:

• Poważna wada rozwoju mózgu w lini pośrodkowej,

• Zbyt wąskie osadzenie gałek ocznych,

• Hipoplazja nosa,

• Pośrodkowy rozszczep wargi i podniebienia,

• Wszystkie nieprawidłowości mogą być pozostałością pojedynczego, miejscowego defektu,

• Defekt dotyczy mezodermy przedstrunowej ( III i IV tydzień rozwoju zarodkowego ),

ZESPOŁY:

• Wady występujące w wyjątkowym zestawieniu, nie będącym sekwencją ani kompleksem,

• Wszystkie nieprawidłowości składowe są powiązane patogenetycznie, przykład:

• Zespół Downa ( trisomia 21 pary chromosomów ),

• Zespół Marfana ( mutacja genu fibryliny, AD ),

• Płodowy zespół alkoholowy ( nadużywanie alkoholu przez matkę w czasie ciąży ),

• Żadna wada wchodząca w skład zespołu nie jest dla niego specyficzna,

• O rozpoznaniu decyduje cały obraz kliniczny, a nie poszczególne elementy,

• Zespoły wad są uznawane za jednostkę chorobową gdy opisze się kilka przypadków,

• Większość zespołów wad to pierwotne malformacje,

• Przyczyny zespołów wad są bardzo często nieznane, te które znamy to przede wszystkim:

• mutacje genów,

• specyficzne aberracje chromosomowe,

• W tych przypadkach można poprzez badanie kariotypu potwierdzić rozpoznanie kliniczne,

• Rzadko można udowodnić szkodliwy wpływ czynników teratogennych:

• leki,

• chemikalia,

• promieniowanie jonizujące,

• Przykład zespołu teratogennego: płodowy zespół alkoholowy,

• Analiza zespołów ( cel badania genetycznego ) - umożliwia precyzyjne poradnictwo genetyczne,

ASOCJACJE :

• Asocjacje czyli skojarzenie wad wrodzonych ( associatio ),

• Wady te wystepują razem częściej niż mogłyby występować osobno,

• Wady te nie mogą być określane jako sekwencje, zespoły czy wady obszarów rozwojowych,

• Jest to nieprzypadkowe zgrupowanie wad wrodzonych u jednej ososby,

Przykład:

• w pewnym skojarzeniu występuje sześć objawów: A,B,C,D,E,F,

• jedno dziecko może mieć tylko trzy, np. : A, C, F,

• inne dziecko może mieć cztery objawy, np. : A, B, C, F,

• obraz kliniczny nie jest na tyle stały by upoważniał do rozpoznania zespołu,

• dlatego też nie mówimy o zespole wad, a jedynie o skojarzeniu,

Skojarzenie VACTERL: ( skróty od nazw angielskich )

V - wady kręgów,

A - zrośnięcie odbytu,

C - wady serca,

TE - przetoka tchawiczo-przełykowa,

R - wady nerek,

L - wady kończyn

• Większość dzieci ze skojarzeniem VACTERL nie ma wszystkich wad,

• Nie rozstrzygnięto ile objawów pozwala na postawienie rozpoznania skojarzenia VACTERL,

• Nie wykazano genetycznego podłoża skojarzeń,

---