Drama akustyczna: zagubiona owca.
Po przeczytaniu przypowieści o pasterzu i zagubionej owcy uczestnicy na anonimowych karteczkach piszą kilka informacji na własny temat. Wybrany gospodarz klasy czytając te karteczki próbuje odgadnąć kim są poszczególne zagubione owce. Po każdorazowym odgadnięciu lub pomyłce odzywa się beczenie owcy, która w rzeczywistości jest autorem tej karteczki (autentycznie dziecko ma beczeć bo to pomoże w przyszłości pamiętać treść lekcji). Czy znasz swoją klasę gospodarzu? Czy jesteś dobrym pasterzem. Dobry pasterz to taki, który zna swoje owce po imieniu, wie o nich dużo. Przechodzimy do ideału Chrystusa jako dobrego pasterza. Aplikujemy dramę do życia.
Czytanie Biblii z podziałem na role.
Najprostsza metoda dramatyzacyjna. Wprawka i introdukcja dla pozostałych metod inscenizacyjnych.
Inscenizacja prosta.
Są rozdzielane role, które uczniowie mają wykuć na pamięć. Potem to odgrywają.
Inscenizacja z zagadką.
Czytamy jakąś scenę biblijną i przerywamy w punkcie, gdy ma nastąpić ważna odpowiedź lub reakcja Jezusa. Potem ją odgrywamy dokładnie zgodnie ze scenariuszem, jaki jest w Biblii i przerywamy w momencie gdy przerwaliśmy lekturę. Wołamy chętnych z klasy, by dokończyli scenę to znaczy odegrali słowa Jezusa i jego reakcję. Jak zachował się Jezus i co powiedział. Po kilku odegraniach odkrywamy rozwiązanie zagadki. Taka metoda uczy nowego, żywego spojrzenia na teksty biblijne.
Bibliodramy
Pomoce: Zestaw konkretnych pomysłów do bibliodram.
Dialog
W dwójkach stworzyć jakiś dialog w sześciu zdaniach między postaciami biblijnymi i następnie wygłosić go. Może to być dialog, który w rzeczywistości nie odbył się nigdy ale może być też jakiś dialog zaczerpnięty z Biblii po uprzednim przeczytaniu go głośno. Może też tak być, że dzieci mają tekst cały czas na ławce ale mają dany dialog przetworzyć przy pomocy własnych słów - „przetłumaczyć” W ten sposób sprawdza się rozumienie tekstu biblijnego.
Pomnik grupowy: Fotografia biblijna.
Czytamy fragment z ewangelii i każemy w pewnym momencie zrobić fotografię tego fragmentu. Chodzi o ustawienie pomnika grupowego, który by był tą fotografią. Może być tak, ze na fotografa wyznaczamy osobę lub grupę z zaskoczenia i sprawdzamy przez to czy uważnie słuchała tekstu biblijnego.
Nie dokończone zdanie - panel duchów.
Uczestnicy „panelu” wcielają się w role znanych świętych lub postaci biblijnych. Prowadzący rozpoczyna zdania, które mają dokończyć wszystkie postacie po kolei. Mogą owe zdania „badać” poglądy na poszczególne sprawy wszystkich tych postaci, które są odtwarzane. Uczestnicy zabawy tak mają odpowiadać jakby odpowiadały te postacie. Wówczas mamy do czynienia z rodzajem biblijnego talk show. Wcześniej klasa musiałaby się zapoznać z tymi personami - ich charakterystyką, życiorysami itp.
być szczęśliwym to znaczy...
miłość rozumiem jako
mój największy sukces życiowy to...
moja największa porażka to...
dziękuję Bogu za to, że
wierzyć dla mnie znaczy...
św. Paweł; św. Piotr; Dawid; Salomon; Mojżesz; Abraham; Judasz; Herod
Wprawki pantomimiczne.
krótkie miniscenki mające na celu „rozgrzewkę grupy, w trakcie lekcji mogą służyć do relaksu między zagadnieniami - tematy:
- przechodzenie przez strumyk po kamieniach
- niesienie tacy ze szklankami pełnymi wody
- chodzenie po oblodzonej drodze
- chodzenie po krawędzi przepaści
- chodzenie po polu minowym w ciemnościach
- wspinanie się na skałę
- otwieranie paczki po kryjomu
- zamykanie jadowitego węża w skrzynce
- rozpakowywanie prezentu
- dekorowanie tortu
- rozbrajanie bomby
- budowanie domku z kart
- rzucanie piłki
- kradzież
- zawiązywanie krawatu
- nawlekanie igły
- wkładanie garnituru z papieru
Maszyna - pantomima integrująca.
jeden uczestnik wychodzi na środek i porusza się jak maszyna. Kolejni uczestnicy dołączają do niego i "ulepszają maszynę”, przyłączając się do ruchu jakiejś osoby, która już jest częścią tej maszyny. Może to też się odbywać przy muzyce, poszczególne części mogą wydawać różne dźwięki. Prowadzący może określić jaką maszyną ma stać się grupa. Ćwiczenie nie do zrealizowania w uwarunkowaniach klasowo-lekcyjnych.
Maszyny - analogia wspólnoty
podział na dwu- cztero-siedmioosobowe grupki. Każda tworzy jakąś maszynę z poruszającymi się częściami. Można wydawać dźwięki. Można tworzyć różne maszyny o określonych nazwach np.
- maszyna śmiechu
- szafa grająca
- maszyna do robienia kłopotów
- maszyna do znieważania
- maszyna do rozwoju człowieka
- maszyna do produkcji radości itp.
Można stworzyć całą FABRYKĘ używając poszczególnych maszyn i dzieląc je. Np. "Fabryka miłości" wg. listu do Koryntian: miłość cierpliwa jest, łaskawa, skromna itp. (maszyna skromności itp.). Ta metoda naprowadza też na analogię ciała - Kościoła z listu św. Pawła. Możemy ten fragment listu przeczytać, który mówi o wzajemnym uzupełnianiu się członków w ciele. Wszyscy jesteśmy potrzebni Kościołowi.
Pantomima: „7 dni stworzenia”.
Całość uczestników dzielimy na dwie grupy. Jedna będzie odgrywać a druga nazywać (tak jak Adam w raju nadawał nazwy wszelkim stworzeniom).
grupa „stworzenia”: pośród siebie rozlosowuje lub otrzymuje od prowadzącego numerki, z których każdy oznacza któryś dzień stworzenia.
wiedzą lub nie wiedzą jaki każdy z nich ma numerek
ustawiają się w różnych miejscach i odgrywają pantomimicznie lub z użyciem głosu stworzenia, które Bóg stworzył w danym dniu. Muszą jednak poszczególne „dni” się wcześniej spotkać aby uzgodnić jakie stwory biorą na siebie.
w trakcie gry leci muzyczka
wchodzi grupa „ludzi” i mając w ręku numerki oznacza poszczególne osoby grające poszczególne dni stworzenia
aby to uczynić musi rzecz jasna wcześniej odnaleźć w Biblii to co stworzono w poszczególnych dniach
do tego przydadzą się bibuły i inne akcesoria
Zabawa służy pogłębieniu rozumienia tekstu z księgi rodzaju. Podkreśla też poetycki a nie historyczny charakter tego tekstu. Tak jak wy dzieci umówiłyście się kto gra co po to, by było to jakoś ciekawe artystycznie, tak autor tego tekstu podzielił świat na 7 dni stworzenia. Jako ćwiczenie można zadać przedstawienie aktu stworzenia w formie np. 12 miesięcy itp.
Monodram katechety
metoda w której katecheta prowokuje uczniów do przemyśleń wcielając się w jakąś postać. Prowadzi dyskusję z punktu widzenia tej postaci. Np. ufoludek jest symbolem „niezorientowania z racji zamieszkiwania innej planety) Można tej metody uczyć zrobić tak, że uczestnicy szkolenia losują role (np. ufoludka, diabła, Murzyna w kraju misyjnym, samobójcy, terrorysty itp.) i losują tematy: jak można dany temat przeprowadzić wcielając się w dany wzorzec osobowy? Jest to forma „prowokacji katechetycznej.
Tematyka do zrealizowania przy pomocy tego wcielania się powinna być dobrana do „osoby” przydałyby się również rekwizyty.
Może też być monodram w którym katecheta odgrywa jedną z postaci biblijjnych, która spotkała Jezusa.
Pomoc: Opracować dokładnie schematy rozmów prowadzonych przez poszczególne postacie z wyszczególnieniem pytań jakie zadają grupie.
Sprawdzanie listy obecności
Katecheta 2 razy sprawdza listę obecności. Raz „formalistycznie” i chłodno, myli się czytając nazwiska, reaguje znudzeniem, wiecznie upomina i koryguje a drugi raz ciepło i wylewnie przygarniając uczestników. Potem rozmowa o uczuciach itp. a potem odniesienie do treści religijnych np. jak nam się kojarzy powoływanie przez Jezusa? On zna nas po imieniu i serdecznie. A nie myli się przy czytaniu naszych nazwisk. Itd.
Burza symboli.
Każdy z uczestników ma za zadanie wymyślić symbol (np. gest, obraz, przedmiot) przy pomocy którego coś grupie zakomunikuje. Grupa zastanawia się co gostek chciał zakomunikować i analizujemy czy interpretacja zgadza się z zamysłem. Przy okazji analizujemy czy dany symbol jest uniwersalny i na ile. Zdajemy sobie też sprawę z wagi właściwego rozumienia symboli. Doskonałe wprowadzenie w rozumienie symboliki liturgicznej. Najpierw dla zachęty sam katecheta może przekazać kilka gestów, które coś znaczą w kierunku klasy. Można też w pewnej wersji narzucać „wymyślaczom gestów symbolicznych” co mają przekazać przy pomocy treści napisanych na kartkach np. kocham cię, witajcie itp. To prowadzi nas do odkrycia roli ciała i faktu, że jesteśmy zmysłowi. Sakramenty i działanie liturgiczne wychodzi naprzeciw temu niezaprzeczalnemu faktowi.
Pomnik grupowy.
Podział na grupy. Po przeanalizowaniu jakiegoś wydarzenia biblijnego członkowie grupy mają za zadanie przy pomocy min i gestów zastygłych przedstawić co czuł bohater lub bohaterowie w danym momencie np. na koniec wydarzenia. Klasa wie o jakie wydarzenie chodzi ale odgaduje która z postaci - pomników odgrywa kogo. Chodzi bowiem o wniknięcie w uczucia, emocje jakie towarzyszyły poszczególnym uczestnikom wydarzenia.
Element nazywania poszczególnych postaci może być rozwiązany w ten sposób, że poszczególnym postaciom na szyję zakłada się tabliczki z imieniem. Dopiero po zakończeniu wieszania okazuje się kto słusznie odgadł a kto nie. Po kolei każda grupa przedstawia swoje wydarzenie a potem dyskusja o uczuciach poszczególnych postaci. I następnie odniesienie życiowe.
W treści może być seria fragmentów ilustrujących np. różne postawy ludzkie wobec cudów uzdrowienia, jakich dokonywał Chrystus: zdziwienie, zgorszenie, radość, obojętność itp. Dobrze by było gdyby były to fragmenty, które łączy jedna myśl. Po nazwaniu poszczególnych uczuć i sporządzeniu tabelarycznej typologii reakcji na np. cuda Jezusa przechodzimy do uogólnienia i aplikacji życiowej: jakie postawy wtedy a jakie dziś towarzyszom cudom dokonywanym przez Jezusa.
Pomoc: Przygot. teksty do tego i wyszczególnić nazwy i imiona osób.
Taśma produkcyjna.
Poszczególne małe grupy otrzymują zadanie: mają stworzyć przy pomocy pantomimy różne rodzaje taśm produkcyjnych. Prowadzący musi określić co mają produkować te taśmy. Np. produkcja lalek, samochodów itp. Grupy powinny produkować takie rzeczy, które rzeczywiście się produkuje taśmowo. Po zakończeniu pełnych humoru prezentacji prowadzący zadaje serię pytań:
czym charakteryzowały się te produkty (były takie same)
czy dałoby się w ten sposób wyprodukować człowieka? (odp. - nie)
I to byłby doskonały wstęp do problemu np. klonowania czy zapłodnienia in vitro w starszych klasach. Ew. można by się w rozmowie skoncentrować na fakcie indywidualności ludzi. Pan Bóg nie produkował nas taśmowo. Każdy ma swoją indywidualność. I to jest piękne. I to jest źródłem dumy z człowieczeństwa. I to ma konsekwencje np. w zróżnicowaniu rozwoju duchowego każdego z nas. I z tego wypływa piękno i potrzeba Kościoła tzn. wspólnoty ludzi, którzy wzajemnie służą sobie swoimi charyzmatami, talentami, umiejętnościami.
Narracja z podziałem na role.
Grupa rozlosowuje między sobą karteczki z imionami postaci - bohaterów danego fragmentu (również przedmioty są bohaterami) i uczestnicy opowiadają o wydarzeniu w którym „brali udział” z punktu widzenia postaci wylosowanych. Klasa pozostała może notować te „wspomnienia”. Wówczas ta metoda nabiera charakteru „ku pamięci”.
Pomoc: Przygotować teksty i imiona tak, by mogły być łatwo kserowane i wycinane do losowania.
Symbole mówią.
W grupach uczniowie mają za zadanie przygotować narracje w których przedmioty opowiadają o tych wydarzeniach w których brały udział. Oczywiście jest to ciekawe, bo umożliwia syntetyczne spojrzenie na teksty biblijne. Można dobrać te teksty tak, by podprowadzały pod generalne zrozumienie roli danego przedmiotu jako symbolu czegoś. Przedmioty bowiem się zawsze z czymś kojarzą.
Pomoc: Przygotować np. duże zdjęcia-plakaty przedmiotów występujących w biblii i teksty zawierające wydarzenia w których te przedmioty brały udział.
Pantomima naśladowcza: „róbcie to co ja”
Na środku klasy stawiamy kilkoro uczniów, którym każemy wymyślić a następnie przedstawić gesty - sposoby poruszania się typowych osób:
człowiek, który wraca z pracy do domu z wiadomością o podwyżce
człowiek, który dźwiga jakiś ciężar np. worek
robot
pijany
starzec
zapaśnik przed walką
tancerz
właściciel mercedesa
zakochany
W trakcie gdy oni to prezentują cała klasa ma to naśladować czyli poruszać się tak jak ten model. Następnie zadania dla modeli są coraz trudniejsze.
człowiek po spowiedzi
człowiek z ciężkimi wyrzutami sumienia
człowiek, który uwierzył naprawdę, że Bóg go kocha za darmo
człowiek, który ma w sercu dar odwagi od Ducha Świętego
człowiek, który stracił wszelką nadzieję
człowiek, który tęskni za spotkaniem z Bogiem
itp.
Następuje dyskusja: czy chrześcijan da się odróżnić od zwykłych ludzi w życiu codziennym? Czy zachowują się inaczej? Jeśli nie to dlaczego?
Przygotować: Dokładną listę