Hyzop lekarski - Hyssopus officinalis (Labiatae)
Opis
Krzewinka dorastająca do 60 cm wys.; łodyga w dole zdrewniała, gałęzista, gęsto ulistniona; liście prawie siedzące, lancetowate lub równowąskolancetowate, tępe, 1-wiązkowe, gruczołowato kropkowane; kwiaty w nibyokółkach, na szczycie skupionych, często w jednostronny pozorny kłos; korona niebieska lub floletowoniebieska. Kwitnie od lipca do sierpnia. Roślina uprawiana, niekiedy na łąkach zdziczała.
Surowiec
Wykorzystywane jest ziele - Herba Hyssopi, pozyskiwane z uprawy lub kupione w sklepie zielarskim.
Skład chemiczny
Ziele zawiera olejek eteryczny - ok. 1% (kamfen, pinen), garbniki - ok. 8%, flawonoidy (diosmina, hysopina), wit. C - 100-170 mg/100 g, kw. oleinowy i ursolowy, karotenoidy i in.
Olejek lotny hyzopowy składa się z pinokamfenu - 30-40%, alfa- i beta-pinenu, cineolu i kamfenu.
Działanie
Hyzop działa wykrztuśnie, przeciwbiegunkowo, przeciwzapalnie, przeciwpotnie, przeciwbakteryjnie (wrazliwe są na hyzop, m.in. Escherichia coli, Staphylococus aureus, Bac. sporogena, Bac. mesenthericum), żółciopędnie, wiatropędnie; odkaża drogi żółciowe, upłynnia zalegającą wydzielinę śluzową w drogach oddechowych i ułatwia jej usuwanie, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, zwiększa apetyt.
Wskazania: suchy kaszel, zapalenie górnych dróg oddechowych, stany zapalne krtani l jamy ustnej, zaburzenia trawienia, biegunka, nadmierna potliwość (zalecam łączyć z szałwią), osłabienie, stany zapalne przewodu pokarmowego, przeziębienie, choroby zakaźne, stany zapalne dróg żółciowych, zaburzenia w wydzielaniu żółci.
Zewnętrznie: rany, stłuczenia, łojotok, trądzik ropny i biznowcowy, stany zapalne skóry, ropnie, zapalenie mieszków włosowych.
Napar: 2 łyżki ziela zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 min.; przecedzić. Pić 3-6 razy dz. po 150-200 ml; niemowlęta ważące: 3-4 kg -8,5 ml, 5-6 kg - 10,7 ml, 7-3 kg - 15 ml, 9-10 kg - 19 ml; dzieci ważące: 15-20 kg - 42 ml, 25-30 kg - 55 ml, 35-40 kg - 75 ml, 45-50 kg -107 ml, 3-4 razy dz. lub w razie potrzeby częściej.
Nalewka hyzopowa - Tinctura Hyssopi: pół szkl. ziela zalać 400 ml wódki; macerować 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 10-15 ml w 5 ml wody. Dzieciom podawać 5-10 ml nalewki w gorącym mleku osłodzonym miodem.
Olej hyzopowy - Oleum Hyssopi: pół szkl. ziela (suchego lub świeżego) zalać 200 nil gorącego oleju uniwersalnego, sojowego, winogronowego lub słonecznikowego; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Przy zaparciach połączonych z zaburzeniami trawiennymi zażywać 2 łyżki oleju 2-3 razy dz. Jest znakomitą przyprawą do licznych zup, mięs, sosów, ryb i sałatek. Używać go do leczenia ran, ropni, czyraków, stłuczeń i stanów zapalnych oraz do leczniczych wcierań przeciwprzeziębieniowych, przeciwgrypowych i wzmacniających (olej wetrzeć przed pójściem do łóżka w klatkę piersiową, w plecy, w szyję, w brzuch oraz w stopy).