Koncepcja pedagogiczna J. Korczaka
Janusz Korczak, czyli Henryk Goldszmit, urodzony 22- 07-1878 lub 1879 roku. Z zawodu lekarz, poeta i pisarz z talentu, wychowawca z wyboru i powołania.
Większość swojego życia poświęcił pracy opiekuńczo - wychowawczej z dziećmi w wieku od 7-14 lat z Domu Sierot i Naszego Domu w Warszawie. Pozostawił po sobie wartościowy dorobek pedagogiczny i pisarski, który byłby z pewnością o wiele bogatszy, gdyby nie jego bohaterska śmierć, pozwalająca zaliczyć go do największych autorytetów moralnych ludzkości.
Korczak pierwszy w literaturze pedagogicznej żądał stanowczo przestrzegania niezbywalnych praw dziecka. Miał na myśli w szczególności jego prawa do: -szacunku, -do tego, aby było, czym jest, -prawa do radosnego dzieciństwa, -prawa do współdecydowania o własnym losie, -prawa do niepowodzeń i łez, -prawa do posiadania rzeczy i tajemnic.
Myślą przewodnia stworzonej przez Korczaka koncepcji pedagogicznej jest troska o rozwój samorządności dzieci i młodzieży, przejawiającej się w różnych formach ich aktywności. Prawidłowy rozwój samorządności upatrywał Korczak w należytym funkcjonowaniu samorządu zakładowego lub szkolnego. Najważniejsze jego organy to: - sąd koleżeński, - rada samorządowa, - sejm dziecięcy, - plebiscyt życzliwości i niechęci, - „zakłady”.
Sąd koleżeński - w jego skład wchodziło 5 wychowanków, tworząc zespół sędziowski i wychowawca, pełniący rolę sekretarza. Zespół sędziowski w wyrokowaniu spraw opierał się na specjalnym kodeksie opracowanym przez Korczaka.
Rada samorządowa - była organem wykonawczym. Zajmowała się wieloma sprawami nurtującymi wychowanków w tym także zaspokajaniem ich potrzeb życiowych i kulturalnych. Rada obradowała raz w tygodniu i była organem wybieralnym złożonym z 10 wychowanków i wychowawcy, który był jej przewodniczącym i sekretarzem.
Sejm dziecięcy - stanowił najwyższą instancję samorządową, był organem ustawodawczym. Składał się z 20 posłów. Zajmował się sprawami wykraczającymi poza kompetencje sądu koleżeńskiego i rady samorządowej.
Plebiscyt „życzliwości i niechęci” - polegał na wzajemnym ocenianiu się wychowanków. Oceny zgłaszano za pomocą jednej z trzech kartek plebiscytowych, oznaczonych +, -, 0. Plus oznaczał - „lubię go”, minus - „nie lubię go”, zero - „jest mi obojętny”, „nie znam go”. Plebiscyt miał na celu pomóc dzieciom w nabywaniu umiejętności oceniania swych kolegów.
„Zakłady” - stanowiły rodzaj umowy zawieranej przez wychowanka niejako z samym sobą w obecności wychowawcy. Dotyczyły one przezwyciężania złych skłonności oraz nabywania dobrych nawyków.
„Gazetki” - duże znaczenie przywiązywał Korczak do redagowania przez dzieci specjalnej gazetki. Gazetkę wydawał zazwyczaj kilkunastoosobowy komitet redakcyjny.Gazetka według Korczaka „... Uczy sumiennego spełniania dobrowolnie przyjętych zobowiązań, uczy planowej pracy... Uczy przyzwoitego sporu w argumentach, a nie kłótni...”
Koncepcje pedagogiczną Korczaka wzbogacają ponadto takie formy oddziaływań wychowawczych, jak: - pełnienie dyżurów, - wypisywanie listy podziękowań i przeproszeń, - używanie szafy znalezionych rzeczy, - skrzynki do listów pisanych przez dzieci dla wychowawców.
Nieprzemijająca wartość koncepcji pedagogicznej Korczaka tkwi zwłaszcza w głoszonym i praktykowanym przez niego głębokim humanizmie, pozwalającym uważać każde dziecko za wartościowego człowieka, który zasługuje na zgoła taki sam szacunek jak dorosły.