Alicja Stańco
Nr albumu: 230 005
I rok filozofii spec. ogólnofilozoficzna
Wydział Humanistyczny UMK
POWOŁANIE CZŁOWIEKA
J.G. FICHTE
Księga Druga, Wiedza
Podmiot wszelakie przedmioty postrzega poprzez zmysły. Uznaje, że istnieje tylko to, co może empirycznie zbadać. Istnienia zaś zmysłów nie może poznać przez żaden wyższy zmysł, wie jednak o ich istnieniu wprost - przez ich istnienie w świadomości.
Nie potrafi badać zmysłami nie mając świadomości istnienia tych zmysłów. A zarazem uświadamiać nie można sobie czegoś na zewnątrz. A w każdym spostrzeżeniu spostrzega się tylko swój własny stan.
Świat opisujemy za pomocą cech, o których znaczeniu wiemy, jednak trudno jest je scharakteryzować- możemy poznać je tylko przez doświadczenie zmysłowe. Czucia, wrażeń nie da się wywnioskować, wyobrażać- tylko poznać bezpośrednio. Spostrzegamy przez spostrzeganie własnych stanów. Przedmioty odróżniamy ze względu na odróżnianie własnych stanów.
Rzecz postrzegamy przez swoje zmysły, pobudzenia w nas. Posiadają jednak one także swoje poczucie własności, które nie badamy żadnym pojedynczym zmysłem, ale jest wnioskowane z połączenia wrażeń zmysłowych. Płaszczyznę postrzegamy przez rozciągnięcie punktu, a rzecz przez układanie spostrzeżeń obok siebie, mimo, że następują po sobie.
Dzielić myślowo masę można do nieskończoności.
Pomimo, że świadomość jest wewnątrz nas, gdzie mamy tylko odczucia, dodajemy coś odczuwanego i odczuwalnego. Coś takiego jednak istnieć musi, gdyż jesteśmy pobudzani, a pobudzenie to nie jest z wewnątrz, więc jest z zewnątrz. I cechę przedmiotu mamy właśnie stąd, że tak nas pobudza.
wolność- akt ducha, który sobie jako taki uświadamiamy; samorzutność- akt ducha, którego sobie nie uświadamiamy; myślenie- akt ducha, który nie dopuszcza do pojawienia się niezdecydowania i do świadomości naszego postępowania. Myślenie pojawia się samorzutnie w odróżnieniu od uczucia, które ma charakter bierny.
Przyczyna- obca siła, która powoduje jakieś zjawiska, reakcje.
Świadomość człowieka rozpoczyna się wraz z odczuciem przez niego jego stanu. Bezpośrednio ze stanem, na zasadzie przyczyny, wiąże się wyobrażenie przedmiotu. Wyobrażenie i świadomość są ze sobą nierozerwalnie połączone, połączone bez żadnej świadomości pośredniej.
Sąd ogólny powstaje po obserwacji siebie i dostrzeżeniu swego postępowania - ujmowanie ogólności postępowania w sąd ogólny. Przy czym musimy mieć świadomość swojej czynności i swojej bierności.
Świadomość przedmiotu jest nierozpoznawalną jako taką świadomością mojego wytwarzania wyobrażeń o przedmiocie. A wszelakie ogólności i konieczności wywodzą się z bezpośredniego przekonania jako istoty rozumnej, więc wszelka wiedza jest wiedzą o sobie samym i na podstawie wewnętrznego prawa swojego myślenia.
Możliwe jest, że nasze wyobrażenie przedmiotu jest tylko wyobrażeniem, lecz trudno wtedy znaleźć przyczynę właśnie takiego wyobrażenia. Wszystko, co postrzegasz poza sobą, jest tobą samym- ta świadomość to ogląd.
Nie ma zewnętrznego zmysłu i nie ma zewnętrznego spostrzeżenia. Istnieje zaś zewnętrzny ogląd - nie rzeczy - lecz ten zewnętrzny ogląd, ta zjawiająca się poza podmiotowością i jej przedstawiająca się wiedza sama jest przedmiotem, innego nie ma.
Zwątpienie w istnienie własnego ja jako istoty fizycznej, posiadającej siłę i narządy zmysłowe. Istnienie ciała można wykluczyć tak samo jak wszelakich innych rzeczy zewnętrznych. Pewne jest tylko to, że jest jakaś istota rozumna, duch- umysł, który tworzy te myśli, postrzeżenia. Myślenie jest źródłem wszelakiego bytu i całej rzeczywistości, jaką sobie wyobrażamy.
Tekst jest pisany w formie dialogu, co czyni go z jednej strony trudnym, a z drugiej fascynującym. Duch i podmiot prowadzą przez wszystkie zakamarki myślenia, przedstawiają i obalają po kolei tezy, co pozwala na śledzenie toku myślenia i samodzielne zrozumienie treści; pozwala na odpowiadanie sobie na bieżąco, wraz z podmiotem, zgadzam lub nie zgadzam się. Fascynujące…