Wykład 12
2.12.2009
Dydaktyka
Test- rodzaje, funkcje, konstruowanie testów.
Jedną z form kontroli zwiększającą obiektywność oceny ucznia, usprawniającą sprawdzenie jest test osiągnięć szkolnych.
Test wg Niemierko- zbiór zadań przeznaczonych do rozwiązania w toku jednego zajęcia szkolnego i dostosowujących do określonej treści nauczania w taki sposób, aby z ich wyników można było ustalić, w jakim stopniu treść ta jest opanowana przez badanego.
Test osiągnięć wg Okonia- odmiana testu pedagogicznego, służąca do pomiaru wyników uzyskanych w nauce szkolnej. Współczesny test osiągnięć szkolnych obejmuje zbiór zadań zróżnicowanych ze względu na przedmiot nauczania. Za pomocą tych zadań sprawdza się stopień opanowania wiadomości i sprawności, umiejętności rozwiązywania zagadnień, dokonywania ocen i stosowania wiedzy w nowych sytuacjach.
Typy testów osiągnięć szkolnych
I według mierzonej cechy osiągnięć badanego testy dzielimy na:
-testy mocy
Składa się z zadań różnorodnych pod względem treści i trudności oraz w takiej liczbie, by wszyscy badani mogli podjąć rozwiązywanie wszystkich zadań w wyznaczonym czasie. Wyniki testowania mają tu pokazać w jakim zakresie badani opanowali wymagane czynności. Mierzoną cechą badanego jest tu „moc” osiągnięć - zdolność badanego do wykonania odpowiednich czynności w takim czasie jakiego na to potrzebuje.
-testy szybkości sprawdza biegłość opanowania pewnego rodzaju czynności przez ucznia. Składa się on z zadań o jednorodnej treści, stosunkowo łatwych dla uczniów, ale w takiej ilości, by w zasadzie żaden uczeń nie mógł wykonać całego testu w wyznaczonym, zwykle zaledwie kilkuminutowym czasie.
II Według układu odniesienia wyników testowania
-różnicujące
Treść testu jest dobrana ze względu na różnicę w aktualnych osiągnięciach uczniów. Umieszczamy w nich zadania o takiej trudności, by tylko niektórzy z badanych rozwiązywali je. Test taki dobrze różnicuje uczniów, ale o wiele mniej nadaje się do ustalenia, czy spełnili oni wymagania programowe. Stosuje się go w konkursach, olimpiadach i egzaminach.
selekcyjny
trudność zadań jest dostosowana do planowej selekcji badanych. Chodzi tu o możliwie dokładne rozróżnianie kandydatów, którzy powinni być przyjęci od tych którzy nie powinni
test na miarę
trudność zadań jest dostosowana do poziomu osiągnięć szkolnych badanego. W ten sposób zaoszczędza się czas i wysiłek.
-sprawdzające
treść takiego testu jest dobrana ze względu na wymagania programowe. Nie liczymy się z tym, czy zadania okażą się łatwe, czy też trudne dla uczniów. Test sprawdzający wielostopniowy zawiera zadania reprezentujące wymagania na poszczególne stopnie szkolne. Jego konstrukcja zakłada możliwość odróżnienia treści "podstawowych" od treści "rozszerzonych" oraz treści "rozszerzonych" od "pełnych" treści nauczania.
Test diagnostyczny jest stosowany przy badaniu ewentualnych niepowodzeń w uczeniu się a nie tylko w rejestrowaniu tych niepowodzeń. Poszczególne zadania lub części takiego testu dotyczą czynności niezbędnych do opanowania jakiejś innej, złożonej czynności. Są to np.: testy stosowane przy początkowej nauce czytania, badające m.in. rozpoznawanie liter, rozpoznawanie słów, rozumienie pisemnych poleceń, czy też testy dojrzałości szkolnej badające m.in. operacje porównywania, analizy, syntezy i rozumowania wykonywane na treściach znanych każdemu dziecku w wieku przedszkolnym.
Test-omnibus - obejmuje treści wielu przedmiotów nauczania, bez wyróżniania tych przedmiotów przy punktowaniu wyników testowania.
III Według stopnia zaawansowania konstrukcyjnego:
-standaryzowane
Standaryzacja testu jest procesem ulepszenia testu poprzez wypróbowanie jego zadań, dokładne ustalenie układu odniesienia wyników testowania i opracowanie podręcznika testowania, czyli dokumentu pozwalającego użytkownikowi testu na prawidłowe jego wykorzystanie.
Na standaryzację testu składa się wysiłek wielu ludzi: konstruktora, badanych, recenzentów testu.
-nieformalne
To test nie poddany standaryzacji nie jest wypróbowany praktycznie, a jego krytykiem jest konstruktor testu.
IV Ze względu na zasięg zastosowania można podzielić testy na
-szerokiego użytku
-testy nauczycielskie
Test szerokiego użytku - przeznaczony do stosowania przez inne osoby niż jego konstruktor. Niezbędna jest tu standaryzacja, gdyż inni użytkownicy
Test nauczycielski - przeznaczony do stosowania tylko przez samego konstruktora
V Według typu czynności wykonywanej przez badanego dla udzielenia odpowiedzi na zadanie testowe
-Test pisemny - badany zapisuje, oznacza lub w określony sposób wskazuje odpowiedzi.
90 % stosowanych testów do testy pisemne.
-Test ustny - wymaga od badanego, aby wymówił jakieś dźwięki, słowa lub zdania, będące odpowiedziami na zadania testowe. Odpowiedzi mogą zostać nagrane na taśmie magnetofonowej.
-Test praktyczny - wymaga od badanego wykonania czynności ruchowych, przewidzianych w poszczególnych zadaniach testowych. Czynności badanego są obserwowane bezpośrednio lub oceniane poprzez wytwór jego pracy.
a. testy teczki uczniów
b. testy werbalizmu i pamięci
-Test pracowniany - polega na wykonywaniu przez badanego doświadczeń w odpowiednio wyposażonej pracowni szkolnej.
-Test sytuacyjny - polega na odgrywaniu przez badanego wskazanej roli społecznej w wyreżyserowanych warunkach. Wywodzi się z tradycji wojskowych ćwiczeń strategicznych.
Zadanie testowe
Najmniejsza niezależna cząstka testu, wymagająca od badanego udzielenia odpowiedzi.
Ze względu na sposób podawania odpowiedzi
-zadania otwarte- uczeń samodzielnie formułuje odpowiedzi (zadania krótkiej odpowiedzi, rozprawka, zadania z luką)
Zalety zadań otwartych
nie sugerują badanym odpowiedzi
pozwalają na wykazanie samodzielności i pewnej oryginalności
stosunkowo łatwe do skonstruowania
Wady zadań otwartych
badany przeznacza wiele czasu i wysiłku na samo formułowanie wypowiedzi, ze stratą dla właściwych (innych czynności), których opanowanie jest sprawdzane,
treść nauczania jest słabo przez test reprezentowana, ze względu na to, że zbyt mała liczba zadań mieści się w czasie przeznaczonym na pracę nad testem,
punktowanie wyników jest uciążliwe i mało obiektywne, często obciążone stałym błędem oceniania punktującego, to jest jego skłonnością do systematycznie zbyt wysokiego lub zbyt niskiego oceniania osiągnięć szkolnych.
-zadania zamknięte- uczeń wybiera jedną z podanych odpowiedzi (wielokrotnego wyboru, prawda fałsz, „na dobieranie”)
Na zadanie zamknięte składa się:
-trzon zadania, (część wyjaśniająca czynności, jakie uczeń ma wykonać)
-3-4 gotowych odpowiedzi do wyboru, a wśród nich odpowiedź prawidłowa, a także jeden lub więcej dystraktorów, czyli odpowiedzi nieprawidłowych. Zadania o wspólnym trzonie lub wspólnej części trzonu tworzą wiązkę zadań testowych
Zalety zadań zamkniętych
są całkowicie obiektywnie punktowane, to znaczy, że ich wyniki są punktowane niezależnie od interpretacji wymagań programowych przez punktującego,
po sporządzeniu klucza punktowania, czyli spisu prawidłowych rozwiązań poszczególnych zadań wraz z charakterystyką zastosowanej skali pomiarowej, wyniki testowania mogą być punktowane przez niespecjalistów, a nawet sczytywane automatycznie za pomocą elektronicznych maszyn cyfrowych
Wady zadań zamkniętych
niemożność ustalenia drogi, jaką badany doszedł do prawidłowego rozwiązania,
sposobność do uniknięcia wysiłku przez badanych, a nawet do bezmyślnego zgadywania odpowiedzi,
trudność konstruowania takich zadań.
Klasyfikacja zadań testowych wg Niemierki
Rodzaj |
Forma |
Symbol formy |
Czas odpowiedzi (min) |
Otwarte |
1. Zadanie- rozprawka |
R |
10-15 |
|
2. Zadanie krótkiej odpowiedzi |
KO |
3 |
|
3. Zadanie z luką |
L |
1 |
Zamknięte |
1.Zadanie na dobieranie |
D |
4-5 |
|
2.Zadanie wielokrotnego wyboru |
WW |
1,5 |
|
3. Zadanie typu fałsz- prawda |
PF |
0,5 |
Wskazówki do układania zadań testowych
Nie stosować zadań wprowadzających w błąd
Unikać zadań zawierających „wskazówkę ułatwiającą wybory właściwej odpowiedzi”
Unikać dystraktorów nie związanych z treścią zadania jawnie fałszywych
Unikać zadań, które dostarczają informacji do rozwiązania innych zadań
Nie umieszczać poprawnych odpowiedzi
Zachować jednakowe luki w zadaniach otwartych oraz możliwie jednakową długość odpowiedzi w zdaniach wielokrotnego wyboru
Dla zadań otwartych opracować wzory poprawnych odpowiedzi
zadania umieszczać w tekście od najłatwiejszych do najtrudniejszych
Warunki jakie powinien spełniać test
-trafność
-rzetelność
-standaryzacja
-obiektywizm
-normalizacja
Etapy konstruowania testu nauczycielskiego sprawdzającego
Wybór zakresu treści materiału programowego
Analiza treści nauczania
analiza celów nauczania
analiza materiału nauczania
różnice wymagań programowych
Planowanie testu
Konstruowanie zadań testowych wg planu testu
Testowanie i zestawianie wyników klasy
Analiza dydaktyczna wyników