RUCH NOWEJ ERY

( NEW AGE )

• 1 -

New Age, czyli Ruch Nowej Ery ( RNE ) jest jednym z najbardziej

interesujących i kontrowersyjnych współczesnych zjawisk społecznych. Jego powstanie jest rezultatem transformacji kulturowej, która w krajach zachodnich rozpoczęła się już około dwudziestu lat temu, zaś w Polsce zaistniał on dopiero kilka lat temu, wraz z .pluralizacją ideologiczną ( zwłaszcza religijną ) - jednym z owoców oddziaływania ideowo-kulturowego Zachodu, które na szerszą skalę rozpoczęło się po 1989 r.

RNE należy do nowych ruchów społecznych, tak więc nie wyrósł on z podłoża polityczno-ekonomicznego, charakterystycznego dla starszych ruchów, lecz z kulturowego.

Jedną z najciekawszych i jak się wydaje, najbardziej użytecznych przy badaniu New Age koncepcji związanych z nurtem nowych ruchów społecznych zaproponował Alain Turaine. Jego zdaniem społeczeństwo industrialne i jego kultura weszły w stan upadku, nastąpiła dezintegracja, odrzucenie wiary w naukę i postęp. Ws

półczesne społeczeństwo chce stać się podmiotem swojej własnej aktywności i w tym celu organizuje się w ruchy społeczne. Jego głównym wrogiem zostaje w tym momencie państwo, które chce narzucić ludziom własną wizję rzeczywistości. To prowadzi do konfrontacji - społeczeństwo dąży do przejęcia z rąk państwa kontroli nad własną historycznością.

Wydaje się, że za centralny ruch społeczny społeczeństwa modernistycznego, ruch mający na celu zmianę całego systemu kulturowego można uznać właśnie RNE. Warto przy tym zaznaczyć, że New Age zakłada przeprowadzenie wszystkich zmian o charakterze systemowym na drodze indywidualnej transformacji własnej świadomości poszczególnych jednostek.

Badając RNE warto zadać sobie pytanie, jak jego członkowie postrzegają otaczający ich świat. Otóż przeważają opinie, że społeczeństwo zachodu i jego kultura oparta na technice zdają się mieć autodestrukcyjny charakter. Bezmyślna eksploatacja przyrody w imię postępu, walka o zasoby naturalne, ciągły wzrost konsumpcji, dominacja ogłupiającej rozrywki, masowa edukacja „produkująca” człowieka konformistycznego i jednowymiarowego, racjonalizacja religii oraz szereg innych zjawisk doprowadza ludzi do poczucia bezsensu, bezcelowości i alienacji, lęk przed przyszłością jest większy niż kiedykolwiek przedtem.

Ta ponura wizja nie zraża jednak zwolenników RNE, gdyż są oni przekonani, że wszystko to jest oznaką upadku starego systemu i świadczy o głębokim kryzysie, który jest pojmowany jako okres przejściowy, pomost do Nowej Ery w historii człowieka. Taki punkt widzenia prezentuje między

- 2 -

innymi Marilyn Ferguson w swojej książce pt. „ Konspiracja Wodnika”, która stała się jednym z głównych manifestów New Age.

Nową Erę w rozwoju ludzkości ma charakteryzować przede wszystkim wzrost wyższych form aktywności umysłowej i „ poszerzenie świadomości”, które mają pociągnąć za sobą przeobrażenia w społeczeństwie i kulturze.

Pora zastanowić się , czym właściwie jest RNE. Niezwykła amorficzność tego ruchu powoduje, że bardzo trudno jest go jednoznacznie zaszufladkować, ciężko jest powiedzieć o nim coś uniwersalnego i bezwyjątkowego.

Wśród socjologów krąży wiele definicji tego zjawiska, często bardzo odmiennych od siebie. Zdaniem Jerzego Prokopiuka RNE to „ ruch umysłowy i społeczny, inspirujący się praktyką i ideami ezoteryki (gnozy, mistyki, magii), będącej rdzeniem wszystkich religii świata, i zmierzającej do radykalnej, choć ewolucyjnej, transformacji człowieka (jako istoty duchowej, psychicznej i fizycznej) w jego aspekcie tyle jednostkowym, co społecznym, oraz przemiany jego kultury i cywilizacji; transformacja ta i przemiana pojmowane są tu jako etap kosmicznego procesu wyzwolenia względnie zbawienia człowieka w jego drodze do Bóstwa „ ( 1995, s.43 ).

Z kolei autor katolicki, Mitch Pacwa, definiuje RNE jako „ eklektyczny ruch o lużnej strukturze, oparty na doświadczeniu monizmu, który prowadzi ludzi do wiary w panteizm, z tendencją do ugruntowania milenijnego poglądu na historię” (1994, s.8 ). Krzysztof Olechnicki definiuje RNE jako „ współczesny ruch społeczny, angażujący jednostki i grupy zintegrowane przez wspólnie uznawane idee kultury alternatywnej, w dużej mierze pochodzenia orientalnego, odrzucający cywilizację Zachodu jako materialistyczną, wrogą ludziom i przyrodzie oraz oznajmiający nadejście Nowej Ery - idealnej formy społeczeństwa i kultury, opartej na zasadach powszechnej miłości, pokoju i osobistego rozwoju - która ma zostać osiągnięta na drodze ewolucyjnej fuzji jednostkowych transformacji duchowych.”

W wizji nowego społeczeństwa propagowanej przez RNE nie odrzuca się nauki i techniki, lecz nadaje się im status bardziej służebny wobec ludzi i przyrody. Skrajny materializm i racjonalizm mają zostać zastąpione przez głęboki ekologizm, symbioza ma zastąpić rabunkową eksploatację. Potrzebna jest świadomość, że agresja przeciwko przyrodzie jest agresją skierowaną przeciwko samemu człowiekowi.

Z ekologią powiązany jest często feminizm, ale odmienny od ideologii sufrażystek, idący dużo dalej, żądający równouprawnienia kobiet na płaszczyżnie znaczenia. W Nowej Erze kobieca duchowość, uczuciowość i

- 3 -

intuicja mają szansę na równouprawnienie w kształtowaniu kultury i społeczeństwa, dotychczas opartego jedynie na wartościach męskich.

Ważną kwestią jest tzw. „ powtórne zaczarowanie świata”, co najlepiej widać na przykładzie działalności nowych ruchów religijnych, często o orientalnym zabarwieniu. RNE sakralizuje całą rzeczywistość, stawia na znaczną indywidualizację przeżyć religijnych, ich mniejsze zrytualizowanie, odrzuca dogmaty i pośredników między Bogiem i jednostką.

RNE to także Nowa Nauka - adualistyczna, indeterministyczna, antymechanistyczna, w pełni odpowiedzialna za swoje wytwory. Wiedza intuicyjna i objawiona jest traktowana na równi z empirycznie zweryfikowaną.

RNE jednoczy wiele nowych ruchów religijnych quasi - naukowych, ekologicznych, pokojowych i feministycznych, wyrastając na centralny ruch społeczny zachodniej cywilizacji końca XX wieku.

Najistotniejszą cechą New Age jest wiara jego członków w możliwość zmiany całej rzeczywistości społeczno-kulturowej poprzez jednostkowe przemiany duchowe. Historia nauczyła nas jednak nie ufać utopiom, gdyż większość z nich przyniosła więcej nowych cierpień, niż likwidowała starych. Ale Nowa Era nie musi być od razu klasyfikowana jako utopia, a przynajmniej utopia w „starym stylu”. Różnica tkwi bowiem w odmiennym mechaniżmie zmian - energia zwolenników New Age jest skierowana nie na doskonalenie innych (nawet wbrew ich woli, jak to bywało wcześniej), lecz przede wszystkim na siebie samych. Transformacja społeczno-kulturowa ma charakter wtórny wobec przemiany indywidualnej.

W RNE, prócz wzniosłych idei, nie brak także elementów, które mogą niepokoić. Najniebezpieczniejsze wydaje się nie tyle, najczęściej krytykowane, zainteresowanie niektórych zwolenników Nowej Ery okultyzmem, czarną magią itp. ( co swoją drogą może doprowadzić do poważnych problemów ), ile deformacje powstające na skutek komercjalizacji idei New Age, wchłaniania jej przez kapitalizm. Wprowadzenie RNE do popkultury zaowocowało jej rozpropagowaniem, lecz spowodowało też powstanie swego rodzaju mutacji - ideologii mającej niewiele wspólnego z prawdziwym RNE, ideologii niebezpiecznej, bo naiwnej i wręcz infantylnej, opierającej się na przekonaniu, że człowiek pozytywnie myślący bez wysiłku i większej odpowiedzialności może osiągnąć szczęście.

Zwolennicy New Age z niecierpliwością oczekują nadejścia Nowej Ery. Niewątpliwie tęsknota za Złotym Wiekiem jest utopijna, ale nie oznacza to, że jest bezsensowna czy głupia, ponieważ dowodzi, że wciąż są wśród nas

- 4 -

ludzie wrażliwi, ośmielający się marzyć o lepszym świecie, a nawet usiłujący swoje marzenia zrealizować.

Literatura:

1. T. Doktór - „ Co to jest New Age” ; „Społeczeństwo otwarte” 1993

2. T. Doktór - „ Parareligie i nowe kulty” ; „Społeczeństwo otwarte” 1992

3. K. Olechnicki - „Ruch Nowej Ery (New Age): próba koncentralizacji teoretycznej” ; „Kultura i Społeczeństwo” 1997

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---