standardy2, Pedagogika opiekuńczo- resocjalizacyjna, Międzynarodowe standardy opieki nad nieletnimi


EWOLUCJA PRAWNEJ OCHRONY DZIECKA

Idea określenia praw dziecka jest bezpośrednio związana z rozwojem kapitalistycznych stosunków społecznych, pełnych przeciwieństw i konfliktów, których skutki w najtrudniejszej sytuacji stawiały dzieci. Jednak już dużo wcześniej niektórzy myśliciele i filozofowie zastanawiali się nad sytuacją prawną i opiekuńczo wychowawczą dziecka w rodzinie i społeczeństwie ludzi dorosłych. W ciągu tego czasu ukształtował się pogląd, że:

Te elementy kształtowały pozycję dziecka w rodzinie, społeczeństwie i państwie oraz stwarzały im ograniczone możliwości zaspokajania potrzeb. W rezultacie zawsze były dzieci, które nie znajdowały opieki we własnej rodzinie i uznania w społeczeństwie ( dzieci osierocone, kalekie, upośledzone, pozamałżeńskie), pozbawione wielu praw do końca XIX w.

W czasach najdawniejszych dziecko było „własnością rodziców”, przede wszystkim ojca, posiadającego nieograniczoną władzę. U wielu dawnych ludów zabicie własnego dziecka było dozwolone, zwłaszcza wówczas, gdy miało stanowić ofiarę błagalną składaną bóstwu.

Jako ciekawostka należy wspomnieć, że Fenicjanie i Kartagińczycy zabijali swoje dzieci i zamurowywali we wznoszonych obronnych fortyfikacjach miasta. Mity greckie mówią o tym, jak Agamemnon poświęcił swoją córkę na ofiarnym ołtarzu Bogów, by ubłagać pomyślne wiatry mające pomóc w dotarciu okrętów pod Troję.

W Rzymie zaś główną odpowiedzialność za wychowanie i opiekę dziecka ponosiła od najwcześniejszych czasów rodzina podlegająca nieograniczonej władzy ojca. Dzieci miały znacznie ograniczone prawa.

System rzymskiego prawa w ujęciu klasycznym:

Prawo rzymskie odróżniało cztery okresy wieku pociągające za sobą odrębne skutki prawne, gdy chodzi o zdolność do czynność prawnych:

  1. Okres dzieciństwa (infantia)- od urodzenia do ukończenia 7 roku życia, w którym dziecko nie miało żadnych zdolności do czynności prawnych ani też nie odpowiadało za przestępstwo;

  2. Okres niedojrzałości (impubertas)- od 7 lat do ukończenia 12 roku życia przez dziewczęta i 14 roku życia przez chłopców (dojrzałość fizyczna). Dzieci w tym wieku posiadały ograniczona zdolność do czynności prawnych- mogły same przedsiębrać czynności prawne, ale tylko takie, które przynosiły im korzyść lub polepszały im sytuację lub stanowisko. Za przestępstwa niedojrzali odpowiadali wówczas, gdy ze względu na swój rozwój umysłowy mogli zrozumieć sens i znaczenie przestępstwa. Dla tych dzieci, jeśli nie pozostawały pod władzą ojcowską, ustanowiono opiekuna (tutor);

  3. Okres dojrzałości (pubertas)- od 12 lub 14 roku życia do 25 lat; nazywano ich dojrzałymi małoletnimi, mającymi jeszcze w pewnym sensie ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Każdy dojrzały małoletni mógł na żądanie otrzymać kuratora do pomocy w zarządzaniu swym majątkiem. Dojrzali małoletni mogli zawierać małżeństwa i sporządzać testamenty, a także odpowiadali za przestępstwa;

  4. Okres pełnoletni obejmujący osoby, które ukończyły 25 r. ż, miały już one nieograniczoną zdolność do czynności prawnych i odpowiadały za wszelkie przestępstwa przez nie popełnione.

Rzymskie prawo rodzinne regulowało:

  1. Prawo małżeńskie

  2. Władzę ojcowską

  3. Opiekę

Podstawą rodziny było małżeństwo jako prawny związek mężczyzny z kobietą, będące celem trwałego pożycia. Konkubinat nie był więc małżeństwem. Dzieci zrodzone w konkubinacie uzyskiwały prawo spadkowe oraz roszczenia alimentacyjne względem swoich rodziców.

Ustawodawstwo cesarzy chrześcijańskich:

Stanowisko pater familias nie zależało od pełnoletniości, zawarcia małżeństwa czy też urodzenia dzieci, ale wyłącznie od własnowolności i płci męskiej. Kobiety nie mogły pod względem prawnym sprawować władzy w rodzinie i ze względu na swoją płeć ulegały warunkowym ograniczeniom w zakresie swojej zdolności do czynności prawnych.

Wg prawa rzymskiego dziecko prawe to dziecko, które przyszło na świat w ważnym małżeństwie, najwcześniej w 182 dni po zawarciu, a najpóźniej w 300 dni po rozwiązaniu małżeństwa. Do prawa rzymskiego wprowadzono przysposobienie (adopcja) czego skutkiem było stworzenie sztucznej władzy ojcowskiej nad osobą, która nie pochodziła od przysposabiającego, i wprowadzenie jej do rodziny.

Prawo życia i śmierci przysługujące ojcu rodziny zniósł Walentynian I w roku 365 n.e.

Od tego czasu władza ojcowska została ograniczona. Zakazane zostało zabicie lub porzucenie dziecka i karane jako przestępstwo. Ojcu pozostawiono jedynie prawo karcenia dzieci. Na ojcu ciążył obowiązek utrzymania i wychowania dzieci (dopóki dziecko nie mogło samo się utrzymać).

Dzieci w okresie rzymskim nie miały praw. Z władzy ojcowskiej wynikały tylko uprawnienia ojca, a nie jego dzieci.

Dla dzieci, które pozostawały bez władzy ojca ustanowiono opiekę. Służyła ona pierwotnie tylko egoistycznym celom, najbliższej rodziny a nie ochronie osoby dziecka( miała zabezpieczyć majątek w rodzinie). Z czasem w prawie rzymskim opieka zaczęła zwracać uwagę na osobę dziecka i jego wychowanie.

Nieograniczona władza ojca przysługiwała także w krajach arabskich (grzebanie żywcem narodzonych córek w ziemi). Władzę tą zmienił Koran, władzę typu opiekuńczego, co dawała dzieciom niewielkie uprawnienia.

Francja:

W krajach słowiańskich władza rodzicielska nie dawała dzieciom określonych praw. Problematyka prawa rodzinnego i opiekuńczego była silnie związana z zagadnieniami majątkowymi, zwłaszcza z ochroną majątku rodziny, środków produkcji, ziemi itd. Dzieci traktowane były jako przedmiot i własność rodzica, przede wszystkim ojca.

W średniowieczu poszczególne stany i klasy organizowały kształcenie i wychowanie dzieci. Warstwy uboższe i najuboższe włączały swoje dzieci od najmłodszych lat do pracy w gospodarstwie domowym (dziecko stawało się bezpłatną siłą roboczą). Dzieci często pozbawione były bezpośredniej opieki rodziców.

Duży wpływ na prawo rodzinne wywierał Kościół rzymskokatolicki i cerkiew prawosławny ( były najpotężniejszymi organizacjami religijnymi). Przypisywały sobie moc stanowienia norm, orzekania o osobistych stosunkach rodzinnych (o zawieraniu i ustaniu małżeństwa), o stosunkach między rodzicami, a dziećmi itd. Do końca XIX w. wszystkie ustawodawstwa utrzymywały zasadę braku równouprawnienia małżonków.

Kościół:

Z tych dzieci najczęściej rekrutowali się żebracy, przestępcy i włóczędzy. W trudnej sytuacji znalazły się dzieci, które weszły w kolizję z prawem. Sądy orzekające w sprawach kryminalnych traktowały wszystkich przestępców zarówno młodocianych jak i dorosłych wg tego samego kodeksu i wymierzały identyczne kary. Dzieci były więzione razem z dorosłymi (lochy, złe warunki higieniczne, łańcuchy skuwające ręce i nogi, brak światła, powietrza i dostatecznego wyżywienia, robactwo, gorączka więzienna).

Zmiany w stosunku do dziecka pojawiły się w końcu XVIII w. pod wpływem prądów oświecenia i niektórych ustawodawstwach europejskich pojawiły się nowe elementy w ujęciu odpowiedzialności karnej człowieka w zależności od jego wieku i stopnia dojrzałości społeczno-moralnej. Młody wiek sprawcy przestępstwa uznawano za okoliczność łagodzącą ( z akceptowaniem, że decydował o tym jego stan umysłowy lub zaniedbane wychowanie). W połowie XIX w. pojawiły się oznaki ewolucji doktryny prawnej w stosunku do nieletnich, która rozpowszechniła się z początkiem XX w. wraz z powstaniem sądów dla nieletnich i placówek opiekuńczych dla nieletnich. Od tamtej pory zaczęto chronić i redukować nieletnich przestępców zamiast ich karać w sposób identyczny jak dorosłych.

W połowie XX w. w krajach rozwiniętych i rozwijających się przyjęła się idea ochrony interesów i stanowienia praw dziecka (wydanie akt prawnych najwyższego rzędu czyli konstytucje, specjalnej ustawy i kart praw dziecka).

Prawa dziecka:

W praktyce dnia codziennego jest jednak różna, świat ludzi dorosłych jeszcze nie w pełni przyjął i uznał, że dziecko jest człowiekiem, które ma określone prawa.

OCHRONA DZIECKA W DEKLARACJI GENEWSKIEJ

W lutym w 1923r Rada Generalna UISE podjęła uchwałę określającą prawa dziecka dla uświadomienia całek ludzkości obowiązków, jakie na niej ciążą w dziedzinie opieki i wychowania dzieci. Była to słynna już dziś deklaracja praw dziecka, inaczej mówiąc deklaracja genewska. Oto jej treść:

Deklaracja Genewska

Niniejszą deklarację, nazwaną Deklaracją Genewską, mężczyźni i kobiety wszystkich narodów uznają, że ludzkość powinna dać dziecku wszystko, co posiada najlepszego i stwierdzają, że ciążą na nich, bez względu na rasę, narodowość i wyznanie następujące obowiązki:

  1. Dziecku powinno się dać możliwość normalnego rozwoju fizycznego i duchowego

  2. Dziecko głodne powinno być nakarmione, dziecko chore pielęgnowane, dziecko wykolejone wrócone na właściwą drogę, sierota i dziecko opuszczone-wzięte w opiekę i wspomagane.

  3. Dziecko powinno przed innymi otrzymać pomoc w czasie klęski

  4. Dziecko powinno być przygotowane do zarobkowania na życie i zabezpieczone przed wszelkim wyzyskiem

  5. Dziecko powinno byś wychowywane w wierze, że jego najlepsze cechy powinny być oddane na usługi współbraci.

Jest ona pierwszym dokumentem międzynarodowym podejmującym zagadnienia praw małego człowieka, które wymaga szczególnej ochrony. Fundamentalną tezą, na której oparto treść deklaracji jest stwierdzenie, że „ludzkość” powinna dać dziecku wszystko, co posiada najlepszego. Twórcy deklaracji przyjęli, że dziecko jest najwyższym dobrem każdego społeczeństwa, jest jego przyszłością. Deklaracja stawia konkretne obowiązki przed społeczeństwami w dziedzinie opieki i wychowania (opieką powinno być objęte każde dziecko bez względu na rasę, narodowość i wyznanie).

W 5 kolejnych punktach nakreślono zakres obowiązków ludzi dorosłych wobec dzieci:

  1. Zapewnienie dzieciom normalnego rozwoju fizycznego i duchowego

  2. Określenie potrzeb różnych grup dzieci, które wymagają opieki i pomocy

  3. Każde dziecko potrzebujące pomocy lub opieki powinno ją otrzymać

  4. Stwarzanie warunków do rozwoju dziecka, jego wychowania i przygotowania do życia społecznego

  5. Wychowanie dziecka ma służyć innym tzn. dawać podstawy przygotowania do życia społecznego, wzajemnego rozumienia i współpracy.

Deklaracja stałą się pierwszym w dziejach ludzkości wzorem potrzeb dziecka od narodzin do pełnoletniości i dojrzałości społecznej. Deklaracja stała się dopingiem do prawnego uregulowania sytuacji dziecka przede wszystkim w dziedzinie prawa cywilnego, karnego i administracyjnego (opieki społecznej). Oficjalnie w Polsce Deklaracja genewska została przyjęta i podpisana w 1925 r.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
POWSTANIE MIĘDZYNARODOWYCH ORGANIZACJI OCHRONY DZIECKA, Pedagogika opiekuńczo- resocjalizacyjna, Mię
standard opieki nad pacjentemunieruvchomionych
standard opieki nad pacjentem z zapaleniem pluc t
Standardy opieki nad osobami starszymi
Geriatryczne standardy opieki nad osobami starszymi, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Geria
standard opieki nad pacjentemunieruvchomionych
24 og, Studia, Pedagogika opiekuńcza i resocjalizacyjna - st. magisterskie, Pedagogika ogólna
SCENARIUSZ ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH-zabawy ruchowe, STUDIA PEDAGOGIKA OPIEKUŃCZO - RESOCJALIZACYJNA, RÓŻ
STYMULACJA ROZWOJU JĘZYKOWEGO, STUDIA PEDAGOGIKA OPIEKUŃCZO - RESOCJALIZACYJNA, RÓŻNE Z PEDAGOGIKI
Zwierzątka z łupiny orzecha, STUDIA, Pedagogika opiekuńcza i resocjalizacyjna, Ergoterapia
stres - do wysłania, Pedagogika opiekuńcza i resocjalizacyjna
GIMNASTYKA USPRAWNIAJĄCA NARZĄDY MOWY, STUDIA PEDAGOGIKA OPIEKUŃCZO - RESOCJALIZACYJNA, RÓŻNE Z PEDA
fil, ^Kolegium Nauczycielskie Bytom - Pedagogika Opiekunczo-Resocjalizacyjna, filozofia
199, Pedagogika Opiekuńczo-Resocjalizacyjna, Resocjalizacja
Kawula SI Y SPO ECZNE JAKO KLUCZOWA KATEGORIA PEDAGOGI KI SPO ECZNEJ, Pedagogika opiekuńczo- resocja
Wykłady z filozofii-I rok, STUDIA PEDAGOGIKA OPIEKUŃCZO - RESOCJALIZACYJNA
Pedagogika- wykłady1, Pedagogika opiekuńczo- resocjalizacyjna, Wstęp do pedagogiki

więcej podobnych podstron