6. Scharakteryzować myśl o nauczaniu głównych twórców dydaktyki z XIX w. i twórców pierwszej połowy XX wieku.

SZKOLNICTWO I MYŚL O EDUKACJI W CZASACH OŚWIECENIA (XVIII,XIX), NEOHUMANIZMU I POZYTYWIZMU.

1772 r.- pierwszy rozbiór Polski, XVIII wiek fatalny dla Polski, 1773- powstała Komisja Edukacji Narodowej

- szkoły stały się bardziej świeckimi

- właścicielami byli duchowni

- na dorobkach jezuickich organizowano szkoły świeckie

- szkoły wyższe kontrolowały szkoły niższe

- wprowadzono elementy kultury narodowej

- wprowadzono języki nowożytne a łacina i greka stały się jednym z przedmiotów

Oświecenie XVIII w.: we Francji powstał system pedagogiczny Jana Jakuba Roussoe.

- dzięki upowszechnieniu oświaty będzie się lepiej żyło, taka panowała myśl, intuicja w tym czasie.

- miał powstac system szkolny (mieszczański, wojskowy…)

I poł. XIX wieku Neohumanizm:

- twórcą programów neohumanistycznych był FRANCISZEK HERBART, jego myśl była podstawą dla działalności pracy gimnazjów klasycznych. Od 10 r. ż. Ośmioletnia

- absolwenci g. Klasycznego: Nawroczyński, Hessen

Jego gimnazja przetrwały do XX w.

-powrót do kultury antycznej

-powstają gimnazja neohumanistyczne, językiem wykładowym nie jest już łacina, jest jednym z przedmiotów, równoprawnymi przedmiotami są języki ojczyste, szkoły elitarne, dla urzędników przygotowywały do studiów

Gimnazja realne- szkoły zawodowe.

II poł. XIX w. pozytywizm

-powstaje system Johna Deweya- pragmatyzm. Zwracał uwagę na praktyczność nau ki ( mniej się ceni wartości duchowe), kultura podupadła.

Główni twórcy dydaktyki ogólnej XX wieku:

- największy wpływ na dydaktykę XX w. wywarła filozofia JOHANA DEWEYA, również wywarła wpływ na Związek Radziecki.

- w Europie rozwijało się państwo kultury wraz ze swoją dydaktyką.

- twórcy: Bogdan Nawroczyński 1882-1974, Sergiusz Hessen 1887-1950, Aleksander Nalakowski 1957- , Kazimierz Sośnicki 1883-1976.

Dydaktyka pojawiła się na gruncie psychologii. Psycholog- PIAGET. Jego teorie uwzględniono w teorii nauczania nazwano dydaktyką czynnościową.

Po II wojnie Światowej rozwija się pedagogika socjalistyczna: Wincenty Okoń, Czesław Kupisiewicz (uczeń Okonia), Krzysztof Kruszewski „Sztuka Nauczania”, Bolesław Niemierko. Słabo mówią o celach kształcenia ani o ideale.

8. Wymienić sposoby rozumienia ogólności dydaktyki ogólnej

2. Poznanie pojęcia dydaktyka ogólna.

Ogólnośc dydaktyki polega na ogólności przeciwstawiania szczegółowości metody nauczania różnych przedmiotów, zwanych dydaktykami szczegółowymi, np. metodyka j. polskiego, metodyka matematyki.

I. zależność między metodyką ogólną a szczegółową jest dwoista:

a). z ogólnych zasad dydaktycznych formułowanych przez dydaktykę ogólną wyprowadza się specyficzne zasady obowiązujące w nauczanym przedmiocie.

b). z zasad szczegółowych występujących w nauczaniu różnych przedmiotów formułują się zasady ogólne- dydaktyka ogólna.

II. ogólność rozumiana jest jako ogólność systemów dydaktycznych. Nie ma jednej ped. Ogólnej i nie ma jednej dydaktyki ogólnej. Każdy system pedagogiczny to jest swoista dydaktyka ogólna, ma ona swoje dydaktyki.

III. porównywanie różnych systemów pedagogicznych.

7. Scharakteryzować formy kształcenia występujące w średniowieczu z perspektywy ich ważności.

W starożytnej Grecji istniały:

- szkoły elementarne (szkoły podst. dzisiaj),

- szkoły średnie: gimnazja

- licea (w Atenach powstało I liceum dzięki Arystotelesowi;

- szkoła wyższa-Akademia, najbardziej znana Akademia Platona

Arete - I ideał wychowania, ten ideał przyświecał wychowaniu arystokracji. Oznaczał wytworność obyczajów i męstwo w walce

Paideia - II ideał wychowania; znaczy doskonałość fizyczna i duchowa

Kalokagatia- wskazuje na wartości, jak piękno i dobro; kalos -piękno, agatos- dobro;

- doskonałość pod względem cielesnym, umysłowym i moralnym

Dla starożytności było ważne rozwój harmonijny wychowanków.

9. Scharakteryzować antyczne myśli o nauczaniu- jej twórców oraz ich zasługi dla teorii nauczania

Myśli starożytności głoszone przez Sokratesa, Kwintyliana, Arystotelesa:

SOKRATES- postawił 2 pytania- Co jest celem nauczania?, jak nauczać?

Sama jego postawa jest ciągle poruszana, uznaje się go jako wzór nauczyciela (nadużywał alkoholu), nauczał bezinteresownie, chodziło rynku, upatrywał sobie ludzi zarozumiałych, pysznych - zaczynał z nimi dyskutować, zadawać pytania.

- za swoje poglądy został skazany na śmierć, poprzez demoralizacje młodzieży

- istota celu: cnota= wiedza

* być zacnym, dobrym to znaczy posiadać wiedzę; nazywa się to skrajnym moralizmem i intelektualizmem etycznym w wychowaniu. - to metoda nauczania wg Sokratesa

- tok nauczania poszukujący - nie dawał gotowej wiedzy, ale zadawał pyt sensu rozmówcy, poprzez te pyt rozmówca zaczął wątpić w swoją wiedzę - wspólne dochodzenie do wiedzy- metoda heurystyczna

ARTSTOTELES: pyt co jest celem nauczania i jaką metodą nauczyć;

- celem nauczania jest wiedza, a składa się ona z pojęć i sądów (podstawą wiedzy są związki logiczne, teorie, struktura logiczna).

Co robi by ją przekazać? Arystoteles uważał, że nauczyciel ma wiedzę gotową przekazać uczniowi

- metoda i tok podający

KWINTYLIAN: orator

- celem była retoryka kształcenia umiejętności retorycznych na gruncie należytych zasad etycznych

5. Wyjaśnić sens etymologiczny terminu dydaktyka.

1.Rozumienie pojęcia dydaktyka

DYDAKTICOS- (gr.) nauczający, pouczający. Teoria nauczania kształcenia jako działalności świadomej i zaplanowanej

- świadomie planuje i naucza teraz nauczyciel. W domu dzieje się nieświadomie.

- oprócz nauczania, które wiąże się sferą osobowości człowieka, czyli umysłowością jest wychowanie

- teorie nauczania- dok. Znana z umysłowości (wiedza).

- teorie wychowania- znana w tym czege nie obejmuje doktryna? Znana w tym czego nie obejmuje nauczanie.

- doktryna- znana w normalności, postawy moralne

2. Wymienić elementy opowiadania jako metody kształcenia.

Opowiadanie (narracja) jest wypowiedzią wieloznaczną zawierającą fabułę, czyli układ zdarzeń. Szczególne znaczenie w opowiadaniu ma akcja, czyli ciąg zdarzeń przyczynowo powiązanych, np. Ciąg zachowań człowieka i konsekwencji tych zachowań. Opowiadanie jako metoda kształcenia ma jednak luźna kompozycjęi, obok akcji, może mieścić opisy, monologi i dialogi, charakteryzujące wybrane sytuacje i bohaterów zdarzeń. Opowiadanie często łączy czas przeszły z teraźniejszym, a jego akcja może być przedstawiona w każdej osobie liczby pojedynczej i mnogiej. Urozmaicenie gramatyczne i stylistyczne opowiadania nauczyciela może przyczyniać się do rozwoju językowego słuchaczy, środki wyrazu służą jednak przede wszystkim ich przeżyciom. Można wyróżnić trzy stadia rozwoju poznawczego:

-przedoperacyjny

-operacji konkretnych

-operacji formalnych

1. Wyjaśnić rozumienie B programu kształcenia.

Program B obejmuje znaczenie dokumentalne. Jego zakresem pojęcia jest ogół dokumentów wyznaczających treść kształcenia. Program ten jest rozumiany szerzej niż tradycyjnie, kiedy to ograniczał się do broszury programowej, niewielkiego zeszytu lub kilku wybranych stron książki wydawanych jako załącznik do rozporządzenia.

3. Wymienić w odpowiednim uporządkowaniu kategorie celów poznawczych wskazanych w taksonomii celów kształcenia

Dziedzina	Poziomy	Kategorie
Emocjonalna	I.Działania II>postawy	A.uczestnictwo w działaniu B.podejmowanie działania C.nastawienie na działanie D.system działań
Poznawcza	I.wiadomości II.umiejętności	A.zapamiętywanie wiadomości B.Zrozumienie wiadomości C.stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych D.stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych
Światopoglądowa	I.Wiadomości II. postawy	A. Przekonanie o prawdziwości wiedzy B. Przekonanie o wartości wiedzy C. nastawnie na zastosowanie wiedzy D. system zastosowań wiedzy
Praktyczna	I. Postawy II.umiejętności	A. Naśladowanie działania B. odtwarzanie działania C. sprawność działania w stałych warunkach D. sprawność działania w zmiennych warunkach

7.Wymienić komponenty wykształcenia i ich elementy.

Na wykształcenie składa się (przedstawione w formie piramidy):

1. (na górze) wartość umysłowa,

- komponent aksjologiczny,

Twórczość, racjonalność poznania, mądrość, światopogląd, kultura umysłowa ( zainteresowania umysłowe, poznawcze)

- czynności dydaktyczne: nauczanie kształcące

2. ( w środku) czynności umysłowe

- komponent instrumentalny, nasze narzędzia poznawcze: wyobraźnia, spostrzeganie, uwaga, pamięć, myślenie, uczenie się, inteligencja, zdolności

- czynności dydaktyczne: nauczanie ćwiczące

- cel kształcenia

3. ( u podstawy, na dole) wiedza, umiejętności teoretyczne i praktyczne

- komponent (składnik) rzeczowy wykształcenia

- cel minimalny;

Wiedza - dotyczy np. przedmiotu biologii

Umiejętności teoretyczne - są w naszej głowie

Umiejętności praktyczne - nasze zachowania, ruchy

---