PRAWO RZECZOWE

1.Wyjaśnij pojęcie prawa podmiotowego bezwzględnego na przykładzie własności.

Odpowiednikiem praw podmiotowych bezwzględnych są obowiązki ciążące tzn. że prawo takie jest skuteczne wobec wszystkich a więc dają podstawę do roszczeń wobec każdego, kto nie wykonuje ciążącego na nim obowiązku. Przykładem prawa podmiotowego bezwzględnego jest prawo własności, które polega na uprawnieniu właściciela do posiadania, korzystania i rozporządzania rzeczą i jednocześnie ciąży na wszystkich obowiązek polegający na powstrzymaniu się od jakichkolwiek działań, które uniemożliwiałyby właścicielowi korzystanie z jego praw, np. jeśli ktoś przechodzi przez cudzy grunt i w ten sposób narusza wyłączne prawo właściciela do korzystania z rzeczy, właściciel może żądać zaniechanie takiego postępowania teraz i w przyszłości.

2.Omów znane Ci ograniczenia wykonywania prawa własności.

Istnieją trzy ograniczenia wykonywania prawa własności:

Pierwsze ograniczenie wynika z ustaw i polega na wykonywaniu prawa własności zgodnie z obowiązującym porządkiem prawnym.

Drugie ograniczenie polega na wykonywaniu prawa własności zgodnie z zasadami współżycia społecznego.

Trzecie ograniczenie to wykonywanie prawa własności zgodnie z gospodarczo-społecznym przeznaczeniem rzeczy, ale właściciel może zmienić to przeznaczenie jeżeli nie jest to sprzeczne z obowiązującym porządkiem prawnym.

3.Na czym polega instytucja zasiedzenie? Jakie to zdarzenie prawne?

Zasiedzenie to nabycie prawa własności przez posiadacza samoistnego, który nie miał żadnego tytułu prawnego do rzeczy, ale władał nią w charakterze właściciela przez długi okres czasu. Termin zasiedzenia własności nieruchomości wynosi od 20 do 30 lat zależnie od dobrej lub złej woli w momencie uzyskania posiadania. 20 lat jest terminem gdy mamy do czynienia z działaniem w dobrej wierze tzn. w momencie uzyskania posiadania był przekonany, że jest właścicielem. Po 30 latach staje się właścicielem nieruchomości osoba, która działała w złej wierze. W przypadku małoletniego zasiedzenie nie może skończyć się wcześniej niż w 2 lata po osiągnięciu przez niego pełnoletności.

Nabycie własności rzeczy ruchomej przez zasiedzenie następuje po 3 latach posiadania w dobrej wierze. Brak dobrej wiary wyłącza możliwość nabycia ruchomości przez zasiedzenie w ten sposób.

Zasiedzenie jest to czyn dozwolony.

4.Sposoby nabycia i utraty prawa własności. Omów jeden.

Sposoby nabycia prawa własności dzielą się na pierwotne i pochodne. W pierwszym przypadku nabywca uzyskuje prawo własności niezależnie od tego komu i w jakim stanie ono przysługiwało, nie ma tu sukcesji prawnej i w ten sposób może uzyskać prawo własności np. przez zasiedzenie, objęcie w posiadanie rzeczy niczyjej, nacjonalizacja, wywłaszczenie - tryb przymusowy.

Stracić prawo własności można przez zrzeczenie się własności. W przypadku nieruchomości musi być zachowana forma aktu notarialnego oraz starosta musi wydać zgodę na zrzeczenie się własności. W przypadku rzeczy ruchomej zrzeczenie się własności odbywa się przez porzucenie. Utrata prawa własności następuje w momencie przeniesienia własności. Jeśli 200 zł lub więcej to powinno być na piśmie (bez rygoru nieważności). Charakter pochodny: sprzedaż, darowizna, zamiana, dziedziczenie.

5..Co to jest współwłasność? Rodzaje współwłasności. Omów różnice.

Współwłasność jest szczególną odmianą własności, charakteryzuje się wielością podmiotów prawa własności i mówimy o niej wówczas, gdy rzecz stanowi własność kilku osób.

Prawo cywilne wyróżnia dwie formy współwłasności: łączną i współwłasność w częściach ułamkowych (zwykła).

W przypadku współwłasności zwykłej nie musi występować inny stosunek prawny poza własnością, we współwłasności łącznej- do jej powstania dochodzi gdy współwłaściciele są połączeni określonym stosunkiem cywilnoprawnym, np. w momencie zawarcia małżeństwa czy zawarcia umowy spółki cywilnej. We współwłasności łącznej występuje cel, nie ma go we współwłasności zwykłej. We współwłasności zwykłej każdy współwłaściciel ma w niej ułamkowo określony udział, we współwłasności łącznej nie ma udziałów. Współwłasność zwykłą w każdym momencie można zmienić.

6.Jakie warunki muszą być spełnione dla dokonania czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną, a jakie w odniesieniu do takiej rzeczy dla czynności przekraczającej zakres takiego zarządu?

W przypadku dokonania czynności zarządu rzeczą wspólną obowiązuje zasada większości w przypadku zwykłego zarządu, np. bieżącego administrowania o większości decydują udziały.

Jeśli chodzi o czynność przekraczającą zwykły zarząd obowiązuje zasada jednomyślności.

7.W jakim trybie może być zniesiona współwłasność w częściach ułamkowych i w jaki sposób może zostać zrealizowane to zamierzenie?

Zniesienie współwłasności może nastąpić w sposób umowny, kiedy wszyscy współwłaściciele dojdą do porozumienia. Oraz na drodze sądowej, jeżeli do takiego porozumienia nie dojdzie.

Zniesienie współwłasności może nastąpić poprzez fizyczny podział rzeczy, wówczas rzecz zostaje podzielona pomiędzy współwłaścicieli zgodnie z odpowiadającymi im udziałami.

Poprzez podział cywilny, który polega na sprzedaniu rzeczy wspólnej i podzielenia się uzyskaną kwotą proporcjonalnie do posiadanych udziałów, oraz poprzez przyznanie rzeczy wspólnej jednemu ze współwłaścicieli.

8.Czym różni się użytkowanie wieczyste od użytkowania?

Podstawową różnicą między użytkowaniem wieczystym a użytkowaniem jest to, że użytkowanie wieczyste jest zbywalne a użytkowanie niezbywalne.

UŻYTKOWANIE WIECZYSTE	UŻYTKOWANIE
-zbywalne	-niezbywalne
-prawo pośrednie między prawem własnym a ograniczonym prawem rzeczowym	- ograniczone prawo rzeczowe
- przedmiotem są nieruchomości należące do skarbu państwa i gminy (komunalne)	-przedmiotem może być rzecz ruchoma nieruchomość lub prawo
-podlega dziedziczeniu	-gaśnie ze śmiercią użytkownika jeżeli jest to os. Fiz. Oraz z chwilą likwidacji os. Prawnej i gdy nie jest używana przez 10 lat
-prawo okresowe 40 do 99 lat	Terminowe lub bezterminowe
-odpłatne	Odpłatne lub nie
-można je przekształcić na włsność	Nie ma przejścia na własność
-musi być umowa aktu notarialnego i wpisany musi być do KW	Nie musi być wpisane do KW

9.Ograniczone prawa rzeczowe. Omów jedno

Ograniczone prawa rzeczowe dają ograniczone uprawnienia w stosunku do rzeczy, na których zostały ustanowione i są to prawa na rzeczach nowych. Zaliczamy do nich:

1. użytkowanie

2. zastaw

3. służebność

4. własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego

5. hipoteka

UŻYTKOWANIEM może być obciążona rzecz ruchoma, nieruchomość lub prawo. Można je ustanowić na rzecz osoby fizycznej lub prawnej, której przysługuje wówczas prawo używania tej rzeczy oraz pobierania z niej pożytków, w umowie można ściśle określić zakres pobieranych pożytków. Użytkowanie może być odpłatne lub nieodpłatne. Jest prawem niezbywalnym, ściśle związanym z osobą, na rzecz której zostało ustanowione w związku z tym wygasa wraz ze śmiercią os. fizycznej lub z chwilą likwidacji os. prawnej. Użytkowanie wygasa także wówczas gdy użytkownik przez 10l. nie wykonuje swojego prawa.

10.Zdarzenie prawne powodujące wygaśnięcie użytkowania.

Użytkowanie wygasa wraz ze śmiercią os. fizycznej na rzecz której zostało ustanowione lub wraz z likwidacją os. prawnej oraz gdy nie jest wykonywane przez 10l.

11.Rodzaje służebności. Różnice i podobieństwa.

Prawo cywilne rozróżnia dwa rodzaje służebności, są to służebności gruntowe i osobiste. W przypadku służebności gruntowej - służebność ta obciąża jeden grunt (jest to nieruchomość obciążona) i jego kosztem jest wykonywane prawo, a z tego może korzystać każdorazowy właściciel drugiej nieruchomości czyli nieruchomości władnącej, na rzecz, której ustanowione jest to prawo. Ustanowienie, zmiana treści i zniesienie służebności gruntowej wymaga formy aktu notarialnego.

Służebności gruntowe dzielimy na czynne np. pobieranie ściółki, wypasanie zwierząt oraz bierne, które polegają na ograniczeniu możności wykonywania określonych działań np. budowy wysokich budynków, sadzenie wysokich drzew. Ustanowiona jest w drodze umowy między właścicielami sąsiadujących ze sobą nieruchomości. Służebności gruntowe można nabyć w trybie zasiedzenia. Zakres służebności jest ograniczony zasadami współżycia społecznego i zwyczajami miejscowego. Służebność gruntowa jest niepodzielna.

Służebność osobista jest ustanowiona dla konkretnej osoby. Prawo niezbywalne, gaśnie wraz ze śmiercią wyznaczonej osoby. Można się jednak umówić, że po śmierci uprawnionej osoby, służebność będzie przysługiwać jego małżonkowi, rodzicom lub dzieciom.

12.Do jakiego rodzaju prawa rzeczowego zaliczysz prawo, którego ustanowienia może żądać od właściciela gruntów sąsiednich właściciel nieruchomości nie mającej dostępu do drogi publicznej. Czy prawo to przysługuje również posiadaczom samoistnym takiej nieruchomości i czy występują w tym zakresie pewne różnice?

Jest to SDK i jest to ograniczone prawo rzeczowe. Posiadacz samoistny może żądać tylko ustanowienie służebności osobistej.

13.Jakie skutki prawne wywołuje przejście prawa rzeczowego ograniczonego na własność właściciela rzeczy nim obciążonej i jak nazywa się opisana sytuacja? W jakim przypadku mamy do czynienia z taką sytuacją?

W takiej sytuacji ograniczone prawo rzeczowe wygasa, a opisana sytuacja to konfuzja. Mamy z nią do czynienia, gdy właściciel nieruchomości władnącej nabędzie nieruchomość obciążoną.

14.Dla jakich zasad wykonywane są ograniczone prawa rzeczowe jeżeli kilka tego typu praw obciąża jedną rzecz?

Gdy kilka ograniczonych praw rzeczowych obciąża jedną rzecz, pierwszeństwo przysługuje prawie, które zostało ustanowione wcześniej - jest to przepis ogólny. Przepisy szczególne mówią, że jeżeli chodzi np. o wpis do księgi wieczystej to ograniczone prawo rzeczowe wpisane do księgi ma pierwszeństwo. Gdy wszystkie ograniczone prawa rzeczowe są wpisane do KW to decyduje doba wpisu prawa. Jeżeli np. dochodzi do licytacji, pierwszy licytujący dostaje całość, drugi to co zostało.

15.Co należy zrobić dla ustanowienia zastawu, a co dla hipoteki?

Zastaw można ustanowić poprzez zawarcie odpowiedniej umowy między stronami w przypadku zastawu umownego. Natomiast jeśli chodzi o zastaw ustawowy pozostaje on w określonych okolicznościach z mocy ustawy.

Hipoteka powstaje i istnieje tak długo, jak długo istnieje wierzytelność. Obciążenie nieruchomości hipoteką dokonuje się w umowie zawartej w formie aktu notarialnego oraz przez odpowiedni wpis do KW.

16.Jakie rodzaje zastawu i hipoteki wyróżniamy ze względu na sposób postanowienia tych praw?

Zastaw: umowny i ustawowy.

Hipoteka: umowna, ustawowa i przymusowa - ustanowiona przez sąd

łączna - powstaje na skutek podziału nieruchomości

17.Jakie zbywalne prawa rzeczowe mogą być obciążone hipoteką?

Własność, udział we współwłasności, użytkowanie wieczyste i prawa społeczne: do lokalu użytkowego, mieszkaniowego i do domu jednorodzinnego.

18.W jaki sposób hipoteka zabezpiecza wierzytelność?

Wierzyciel, którego wierzytelność została zabezpieczona hipoteką, może żądać zwrotu długu bez względu na to, czyją to nieruchomość będzie własnością i ma pierwszeństwo przed innymi wierzycielami.

19.Różnice między ewidencją gruntów a KW?

Wpis do ewidencji służy celom informacyjnym i nie wywołuje skutków prawnych.

Wpis do KW wywołuje określone skutki prawne np. wpis hipoteki powoduje powstanie nowego prawa.

20.Wyjaśnij zasadę rękojmi wiary publicznej KW (wiarygodności)?

Zasada polega na tym, że prawo chroni osoby, które w zaufaniu do wpisów w KW nie wiedzą o ich niezgodności z rzeczywistym stanem prawnym, działając w dobrej wierze nabyły odpłatnie jakieś prawo pisemne do KW np. kupiły nieruchomość, czynności prawne dotyczące nieruchomości a dokonane w oparciu o informacje zawarte w KW są prawnie skuteczne w przekonaniu o ich prawdziwości. Jeśli natomiast nabywca kupił działkę od osoby, która była wpisana do KW jako właściciel to nawet gdyby okazało się, że działka należy do innych właścicieli o których nabywca nie wiedział to umowa jest ważna i powoduje przeniesienie na niego własności nieruchomości.

21.Wyjaśnij pojęcia?

-posiadacz samoistny-posiadacz rzeczy i może nią władać w nieograniczonym zakresie, jak właściciel; nie traci on posiadania przez to, że oddaje rzecz innej osobie w posiadanie zależne;

-posiadacz zależny-ten kto sprawuje faktyczne władztwo nad rzeczą jako najemca, dzierżawca, użytkownik, zastawnik lub mający inne prawo podmiotowe, z którym łączy się władztwo nad cudzą rzeczą. Do powstania posiadania zależnego dochodzi zazwyczaj w drodze zawarcia umowy np. najmu. Posiadacz zależny musi więc sprawować władztwo w zakresie odpowiadającym treści innych praw podmiotowych niż własność.

-wierzyciel rzeczy-faktycznie włada rzeczą ale w imieniu kogoś innego np. spedytor, przewoźnik; dzierżenie polega więc także na sprawowaniu władztwa nad rzeczą ale w odróżnieniu od posiadania nie jest władaniem we własnym interesie, lecz w interesie posiadacza.

22.Komu i w jakich okolicznościach przysługuje roszczenie windykacyjne, regatoryjne, posesoryjne i o wstrzymaniu budowy?

Roszczenie windykacyjne przysługuje właścicielowi rzeczy, jeżeli jego prawo własności

Zostało naruszone przez zagarnięcie rzeczy. Roszczenie to kieruje się przeciwko każdemu, w czyim posiadaniu rzecz ta się znajduje. Jeżeli czyjeś prawo własności zostało naruszone w inny sposób np. ktoś postawił płot na jego działce to właścicielowi przysługuje roszczenie regatoryjne, czyli roszczenie o zaprzestania naruszania prawa własności i przywrócenia stanu zgodnego z prawem.

Roszczenie posesoryjne przysługuje każdemu posiadaczowi niezależnie od jego złej lub dobrej woli, albo zgodności posiadania ze stanem prawnym, a nawet od sposobu nabycia posiadania. Przysługuje ono także złodziejowi..

W procesie takim sąd bada jedynie czy posiadanie miało miejsce i czy zostało naruszone.

Roszczenie o wstrzymaniu budowy przysługuje posiadaczowi nieruchomości, gdy na podstawie zgromadzonych przez sąsiada materiałów budowlanych może stwierdzić , że budowla, która ma zostać wybudowana, będzie mu w jakiś sposób przeszkadzać.

Wszystkich w/w roszczeń można dochodzić na drodze sądowej.

23.Kto może korzystać z obrony koniecznej i z dozwolonej samopomocy, aby przywrócić sobie utracone władanie rzeczą?

Prawo to przysługuje właścicielom rzeczy, jeżeli jest jednocześnie jej posiadaczem.

24.Kiedy mówimy, że właścicielowi rzeczy przysługują środki ochrony sądowej i ochrony własnej? Wymień pełny katalog tych środków.

Właścicielowi rzeczy przysługują środki ochrony sądowej w sytuacji, gdy ktoś samowolnie naruszył jego posiadanie.

Środki ochrony własnej przysługują posiadaczowi w przypadku bezprawnego naruszenia posiadania przez inną osobę. Jest to sytuacja, gdy posiadacz podejmuje działanie przeciwko osobie usiłującej naruszyć jego posiadanie, w trakcie działania jest to obrona konieczna.

Gdy naruszenie posiadania zostało już dokonane i np. rzecz posiadaczowi zabrano, może on zastosować samopomoc w celu przywrócenia stanu poprzedniego.

Środki ochrony sądowej przysługujące właścicielowi rzeczy to roszczenia: regatoryjne, posesoryjne oraz o wstrzymaniu budowy.

Środki ochrony własnej to obrona konieczna i samopomoc.

25.Wyjaśnij co to są pożytki naturalne z rzeczy, pożytki cywilne i pożytki prawne?

Pożytki cywilne są uzyskiwane, gdy rzecz jest przedmiotem stosunku cywilnoprawnego np. umowa najmu mieszkania to wynajęcie mieszkania przynosi nam dochód, który jest pożytkiem cywilnym z rzeczy / wydzierżawienie maszyn/.

Pożytki naturalne są to dochody w naturze np. jeżeli ktoś ma sad, w którym rosną jabłonie, to otrzymuje pożytki naturalne w postaci jabłek. Są to pożytki o ile stanowią dochód z rzeczy i są uzyskiwane wg zasad prawidłowej gospodarki /las-drzewa-drewno/

Pożytki prawne są to dochody, które przynosi nam prawo np. wierzytelność, od której naliczamy odsetki lub prawo autorskie w przypadku twórcy muzyki lub autora książki, kiedy każdorazowe odtworzenie przynosi dochód.

26.Co na gruncie prawa cywilnego należy rozumieć pod pojęciem rzeczy i czym rzecz różni się od mienia?

Rzeczami w rozumieniu prawa cywilnego są przedmioty materialne na tyle wyodrębnione, że w obrocie mogą być traktowane jako dobra samoistne.

Części składowe z chwilą odłączenia stają się dobrami samoistnymi. Nie są rzeczami w rozumieniu prawa cywilnego - dobra niematerialne np. utwory literackie, wynalazki, dzieła naukowe, a także przedmioty mające wprawdzie charakter materialny, ale niesamoistne wchodzące w skład innej rzeczy. Części składowe gruntu to np. płot, drzewa, budynek.

Mienie to własność i inne prawa majątkowe np. prawo własności zarówno podmioty materialne jak i niematerialne /prawa autorskie/.

27. Wymień ograniczone prawa rzeczowe, których podmiotem są:

a.tylko rzeczy ruchome - zastaw

b.rzeczy ruchome i nieruchomości - użytkowanie

c.tylko na nieruchomościach - służebność, hipoteka, trzy prawa spółdzielcze.

28.Uzasadnij twierdzenie, że ten kto faktycznie włada rzeczą powinien być traktowany jak jej właściciel, aż do momentu udowodnienia, że właścicielem jest ktoś inny?

Posiadanie jest to faktyczne władanie rzeczą, stanem faktycznym. Z faktu posiadania wynika domniemanie, że ten kto faktycznie włada rzeczą jest posiadaczem samoistnym i włada tą rzeczą zgodnie z prawem, że ma podstawę prawną do władania tą rzeczą, powinien więc być traktowany jak jej właściciel aż do momentu, gdy udowodnione zostanie, że jej właścicielem jest ktoś inny.

29.Kto i kiedy może uzyskać własność rzeczy ruchomej lub nieruchomości w trybie zasiedzenia?

Taką własność może uzyskać posiadacz samoistny w dobrej wierze po upływie trzech lat od chwili objęcia rzeczy w posiadanie. W przypadku nieruchomości - w trybie zasiedzenia może uzyskać własność posiadacz samoistny po upływie 20 lat od chwili objęcia nieruchomości w posiadanie: jeżeli jest to posiadanie w dobrej wierze, a po upływie 30 lat bez względu na dobrą lub zła wiarę przeniesienie własności następuje automatycznie.

---