Wstęp - TERAPIA MANUALNA
TERAPIA - LECZENIE.
MANUS (łac.) - RĘKA.
POWIERZCHNIE STAWOWE
McConaill wyróżnia powierzchnie stawowe:
Jajowate.
Siodełkowate.
WKLĘSŁE.
WYPUKŁE.
WKLĘSŁO - WYPUKŁE ( siodełkowate)
PŁASZCZYZNY ANATOMICZNE
Płaszczyzna czołowa.
Płaszczyzna strzałkowa.
Płaszczyzna poprzeczna (horyzontalna).
OSIE ANATOMICZNE
Oś czołowa
Oś strzałkowa.
Oś pionowa.
KIERUNKI RUCHU W T.M.
Brzuszny (ventralny) - grzbietowy (dorsalny).
Boczny (lateralny) - przyśrodkowy (medialny)
Dogłowowy (cranialny) - doogonowy
( caudalny).
Dołokciowy - dopromieniowy.
Dłoniowy - grzbietowy.
TRAKCJA = SEPARACJA
Trakcja - (łac. Separatio) jest to oddalenie, odsunięcie od siebie dwóch powierzchni stawowych.
STOPNIE TRAKCJI
Stopień I - używamy niewielkiej siły aby wyrównać ciśnienie śródstawowe, torebka stawowa jest rozluźniona.
Stopień II - torebka stawowa i tkanki wokół stawu są napięte.
Stopień III - torebka stawowa i tkanki wokół stawu są rozciągnięte.
TOREBKA STAWOWA
ROZLUŹNIONA.
NAPIĘTA.
ROZCIĄGNIĘTA.
TRAKCJA
Trakcję w terapii manualnej przeprowadzamy prostopadle do płaszczyzny leczniczej -czyli wklęsłej.
KOMPRESJA
Kompresja - jest to docisk powierzchni stawowych do siebie.
Kompresję możemy wykonać w jednym stawie lub w wielu stawach.
Kompresję wykorzystujemy do diagnostyki.
Kompresji nie stosujemy do leczenia.
GRA STAWOWA
Trakcję i ślizgi wykorzystujemy do diagnostyki i leczenia a kompresję tylko do diagnostyki
Do gry stawowej zaliczymy :
Ślizgi stawowe ( przyśrodkowy- boczny, brzuszny - grzbietowy)
Trakcję .
Kompresję.
TOCZENIE W STAWIE
Jeśli punkty jednej powierzchni stawowej stykają się cały czas z innymi punktami drugiej powierzchni stawowej to jest to toczenie.
Toczenie jest bezpiecznym ruchem w stawie.
Toczenie nie niszczy chrząstki stawowej.
ŚLIZG W STAWIE
Jeśli jeden punkt jednej powierzchni stawowej styka się cały czas z innymi punktami drugiej powierzchni stawowej to jest to ślizg.
Ślizg jest to ruch niebezpieczny.
Ślizg niszczy chrząstkę stawową.
Ślizg występuje między powierzchniami dopasowanymi do siebie np. staw biodrowy, ramienno- łokciowy.
Duże tarcie podczas ślizgu szybko doprowadza do zmian zwyrodnieniowych w tych stawach.
TOCZENIE - ŚLIZG
Toczenie nie może występować w stawie bez ślizgu ponieważ doprowadziło by to do kompresji lub podwichnięcia w stawie.
TOCZENIE BEZ ŚLIZGU -staw kolanowy
Toczenie bez ślizgu doprowadza do kompresji w stawie i możliwości podwichnięcia.
TOCZENIE BEZ ŚLIZGU - st. ramienny
Toczenie bez ślizgu doprowadza do kompresji w jednym biegunie stawu i separacji w drugim biegunie.
TOCZENIE BEZ ŚLIZGU
Toczenie bez ślizgu doprowadza do kompresji w jednym biegunie stawu i separacji w drugim biegunie.
POZYCJA SPOCZYNKOWA
To takie ustawienie stawu ,w którym torebka stawowa jest najluźniejsza, przestrzeń śródstawowa najobszerniejsza.
Obie powierzchnie stawowe tworzące staw mają ze sobą najmniejszy kontakt.
Gra stawowa jest największa.
STAW RAMIENNY
POZYCJA SPOCZYNKOWA:
550 odwiedzenia.
300 zgięcie horyzontalne.
OPÓR KOŃCOWY
Opór może być ograniczany przez:
Mięśnie,
Więzadła,
Torebkę stawową,
Kości.
Ruch w każdym stawie w zależności od tego jakie struktury go ograniczają ma charakterystyczny opór końcowy.
Opór ten może być:
Miękki.
Mocny.
Twardy.
Miękki- elastyczny - jest wynikiem rozciągania mięśni ( zgięcie grzbietowe stopy) lub zbliżania mięśni (zgięcie kolana).
Mocny - elastyczny ruch ograniczony jest przez napinające się więzadła i torebkę stawową (rotacje w stawie biodrowym, ramiennym).
Twardy - wyprost w stawie łokciowym.
GRANICA RUCHOMOŚĆI
Ruch czynny wykonujemy do granicy fizjologicznej.
Ruch bierny wykonywany jest do granicy anatomicznej.
Zakres fizjologiczny łączymy z ruchem czynnym jaki wykonuje sam pacjent.
Zakres anatomiczny osiągamy po zastosowaniu ruchu biernego , który może pacjent wykonać sam lub terapeuta.
MOBILIZACJA
Mobilizacja polega na ślizgowym przesuwaniu dwóch powierzchni stawowych względem siebie.
Jedna z powierzchni jest ustabilizowana-zaryglowana a drugą poruszamy zgodnie z regułą wklęsłości-wypukłości.
Ruch odbywa się między zakresem fizjologicznym a anatomicznym.
Przy zaburzonej ruchomość w stawie mobilizację prowadzimy w innych - aktualnych zakresach ruchowych.
Mobilizację łączymy z wydechem, ruchem gałek oczu, rozluźnieniem mięśni.
MANIPULACJA
Szybka, krótka mobilizacja z impulsem w zakresie granicy anatomicznej nazywamy manipulacją.
Manipulacji towarzyszy najczęściej charakterystyczny odgłos trzaśnięcia , „kliknięcia”.
REGUŁA WKLĘSŁO-WYPUKŁA
W regule tej ważne jest który człon stawu -wklęsły czy wypukły porusza się podczas wykonywania ruchu.
Dlatego przy mobilizacjach ślizgowych musimy wiedzieć którym członem stawu mamy poruszać.
REGUŁA WYPUKŁA
Człon stawu o wypukłej powierzchni stawowej porusza się w kierunku przeciwnym do wykonywanego ruchu.
REGUŁA WKLĘSŁA
Człon stawu o wklęsłej powierzchni stawowej porusza się zawsze w kierunku wykonywanego ruchu.
PŁASZCZYZNA LECZNICZA
Płaszczyzna lecznicza przebiega równolegle do płaszczyzny wklęsłej.
Płaszczyzna lecznicza przemieszcza się jeśli poruszamy kością o wklęsłej powierzchni stawowej.
Płaszczyzna lecznicza nie zmienia się gdy poruszamy powierzchnią o wypukłej powierzchni stawowej.
TRAKCJA
W trakcji ruch jest prostopadły do płaszczyzny leczniczej.
KIERUNEK ŚLIZGU
Jeśli porusza się kość o wklęsłej powierzchni stawowej to ślizg powierzchni stawowej odbywa się w tym samym kierunku.
REGUŁA WKLĘSŁA
Człon stawu o wklęsłej powierzchni stawowej mobilizujemy zawsze w tym kierunku w którym jest ograniczony ruch.
Np. Brak wyprostu kolana - kość piszczelową mobilizować będziemy w kierunku brzusznym.
Mobilizujemy w kierunku ograniczonego ruchu, równolegle do płaszczyzny leczniczej.
KIERUNEK ŚLIZGU
Jeśli porusza się kość o wypukłej powierzchni stawowej to ślizg powierzchni stawowej odbywa się w kierunku przeciwnym niż ruch..
REGUŁA WYPUKŁA
Człon stawu o wypukłej powierzchni stawowej mobilizować będziemy w kierunku przeciwnym do zaburzonego ruchu.
Np. przy ograniczeniu odwiedzenia w stawie ramiennym głowę kości ramiennej mobilizować będziemy w kierunku caudalnym.
Mobilizujemy przeciwnie do ograniczonego ruchu
równolegle do płaszczyzny leczniczej.
RUCH W STAWIE
Każdy ruch w stawie charakteryzuje się :
jakością ,
ilością.
JAKOŚĆ RUCHU
Możemy badać jakość ruchu od jego rozpoczęcia do pierwszego oporu, zaburzenia.
Od pierwszego oporu , zaburzenia do oporu końcowego.
Jakość ruchu badamy czynnie i biernie.
Podczas czynnego badania ruchu napinają się mięśnie , występuje kompresja w stawie.
Podczas biernego ruchu mięśnie nie są napięte i zmniejszona lub zniesiona jest kompresja w stawie.
WZORZEC TOREBKOWY
Ograniczenie ruchu w stawie spowodowane charakterystycznym obkurczeniem torebki stawowej nazywamy wzorcem torebkowym.
Podaje się najpierw ruchy które są najbardziej ograniczone do najmniej ograniczonych.
WZORZEC TOREBKOWY- staw ramienny
rotacja zewnętrzna
odwiedzenie
rotacja wewnętrzna.
RUCHOMOŚĆ STAWOWA
0. brak ruchu.
1. Ruchomość bardzo ograniczona.
2. Ruchomość mało ograniczona.
3. Stan prawidłowy.
4. Ruchomość nadmierna bez bólu
5. Ruchomość nadmierna z bólem.
6. Niestabilność.
HYPOMOBILNOŚĆ -ograniczenie ruchomości.
HYPERMOBILNOŚĆ - nadmierna ruchomość.
5