WYCHOWANIE MORSKIE
Wychowanie morskie- to rozwijanie u wychowanków wiadomości i umiejętności w zakresie gospodarki morskiej, wiedzy żeglarskiej, wiedzy o sztuce marynistycznej, ekonomii i polityce morskiej, tradycjach morskich.
Wychowanie morskie spełnia co najmniej dwa zadania:
- sprzyja rozwojowi gospodarki morskiej i innym postaciom obcowania z morzem,
- umożliwia dopływ najwłaściwszych kandydatów do pracy na morzu.
Dziedziny wychowania morskiego:
- ideowo- moralne: sprzyjają kształtowaniu osobowości człowieka, a więc: szacunku do pracy, patriotyzmu, poczucia wspólnoty narodowej, poszanowania dóbr społecznych, umiejętności współdziałania w grupie,
- umysłowe- sprzyjają rozwijaniu umysłowej aktywności, poznawaniu rzeczywistości morskiej, głównie wiadomości o morzu i wodach śródlądowych, żegludze i technice, posługiwaniu się sprzętem ratowniczym i sygnalizacyjnym oraz umiejętności w zakresie modelarstwa,
- etyczne- kształtowanie sfery emocjonalnej, uczuć estetycznych, wrażliwości na piękno,
- fizyczne- świadoma troska o własny rozwój fizyczny, sprawnościowy i zdrowotny ( nauka pływania, wiosłowania, żeglowania)
- wychowanie w duchu pokoju- uwrażliwienie na problematykę wojny i pokoju.
Zasady wychowania morskiego:
- świadomego i aktywnego udziału wychowanków w procesie wychowania,
- koordynacji i jedności wszechstronnych oddziaływań wychowawczych,
- więzi i członkostwa w grupie,
- humanizmu i internacjonalizmu.
Mariminimum to elementarna wiedza o morzu, powinna zawierać 3 składniki:
- wiedzę historyczną i współczesną o dostępie Polski do morza, zagospodarowanie przymorza, komunikację morską, połowy, znaczenie gospodarcze, kulturalne i polityczne wybrzeża,
- zwiedzanie morza i portów,
- łączność ze sztuką i literaturą związana z morzem( filmy, plastyka, poezja, czasopisma)
Historia popularyzacji morskiej
Wiek XVI w Szczecinie istniała Zimowa Szkółka Żeglarska. Problematykę morską badał Stanisław Sarnicki na polecenie Stefana Batorego. W latach 1575- 1578 opracował Księgi Hetmańskie, w których 11 rozdziałów poświęcił wychowaniu morskiemu. Pierwsza Szkołę Majtków założył Karol Radziwiłł w 1777r(funkcjonowała do roku 1790). W 1817 w Gdańsku założono Szkołę Marynarską.
Dostęp Polski do morza; W XV w. Polska miała dostęp zarówno do Morza Bałtyckiego jak i Morza Czarnego. W okresie międzywojennym Polska otrzymała 80 kilometrowy pas wybrzeża.
Gospodarka morska;
Po wojnie odbudowano 3 wielkie porty, Polska flota handlowa miała 38 statków o nośności 120 tyś. Ton, a w 1970 250 statków o nośności 1mln.900tyś.ton, kilkadziesiąt linii żeglugowych łączyło nas z ponad 260 portami w 80 krajach, W 1963 polska produkcja statków zajmowała 7 miejsce w świecie, a sama Stocznia Gdańska 5 miejsce,W 1964r statkami przewożono 40% towarów eksportowych i importowych, rozwinął się przemysł stoczniowy. W produkcji statków rybackich zajmowaliśmy w 1968r. 1 miejsce w świecie. Eksport przemysłu stoczniowego zajął po węglu 2 miejsce. Statki i okręty zbudowane w stoczni pływały pod banderami: Rosji, Bułgarii, Syrii, Nigerii, Holandii, Islandii, Jugosławii, Niemiec, Norwegii, Danii, Wysp Owczych, Wlk.Brytanii, Irlandii, Jemenu, Urugwaju i Polski.
Przemysł, stocznie. STOCZNIA GDYNIA budowa: kontenrowców:, masowców, gazowców, produktowiec-chemikaliowiec, samochodowców, statków wielozadaniowych. STOCZNIA GDAŃSKA budowa: jednostek specjalnych, kontenerowców,statków rybackich, promów, jednostek specjalnych: przeciwpożarowych, ratowniczych i hydrograficznych oraz okrętów wojennych. Dotychczas Stocznia Gdańska zbudowała 966 statków.
Organizacje:
Liga Morska rozpowszechniała polaryzację morską, istniała już w 1906r. Od 1918r przyjęła nazwę Bandera Polska, w latach 1930-1939 zwała się Ligą Morską i Kolonialną, od marca 1999 r funkcjonuje jako Liga Morska i Rzeczna.
Stowarzyszenia propagujące wychowanie morskie.
- Centrum Wychowania Morskiego Wodniacy Związku Harcerstwa Polskiego,
- Stowarzyszenie Czerwonej Róży, - Towarzystwo Krzewienia kultury morskiej
- Morskie Stowarzyszenie Regatowe, - Akcja Lwy Gdańskie,
- Morskie Stowarzyszenie Żeglarskie HOORN, - Towarzystwo Kaszubskie
- Akademia Żeglarska Zaruskiego w Gdańsku, - Klub uczniowski „OPTY”
- Klub Morza Zejman, - Bractwo Żelaznych Szekli
- Bractwo Waleczne Wilki Morskie, - Bractwo Zawiszaków,
- Stowarzyszenie Miłośników Latarń Morskich.
Wyższe uczelnie:
Akademia Morska w Gdyni, Wyższa Szkoła Morska w Szczecinie, Akademia Marynarki Wojennej im. Boh. Westerplatte w Gdyni, Szkoła Podoficerska Marynarki Wojennej w Ustce.
Osoby związane z morzem:
Mariusz Zaruski - pionier polskiego żeglarstwa i propagator Wych. Morskiego
Gen. Józef Haller- 10 lutego 1920r. nadał uroczystościom zaślubin Polski z morzem uroczysty charakter, od tego czasu co roku odbywają się uroczystości Dni Morza.
Konstanty Matyjewicz- Macierewicz- kapitan żeglugi wielkiej, ( Daru Pomorza)
Eugeniusz Kwiatkowski- działacz Gospodarczy II RP twórca gospodarki morskiej w Gdyni
Jerzy Doerffer- twórca powojennego przemysłu stoczniowego
Znani polscy żeglarze:
Władysław Wagner ( jako pierwszy opłynął świat), Leonid Teliga, Mariusz Zaruski, Mateusz Kusznierewicz, Krystyna Chojnowska-Liskiewicz, Czesław Dyrcz, Krzysztof Baranowski, Juliusz Sieradzki, Włodzimierz Głowacki, Karol Jabłoński, Zygfryd Perlicki
Polskie okręty:
Podwodne: „Sęp”, „Orzeł”
Niszczyciele: „Dragon”, „Konrad”,
Trałowce „Czajka”, „Jaskółka”, „Mewa” , „Rybitwa”,
Transatlantyki: „Batory”, „Chrobry”, „Sobieski” „Kościuszko” „ Polonia” „Piłsudski”, „Olza”
I okręt powojenny „Sołdek”
Czasopisma :
„Sternik- magazyn na fali”, „ Okręty wojenne”, „Morza statki i okręty”, „ Biuletyn morski”, „Sprawy morskie i kolonialne”, „Morze”, „H2O”, „ Nasze morze”, „ Czas morza”, „ Bandera”, „ Przegląd morski”, „Tygodnik morski”, „ Okrętownictwo i Żegluga”, „Wilk Morski”, „O Hej”, „Wiatr od morza”, „Żeglarz”, „ Szkwał”.
Literatura morska:
Mickiewicz „Sonety Krymskie”, Słowacki”Podróż na wschód” „Smutno mi Boże”, Fiedler „Dziękuje ci kapitanie”, Żeromski „ Wiatr od morza” , „ Międzymorze”
Zakłady naukowe Morskiego Instytutu Naukowego:
- Zasobów Rybackich, Oceanografii Rybackiej i Ekologii Morza, Technologii i Mechanizacji Przetwórstwa, Chemii Żywności i środowiska, Ekonomiki Rybackiej
Instytuty Naukowe: Gdańsk, Gdynia, Sopot
Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział Morski, Oceanologii Polskiej Akademii Nauk,
Podstaw Informatyki PAN, Budownictwa Wodnego, Sekcja Chemii i Biochemii Morza.
MUZEA :- Centralne Muzeum Morskie w Gdańsku, - Muzeum Archeologiczne,
- Muzeum Bursztynu