4.1 geertz, Studia, Rok 1, Antropologia, Postacie, referaty, zagadnienia


Clifford Geertz, ur. 23 sierpnia 1926 w San Francisco, zm. 30 października 2006Filadelfii.

Ukończył studia filozoficzne na Antioch College w Yellow Springs, antropologię zajął się stosunkowo późno, doktoryzując się na Uniwersytecie Harvarda i wiążąc karierę naukową z innymi prestiżowymi ośrodkami uniwersyteckimi (Chicago, Princeton); prowadził badania w Afryce Północnej (Maroko) i Azji Południowo- Wschodniej (Bali, Jawa); uważany za jednego z najważniejszych przedstawicieli myśli antropologicznej i humanistycznej 2. połowy XX w.; twórca antropologii interpretatywnej (symbolicznej), charakteryzującej się położeniem nacisku na osobę badacza, jego przeżyć i ich "nieprzezroczystości", postulującej skupienie na interpretacji kultury, raczej niż na doszukiwaniu się jej struktur, odrzucającej metody ilościowe na rzecz jakościowych.

Autor wstępu do polskiego wydania „Zastanego światła”, Zbigniew Pucek, podkreśla konsekwentne stanowisko Geertza jako rzecznika pluralistycznego postrzegania pola kultury i wskazuje na filozoficzne inspiracje teorią Ludwika Wittgensteina (głównie koncepcją „sposobów życia” jako kompleksu naturalnych i kulturowych przesłanek, które stanowią założenie każdego określonego rozumienia świata). Geertz zawęża horyzont teoretyczny antropologii do wiedzy lokalnej, kwestionuje uniwersalia i generalizacje. Analizę antropologiczną rozumie jako rekonstruowanie układu domniemanych znaczeń i umieszczanie ich w ramach zrozumiałej struktury; tym samym postuluje skupienie uwagi antropologa na semiotycznej funkcji kultury wytwarzanej w procesie życia zbiorowego, co umożliwia dostęp do świata pojęć, w którym żyją inni ludzie, a przez to- nawiązanie dialogu. Geertz zaadaptował metodę zagęszczonego opisu, według której opis antropologiczny musi uwzględniać nie tylko warstwę empiryczną, obserwacyjną, ale także sugerować strukturę znaczeń, w ramach której znaki są konstruowane, odbierane i interpretowane. Implikacją takiego sposobu tworzenia tekstu antropologicznego jest stanowisko kreacjonizmu, zakładające postrzeganie narracji jako zabiegu retorycznego, łączącego konstruowanie obrazu badanej rzeczywistości z określonymi intencjami perswazyjnymi.

Wybrane dzieła:

Główne tezy zawarte w eseju „Anty- antyrelatywizm”

  1. Tytułowy „anty- antyrelatywizm” jest postawą programowo niekonstruktywną, jego celem jest krytyka koncepcji antyrelatywistycznych, a nie apologia relatywizmu samego w sobie.

  2. Geertz sprzeciwia się antyrelatywistycznym „mitom”, to jest: