Kuchnia czeska

Najbardziej charakterystyczne dla kuchni czeskiej są knedliki, wiele innych potraw, z którymi spotykamy się niemal wyłącznie w Czechach, jest pozostałością po historycznych przyjaciołach lub okupantach.

Knedliki, grzyby, placki, wyprażony ser, polędwica, kartoflanki, golonko i piwo - to najbardziej kojarzy się z kuchnią naszych południowych sąsiadów. Czeska kuchnia nie jest lekka, obfituje w zawiesiste sosy, tłuste mięsa i paniery. W czeskich restauracjach będziemy mogli rozsmakować się w gulaszu pilzneńskim, knedlach drożdżowych i serowych, plackach ziemniaczanych, kaczce z nadzieniem ziemniaczanym, bażancie na winie, polędwicy i króliku w śmietanie, pieczeni wołowej na piwie czy pieczeni wieprzowej z kapustą.

Suto zastawione stoły

Śniadanie za południową granicą bywa obfite. Opiera się o białe, pszenne pieczywo (charakterystyczne rohliky), często podawane z różnymi omackami lub pomazankami. Pomazanka jest czymś pomiędzy masłem a serkiem topionym, to najczęściej roślinny tłuszcz, do którego dodaje się np. szczypiorek czy paprykę. Jednak w wielu miejscach serwowane śniadanie mocniej zaskoczy turystę, często bowiem już na początek dnia serwuje się knedliki. Mogą być one polane lekkim sosem grzybowym, ale mogą być też pokrojone w kostkę i zapieczone z jajkiem - po takim śniadaniu, na obiad można czekać do wieczora.

W skład czeskiego obiadu wchodzi zwykle zupa, drugie danie i deser, to co może zaskoczyć turystę, to znikoma ilość surówek dodawanych w restauracjach do obiadu. Można to zaobserwować na przykładzie jednego miasta. Na terenie podzielonego granicą Cieszyna, inaczej serwuje się obiady polskie, a inaczej czeskie. Zamawiając obiad po stronie polskiej i czeskiej zauważymy, że ilość sałatki czy surówki znacznie się różni. Może się nawet okazać, że w Czechach surówkę trzeba będzie zamówić osobno.

Czeskie zupy mimo iż nie zasłynęły na świecie, są smaczne, choć nie różnią się znacznie od polskich. W Czechach tak samo jak w Polsce zjemy rosół, w większości czeskich restauracji zostanie on nam zaserwowany z wątrobianymi kluseczkami. Dość ciekawym regionalnym czeskim specjałem jest czarna zupa, która swój kolor zawdzięcza karmelowi. Przygotowuje się ją z mięsa wołowego, wędzonego boczku, porcji rosołowej z kurczaka, słoniny oraz warzyw takich jak marchew, seler, pietruszka, brukselka, cebuli, do tego dodatki takie jak cukier, gałka muszkatołowa i podsmażona na maśle bułka.

Drugie danie też nie zachwyci zwolenników lekkiej kuchni. Czesi w charakterystyczny dla siebie sposób, przystosowali specjały kuchni krajów ościennych. Wiele potraw jest przyprawianych tak, by smakowały dobrze z piwem, wiele mięs przyrządzanych jest także w piwnych sosach. Jedną z bardziej charakterystycznych potraw jest na pewno polędwica w śmietanie. Polędwice przygotowuje się z marchwią, selerem, pietruszką i cebulą z dodatkiem słoniny, tymianku, soku z cytryny, ziela angielskiego, śmietany, mąki i musztardy. Takie danie można znaleźć w kartach restauracji na terenie niemal całego kraju, jednak najlepsze zaserwują nam pewnie prascy gastronomowie. Wegetarianie na pewno zachwyceni będą wyprażanym serem, który jest specjalności Słowaków, ale i w Czechach można go spotkać w wielu restauracjach. Jest to po prostu spory kawałek tłustego, żółtego sera, panierowany w bułce i podawany z hranolkami (frytkami), tatarską omacką lub żurawiną.

Wśród popularnych za naszą południową granicą słodkości mamy oczywiście wszelkie owocowe mutacje knedlików, naleśniki, racuchy i strudle jabłkowe z bitą śmietaną. Inne słodkości to np. nadziewane owocami lub makiem buchty czy Škubánky z mlekiem i makiem.

Alkohole

Czechy naturalnie słyną z piwa. O tym jak bardzo poważnie Czesi traktują swoje piwne receptury może świadczyć fakt, że tyski browar musiał się sporo namęczyć, by zyskać pozwolenia do wytwarzania Pilsner Urquell w Polsce. Receptura tego wzorowego piwa dolnej fermentacji pochodzi z połowy XIX wieku. Jak twierdzą piwosze najlepsze czeskie piwa pochodzą z okolic Pilzna i Czeskich Budziejowic. Czechy są ojczyzną tak znanych piw jak: Kozel, Budweiser, Staropramen czy Radegast. Czeskie piwa słyną na całym świecie ze swojej niepowtarzalnej goryczki i są niezbędnym elementem dobrego czeskiego obiadu.

Poza piwami Czesi słyną z wysokoprocentowych alkoholi, wśród których na szczególną uwagę zasługuję Becherovka i Absynt. Bechrovka jest 38-mio procentowym, likierem ziołowym, wytwarzanym od 1807 roku wedle tej samej, tajemnej receptury. Wielu uważa ją za skuteczny lek na dolegliwości żołądkowe, mimo iż spotkamy się na pewno z drinkami na jej bazie, znacznie lepiej skosztować jej bez dodatków. Drugim alkoholem od lat kojarzącym się z Czechami jest Absynt. Nie jest to alkohol pochodzenia czeskiego, wynaleziono go bowiem w Szwajcarii. Jego zawiła historia zaprowadziła go na salony francuskiej bohemy artystycznej, z których zniknął, kiedy stwierdzono, że jest szkodliwy (co, jak twierdzą znawcy, jest wierutną bzdurą). Po 1989 roku jeden z czeskich przedsiębiorców zyskał przepis na recepturę tego niezwykle silnego alkoholowego napoju, który swój unikalny smak zawdzięcza mieszance piołunu, anyżu zielonego i kopru włoskiego. To właśnie w Czechach produkowany był, zakazany wtedy w wielu europejskich krajach alkohol. Dziś wiele odmian absyntu niewiele ma wspólnego z oryginalną recepturą, ale nadal w Czechach jest ogromny wybór alkoholi, które w nazwie zawierają słowo absynt.

Przykładowe danie - kudłate knedle

• 
  spory kawałek boczku wieprzowego

• 
  1 kg ziemniaków (1/3 surowych, 2/3 gotowanych)

• 
  3-4 jaja

• 
  mąka krupczatka

• 
  cebula, kminek, pieprz, sól

Surowe ziemniaki trzeba utrzeć na tarce z cebulą i odsączyć. Ziemniaki gotowane przepuścić przez maszynkę, połączyć obie części dodając jaja, krupczatkę i sól. Pokrojony w małe kostki boczek podlać wodą i roztopić, do podsmażonych skwarek dodać cebulę - całość krótko podsmażyć. Masę ziemniaczaną należy wymieszać i uformować z niej kluski, wielkości mandarynki, które trzeba wrzucić do osolonej wody i gotować kilka minut. Po ugotowaniu knedle doprawić i obficie podlać skrawkami.

---