2. MANIPULACJE
( notatki własne , z książki)
W sensie dosłownym manipulacja oznacza czynność wykonywaną dokładnie , precyzyjnie . Sposób załatwiania , prowadzenia jakichś spraw , ale także zespół działań ,przekształcających poglądy i zachowania innych .
Manipulacja to wszelkie takie oddziaływanie na wykonawcę , w którym tez mylnie sądzi , że jest sprawcą , nie zdając sobie sprawy z tego , że jest środkiem w rękach rzeczywistego sprawcy .
Manipulacja jest funkcją świadomego działania sprawcy skierowanego na innych wraz z możliwością realizacji dobrze przemyślanych celów .
MANIPULACJE W RODZINIE .
Spotykane są tu działania manipulacyjne , będące bardzo często rezultatem braku równowagi między dzieckiem a rodzicami .
Ofiary manipulacji domowej mogą być wręcz klinicznym przykładem wyuczonej bezradności , która jest konsekwencją odwrócenia ról ; dziecko takie ma obniżoną wrażliwość na agresję i manipulację , jest bowiem bezradne i niezdolne do rozwiązywania problemów .
W procesie wychowania rodzinnego najczęściej stosowana jest manipulacja słowno-językowa , a więc różnego rodzaju kłamstwa , mówienie półprawdy , ukrywanie lub przemilczanie pewnych faktów . Znane SA też kłamstwa narracyjne , czyli posługiwanie się pewnymi uogólnieniami schematycznymi , stereotypami , a nie odpowiadaniem wprost , w sposób zrozumiały dla dziecka . Inna formą manipulacji może być mowa ciała, czy manipulacja własnym wizerunkiem , poprzez np. unikanie wzroku , fałszowanie emocji , ukrywanie radości lub smutku , zakrywanie ręką twarzy , odwracanie się itp.
MANIPULACJA W SZKOLE .
Do najczęściej stosowanych w szkole manipulacji należą : manipulacja językowa , manipulacja faktami , oraz manipulacja emocjami . W procesie tak rozumianych manipulacji szczególnie groźna i niebezpieczna jest sztuka wprowadzania w błąd poprzez manipulację faktami historycznymi , naukowymi i literackimi . Ten rodzaj manipulacji jest przykładem kłamstwa destrukcyjnego . Manipulator w ten sposób nic nie zyskuje , ale wyrządza poważną szkodę .
Na działania manipulacyjne podatne są dzieci , które odczuwają lęk przed szkołą oraz bezradność umysłową . Niektóre z nich są uwarunkowane apodyktyczną osobowością nauczyciela , ale także lękiem przed oderwaniem od rodziców . Obie te przyczyny mogą odbić się ujemnie na stawianych uczniom wymaganiach , chociaż nauczyciel może sobie tego nie uświadamiać .
Źródłem działań manipulacyjnych mogą być również oceny , odpowiedzi ustne . Oceny obniżone lub celowo podwyższone bardzo często obniżają w oczach ucznia jego osobista wartość . Innym przykładem działań manipulacyjnych są klasówki planowane na ostatnich godzinach zajęć . Dzieci często bywają zmęczone , głodne , i nie potrafią należycie skoncentrować się na zadaniu . Nie do rzadkości należą „neutralne” zachowania nauczyciela wobec uczniów słabszych , z których głośno i szyderczo naśmiewają się koledzy . Tego typu manipulacje utrudniają rozwiązywanie nawet tych zadań , do których uczniowie Ci są nieźle przygotowani .
Do typowych manipulacji na linii UCZEŃ-UCZEŃ zapewne można zaliczyć : rozpowszechnianie kłamstwa o innych uczniach , stosowanie rożnych gróźb , zmuszanie do czynności upokarzających .
Oddzielną grupę działań manipulacyjnych stanowią relację UCZEŃ-NAUCZYCIEL . Polegają one głównie na oszukiwaniu , używaniu wulgarnych słów , utrudnianie prowadzenia lekcji , grożeniu nauczycielowi , niszczeniu rzeczy nauczyciela , rozpowszechnianiu kłamstw na temat życia prywatnego nauczyciela .