Przemysław Kamiński
Zdrowie Publiczne, I rok, stacjonarne
Socjomedyczne aspekty zdrowia i choroby
Praca zaliczeniowa
Wątki zdrowotne występujące w filmie Marka Kassen'a pt. „ Wkłucie”
Film Marka Kassen'a pt. „Wkłucie” („Puncture”) jest to oparta na faktach opowieść o dwóch młodych prawnikach, którzy wypowiadają wojnę wpływowemu amerykańskiemu lobby medycznemu. Mike Weiss i Paul Danziger są parą początkujących prawników. Mimo, że w pracy tworzą zgrany duet, prywatnie są osobami znacznie się od siebie różniącymi. Mike jest osobą, która nie przejmuje się własnym życiem i która ma problemy z narkotykami, Paul natomiast to oddany swojej rodzinie przyszły ojciec kochający swoją żonę. Pewnego dnia z prośbą do młodych prawników o pomoc zwraca się pielęgniarka Vicky, która kilka lat wcześniej została zarażona wirusem HIV przez agresywnego pacjenta. Kobieta pokazuje im bezpieczne strzykawki wymyślone przez firmę Safety Point. Mike i Paul wspólnie z pomysłodawcą strzykawek próbują znaleźć na nie rynek zbytu. Niestety, nie są oni w stanie sprzedać wynalazku żadnemu ze szpitali zrzeszonych w United Medical. Weiss i Danziger decydują się wystąpić przeciw tej organizacji. Nie zdają sobie sprawy, że czeka ich jednak bardzo trudne zadanie. Będą musieli walczyć nie tylko z wyrafinowanym prawnikiem Nathanielem Price'em, ale również z wpływowym lobby medycznym. Prócz tego w filmie przedstawiono także problem wielokrotnego używania strzykawek przekazywanych przez Związek Zaopatrzenia Medycznego do krajów trzeciego świata, co przyczyniło się do rozprzestrzenienia się między innymi Wirusowego Zapalenia Wątroby typu C oraz wirusa HIV / AIDS i innych chorób zakaźnych w tych krajach. W tej opartej na faktach historii można zaobserwować wiele innych różnych wątków, a większość z nich przedstawię w swojej pracy, ponieważ idealnie obrazują problemy związane z socjomedycznymi aspektami zdrowia i choroby na świecie.
Na początku chciałbym opisać wątek zarażenia wirusem HIV Vicky, pielęgniarki jednego z amerykańskich szpitali. Do tego zdarzenia doszło podczas pobierania przez nią krwi jednemu z pacjentów, który agresywnie się zachowywał. Był narkomanem chorym na AIDS. Vicky zraniła się strzykawką, którą pobierała krew od pacjenta i tak doszło do zarażenia. Ten wątek stanowi podstawę do zaistnienia wielu pozostałych wątków i problemów ukazanych w filmie Kassen'a pt. „Wkłucie”. Ale wróćmy do problemu zarażenia się wirusem HIV przez pielęgniarkę. Zakłucia igłami zdarzają się dość często w wielu krajach świata i stanowią znaczący problem, ponieważ prowadzą do zakażeń wieloma groźnymi wirusami, takimi jak chociażby HIV, HBV czy HCV. Szacuje się, że na świecie dochodzi do ok. 380 000 zakłuć igłami rocznie w placówkach ochrony zdrowia, a do grudnia 2002 roku doszło do 106 udokumentowanych i do 238 prawdopodobnych zakażeń wirusem HIV wśród pracowników służby zdrowia. Najwięcej, bo aż do 196 zakażeń tym wirusem doszło właśnie wśród pracowników amerykańskiej służby zdrowia.
I tu ukazuje się drugi, jakże istotny i ważny wątek i związany z nim problem - monopolizacja rynku i „niechęć” szpitali do zakupu tzw. „bezpiecznych strzykawek”. Szpitale w Ameryce zaopatrywane są głównie przez Związek Zaopatrzenia Medycznego, oferującego najtańsze strzykawki, ale o wiele mniej bezpieczne, niż strzykawki oferowane przez firmę Safety Point. Strzykawkami tymi trudno się zranić i nie można ich użyć ponownie. Niestety rynek medyczny w wielu innych krajach świata, w tym także w Polsce wygląda podobnie. Do szpitali kupowane są sprzęty z najtańszej półki, niekoniecznie będące najlepszej jakości. Prowadzi to do obniżenia poziomu usług oferowanych przez służbę zdrowia. Polski rynek medyczny zależny jest w dużym stopniu od uregulowań prawnych i od konieczności monopolizacji części usług sektora publicznego. Wiąże się to przede wszystkim z tym, że polscy obywatele przyzwyczajeni są do korzystania z bezpłatnej (publicznej) opieki zdrowotnej. To z kolei zmusza NFZ to obniżenia środków na zakup sprzętu medycznego i wprowadza konieczność zakupu tańszego sprzętu.
Kolejnym wątkiem, jaki zaobserwować możemy w filmowej produkcji Marka Kassen'a jest przekazywanie za darmo przez Związek Zaopatrzenia Medycznego w Ameryce strzykawek do krajów trzeciego świata w Afryce i Azji. To rodzi bardzo poważny problem, jakim jest rozprzestrzenianie się zakażeń wirusem HIV, HCV i HBV, wzrost zachorowań na AIDS, a także Wirusowe Zapalenie Wątroby typu B i C. Jest tak, ponieważ strzykawki, jakie otrzymuje służba medyczna w tych krajach są używanie niezgodnie z zasadami higieny i bezpieczeństwa, tzn. są używane wielokrotnie, mimo tego, że nie są do tego przeznaczone, gdyż, (co jasne) są strzykawkami jednorazowego użytku. To prowadzi do występowania zwiększonej liczby zachorowań na w/w choroby i zakażeń na w/w wirusy. Szacuje się, że na terenie Afryki Subsaharyjskiej żyje ok. 67% wszystkich osób zarażonych HIV. W Azji zakażonych jest powyżej 8 mln mieszkańców, przy czym 2/3 z nich zamieszkuje Indie. Szacuje się, iż pod koniec 2005 roku na świecie zakażonych HIV było niespełna 39 mln ludzi (między 33,4 a 46 mln). W tej grupie znajdowało się około 4 mln przypadków nowych zakażeń. W tym czasie z powodu AIDS zmarło, około 3 mln osób zakażonych HIV. Liczba zachorowań wciąż rośnie. Natomiast WZW C to problem epidemiologiczny i społeczny dotyczący około 3% populacji świata. Według szacunkowych danych Światowej Organizacji Zdrowia liczba ludzi zakażonych tym wirusem na świecie waha się od 170 do 300 milionów. Każdego roku grupa zakażonych powiększa się o kolejne 3-4 miliony. Według szacunków WHO, przy braku wykrywalności HCV, a co za tym idzie właściwej terapii, liczba zgonów spowodowanych WZW C w najbliższych latach zwiększy się kilkukrotnie. Ponad 2 mld ludzi na świecie miało kontakt z wirusem HBV. Szacuje się, że na świecie jest więcej, niż 350 mln przewlekłych nosicieli wirusa. Ponad 250 tys. ludzi rocznie ginie na świecie z powikłań zakażenia HBV.
Kolejnym wątkiem występującym w filmie jest uzależnienie głównego bohatera dramatu - Mike'a Weiss`a od narkotyków. Młody, niedoświadczony prawnik nie radzi sobie ze swoim życiem i napotykającymi go problemami. Postanawia sięgnąć po narkotyki, które mają przynieść mu ulgę w życiu. Niestety tak nie jest. Ten zgubny nałóg doprowadza go do strasznego stanu. Mike sięga po coraz to „twardsze i cięższe” narkotyki, aż w końcu wyniszczają one jego ciało, przez co trafia do szpitala. Tam dowiaduje się jak wielkie spustoszenie w jego organizmie pozostawił nałóg. Mimo to po wyjściu ze szpitala, uzależnienie wygrywa. Weiss dowiadując się o decyzji współpracownika o poddaniu się w walce prawniczej ze Związkiem Zaopatrzenia Medycznego, którą wspólnie toczyli, jak uważał w słusznej sprawie, przedawkowuje narkotyki i umiera we śnie. Problem narkomanii dotyczy wielu ludzi na świecie i ma bardzo różne podłoża. Jednym z nich może być chęć dostosowania się do rówieśników, drugim problemy w domu, pracy czy szkole jeszcze innym nie radzenie sobie ze stresem i nieumiejętnością pełnienia narzuconych nam ról w społeczeństwie. Uzależnienie od narkotyków, ale nie tylko, bo także od leków, alkoholu, papierosów, zakupów, pracy, seksu itp. to bardzo duży i coraz częstszy problem na całym świecie. W Europie należy poszerzyć spojrzenie na problem narkotykowy ze względu na coraz popularniejsze zażywanie więcej niż jednego narkotyku oraz stymulantów, a także powszechne zażywanie konopi indyjskich, które ma coraz większy wpływ na zdrowie publiczne. W wielu krajach opiaty (zwłaszcza heroina) to nadal główne narkotyki, z których powodu pacjenci zgłaszają się na leczenie. Odsetek takich zgłoszeń wynosił w 2004 r. około 60% — nieco ponad połowa pacjentów (53%) wśród nich przyznała się do przyjmowania narkotyków dożylnie. Prawie 25% wniosków o leczenie uzależnień od opiatów pochodziło od osób w wieku powyżej 35 lat, a tylko 7% pacjentów zgłaszających się na terapię po raz pierwszy nie ukończyło 20 lat. 10-23% wszystkich zgonów wśród osób dorosłych w wieku 15-49 lat można przypisać zażywaniu opiatów.
W filmie można zaobserwować jeszcze wiele innych ciekawych wątków przedstawiających różnego rodzaju problemy. Poruszone są chociażby takie problemy jak prostytucja, pracoholizm, problemy rodzinne i rozwody, załamania psychiczne oraz korupcja i chęć osiągnięcia zysku za wszelką cenę. Dlatego chciałbym o nich wspomnieć w mojej pracy.
Prostytucja to bardzo poważny problem na skalę światową. Coraz więcej dojrzałych kobiet oraz młodych dziewczyn sprzedaje swoje ciało dla zdobycia pieniędzy. Warto zauważyć, że problem prostytucji dotyczy nie tylko kobiet i dziewcząt, ale coraz częściej małoletnich lub nastoletnich chłopców. Szacuje się, że na świecie ten najstarszy zawód świata wykonuje 42 mln ludzi - 80% to kobiety. W filmowym dziele Marka Kassen'a problem sprzedawania się za pieniądze także został ukazany. Chociażby wiele kochanek jednego z głównych bohaterów - Mike'a Weiss'a to prostytutki, które spotykały się z nim i uprawiały seks dla zaspokojenia głodu narkotycznego. Innym przykładem z filmu, może być kobieta pracująca w seks telefonie, do której dzwoni młody prawnik. Jak można się domyśleć, po głosach dzieci, słyszanych przez Weiss'a, podczas ich rozmowy telefonicznej, kobieta zarabia w taki sposób, aby utrzymać swoje dzieci. Wiele kobiet decyduje się na taki rodzaj zarobkowania, ze względu na brak wykształcenia, brak możliwości znalezienia innej pracy, trudną sytuację finansową albo potrzebę zdobycia „szybkich pieniędzy” na jakiś cel. Często kobiety nie robią tego z własnej woli, ani dla osiągnięcia przyjemności, (choć są kobiety, które robią to, bo są uzależnione od seksu i uprawianie takiego zawodu, sprawia im przyjemność), lecz prostytuują się, aby wykarmić dzieci, opłacić rachunki, zadbać o dom… Z prostytucją wśród młodych chłopców jest podobnie. Są oni zmuszani do uprawiania seksu ze starszymi mężczyznami, aby zapewnić swojej rodzinie chociażby najskromniejszy byt. Chłopięcymi prostytutkami są jednak najczęściej porywani chłopcy lub chłopcy sprzedawani przez swoje rodziny handlarzom ludźmi. Bardzo ubogie rodziny z terenów afrykańskich oraz azjatycki sprzedają młodych chłopców ze swoich domów, aby uzyskać pieniądze na jedzenie.
Prostytucja stanowi poważny problem społeczny, a jego rozmiar oraz znaczenie dla spójności społeczeństwa został zauważony w trakcie dokonującej się w Polsce po roku 1989 transformacji ustrojowej. Wcześniej zjawisko to nie wzbudzało szczególnego zainteresowania środowisk naukowych, jak również było świadomie ukrywane przez tamtejsze władze. Dziś prostytucja spostrzegana jest w wielu aspektach: społecznym, psychologicznym i medycznym. W aspekcie społecznym badacze interesują się problematyką stygmatyzacji grupy osób pracujących w prostytucji, przyczyn, dla których kobiety i mężczyźni decydują się na tego typu formę pozyskiwania środków finansowych, a następnie interesuje ich środowisko rówieśnicze, rodzinne (na przykład proces socjalizacji, spełnianie funkcji matki i żony), zaspakajanie potrzeb ekonomiczno-społecznych etc. W aspekcie medycznym prostytucja wzbudza zainteresowanie specjalistów epidemiologii, szczególnie w kwestii zakażeń HIV i innych chorób przenoszonych drogą płciową tj. kiła, rzeżączka, WZW typu B czy też świerzb, wszawica, opryszczka i inne zakażenia.
Kolejnym wątkiem i związanym z nim problemem ukazanym w dramacie Kassen'a są problemy rodzinne, w tym rozwód. Taki problem ma Mike. Zdradza on swoją żonę z licznymi kochankami. Gdy jego żona dowiaduje się o tym fakcie w akcie rozpaczy wymierza w męża broń, żądając przeprosin. Gdy Weiss przeprasza wszystko kończy się w możliwie jak najlepszy sposób. Zdenerwowana i zrozpaczona zachowaniem męża kobieta, chce od niego rozwodu. Problemy rodzinne dosięgają ludzi w różnych zakątkach nie tylko Polski, lecz także całego świata. Do takich problemów możemy zaliczyć nie tylko same zdrady w małżeństwie, ale również bicie współmałżonka lub dzieci, kłótnie małżonków, znęcanie się psychiczne i molestowanie dzieci. Bardzo często problemy rodzinne doprowadzają do powstawania innych problemów takich jak alkoholizm, narkomania, prostytucja, pedofilia, lekomania, itp. Z kolei te bywa, że mogą doprowadzić do tragedii… Lecz najczęstszym skutkiem problemów w rodzinie są rozwody. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w Polsce średnia liczba rozwodów w naszym kraju wynosi ok. 54 tys. rocznie. W roku 2011 wyniosła ok. 62 tysięcy. Wg GUS-u liczba rozwodów w latach 1970-2009 systematycznie wzrastała osiągając liczbę 71,8 tysięcy rozwodów w 2009r (maksymalna jak dotąd liczba rozwodów w naszym kraju). W porównaniu do roku 1970 a więc do roku, w którym zaczęto prowadzić statystykę rozwodów liczba spraw rozwodowych zwiększyła się o ponad 37 tysięcy spraw.
Następnym wątkiem, jaki możemy zauważyć w filmie „Wkłucie” jest problem związany z pracoholizmem. Taki problem dotyczy dwóch głównych bohaterów Mike i Paula, choć w większym stopniu tego pierwszego. Jest tak pochłonięty pracą, a raczej związaną z nim prowadzoną sprawą, że zaczyna przestawać dbać o własne życie i zdrowie. Doprowadzenie sprawy do końca i do wygranej stawia na pierwszym miejscu, przez pracę zapomina a wielu innych ważnych w życiu sprawach. Pracoholizm jest także powodem pogłębienia się jego nałogu, jakim jest narkomania. Ten problem jest często bagatelizowany. Pracoholizm jest często niezauważany, choć jest problemem coraz częściej występującym.
Film doskonale obrazuje różnego rodzaju ważne problemy, jakie występują w każdym zakątku świata. Dramat Marka Kassen'a został tak wyreżyserowany, aby dać jego widzowi do myślenia. Tak często przechodzimy obojętnie obok ukazanych przez reżysera problemów. Robimy wszystko, aby nie dotknęły one nas, jednocześnie nie rzadko pozwalając na to, by niszczyły innych. Każdy z nas powinien nauczyć się, by nie bagatelizować pierwszych symptomów, które mogą doprowadzić nas do wystąpienia jednego z opisanych przeze mnie problemów. Nie pozwólmy poddać się złym emocjom, nauczmy radzić sobie z naszymi życiowymi rozterkami i pamiętajmy, że życie jest zbyt wielkim darem, aby móc je łatwo zmarnować.
http://www.aids.gov.pl
http://www.aids.gov.pl
http://www.wzwc.pl
http://www.stricte.free.ngo.pl
http://www.stat.gov.pl
http://www.prawnik-online.eu