ekonomika i organizacja ubezpieczeń, zarzadzanie


Warunki podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej.

Minister właściwy do spraw instytucji finansowych po wyrażeniu opinii od Rady Nadzoru wydaje zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej na wniosek zainteresowanego.

Wniosek musi zawierać:

  1. nazwę i siedzibę

  2. obszar i rzeczowy zakres działania Z.U.

  3. określenie wysokości kapitału zakładowego (TUW) lub akcyjnego

  4. określenie założycieli Z.U.

  5. formę organizacyjną działalności

  6. określenie wysokości Funduszu Organizacyjnego, przeznaczonego na utworzenie administracji zakładu oraz zorganizowanie sieci przedstawicielstw

  7. imiona i nazwiska osób przewidzianych na członków Zarządu oraz Rady Nadzorczej, jak również osoby wykonującej czynności w dziale matematyki ubezpieczeniowej, statystyki

Do wniosku dołączamy:

  1. plan działalności

  2. dowód posiadania środków własnych wolnych od obciążeń w wysokości równej zakładanemu kapitałowi akcyjnemu lub zakładowemu oraz funduszowi organizacyjnemu wraz z oświadczeniem o przeznaczeniu ich na pokrycie kapitału akcyjnego lub zakładowego oraz funduszu organizacyjnego

  3. kwalifikacje osób (m.in. Zarządu, Rady Nadzorczej i akcjonariuszy)

  4. statut Z.U.

  5. ogólne warunki ubezpieczenia określone we wniosku

  6. inne dokumenty potwierdzające spełnienie warunków uzyskania zezwolenia

Plan działalności musi zawierać:

  1. metody obliczania rezerw techniczno - ubezpieczeniowych

  2. max wielkości obejmowanego ryzyka oraz metody ich wyliczania

  3. koszty akwizycji

  4. koszty administracji

  5. metody wyliczania składki

  6. jednym z najważniejszych dokumentów dołączanych do planu działalności jest rachunek symulacyjny z pierwszych trzech kalendarzowych lat działalności, sporządzony w wersji optymistycznej i pesymistycznej z uwzględnieniem zbioru składki, wysokości odszkodowań, kosztów administracji, akwizycji, wysokości rezerw techniczno - ubezpieczeniowych, szkodowości, marginesu wypłacalności, środków własnych oraz innych danych charakteryzujących sytuację finansową Z.U. tj. bilans, rachunek zysków i strat

Zezwolenie jest wydawane na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej w zakresie jednej lub kilku grup ubezpieczeń albo jednego albo kilku rodzajów ubezpieczeń.

Z.U. obowiązany jest rozpocząć działalność w terminie nie dłuższym niż rok od daty wystawienia zezwolenia. Z.U. obowiązany jest powiadomić organ nadzoru o zmianie osób wchodzących w skład Zarządu, Rady Nadzorczej oraz akcjonariatu w terminie 30 dni od daty powstania zmiany. Zmiana obszaru lub rzeczowego zakresu działania Z.U. wymaga zezwolenia Ministra właściwego do spraw instytucji finansowych.

Zezwolenie na prowadzenie działalności nie może być wydane jeżeli zachodzi co najmniej jedna z okoliczności:

  1. wniosek oraz dołączone dokumenty nie spełniają warunków określonych w ustawie

  2. w skład Zarządu nie wchodzą co najmniej dwie osoby mające wykształcenie wyższe, doświadczenie zawodowe niezbędne do zarządzania Z.U.

  3. założyciele lub członkowie Zarządu byli skazani prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne przeciwko mieniu, dokumentom lub karno-skarbowe

  4. założyciele nie udowodnią posiadania środków własnych wolnych od obciążeń w wysokości odpowiadającej kapitałowi akcyjnemu lub zakładowemu

  5. plan działalności nie zapewnia trwałej zdolności Z.U. do wykonywania zobowiązań

  6. kiedy jest zagrożony interes gospodarczy państwa

Minister właściwy do spraw instytucji finansowych na wniosek organu nadzoru - PUNU Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń może cofnąć zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej w zakresie jednej lub kilku grup albo jednego lub kilku rodzajów ubezpieczeń jeżeli:

  1. Z.U. przestał spełniać warunki wymagane do otrzymania zezwolenia

  2. Z.U. prowadzi działalność z naruszeniem przepisów prawa lub statutu

  3. Z.U. nie zrealizuje w przewidzianym terminie krótkoterminowego planu wypłacalności

  4. kiedy z przeprowadzonej kontroli działalności lub stanu majątkowego Z.U. wynika, że dalsza jego działalność naraziłaby na niebezpieczeństwo interes ubezpieczonych.

Minister trzykrotnie ogłasza w Dzienniku Ogólnopolskim informację o cofnięciu zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej w terminie 7 dni od dnia wydania decyzji. Cofnięcie zezwolenia powoduje, że Z.U. nie może zawierać nowych umów ubezpieczenia a umowy już zawarte nie mogą być przedłużane i nie ulegają przedłużeniu a suma ubezpieczenia nie może być podwyższana. Minister może nałożyć ograniczenie swobody gospodarki finansowej Z.U. lub przekazać zarząd majątku Z.U. wyznaczonej osobie. Cofnięcie zezwolenia w zakresie całej działalności oznacza w przypadku TUW decyzję o likwidacji towarzystwa.

Obliczanie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w Z.U. prowadzącym działalność w dziale I (na życie) mogą być dokonywane wyłącznie przez aktuariusza.

Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe w Z.U. prowadzących działalność w dziale II (pozostałe ubezpieczenia osobowe i majątkowe), które są ustalane metodami matematyki ubezpieczeniowej muszą być potwierdzone opinią aktuariusza o ich prawidłowości.

Aktuariuszem może być osoba, która:

Aktuariusz, który prawo do wykonywania zawodu uzyskał za granicą ma prawo wpisania na listę aktuariuszy na zasadzie wzajemności.

Skreślenie aktuariusza z listy może nastąpić kiedy:

Warunki podejmowania i prowadzenia działalności przez zagraniczne Z.U.

Zagraniczne Z.U. mogą podejmować i prowadzić działalność ubezpieczeniową na terytorium RP na zasadzie wzajemności. Zagraniczne Z.U. mogą podejmować i prowadzić działalność ubezpieczeniową jedynie przez główny oddział zagranicznego Z.U. Główny oddział działa na podstawie przepisów z prawa polskiego i statutu głównego oddziału sporządzonego w formie aktu notarialnego.

WYKŁAD IV 06.04.2003

Wskaźniki ekonomiczno - ubezpieczeniowe charakteryzują rolę jaką ubezpieczenia spełniają w gospodarce narodowej. Polega to na porównaniu ofert firm istniejących na rynku, między sobą i dokonaniu wstępnej analizy np. globalny wzrost składki do PKB, globalna ocena społeczna w działalności ubezpieczeniowej.

  1. zasada powszechności - polega na tym, aby ubezpieczenia były ogólnie powszechne dla społeczeństwa i były zgodne z ich zapotrzebowaniem

  2. zasada pełności - powinna spełniać taki warunek, że suma ubezpieczenia pokrywa wartość szkody

  3. zasada realności - ochrony ubezpieczenia, są przepisy, które dają poczucie bezpieczeństwa iż mamy prawo żądać wypłaty odszkodowania lub świadczenia, istnieje również szereg przepisów finansowych tj. środki własne, które muszą być na poziomie marginesu wypłacalności co w pewnym stopniu zabezpiecza wypłatę przyszłych zobowiązań

Mierniki oceny działalności ubezpieczeniowej pozwalają na szybką ocenę sytuacji ubezpieczeniowej, ocenę liczbową, porównanie z sytuacją innego Z.U.

Znaczenie statystyki ubezpieczeniowej

w sprawozdawczości rozróżniamy:

  1. sprawozdawczość ubezpieczeniową - ilość zawartych umów ubezpieczenia i kwota zebranych składek

  2. sprawozdawczość szkodową - ilość szkód zgłoszonych, poziom roszczeń, ilość szkód wypłaconych, ilość szkód odmówionych lub będących w stanie likwidacji oraz przyczyny szkody

Wskaźniki techniczno - ubezpieczeniowe:

  1. wskaźnik szkodowości losowej - jest to suma odszkodowań w porównaniu do sumy ubezpieczenia

  2. wskaźnik szkodowości finansowej - jest to suma wypłaconych odszkodowań do sumy składek brutto

  3. wskaźnik częstości szkód - jest to liczba szkód do liczby zawartych ubezpieczeń

  4. wskaźnik rozszerzalności szkód - jest to liczba szkód przypadająca na jeden wypadek

  5. wskaźnik intensywności szkód - jest to suma odszkodowań w porównaniu do sumy ubezpieczenia, ale tylko tam gdzie wystąpiła szkoda

  6. wskaźnik sprawności i likwidacji szkód - jest to liczba szkód zlikwidowanych do liczby szkód zgłoszonych

Zgodnie z art. 11 Ustawy Ubezpieczeniowej Z.U. może prowadzić działalność ubezpieczeniową wyłącznie w formie S.A. lub TUW.

Z.U. działający w formie S.A.

Do S.A. prowadzącej działalność ubezpieczeniową w zakresie nieuregulowanym w Ustawie stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu Handlowego. Podstawowym dokumentem prawnym regulującym strukturę organizacyjną Z.U. jest jego statut sporządzony pod rygorem nieważności w formie aktu notarialnego. Statut S.A. i jego zmiany podlegają przed zarejestrowaniem zatwierdzeniu przez ministra właściwego do spraw instytucji finansowych.

Statut określa:

  1. firmę Z.U. (nazwę pod którą ubezpieczyciel będzie rejestrował i prowadził działalność ubezpieczeniową

  2. siedzibę i adres Z.U.

  3. przedmiot przedsiębiorstwa (może nim być działalność ubezpieczeniowa bezpośrednia, koasekuracyjna, reasekuracyjna, prewencyjna mająca na celu zapobieganie powstawaniu szkód i ograniczanie ich rozmiarów oraz komisarka awaryjna mająca na celu ustalenie rozmiarów szkód i ich likwidacji

  4. wysokość kapitału akcyjnego i określenie poszczególnych rozmiarów (kapitał akcyjny spółki nie może być niższy niż najwyższa nominalna wysokość kapitału gwarancyjnego wymaganego dla grup ubezpieczeń, w których Z.U. prowadzi działalność

Kapitał akcyjny wnoszony jest w gotówce i wpłacany w całości przed zarejestrowaniem spółki.

Kapitał akcyjny dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. Akcje spółki mogą być tylko akcjami imiennymi. Nie dotyczy to akcji wprowadzonych do publicznego obrotu za zgodą Komisji Papierów Wartościowych.

Organizacja płac zarządzających spółką:

Zwyczajne walne zgromadzenie powinno odbyć się w ciągu 6 m-cy po upływie każdego roku obrotowego (do 30 VI) a jego przedmiotem jest m.in. rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdania bilansu, rachunku zysków i strat, podjęcia uchwały o podziale zysków lub pokryciu strat, udzielenie władzom spółki skwitowania z wykonania przez nie obowiązków.

Nadzwyczajne walne zgromadzenie zwoływane jest w przypadkach określonych w statucie ( np. na żądanie akcjonariuszy przedstawiających przynajmniej 1/10 część kapitału akcyjnego jak również wówczas, gdy władze spółki uznają to za celowe i wskazane np. zwołane przez zarząd lub Radę Nadzorczą.

Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych - Z.U., który ubezpiecza swoich członków na zasadzie wzajemności; z samej konstrukcji zasady wzajemności towarzystwa wynika iż jego celem nie jest osiągnięcie zysku, lecz funkcjonowanie ochrony ubezpieczeniowej poprzez zapłatę składki ubezpieczeniowej; wpłacane przez członków towarzystwa składki mają na celu pokrycie świadczeń realizowanych przez Z.U. jak również kosztów jego działania; podstawową istotą TUW jest możliwość uzyskania członkostwa, które jest nierozerwalne z faktem zawarcia umowy ubezpieczenia; każdy Z.U. działający w formie TUW posiada osobowość prawną; TUW uzyskuje osobowość prawną w chwili wpisania do rejestru TUW; rejestr towarzystw prowadzi Sąd Rejonowy dla m.st. W-wy; jest on jawny i dostępny dla osób trzecich.

Minister Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia określa zasady i tryb postępowania w sprawie rejestru TUW:

  1. dane podlegające wpisowi do rejestru

  2. sposób jego prowadzenia

  3. szczegółowe zasady udostępniania rejestru do wglądu

Analogicznie jak w przypadku Z.U. działającego w formie S.A. również w TUW podstawowym dokumentem prawnym jest statut, który reguluje jego strukturę organizacyjną, również musi być sporządzony w formie aktu notarialnego.

Zarówno statut towarzystwa jak również jego rozmiary podlegają przed dokonaniem wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego zatwierdzenia przez Ministra właściwego do spraw instytucji finansowych.

Osoby, które podpisują statut są upoważnione przez założycieli TUW; powinno być ich przynajmniej 3, z wyjątkiem gdy założycielem jest Skarb Państwa albo Gmina.

Statut towarzystwa określa w szczególności: