ĆWICZENIA 2

1. Wybory do Sejmu Ustawodawczego 19 stycznia 1947

Do wyborów stanęły partie:

• Blok Demokratyczny(PPR,PPS, SD, SL) powstał 20 września 1946

• Partie satelickie bloku: SP, PSL „Nowe Wyzwolenie”

• Opozycyjne PSL( chciała porozumienia z Anglią i Francją)

Szóstka kierownicza:

• PPS: Osóbka- Morawski, Szwalne, Cyrankiewicz

• PPR: Zambrowski, Berman, Gomółka

Konflikt między ZSRR a Europą Zach.

PSL było przeciwwagą między Europa Zachodnią a ZSRR- nazywano ich zdrajcami. Stalin poparł PPS, dzięki czemu udało się zachować jedność Bloku.

Wyniki wyborów zostały sfałszowane. Zwyciężył Blok Demokratyczny zdobywając 80,1%

• PSL 10, 3%

• SP 4,7%

• PSL Nowe Wyzwolenie 3,5%

Frekwencja prawie 90%

Ordynacja wyborcza:

• Prawo wyborcze czynne 21 lat, bierne 25 lat

• Prawo wyborcze czynne mogło zostać odebrane w przypadku osób, które czerpały korzyści ze współpracy z Niemcami

2. Pierwszy rząd J. Cyrankiewicza

-rząd pod kierownictwem Cyrankiewicza, desygnowanego przez prezydenta Bolesława Bieruta, po dymisji TRJN 5 lutego 1947. Powołany przez prezydenta na wniosek nowego premiera 6 lutego 1947.

Był to rząd koalicyjny Bloku Stronnictw Demokratycznych( PPS, PPR), lubelskiego SL i SD oraz prokomunistycznego Stronnictwa Pracy.

8 lutego został zatwierdzony przez Sejm, trwał do 20 listopada 1952.

Skład rządu:

• Premier Cyrankiewicz(PPS)

• I wicepremier , minister ziem odzyskanych W. Gomółka(PPR)

• II wicepremier Antoni Korzycki(SL)

• Minister administracji publicznej E. Osóbka- Morawski (pierwotni kandydat na premier)

• Minister bezpieczeństwa publicznego Stanisław Radkiewicz (PPR)

• minister obrony narodowej Michał Żymierski(PPR)

• minister przemysłu Hilary Minc(PPR)

Rząd Bolesława Bieruta- Bierut desygnowany na prezesa rady ministrów 20 listopada 1952

przez sejm PRL I kadencji, po ustąpieniu dotychczasowego rządu Cyrankiewicza.

W 1954 Bierut został odwołany ze stanowiska, premierem został dotychczasowy wicepremier Cyrankiewicz.

Rząd istniał do 20 lutego 1957, kiedy Cyrankiewicz złożył dymisję Sejmowi II kadencji

3. Kolektywizacja rolnictwa

- przymusowe wywłaszczenie rolników, połączenie we wspólnoty pseudospółdzielcze, które umożliwiają eliminację wolnego rynku żywności, zarządzanie wsią przez aparat państwowy i swobodną eksploatację jej zasobów po centralnie narzuconych, nieekwiwalentnych cenach.

W Polsce zarys kolektywizacji został przedstawiony na plenum KC PPR we wrześniu 1948 po przezwyciężeniu oporu Gomółki.

1. 01. 1949 - utworzenie PGRów

Represje wobec chłopów:

• Presja pośrednia: ulgi podatkowe, wysokie kredyty dla spółdzielni, wzrost obciążeń gospodarstw prywatnych( nacisk ekonom i administr)

• Represje siłowe(bicie, straszenie, rekwirowanie produktów rolnych)

Nacjonalizacja przemysłu- 3 stycznia 1946

• 1 grupa- przedsiębiorstwa poniemieckie

• 2 grupa przedsiębiorstwa zdrajców narodu

• 3 grupa- przedsiębiorstwa za odszkodowaniem

Metody:

• zaniżono wartość przedsiębiorstw

• przekazywanie akcji o zaniżonej wartości

• całkowity brak odszkodowań

4. Mała Konstytucja 19 II 1947

Sejm- władza ustawodawcza, organ zwierzchni

Rada Państwa( nadzór nad radami narodowymi, inicjatywa ustawodawcza, wydawanie dekretów z mocą ustaw )

Władza wykonawcza:

• Prezydent wybierany na 7 lat

• Prezydium sejmu

• Minister obrony narodowej

6. Plan Trzyletni, Plan Sześcioletni

Plan Trzyletni 1947- 1949- plan przygotowany po wojnie przez Centralny Urząd Planowania, dzięki niemu w dużej mierze odbudowano gospodarkę ze zniszczeń wojennych.

Przewidywał równoprawną rolę trzech sektorów: państwowego, spółdzielczego, prywatnego.

Podstawowym zadaniem jest podniesienie życiowej stopy pracujących warstw ludności powyżej poziomu przedwojennego.

W 1949 miało nastąpić przekroczenie przedwojennej produkcji przemysłowej, w rolnictwie zaś osiągnięcie na głowę 110% przeciętnej produkcji z lat 1936-38.

Miały być zmienione proporcje między produkcją przemysłową a rolną.

Pierwszeństwo miała początkowo odbudowa przemysłu pracującego na potrzeby ludności, później przemysłu wytwarzającego środki produkcji.

Rozpoczęła się wielka migracja ludności ze wsi do miast.

Plan Sześcioletni 1950-55

Za wprowadzenie odpowiedzialny Hilary Minc

• Rozwój przemysłu ciężkiego ciężkiego, metalowego i zbrojeniowego +

• Obniżenie bezrobocia +

• Budowa zakładów w Nowej Hucie

• Zmiany w polityce rolnej: likwidacja handlu zagranicznego

• 4 korekty planu, mimo to nie udało się go zrealizować=> przyczyny korekt:

• zimna wojna

• wojna w Korei

• rozwój armii

• inwestycje w fabryki produkujące amunicję, sprzęt wojskowy

• wymieniono kadrę oficerską

• ucierpiął sektor rolnictwa

• niskie dotacje

• zaniechano produkcji roślinnej

• brak żywności tłumaczono faktem, iż ludność wiejska nie chce dawać żywności do miast

• kwestia oświaty:

• obowiązkowa 7-letni szkoła podstawowa

• szkolnictwo zawodowe, techniczne

• szkolnictwo wyższe podporządkowane państwu

• osoby z pochodzenia robotniczego miały lepsze szanse

• tworzenie specjalistycznych uczelni aby osłabić prestiż uniwersytetów

• MSW- Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego

• Dokształcanie dorosłych

7. Konstytucja Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej 22 lipca 1952

• zrywała z trójpodziałem władzy

• zasada jednolitości władzy państwowej:

• władza najwyższa-sejm jako emanacja woli ludu

• sądownictwo oraz władza wykonawcza z rządem i Radą Państwa podporządkowane sejmowi

• poprawki naniósł własnoręcznie Józef Stalin

• zerwano z zasadą mandatu wolnego( poseł mógł być odwołany przez lud)

• władza wykonawcza: Rada Ministrów i Rada Państwa

• przedstawicieli do rady państwa wybierano z klucza partyjnego

• RP miała prawo wydawania dekretów ale musiały być zatwierdzone przez sejm

• RP reprezentowała państwo w stosunkach zewnętrznych, ratyfikowała umowy międzynarodowe, nadawała obywatelstwo itd.

• Ministrów powoływał sejm

• Władza sądowa

• Naczelny Sąd Administracyjny

• Trybunał Stanu

• Rzecznik Praw Obywatelskich

• Trybunał Konstytucyjny

8. Powstanie PZPR

- PZPR powstała w grudniu 1948 z połączenia PPR i PPS, po przeprowadzeniu czystek( pozbyto się przeciwników zjednoczenia). PPS było partią podrzędną w stosunku do PPR- mały udział w kierownictwie)

• Dyktatura proletariatu

• Podporządkowanie sowieckiej partii komunistycznej

• Kierowała centralnie zarządzaną i zbiurokratyzowaną gospodarką

Organy:

• Najwyższy: Zgromadzenie Delegatów( zw co 4 lata)

• Komitet Centralny( co 3,4 mies)

• Biuro Polityczne

• Aparat tajnej policji

• Walka z nacjonalizmem

9. Poznański czerwiec 1956

-strajk generalny i demonstracje uliczne rozpoczęte 28 czerwca 1956, strajk wybuchł w Zakładach im. Cegielskiego Cegielskiego powodu wycofania się władz z wcześniejszych zobowiązań (likwidacja premii, podwyższenie norm produkcji, obniżka płac)

• 26 czerwca- obietnice ministra

• 27 czerwca- wycofanie się z obietnic (pod wpływem PZPR)

- zajmowano gmachy publiczne, rozbito więzienie, próba opanowania Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego

-do miasta wkroczyły oddziały Korpusu Bezpieczeństwa dowodzone przez gen Popławskiego

-zginęło ponad 70 osób

-brak złagodzenia stosunku PZPR do robotników, brak poprawy ich sytuacji

10. Październik 1956

-wydarzenie związane z upadkiem dyktatury Stalina, poprzedzone okresem odwilży, łagodzącej totalitarny ucisk

• marsz Chruszczowa na Warszawę, rozmowy z Gomółką(OHAB.)

• 25 lutego 1956- tajny referat Chruszczowa zawierający krytykę Stalina, podważanie jego ideologii, kultu jednostki

• po wyjeździe Chruszczowa, obradujące pod presją społeczną(sprzeciw przeciwko władzom) VIII plenum KC PZPR postanowiło, mimo gróźb ZSRR, wybrać na stanowisko I Sekretarza partii, cieszącego się poparciem społecznym Gomółkę (punkt 11)

11. Powstanie NATO

4 kwietnia 1949

• samoobrona indywidualna lub zbiorowa w przypadku napaści na państwo członkowskie

• geneza: pomysł zrodził się w okresie zimnej wojny, sojusz obronny państw zachodnich w przypadku ekspansji komunizmu

12. Układ Warszawski

podpisany 14 maja 1955 Układ o Przyjaźni, Współpracy i pomocy Wzajemnej, sojusz państw ZSRR i od niego zależnych, podpisany przez Bułgarię, Czechosłowację, NRD, Polskę, Rumunię, Węgry

• była to reakcja na powstanie NATO i remilitaryzację RFN( 1954- umowy paryskie podpisane przez NATO - wyrażono zgodę na zbrojenie RFN, 1955- RFN wstąpiło do NATO)

---