Hierarchia źródeł prawa w Polsce i ich krótka charakterystyka
KONSTYTUCJA, USTAWY I RATYFIKOWANE UMOWY MIĘDZYNARODOWE, ROZPORZĄDZENIA, AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO
Pojęcie i budowa normy prawnej
to najmniejszy stanowiący sensowną całość element prawa
Hipoteza - założenie, przypuszczenie, określa warunki, w jakich przypisywany jest komuś obowiązek lub uprawnienie, wskazuje adresata normy i jego cechy (np. zawód, wiek, stan zdrowia) i okoliczności (zjawiska, wydarzenia, miejsce działania np. w miejscu pracy), np.:
Sprzedawca, który otrzymał cenę wyższą od ceny sztywnej (...)
Dyspozycja - wskazuje sposób (treść) zachowania adresata, określa jego obowiązki lub uprawnienia, np.: (...) obowiązany jest zwrócić kupującemu pobrana różnicę (...)
Sankcja - określa konsekwencje prawne (dolegliwości, nieprzyjemności, kary) zachowania niezgodnego z obowiązkiem. Wyróżnia się sankcję karną (represyjną), egzekucyjną i nieważności (bezskuteczności), np.: (...) podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech.
Podstawowe różnice pomiędzy dyrektywą a rozporządzeniem unijnym
Rozporządzenie ma zasięg ogólny, wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich.
dyrektywa jest głównie adresowana do państwa członkowskiego, które ma obowiązek w przypisanym czasie w dyrektywie dokonać transpozycji norm zawartych w dyrektywie do prawa krajowego państwa członkowskiego.
Dyrektywa nie nakłada żadnych obowiązków względem osób fizycznych i prawnych i nie wywołuje skutku bezpośredniego.
Gałęzie prawa - pojęcie i podstawowy podział
zbiór norm prawnych, regulujący daną dziedzinę życia
PRAWO KONSTYTUCYJNE
PRAWO CYWILNE
PRAWO PRACY
PRAWO ADMINISTRACYJNE
PRAWO KARNE
PRAWO RODZINNE
PRAWO PROCESOWE
PRAWO FINANSOWE
Organy upoważnione do wydawania w Polsce ustaw i rozporządzeń
Sejm i senat (ustawa)
Rozporządzenie
Minister kierujący działem administracji rządowej,powołany w skład Rady Ministrów przewodniczący komitetu (art. 147 ust. 4 Konstytucji),
Podmioty posiadające w Polsce inicjatywę ustawodawczą wymień
Rada ministrów
grupa co najmniej 100 tys. obywateli
grupa co najmniej 15 posłów
Senat i Prezydent RP
Wyjątkiem inicjatywy ustawodawczej jest ustawa budżetowa - projekt ustawy budżetowej do Sejmu może zgłosić tylko Rada Ministrów.
Podstawowe zadania Sejmu i Senatu
sejm : pełni władzę ustawodawczą, tworzy ustawę i stanowi prawo, pełni funkcję kontrolną nad rządem, może wyrazić votum nieufności wobec poszczególnych ministrów lub całego rządu.
senat : zgłasza poprawy do ustaw, ma inicjatywę ustawodawczą, prawo publicznego wyrażania opinii w ważnych sprawach państwowych, bierze udział w obsadzeniu niektórych ważnych stanowisk w państwie
Organy Sejmu i Senatu oraz ich najważniejsze funkcje
Ustrojodawcza, ustawodawcza, kontrolna, kreacyjna
Marszałek Sejmu (Senatu)
Wicemarszałkowie Sejmu (Senatu)
Prezydium Sejmu (Senatu)
Konwent Seniorów
Komisje sejmowe (senackie)
Wymogi podmiotowe ubiegania się o mandat:
Poseł
OBYWATELSTWO POLSKIE, NIEKARALNOŚĆ, WIEK: 21 LAT
Senator
OBYWATELSTWO POLSKIE, NIEKARALNOŚĆ, WIEK: 30 LAT
Prezydent RP
OBYWATELSTWO POLSKIE, NIEKARALNOŚĆ, WIEK: 35 LAT
Funkcje Prezydenta RP
Podpisuje ustawy uchwalone przez Sejm
ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe
mianuje i odwołuje ambasadorów i innych przedstawicieli Polski w innych państwach
przyjmuje listy uwierzytelniające przedstawicieli innych państw i organizacji międzynarodowych
jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych, mianuje szefa sztabu generalnego i dowódców poszczególnych rodzajów sił zbrojnych
nadaje stopnie wojskowe (na wniosek ministra obrony narodowej)
nadaje tytuły naukowe profesora oraz profesora sztuki
nadaje obywatelstwo polskie
nadaje ordery i odznaczenia państwowe
stosuje prawo łaski
wydaje rozporządzenia, postanowienia i zarządzenia
ma prawo inicjatywy ustawodawczej
desygnuje kandydata na Prezesa Rady Ministrów
powołuje Prezesa Rady Ministrów
powołuje członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
ma prawo rozwiązania parlamentu w dwu określonych przez konstytucję sytuacjach
wyznacza marszałków seniorów
zwołuje pierwsze posiedzenie nowo wybranego Sejmu i Senatu
zarządza wybory do Sejmu i Senatu
za zgodą senatu może rozpisać referendum
powołuje sędziów
Podstawowe funkcje Rady Ministrów
prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną RP
kieruje administrację rządową
zapewnia wykonanie ustaw
chroni interesy Skarbu Państwa
uchwala projekt budżetu państwa
kieruje wykonaniem budżetu państwa
zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa
zawiera oraz rozwiązuje umowy międzynarodowe
Przyczyny dymisji Rady Ministrów
Po nowych wyborach parlamentarnych, na pierwszym posiedzeniu nowego parlamentu
W razie braku wotum zaufania Sejmu
W przypadku wotum nieufności Sejmu
Jeśli rezygnację złoży Prezes Rady Ministrów
Podstawowa struktura sądów powszechnych
Podstawowe elementy pozwu sądowego
Nazwa sadu, który ma rozstrzygnąć spór
Imię, nazwisko i adres powoda
Nazwę i siedzibę albo imię, nazwisko i adres pozwanego
Określenie wartości przedmiotu sporu
Dokładne określenie roszczeń wobec pozwanego
Dodatkowe wnioski (o rozpatrzenie sprawy pod nieobecność powoda, o wydanie nakazu zapłaty, o zwolnienie z kosztów sądowych, o przesłuchanie świadków itp.).
Uzasadnienie pozwu
Własnoręczny podpis
Załączniki
Środki odwoławcze w postępowaniu przed sądami powszechnymi
Zwyczajne (mające na celu uchylenie lub zmianę zaskarżonego orzeczenia w toku instancji, czyli służące od orzeczeń nieprawomocny1ch)
Apelacje
Zażalenia
Nadzwyczajne (służące obaleniu orzeczenia prawomocnego przez ponowne rozpoznanie zakończone0 już nim sprawy)
Skarga kasacyjna
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
Podstawowa różnica pomiędzy adwokatami a radcami prawnymi
Podstawową różnicą między radcami prawnymi a adwokatami jest możliwość świadczenia pomocy prawnej w stosunku pracy i pełnienia funkcji obrońcy w procesie karnym. Radcowie mogą pozostawać w stosunku pracy (czego nie wolno adwokatom), natomiast nie mogą być obrońcami w sprawach karnych i w sprawach o przestępstwa skarbowe (do czego mają prawo adwokaci).
Podstawowe funkcje notariuszy
Sporządzanie aktów notarialnych
Poświadczanie własnoręczności podpisu
Spisywanie protokołów
Sporządzanie spisów, odpisów i wypisów dokumentów
Przygotowanie projektów aktów, oświadczeń itp. dokumentów
Sprawdzanie zgodności odpisu z oryginałem
Pojęcie obywatelstwa europejskiego i uprawnienia z tym związane
1. Prawo do swobodnego poruszania się i pobytu na obszarze państw członkowskich
2. Czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach samorządowych i w wyborach do Parlamentu Europejskiego w państwie zamieszkania a nie obywatelstwa
3. Prawo petycji do Parlamentu Europejskiego
4. Prawo skargi do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich
5. Ochrona dyplomatyczna i konsularna obywateli UE
6. Prawo nieskrępowanego dostępu do dokumentów Unii Europejskiej
7. Ubezpieczenia społeczne obywateli
8. Niepełnosprawny obywatel Unii Europejskiej
9. Inne prawa obywateli Unii Europejskiej.
Należeć do nich będą przede wszystkim regulacje zawarte w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Jest ona bowiem katalogiem podstawowych praw jednostki.
Państwa tworzące obecnie Unię Europejską
Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Wlochy. -27.
Charakterystyka podmiotów prawa cywilnego - osoby fizyczne i osoby prawne (zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych, nazwisko)
Cechy osób fizycznych
Imię i nazwisko
Miejsce zamieszkania
Płeć
Uznanie za zmarłego
PESEL, NIP
Zdolność prawna
Zdolność do czynności prawnych
Obywatelstwo
Cechy osób prawnych
Nazwa (Firma)
Siedziba, adres
REGON, NIP
Zdolność prawna
Zdolność do czynności prawnych
Numer wpisu do KRS (Krajowego Rejestru Sądowego)
Uznanie osoby fizycznej za zmarłą (podstawowe reguły z tym związane)
Okres podstawowy - 10 lat
Do uznania za zmarłego wystarczy upływ 5 lat, jeżeli w chwili uznania za zmarłego osoba zaginiona ukończyłaby 70 lat
Uznanie za zmarłego nie może nastąpić przed końcem roku kalendarzowego, w którym osoba zaginiona ukończyłaby 23 lata,
Jeżeli osoba zaginęła podczas katastrofy powietrznej lub morskiej albo w związku z innym szczególnym zdarzeniem, może zostać uznana za zmarłego po upływie 6 miesięcy od dnia katastrofy albo owego innego szczególnego zdarzenia; jeśli jednak katastrofy statku lub okrętu nie można stwierdzić (tzn. statek zaginął), termin ten zaczyna biec w rok po dniu, w którym miał dotrzeć do portu przeznaczenia, a jeśli nie miał portu przeznaczenia - w dwa lata po dniu, w którym była o nim ostatnia wiadomość.
Sposoby nabycia i utraty obywatelstwa polskiego
Przez urodzenie: Prawo krwi, prawo ziemi.
Przez nadanie
Zrzec się można na własny wniosek ,za zgodą prezydenta RP, zrzeczenie rozciąga się także na dzieci
Pojęcie konsumenta
Jest to osoba fizyczna, która dokonuje czynnośći prawnej w celach nie związanych bezpośrednio z własną działalnością zawodową lub gospodarczą.
Podstawowe prawa konsumenta
Prawo do informacji o produkcie, do bezpiecznego użytkowania produktu, do odszkodowania.
Pojęcie rękojmi, gwarancji producenckiej i gwarancji ustawowej
Gwarancja ustawowa
oznacza, że sprzedawca ponosi odpowiedzialność za zgodność towaru z tym do czego zobowiązał się w zawieranej umowie sprzedaży oraz ofercie technicznej i reklamie. Można więc powiedzieć, że sprzedany towar jest zgodny z umową jeśli przede wszystkim odpowiada podanemu przez sprzedawcę opisowi lub posiada cechy okazanej kupującemu próbki lub wzoru.
Rękojmia
to odpowiedzialność, jaką ponosi sprzedawca wobec kupującego za wady fizyczne lub prawne sprzedanego przedmiotu. Powstaje ona z chwilą wydania sprzedanej rzeczy.
Gwarancja producencka
jest to oświadczenie producenta (rzadziej sprzedawcy) w formie pisemnej o dodatkowych uprawnieniach przysługujących podmiotom (konsumentom) nabywającym jego produkty.
Udzielenie gwarancji komercyjnej nie może wiązać się z odrębną opłatą
Gwarant sam decyduje czy udzieli konsumentom gwarancji na swój produkt.
Które podmioty mogą składać reklamację na podstawie rękojmi a które na podstawie gwarancji ustawowej (ustawy konsumenckiej) ?
Tryb reklamacyjny produktu bez dołączonej gwarancji producenckiej i tryb reklamacyjny z dołączoną gwarancją (czas reklamacji, uprawnienia konsumentów z tytułu reklamacji)
Terminy reklamacji artykułów spożywczych
rzeczy na wagę (3dni). produkt pakowany fabrycznie (czas do terminu ważności,3 dni od otwarcia)
Znaczenie polubownych sądów konsumenckich w rozstrzyganiu sporów pomiędzy konsumentami a sprzedawcami
1.Postępowanie przed sądem konsumenckim jest szybkie,proste i tanie w porównaniu z postępowanie przed sądem powszechnym.Większość sprawjest załatwianych w ciągu1-2m-y
jak wyrok sądu powszechnego i ugoda zawarta przed takim sądem. Wyrok stałego polubownego sądu konsumenckiego może być poddany egzekucji
Reklamacje usług - ogólne zasady z kodeksu cywilnego
Sporządzenie umowy
dokładne określenie kontrahenta, przedmiot umowy , cena, termin wykonania, dodatkowe postanowienia (kara umowna)
Zaliczka albo zadatek
Reklamacje
- rezultatem produkt, - wykonanie czynności
Reklamacje wybranych usług
- usługi telekomunikacyjne, - usługi turystyczne
Różnice pomiędzy zadatkiem a zaliczką
Reklamacje usług turystycznych - sytuacje w których biuro podróży może podnieść cenę imprezy, obowiązkowe ubezpieczenia, które wykupić dla konsumenta organizator imprezy)
Zmiana cen
Przeszło 20 dni do wyjazdu
Wzrost kosztów transportu
Wzrost opłat urzędowych
Wzrost podatków
Wzrost opłat lotniskowych i innych związanych z usługą transportową
Wzrost kursu walut
Ubezpieczenie
KL - koszty leczenie
NNW
BL - przetrzymana bagażu
Znaczenie prawne przedawnienia roszczeń (pojęcie, przykładowe terminy - przedawnienie w umowach przewozu, przedawnienie mandatów policyjnych i przedawnienie w świadczeniach okresowych)
Przedawnienie roszczeń polega na tym, że po upływie określonego prawem czasu dłużnik, poręczyciel lub gwarant mogą odmówić zapłaty. Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani wydłużane w umowie. W polskim prawie generalną zasadą jest, iż termin przedawnienia wynosi 10 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej-wynosi trzy lata. Są to generalne zasady od których istnieją liczne wyjątki
Przewóz : 1 rok
Mandat : 3 lata
Świadczenia okresowe : 3 lata
Pojęcie szkody wyrządzonej przez produkt niebezpieczny
śmierć, uszczerbek na zdrowiu, szkoda materialna o równowartości równej lub większej niż 500 E
Podmioty, odpowiedzialne za szkodę spowodowaną produktem niebezpiecznym
wytwórca produktu finalnego,
wytwórca surowca, materiału i części składowej produktu,
ten, kto umieszcza na produkcie swoją nazwę, znak towarowy lub inne oznaczenie odróżniające dany produkt od innych,
importer,
ten, kto w ramach swojej działalności gospodarczej zbywa produkt niebezpieczny.
Terminy dochodzenia roszczeń z tytułu szkody spowodowanej produktem niebezpiecznym
3 lata - walka o odszkodowanie,10 lat odpowiedzialność producenta za produkt niebezpieczny
Kto może być spadkodawcą i spadkobiercą w prawie spadkowym?
SPADKODAWCY Osoby fizyczne
SPADKOBIORCY; Osoby fizyczne, Osoby prawne
Spadkobierca musi żyć lub istnieć w chwili otwarcia spadku
Spadkobierca musi być godny dziedziczenia
Spadkobierca musi przejąć spadek
Uznanie za niegodnego dziedziczenia
przestępstwo umyślne przeciwko spadkodawcy
podstęp lub groźba w nakłonieniu spadkodawcy do sporządzenia lub odwołania testamentu
ukrycie, zniszczenie, przerobienie, podrobienie testamentu
Sposoby przejęcia spadku
Przejęcie bez ograniczeń, Przejęcie z dobrodziejstwem inwentarza, Odrzucenie spadku
Rodzaje testamentów
ZWYKŁE: Holograficzne, notarialne, allograficzne
SZCZEGÓLNE: Ustne, wojskowe, sporządzone podczas podróży
Ogólne zasady dziedziczenia ustawowego
Spadkodawca nie sporządził testamentu
Żadna z osób powołanych w testamencie nie może lub nie chce dziedziczyć
Testament sporządzony przez spadkodawcę jest nieważny
W testamencie rozporządzono tylko częścią majątku