Notatki 1, SGH, Wspólne Polityki UE 1


Wspólne polityki Unii Europejskiej I - Notatki Piotrka Pomorskiego

Wykład I: 08.10.2008 - Wprowadzenie

Wspólna polityka - zespół narzędzi ekonomiczno - prawnych, za pomocą których Wspólnota Europejska reguluje określone dziedziny gospodarki, a narzędzia te stanowione są przez instytucje Wspólnoty. Nie ma narodowych polityk: rolnej, transportowe, handlu zagranicznego.

1957 - Traktat o EWG, potem przemianowany (1993) na Wspólnotę Europejską.

W ramach Wspólnot Europejskich wyróżniamy Wspólnotę Europejską i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej.

EWWiS w 2002 przestał istnieć (a powstał w 1951).

Unia Europejska: Traktat o Unii Europejskiej z Maastricht z 1992 (wejście w życie: 01.11.1993). Zawiera on 3 filary Unii Europejskiej:

Wspólna polityka handlowa: państwo członkowskie nie może samo podpisać umowy handlowej z krajem trzecim. I filar różni się od II i III, bo są w nim jednolite, ponadnarodowe akty prawne, ustanawiane przez instytucje Wspólnot Europejskich oraz dlatego, że jest utworzony na podstawie TWE, a nie TUE.

Wyróżniamy 5 ponadnarodowych aktów prawnych, obowiązujących w I filarze. Są to: rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, opinie i zalecenia. Pierwsze 3 są wiążące, a opinie i zalecenia - niewiążące. Podstawowym źródłem tych aktów prawnych jest artykuł 249 TWE.

Podejmowanie decyzji w UE

Władza ustawodawcza jest w rękach 3 instytucji (by nie dochodziło do monopolizacji): Komisja Europejska, Rada UE i Parlament Europejski. KE to 27 komisarzy (po 1 z każdego kraju), w zupełności niezależnych od samych krajów. PE to 785 eurodeputowanych. RUE to 27 ministrów (zawsze w innym składzie, bo wyróżniamy RUE na sektory, np.: rolnictwa, transportu czy HZ). TUE to najważniejszy organ prawodawczy we Wspólnocie Europejskiej.

UE posiada monopol inicjatywy ustawodawczej: jako jedyna instytucja ma prawo zgłaszania projektu aktu prawnego. KE przesyła go do PE, a ten w zależności od procedury współuczestnicy w tworzeniu prawa. Są 4 procedury: współdecydowania, konsultacji, współpracy i zgody. Ostateczną decyzję o uchwaleniu aktu prawnego podejmuje RUE.

Warto zwrócić uwagę na: dyrektywa a rozporządzenie, 3 filary, 4 procedury. Pamiętaj, że tylko I filar ma instytucje ponadnarodowe.

Wykład 2: 15.10.2008 - Polityka Finansowa/Budżetowa UE

Polityki gospodarcze w UE:

Główne postanowienia artykułów TWE: polityki gospodarcze państw członkowskich powinny przyczyniać się do realizacji celów WE, zakaz udzielania przez EBC (i krajowe BC) pożyczek na pokrycie deficytów, zakaz uprzywilejowanego dostępu do instytucji finansowych, WE i państwa członkowskie nie odpowiadają za zobowiązania władz publicznych, w nadzwyczajnych okolicznościach Rada UE może przyznać wspólnotową pomoc finansową państwu członkowskiemu, obowiązek unikania przez państwo członkowskie nadmiernego deficytu budżetowego oraz system sankcji za nieprzestrzeganie tego obowiązku.

Formy koordynacji polityk gospodarczych:

Główne elementy procesu koordynacji polityk gospodarczych w Unii Gospodarczo - Walutowej:

Jednolite polityki WE: tylko pieniężna i kursowa.

OWPG państw członkowskich i WE - najważniejszy element koordynacji polityk gospodarczych w UE (kierunki polityki gospodarczej UE, monitoring państw członkowskich dot. realizacji polityk). Tworzony od 1993 w dwóch częściach: dotyczący Unii jako całości (kierunki polityki gospodarczej UE) i wytyczne dla poszczególnych państw.

OWPG - zalecenia dotyczące polityki makroekonomicznej i strukturalnej w średnim okresie. Formalnie przyjmowane co roku przez Radę EUOFIW (RUE w składzie ministrów gospodarki i finansów) po uzyskaniu akceptacji RE. KE co roku dokonuje oceny (w formie raportu) realizacji wytycznych przez państwa członkowskie.

Mocne strony Polski w ocenie KE - postęp we wdrażaniu reform w 2007 był agresywny, choć nieco większy niż w 2006, uwaga poświęcona przedsiębiorczości, podjęcie pierwszych kroków mających na celu zmniejszenie podatkowych obciążeń pracy, priorytetowe potraktowanie aktywnej polityki zatrudnienia, silne powiązania priorytetów w ramach krajowego programu reform ze środkami polityki spójności.

Zalecenia dla Polski - zwiększenie konsolidacji finansów publicznych, uzupełnienie zasady utrzymywania nominalnej kotwicy budżetowej (pułap deficytu) dodatkowe mechanizmy zwiększające kontrolę wydatków publicznych, poprawa warunków dla rozwoju konkurencji w sektorach sieciowych, w tym przez przegląd funkcjonowania urzędów regulacyjnych, zdecydowana kontynuacja liberalizacji rynków energii, kontynuacja reformy publicznego sektora badawczego z naciskiem na prowadzenie badań i rozwoju (R&D) i innowacji, maksymalizacja korzyści z BIZ, podnoszenie poziomu i skuteczności aktywnej polityki zatrudnienia.

Polityka finansowa WE: polityka pieniężna, kursowa, budżetowa; budżet ogólny WE, środki finansowe pozabudżetowe, harmonizacja podatków.

Jednolita polityka pieniężna: główny cel polityki pieniężnej to utrzymanie stabilności cen, wspieranie ogólnej polityki gospodarczej. Wspólnoty i osiągnięcia przez nią celów ogólnych, prowadzona przez EBC, trzy rodzaje instrumentów: operacje otwartego rynku, rezerwy obowiązkowe, inne instrumenty kontroli pieniężnej.

Jednolita polityka walutowa (kursowa): prowadzona również przez EBC, cel to utrzymanie stabilności cen, system kursu euro do innych walut, wysokość kursu euro do innych walut, interwencje walutowe (EBC). Państwa z derogacją traktują ją jako przedmiot wspólnego zainteresowania.

Polityka budżetowa: kształtowanie dochodów i wydatków budżetów występujących na wszystkich szczeblach władzy publicznej, gestia państw członkowskich (specyfika krajów, suwerenność, gestia WE (nadzór salda budżetu/deficytu budżetowego, kształtowanie sytuacji finansów publicznych (dług publiczny).

Przyczyny przyjęcia regulacji traktatowych dot. deficytu budżetowego: ograniczenie możliwego niekorzystnego oddziaływania nadmiernych deficytów na wysokość stóp procentowych na jednolitym rynku finansowym, minimalizowanie ryzyka napięć w polityce pieniężnej wynikające z utrzymywania się nadmiernego deficytu, minimalizowanie ryzyka niewypłacalności państwa członkowskiego.

Pakt Stabilności i Wzrostu - przyczyny powstania: ze względu na brak autonomicznej polityki pieniężnej w strefie euro, nie ma możliwości oddziaływania na gospodarkę za pomocą kursu walutowego lub stóp procentowych. Może to skutkować zbyt ekspansywną polityką fiskalną, co prowadzi do nadmiernego deficytu budżetowego, który w przypadku Unii Walutowej może upływać negatywnie (np.: poprzez wyższe stopy procentowe) również na pozostałe kraje. Ma za zadanie zapobiec rozluźnienia polityki fiskalnej w okresie dobrej koniunktury gospodarczej, kiedy pokusa wykorzystania rosnących wyrobów podatkowych do zwiększenia wydatków jest szczególnie groźna.

PSiW stanowi normy prawne prowadzenia polityki budżetowej w UGW i precyzuje zapisy TWE dot. polityki budżetowej, zał.

Wspólne polityki Unii Europejskiej I - Moje Notatki

Wykład I: 5.03.2009 - Wprowadzenie

Polityki Wspólnot Europejskich:

Zakaz udzielania przez Bank Centralny pożyczek na pokrycie deficytów publicznych.

Formy koordynacji polityk gospodarczych:

Wspólnoty Europejskie - Prawo Wspólnotowe jest ponadnarodowe, tzn. jest ważniejsze niż prawo krajowe.

Elementy procesu koordynacji: Wspólne wytyczne PG > cała PG > polityka jednolita.

Pakt Stabilności i Wzrostu:

Procesy koordynacji:

Na najwyższym poziomie współpracy jest polityka pieniężna (regulowana przez Europejski Bank Centralny) i polityka budżetowa (regulowana przez Europejski Bank Centralny i Radę UE).

Ogólne Wytyczne Polityk Gospodarczych (OWPG):

OWPG zawiera zalecenia polityki makroekonomicznej i strukturalnej w średnim okresie. Przyjmowane są przez Radę ECOFIN (Economic and Financial Affairs Council, pol. Rada do spraw gospodarczych i finansowych), po akceptacji Rady UE co rok. Komisja Europejska co roku dokonuje raportu. Ocenia realizację postawionych wytycznych.

Ocena KE: Mocne strony Polski (2007):

Ocena KE: Zalecenia dla Polski:

Polityka Finansowa Wspólnot Europejskich:

Polityka pieniężna:

Polityka Walutowa:

Państwa z derogacją (te, które jeszcze nie są w strefie euro) traktują ją jako przedmiot wspólnego zainteresowania.

Polityka budżetowa:

Państwa członkowskie: specyfikacja krajów, suwerenność

WE: nadzór nad deficytem i długiem publicznym.

Przyczyny przyjęcia regulacji traktatowych:

Wykład II: 12.03.2009 Pakt Stabilności i Wzrostu - polityka budżetowa

Przyczyny powstania:

Elementy PSiW:

  1. Część prewencyjna - zapobieganie i nie dopuszczanie do deficytów budżetowych

  1. Postanowienia represyjne i odstraszające - w przypadku zaistnienia deficytu /Nie dotyczy państw UE, które nie należą do strefy euro/

Cele paktów stabilizacyjnych lub konwergencji:

Stabilizacyjne są dla państw strefy euro. Konwergencje dla państw nie należących do strefy euro.

Sankcje PSiW:

Reforma prewencyjnego paktu z 2005:

Wykład III: 19.03.2009 Budżet Ogólny WE - polityka budżetowa

Liczba budżetów na przestrzeni lat:

Wspólnoty Europejskie:

Do Budżetu ogólnego nie ma składek!
Po uwzględnieniu wydatków zbiera się dochody w euro. Opracowywane przez KE, Radę UE, PE na podstawie Perspektywy Finansowej. Do BOWE są wpłaty, od 1971 ciągle rosną.
Stopniowe zastępowanie wpłat bezpośrednich dochodami własnymi, żeby podkreślić finansową autonomiczność.

Dochody własne WE:

Mechanizm Korekcyjny - dotyczy płatników netto, polega na zwrocie części wpłat do BOWE, jeżeli nie odpowiadają one udziałowi kraju.

Wydatki z Budżetu Ogólnego:

Perspektywa finansowa - kilkuletnie plany finansowe, opracowywane, żeby nie było deficytów.

Układ rozdziałów odzwierciedla priorytety polityczne.

Pakiet Delorsa (I PF: 1988-1992)

Agenda 2000 (2000-2006)

2007-2013

I PF była w cenach bieżących, następne w cenach z lat 1992, 1999, 2004. Co roku KE dokonuje korekty wydatków biorąc pod uwagę ceny i DNB.

Tryb ustalania:

Prawnie wiążące tylko dla instytucji. Nie dla państw członkowskich. Zazwyczaj staje się prawnie wiążące, gdy wejdzie w życie Traktat, który daną PF uwzględnia.

Zostaje włączona do Porozumienia Międzyinstytucjonalnego. Jak PE nie zostanie przyjęta, uchwalony budżet będzie jednoroczny.

PF:

BOWE - jest bezwzględnie obowiązujący dla państw członkowskich i instytucji.

Wspólna polityka rolna

  1. Przyczyny powstania