Administracja publiczna jest to przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach. Stanowi całokształt struktur organizacyjnych w państwie oraz ludzi zatrudnionych w tych strukturach spełniających zadania publiczne, zbiorowe i indywidualne, reglamentacyjne i świadczące oraz organizatorskie podmiotów kierowniczych i decydenckich.
Administracja (łac. administrare - być pomocnym, obsługiwać, zarządzać, ministrare - służyć), działalność organizatorska realizowana przy pomocy aparatu urzędniczego, obejmująca zakres spraw o charakterze publicznym, regulowana przez ogólne normy prawne. W innym ujęciu może także oznaczać zarządzanie jakimikolwiek sprawami, własnymi (np. gospodarstwem domowym) lub cudzymi (np. czyimś przedsiębiorstwem). Jako system, administracja stanowi zbiór powiązanych ze sobą i współpracujących instytucji.
Współczesny system administracyjny nawiązuje do monarchii absolutnej, gdzie administracja spełniała kilka cech, w tym:
* inicjowała działalność organizatorską,
* rozwiązywała konkretne problemy związane z zarządem państwem,
* regulowała życie społeczne poddanych (nie stosowano wówczas pojęcia "obywatel"),
* ingerowała aktywnie w życie gospodarcze, wprowadzając w życie doktrynę merkantylizmu
* opierała się na stosowanych współcześnie zasadach: centralizacji, koncentracji, fachowości, hierarchiczności, resortowości. We Francji doby absolutyzmu powołano ministeriat, sekretarzy stanu i to według kryterium rzeczowego (uprzednio terytorialnego),
* wpływała na tworzenie się biurokracji i służby cywilnej,
* stopniowo rozróżniała administrację od wymiaru sprawiedliwości (co we wcześniejszych wiekach wcale nie było takie oczywiste),
* działała przy pomocy środków władczych (czyli opartych na przymusie). Środki niewładcze nie były wówczas stosowane i z zasady nie są używane w administracji publicznej. Gdyby były stosowane, oznaczałoby to, że władca nie posługiwał się rozkazami, które musiały być wykonywane przez poddanych, pod groźbą surowych kar, lecz swoje sprawy załatwiał za pomocą próśb (twierdzenie przeciwne byłoby absurdem).
Administracja zespolona jest elementem rządowej administracji terenowej. Obejmuje ona wszystkie organy administracji państwowej podległe bezpośrednio wojewodzie. Są to między innymi: I i II wicewojewoda, zespolone służby, inspekcje i straż wojewódzka, dyrektor generalny urzędu wojewódzkiego.
Chodzi o powiązanie organizacyjne organów tej administracji wyróżnionych przedmiotem działania, należących do różnych działów administracji rządowej (nazwanych w ustawie o administracji rządowej w województwie kierownikami zespolonych służb, inspekcji i straży, np. komendant wojewódzki straży pożarnej, wojewódzki lekarz weterynarii, kurator oświaty, itd.), pod kierownictwem jednego organu o kompetencji ogólnej - wojewody w celu redukcji kosztów administracji, lepszej koordynacji działań i unikania dublowania kompetencji. Przeciwieństwo zasady resortowości. W ramach zespolenia wojewoda jest uprawniony m.in. do powoływania kierowników służb, inspekcji i straży (wyjątki w przypadku komendantów wojewódzkich policji-wymóg opinii wojewody i straży pożarnej-wymóg zgody), do zatwierdzania regulaminów tych jednostek, tworzenia i znoszenia jednostek organizacyjnych stanowiących ich aparat pomocniczy. Co do zasady organy te winny być skupione w jednym urzędzie wojewódzkim i dysponować wspólnym budżetem, ale w praktyce zasada ta doznaje znaczących wyjątków, np. w przypadku policji.
4. administracja rządowa- zadania :
-współtworzenie polityki rządowej,
-wydawanie aktów prawnych
-rozstrzyganie konkretnych spraw w drodze
aktów administracyjnych
-sprawowanie kontroli i nadzoru
-wykonywanie specjalnych zadań publicznych
Wojewoda jest zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej, czyli służb, inspekcji i straży. Oznacza to, że oprócz kierowania jej działalnością może ją kontrolować i odpowiada za rezultaty jej pracy. Ponadto zadania administracji rządowej w województwie realizowane są przez organy rządowej administracji niezespolonej oraz jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli tak wynika z ustaw lub porozumienia. Dodatkowo organy administracji niezespolonej zobowiązane są do składania wojewodom sprawozdań ze swej działalności, a w szczególnych sytuacjach wojewodowie mogą je kontrolować.
Administracja państwowa określana jest jako system podmiotów utworzonych i wyposażonych przez ustawę w kompetencję do prowadzenia organizatorskiej i kierowniczej działalności na podstawie ustaw w kierunku wewnętrznym oraz zewnętrznym, przy czym zarówno przebieg i skutki działalności zewnętrznej przypisywane są zawsze państwu.
. Prezydent:
* reprezentuje państwo na zewnątrz,
* pełni funkcję naczelnego organu administracji państwowej,
* na podstawie ustaw i w celu ich wykonania wydaje rozporządzenia i zarządzenia,
* może wprowadzać stan wojenny i stan wyjątkowy,
* ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe,
* nadaje ordery, odznaczeni i tytułu honorowe,
* może zwoływać i przewodniczyć Radzie Ministrów,
* wydaje decyzje w zakresie nadawania i zwalniania z obywatelstwa,
* stosuje prawo łaski,
* powołuje Prezesa Rady Ministrów, Radę Ministrów.
Rada Ministrów:
* jest organem wykonawczym,
* w skład Rady wchodzą: Prezes Rady Ministrów, wiceprezesi Rady Ministrów, ministrowie, przewodniczący określonych w ustawach komitetów,
* najważniejszym zadaniem Rady Ministrów jest prowadzenie na bieżąco polityki państwa i rządzenie państwem,
* prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną ,
* zapewnia wykonanie ustaw,
* wydaje rozporządzenia,
* koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej,
* chroni interesy Skarbu Państwa,
* uchwala projekt budżetu państwa,
* zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny,
* zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,
* sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju,
* zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe.
Prezes Rady Ministrów:
* reprezentuje Radę Ministrów,
* kieruje pracami Rady Ministrów,
* wydaje rozporządzenia,
* zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonywania,
* koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów,
* sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w Konstytucji i ustawach,
* jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej.
Ministrowie.
Do najważniejszych funkcji ministra należy:
* kierowanie określonymi działami administracji lub wypełnianie zadań wyznaczonych przez Prezesa Rady Ministrów,
* wydawania rozporządzeń i zarządzeń,
* wydawanie decyzji administracyjnych,
* kierowanie resortem,
* inicjowanie i opracowywanie polityki rządu w zakresie swojego działania,
* kierowanie, nadzorowanie i kontrolowanie podległych organów, urzędów i jednostek organizacyjnych,
* współdziałanie z innymi ministrami w zakresie opracowywania i realizowania polityki rządu,
* współdziałanie z jednostkami samorządu terytorialnego, organizacjami zawodowymi, stowarzyszeniami społecznymi,
* pełnienie funkcji szczególnych wynikających ze specjalnego statusu ministra w określonej sprawie.
Administracja samorządowa - zespół organów publicznych powołanych do realizowania zadań państwa w terenie. Samorząd gminny, powiatowy czy samorząd województwa to utworzone z mocy prawa zrzeszenia wszystkich mieszkańców danej gminy, powiatu czy województwa, mające osobowość prawną i wypełniające zadania z zakresu administracji publicznej. Samorząd wykonuje zadania samodzielnie, na podstawie upoważnień i w ramach środków przyznanych mu przez Konstytucję i ustawy.
ZADANIA:
1) Gospodarka terenami, ochrona środowiska i ład przestrzenny,
2) Drogi gminne, ulice, place, mosty oraz organizacja ruchu drogowego,
3) Wodociągi, kanalizacja, oczyszczanie ścieków, wysypiska śmieci, zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną,
4) Lokalny transport drogowy,
5) Ochrona zdrowia,
6) Pomoc społeczna,
7) Komunalne budownictwo mieszkaniowe,
8) Oświata - szkolnictwo podstawowe, gimnazjalne, przedszkola,
9) Kultura,
10) Kultura fizyczna,
11) Targowiska i hale targowe,
12) Zieleń,
13) Cmentarze komunalne,
14) Porządek publiczny i ochrona przeciwpożarowa,
15) Utrzymanie gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych.
7. Administracja centralna to cały złożony układ organizacyjno - funkcjonalny, który tworzą ograny, urzędy i inne podmioty o różnym statusie prawnym (np. agencje rządowe, fundusze celowe), powołana do realizowania zadań administracji publicznej w ramach ich właściwości obejmującej skalę całego państwa. Formę prawną temu układowi nadała przede wszystkim Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., a także ustawy zwykłe oraz akty wykonawcze do ustaw. W myśl konstytucji ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej. Władzę ustawodawczą sprawuje Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy.
Pierwszym z elementów administracji centralnej jest Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Jego pozycja prawna w stosunku do pozostałych organów jest swoista i z całą pewnością różna. Konstytucja określa Prezydenta ?najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej i gwarantem ciągłości władzy państwowej? . Konsekwencją tego jest powierzenie jemu funkcji strażnika konstytucji (art.126 ust.2 K). W związku z wieloma aspektami nie można traktować Prezydenta RP w kategoriach organu, jednakże należy podkreślić, iż posiada on kompetencje, które wykraczają poza sferę władzy wykonawczej i przenikają do sfer pozostałych władz państwowych.
Drugim elementem administracji centralnej jest Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, która obok Prezydenta RP należy do władzy wykonawczej. Zgodnie z konstytucją składa się ona z Prezesa Rady Ministrów i ministrów (art. 147 ust.1 K). Jednakże w składzie tej Rady mogą się znaleźć wiceprezesi i przewodniczący określonych w ustawach komitetów (art. 147 ust. 2 i 4 K). Przy omawianiu Rady Ministrów i jej kompetencji należy bliżej przyjrzeć się Prezesowi Rady Ministrów, który zajmuje kluczowe miejsce w strukturze i mechanizmie działania rządu, a co za tym idzie administracji centralnej. Z jednej strony jest on przewodniczącym Rady Ministrów, natomiast z drugiej samodzielnym organem administracji państwowej.
Trzecia z kolei grupą tworzącą organy administracji rządowej są komitety o swoistej pozycji prawnej w systemie administracji centralnej. Należą do nich Komitet Badań Naukowych oraz Komitet Integracji Europejskiej.
Oprócz wymienionych organów administracji rządowej występuje liczna grupa centralnych organów administracji państwowej zwanych urzędami centralnymi. Urzędy te można podzielić na dwie grupy. Pierwszą z nich stanowią Urzędy centralne podległe bezpośrednio Radzie Ministrów bądź Prezesowi Rady Ministrów. Druga grupę natomiast stanowią Urzędy podległe właściwemu ministrowi (resortowe).
Prezes Rady Ministrów (potocznie premier) jest szefem rządu w ustroju politycznym Polski. Zwyczajowo Prezes Rady Ministrów nazywany jest premierem. W Polsce występuje w podwójnej roli, jako przewodniczący Rady Ministrów oraz jako odrębny organ administracji.
Kompetencje organizacyjne:
* reprezentuje Radę Ministrów
* kieruje jej pracami
* zwołuje posiedzenia
* ustala porządek obrad
* przewodniczy posiedzeniom
Kompetencje merytoryczne:
* kieruje merytoryczną działalnością Rady Ministrów
* ponosi odpowiedzialność polityczną
* decyduje o składzie Rady Ministrów, wnioskując o powołanie ministrów do Prezydenta
* koordynuje i kontroluje pracę ministrów i pozostałych członków Rady
* zapewnia wykonanie polityki Rady Ministrów
* wydaje rozporządzenia
* sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym
Rada Ministrów (zwana popularnie rządem) - konstytucyjny organ władzy wykonawczej w Polsce.
Kompetencje Rady Ministrów:
* prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej (art. 146 ust. 1 Konstytucji),
* kieruje administracją rządową (art. 146 ust. 3 Konstytucji),
* w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach, na podstawie art. 146 ust. 4 Konstytucji, w szczególności:
o zapewnia wykonanie ustaw,
o wydaje rozporządzenia,
o koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej,
o chroni interesy Skarbu Państwa,
o uchwala projekt budżetu państwa,
o kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu,
o zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny,
o zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,
o sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi,
o zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe,
o sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej,
o określa organizację i tryb swojej pracy.
Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych oraz samorządu terytorialnego (art. 146 ust. 2 Konstytucji).
10. Minister- jest naczelnym organem administracji państwowej. Kieruje wyodrębnionym działem lub działami administracji rządowej (dawniej mówiono o tzw. resorcie) lub jest tzw. ministrem bez teki. Wykonuje swoje zadania przy pomocy sekretarzy stanu i podsekretarzy stanu (zwyczajowo nazywanych wiceministrami) oraz specjalnego urzędu: ministerstwa. Wchodzi też w skład Rady Ministrów.
Naczelne organy administracji rządowej to te spośród organów administracji publicznej, które są powoływane przez Prezydenta bezpośrednio, czy też po uprzednim wyborze przez sejm.
Prezydent jako naczelny organ administracji państwowej:
I. W sferze stosunków zagranicznych Prezydent ma pozycję zwierzchnią w zakresie najwyższego przedstawicielstwa RP ( jednak ogólne kierownictwo utracił w 1997 r. ); a niekiedy wyłączną np. do ratyfikacji umów międzynarod.
II. W sferze prawodawstwa nadzwyczajnego Prezydent może wprowadzać stan wojenny i stan wyjątkowy.
III. W sferze prawodawstwa zwykłego kompetencje Prezydenta są słabe; zapewniona Konstytucją możliwość wydawania rozporządzeń jest kompetencją pozorną, ponieważ jej realizacja uzależniona jest od woli Sejmu formułującego odpowiednie szczegółowe upoważnienie. Natomiast zarządzeniami Prezydenta nie można regulować praw i obowiązków obywatelskich a także wszystkich innych podmiotów znajdujących się poza strukturami administracyjnymi oraz tych podmiotów w strukturach administracyjnych, które zgodności aktów normatywnych z ustawami i konstytucją są ograniczone, kompetencja Prezydenta do występowania z podobnymi wnioskami nie obejmuje bowiem rozporządzeń niemniej Konstytucja wprowadza możliwość za wnioskowania kontroli uprzedniej w zakresie zgodności z Konstytucją umowy międzynarodowej
IV. W sferze obsadzania stanowisk Prezydent ma dosyć szerokie uprawnienia. W tym zakresie nie ma jednak możliwości występowania z wnioskami o odwołanie Rady Ministrów (choć w dwóch zespołach okoliczności sam ją może powołać), czy innych organów naczelnych. Brak podobnej kompetencji może być widziany jako słabe zabezpieczenie funkcji i zadań Prezydenta.
V. W sferze uprawnień o charakterze organizacyjnym i decyzyjnym Prezydent na przykład może zwoływać i przewodniczyć Radzie Ministrów, wydawać decyzje w zakresie nadawania i zwalniania z obywatelstwa, nadawania orderów o odznaczeń, stosowania prawa łaski( stosowanie prawa łaski nie jest z obszaru władzy sądowniczej wymiaru sprawiedliwości.
Kompetencje Rady Ministrów określone sa w Konstytucji i w opisanej przed chwilą ustawie z dnia 8 sierpnia 1996 r. oraz w poszczególnych aktach normatywnych.
Kompetencje rządu formułowane przez Konstytucje zgodnie z którą Rada Ministrów w szczególności:
• Zapewnia wykonanie ustaw
• Wydaje rozporządzenia
• Koordynuje i kontroluje pracę organów administracji rządowej
• Chroni interesy Skarbu Państwa
• Uchwala projekt budżetu państwa
• Kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu państwa oraz porządek publiczny
• Zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa
• Sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi
• Zawiera i wypowiada inne umowy międzynarodowe
• Sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej
• Określa organizację i tryb swojej pracy
Kompetencje Prezesa Rady Ministrów mieszczą się w pięciu zasadniczych grupach:
• Kompetencje z zakresu zwierzchności osobowej: Prezes Rady Ministrów między innymi wnioskuje powołanie i odwołanie członków Rady Ministrów, powołuje sekretarzy stanu i podsekretarzy stanu, centralne organy administracji państwowej, wojewodów, także członków niektórych organów doradczych
• Kompetencji z zakresu zwierzchności służbowej: m.in. ustala zakres działania wicepremierów, kieruje organizuje pracę Rady Ministrów, koordynuje i kontroluje prace ministrów, organizuje i kieruje pracą komitetów doradczych, których jest przewodniczącym, a także może przewodniczyć nawet temu komitetowi, którego nie jest członkiem, udziela upoważnienia do reprezentowania Rządu w Sejmie sekretarzowi i podsekretarzowi stanu, nadzoruje terenowe organy rządowej administracji ogólnej. Realizuje te zwierzchność przez wydawanie zarządzeń wewnętrznych, wytycznych, poleceń służbowych, nadawanie statutów, podejmowanie innych czynności o charakterze wewnętrznym.
• Kompetencje z zakresu nadzoru nad podmiotami niepodporządkowanymi ( samodzielnymi, zdecentralizowanymi) podejmuje czynności nadzorcze przewidziane ustawami ( np. może zawiesić organy gminy i ustanowić zarząd komisaryczny).
• Kompetencje normotwórcze, tu Prezes Rady Ministrów wydaje rozporządzenia (w stanie wojennym zarządzenia porządkowe), a także nie stanowiące powszechnych norm prawa zarządzania.
• Kompetencje organizacyjno-porządkowe, tu Prezes Rady Ministrów może np. tworzyć rady i zespoły jako organy pomocnicze lub opiniodawczo-doradcze.
Kancelaria Prezesa rady Ministrów zapewnia obsługę:
• Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów
• Wiceprezesów Rady Ministrów
• Stałych komitetów RM
• Kolegium do spraw Służb Specjalnych
• Pełnomocników Rządu
• Organów pomocniczych i opiniodawczo-doradczych Rady i Prezesa
• Komisji wspólnych
Kancelarią kieruje Szef Kancelarii powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów. W Kancelarii funkcjonują sekretarze i podsekretarze stanu powoływani i odwoływani przez Prezesa. Do zadań, które z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów realizuje Kancelaria należy w szczególności:
• Kontrola realizacji zadań wskazanych przez Radę Ministrów i Prezesa Rady Ministrów oraz przedstawienie wniosków z przeprowadzonych kontroli i przekładanie propozycji doskonalenia metod kontroli
• Wydawanie Dziennika Ustaw RP i Dziennika Urzędowego RP „Monitor Polski”
• Koordynacja realizacji polityki kadrowej w administracji rządowej
Minister jest powoływany dla kierowania określonym działem administracji rządowej lub dla wypełniania zadań wyznaczonych przez Prezesa Rady Ministrów.
Decentralizacja, decentralizacja władzy publicznej - przeniesienie części uprawnień i odpowiedzialności władzy publicznej z organów władzy państwowej na organy władzy samorządowej możliwie najniższego szczebla.
Dekoncentracja władzy to formalny lub nieformalny podział kompetencji władczych pomiędzy kilka instytucji, ośrodków decyzyjnych, które funkcjonują na różnych szczeblach organizacji (centralnym, regionalnym, lokalnym).
Dekoncentracja władzy to po prostu jej delegacja z jednego szczebla hierarchii administracyjnej na drugi - niższy i przestrzennie oddalony od centrum.
Województwo - jednostka podziału administracyjnego wyższego stopnia w Polsce, od 1990 r. jednostka zasadniczego podziału terytorialnego dla administracji rządowej, od 1999 r. także jednostka samorządu terytorialnego.
Reforma administracyjna, która weszła w życie 1 stycznia 1999, ustanowiła 16 nowych województw. Celem tej reformy było utworzenie większych regionów, które mogłyby konkurować z innymi regionami po wstąpieniu do Unii Europejskiej (zobacz: NUTS). Dotychczasowe województwa były zbyt małe, by efektywnie wykorzystywać środki finansowe i zarządzać terytorium województwa.
15. Zadania i kompetencje samorządu gminnego obejmują sprawy [edytuj]
* ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami,
* ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
* gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego
* wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
* lokalnego transportu zbiorowego,
* ochrony zdrowia,
* pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
* gminnego budownictwa mieszkaniowego,
* edukacji publicznej,
* kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury,
* kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
* targowisk i hal targowych,
* zieleni gminnej i zadrzewień,
* cmentarzy gminnych,
* porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
* utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
* polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
* wspierania i upowszechniania idei samorządowej,
* promocji gminy,
* współpracy z organizacjami pozarządowymi,
* współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
16. Główne zadanie powiatu dotyczą :
* infrastruktury technicznej,
* infrastruktury społecznej,
* porządku i bezpieczeństwa publicznego,
* ładu przestrzennego i ekologicznego.
Zadania samorządu powiatowego:
* nadzór nad szkołami ponadgimnazjalnymi, artystycznymi oraz poradniami psychologiczno-pedagogicznymi
* dbanie o powiatowe biblioteki, muzea, teatry
* opieka nad domami pomocy społecznej
* nadzór nad szpitalami rejonowymi oraz poradniami specjalistycznymi
* ochrona środowiska w powiecie, usuwanie odpadków
* organizacja komunikacji o zasięgu powiatowym oraz koordynacja działań komunikacji pomiędzy powiatami; rejestracja pojazdów oraz wydawanie prawa jazdy
* dbanie o powiatowe drogi
* zapewnienie porządku publicznego oraz bezpieczeństwa mieszkańców powiatu
17. Organy samorządu województwa działają na podstawie i w granicach określonych prawem. Do zakresu działania samorządu województwa należy wykonywanie zadań publicznych o charakterze wojewódzkim, niezastrzeżonych ustawami na rzecz organów administracji rządowej. Zakres działania samorządu województwa nie narusza samodzielności powiatu i gminy, a organy samorządu województwa nie stanowią wobec powiatu i gminy organów nadzoru lub kontroli oraz nie są organami wyższego stopnia w postępowaniu administracyjnym.
Samorząd województwa wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, dysponuje mieniem wojewódzkim oraz prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie budżetu.
Województwo ma osobowość prawną.
Samorząd województwa, na podstawie upoważnień ustawowych, stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze województwa.
18. Administracja rządowa jest częścią administracji publicznej, którą tworzą centralne organy władzy państwowej i ich urzędy, a także szereg instytucji ogólnokrajowych terenowych, realizujących zadania publiczne na rzecz indywidualnych obywateli i podmiotów zbiorowych.
19. Samorząd terytorialny - organizacja społeczności lokalnej (gmina, powiat) lub regionalnej (województwo samorządowe) i jednocześnie forma administracji publicznej, w której mieszkańcy tworzą z mocy prawa wspólnotę i względnie samodzielnie decydują o realizacji zadań administracyjnych, wynikających z potrzeb tej wspólnoty na danym terytorium i dozwolonych samorządowi przez ustawy, pod określonym ustawowo nadzorem administracji rządowej.
20. Podział administracji publicznej:
Administracja publiczna stanowi zespolenie różnych administracji działających w zakresie spraw publicznych, przede wszystkim zaś administracji państwowej, administracji rządowej i administracji samorządowej. Administracja publiczna jest desygnatem na określenie struktur, działań i ludzi tych wszystkich rodzajów administracji.
Wyróżnia się:
1. Administrację publiczną w ujęciu organizacyjnym (podmiotowym) - stanowi ona ogół podmiotów administracji, a więc organy administracji i inne podmioty wykonujące określone funkcje z zakresu administracji publicznej,
2. Administrację publiczną w ujęciu materialnym (przedmiotowym) - działalność państwa, której przedmiotem są sprawy administracyjne albo inaczej zadania i kompetencje w zakresie władzy wykonawczej,
3. Administrację publiczną w ujęciu formalnym - to cała działalność wykonywana przez podmioty administracje bez względu na to, czy ma ona charakter administracyjny czy też nie ma tego charakteru.
4. Administrację publiczną w ujęciu negatywnym - czyli wszystko to, co nie jest ani ustawodawstwem, ani sądownictwem,
5. Administrację publiczną w ujęciu pozytywnym - czyli działalność organizatorską państwa.
6. Administrację publiczną w ujęciu przedmiotowo - podmiotowym - jest to bardzo znana definicja H. Izdebskiego i M. Kuleszy, zgodnie z którą administracja publiczna to: zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje na podstawie ustawy i w określonych prawem formach
21. Administracja rządowa centralna - (Prezes Rady Ministrów, Rada Ministrów, ministrowie oraz centralne organy administracji rządowej).
Organy administracji rządowej centralnej obejmują swoim zasięgiem całe terytorium kraju,
Administracja centralna to cały złożony układ organizacyjno funkcjonalny, który tworzą ograny, urzędy i inne podmioty o różnym statusie prawnym (np. agencje rządowe, fundusze celowe), powołana do realizowania zadań administracji publicznej w ramach ich właściwości obejmującej skalę całego państwa.
22. administracja rządowa terenowa (wojewódzka), obejmuje w każdym województwie urząd wojewódzki oraz zespoloną administrację rządową w województwie (inspekcje i straże), na której czele stoi wojewoda.
23.
24. Administracja niezespolona
Administracja niezespolona (dotychczas określaną mianem specjalnej) to terenowe organy administracji rządowej podporządkowane właściwym ministrom bądź kierownikom państwowych osób prawnych i kierownikom innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej na obszarze województwa, wobec której wojewoda posiada uprawnienia koordynacyjne, opiniodawcze i w pewnym zakresie - kontrolne. Są to wyspecjalizowane organy administracji, których kompetencje mieszczą się w ramach jednego resortu (quasi-resortu). Oparte są z reguły na zasadzie centralizacji. Działają w ramach zasadniczego podziału lub w ramach podziałów specjalnych.
Organy administracji niezespolonej działające na obszarze województwa obowiązane są do:
Uzgadniania z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego stanowionych przez te organy, np.: przez dyrektorów urzędów morskich
Zapewnienia zgodności swoich działań z poleceniami wojewody, o których była mowa wyżej
Składania wojewodzie rocznych informacji, a na żądanie wojewody także bieżących wyjaśnień o swojej działalności na obszarze województwa.
25.
26. Administrację publiczną w ujęciu organizacyjnym (podmiotowym) - stanowi ona ogół podmiotów administracji, a więc organy administracji i inne podmioty wykonujące określone funkcje z zakresu administracji publicznej,
27. Administrację publiczną w ujęciu materialnym (przedmiotowym) - działalność państwa, której przedmiotem są sprawy administracyjne albo inaczej zadania i kompetencje w zakresie władzy wykonawczej.
28. NAJBARDZIEJ CZYTELNYM PODZIAŁEM JEST PODZIAŁ NA:
1. Naczelne Organy Administracji Rządowej.
2. Centralne Organy Administracji Rządowej.
3. Organy Administracji Rządowej w Województwie.
4. Samorząd terytorialny (województwa, powiaty, gminy).
WYRÓŻNIAMY INNY PODZIAŁ ORGANÓW ADMINISTRACJI, POLEGA ON NA KLASYFIKACJI ORGANÓW:
1. Ze względu na charakter wykonywanych zadań:
- organy Administracji Rządowej,
- organy Administracji Samorządowej.
2. Ze względu na sposób powoływania organu:
- powoływane w drodze nominacji (wojewoda),
- powoływane w drodze wyborów (zarząd powiatu).
3. Ze względu na skład osobowy:
- jednoosobowe (premier, wojewoda),
- kolegialne (wieloosobowe, Rada Ministrów, Rada Gminy)
4. Ze względu na sposób podporządkowania:
- podległe hierarchicznie (wojewoda),
- zdecentralizowane (samorząd terytorialny)
29. Naczelne organy administracji rządowej są to organy, które wchodzą w skład Rady Ministrów. Organy będące naczelnymi organami administracji rządowej zajmują nadrzędną pozycję wśród innych i są one powoływane przez Prezydenta lub przez Sejm.
Centralne organy administracji rządowej nie wchodzą w skład Rady Ministrów, a ich powołanie nie wymaga decyzji Sejmu czy Prezydenta, a jedynie naczelnego organu administracji rządowej.
Rada Ministrów kieruje całością administracji rządowej oraz prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej. W jej skład wchodzą Prezes Rady Ministrów i ministrowie. Ponadto w skład Rady ministrów mogą być powoływani wiceprezesi Rady Ministrów i przewodniczący komitetów określonych w ustawach. Rada Ministrów jest organem kolegialnym. Każdy z członków Rady Ministrów oprócz tego, że jest członkiem Rady Ministrów, jest również samodzielnym organem administracji rządowej. Do zadań Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa niezastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego.
Prezes Rady Ministrów
Ministrowie
30. wyjaśnione.
31.
32. Organy samorządu terytorialnego:
*RADA GMINY *RADA POWIATU *SEJMIK WOJEWÓDZKI
-wójt -starosta -marszałek
-burmistrz -zarząd
-prezydent
-zarząd
Zadania własne gminy obejmują w szczególności sprawy :
-zagospodarowania przestrzennego i ochrony środowiska,
-gminnych dróg i ulic. wodociągów i kanalizacji,
-lokalnego transportu zbiorowego,
-ochrony zdrowia, pomocy społecznej, oświaty i kultury,
-targowisk i hal targowych, zieleni, cmentarzy komunalnych,
-porządku publicznego i innych.
Zadania własne powiatu obejmują sprawy o charakterze ponadgminnym w zakresie:
-edukacji publicznej,
-ochrony zdrowia i pomocy społecznej, kultury,
-transportu i dróg publicznych,
-geodezji, kartografii i zagospodarowania przestrzennego,
-gospodarki wodnej, ochrony środowiska, rolnictwa i leśnictwa,
-porządku publicznego, przeciwdziałania bezrobociu, obronności i innych.
Zadania własne ( a po części zlecone ) województwa określone są jako tworzenie strategii rozwoju regionu i prowadzenie polityki jego rozwoju. Należą do nich w szczególności:
-pobudzanie rozwoju gospodarczego poprzez przyciąganie inwestycji,
-pozyskiwanie środków na rozwój regionalny ze źródeł rządowych i międzynarodowych,
-budowa, utrzymanie i remonty dróg wojewódzkich,
-tworzenie regionalnych programów zwalczania bezrobocia,
-tworzenie i finansowanie szkół wyższych itd.
33. Uprawnienia organu nadzorującego dzieli się zwykle na:
− środki oddziaływania merytorycznego- to np. uprawnienia do zawieszania lub uchylania rozstrzygnięć (uchwał i zarządzeń) jednostek nadzorowanych,
− środki nadzoru personalnego to np. prawo zawieszania w czynnościach członków kierownictwa nadzorowanej jednostki.
Organ nadzorujący może stosować wyłącznie takie środki, jakie przyznaje mu ustawa. Przy braku środków nadzoru sformułowanych expressis verbis w przepisach prawa może tylko próbować wpływać na podmiot nadzorowany za pomocą środków niewładczych, starając się zwrócić uwagę na ewentualne nieprawidłowości w działaniu jednostki nadzorowanej.
Natomiast kontrolą nazywamy porównywanie stanu faktycznego ze stanem wymaganym, wyznaczonym przez normy prawne, techniczne, ekonomiczne, itd.
Kontrola administracji polega na badaniu jej stanu organizacyjnego oraz zachowania się (działania lub niedziałania) ze względu na określone kryteria. Przedmiotem kontroli może więc być zarówno struktura organizacyjna administracji, jak i jej działalność.
Podstawowe funkcje kontroli, to:
- sprawdzanie,
- ocenianie,
- wnioskowanie.
Etapy postępowania kontrolnego:
- stwierdzenie stanu faktycznego badanych czynności, zjawisk, itp.,
- porównanie stanu faktycznego ze stanem określonym w normach prawnych, technicznych i innych i ustalenie nieprawidłowości od stanu wymaganego,
- ustalenie przyczyn stwierdzonych nieprawidłowości (obiektywnych niezależnych od działania jednostki kontrolowanej; subiektywnych- zależnych od jej działania),
- ustalenie osoby odpowiedzialnej za stwierdzone nieprawidłowości, tj. straty, szkody i inne negatywne skutki,
- sformułowanie wniosków, zmierzających do likwidacji nieprawidłowości, usprawnienia działalności, osiągnięcia lepszych efektów.
Ze względu na usytuowanie podmiotów, które wykonują kontrolę w administracji wyróżniamy kontrolę:
Zewnętrzną, którą wykonują osoby usytuowane na zewnątrz administracji, są to osoby fizyczne i prawne oraz inne jednostki organizacyjne, niepaństwowe i państwowe na podstawie uznanego zwyczaju lub przepisów prawnych ( osoby fizyczne oraz organizacje społeczne) oraz tylko i wyłącznie na podstawie i w zakresie wyznaczonym przez aktualne przepisy prawa (pozostałe jednostki organizacyjne).
Wewnętrzną, wykonywaną przez osoby usytuowane wewnątrz administracji, czyli pracownika, wewnętrzną jednostkę organizacyjną lub inny podmiot należący do systemu jednostek organizacyjnych administracji. Może to być: samokontrola lub kontrola innych pracowników.
Do tej kontroli może być również powołana odrębna jednostka organizacyjna tego
urzędu.
Kontrolą społeczną nazywamy kontrolę sprawowaną przez osoby fizyczne, organizacje społeczne, a także organy państwowe, jeżeli w skład ich wchodzą przedstawiciele społeczeństwa wykonujący swoje funkcje niezawodowo.
Kontrolą zawodową natomiast nazywamy kontrolę sprawowaną przez pozostałe organy państwowe i państwowe jednostki organizacyjne, a także pracownika organizacji społecznej.
34. Zasada nadzoru w administracji publicznej
Zasada nadzoru
Treść kategorii nadzoru określana jest w doktrynie w sposób niejednolity, w kwestii jednak porównywania jej z funkcją kontroli podkreśla się zazwyczaj, że stanowi ona kategorię szerszą, obejmującą działalność kontrolną. Według Jerzego Starościaka ?tam gdzie w grę wchodzi prawo do obserwacji plus prawo wydawania poleceń będziemy mówili o nadzorze nad organami administracyjnymi. Nadzór nie ogranicza się zatem do obserwacji, a łączy się z czynnikiem kierowania przez wydawanie dyrektyw? . W innym miejscu autor ten dodawał: ?Organ nadzorujący nie tylko spostrzega i ocenia. On również w pewnym sensie współadministruje, odpowiada za wyniki działalności organizatorskiej organów podległych nadzorowi. Oczywiście odpowiedzialność jest ograniczona do tej dziedziny, w której zakresie skutkują środki nadzorcze. (?) Nadzór zawsze obejmuje także kontrolę. Natomiast
null
wykonywanie kontroli nie musi się łączyć z możnością stosowania śródków nadzorczych? . Według W. Dawidowicza nadzór oznacza prawną możliwość wpływania na działalność podporządkowanych organów lub instytucji. Ten element nadzoru polegający na możliwości wpływania na działalność podmiotów poddanych nadzorowi, podkreśla też najnowsza doktryna. Między innymi Marek Wierzbowski i Aleksandra Wiktorowska stwierdzają, że ?termin nadzór jest używany najczęściej dla określenia sytuacji, w której organ nadzorujący jest wyposażony w środki oddziaływania na postępowanie organów czy jednostek nadzorowanych? .
Nadzór jest pojęciem szerszym od kontroli, ponieważ obejmuje kontrolę i kompetencje władcze wobec organu kontrolowanego. Nadzorujący może nakazać zmianę zastanego stanu faktycznego. Pojęcie nadzoru wiąże się ściśle z hierarchicznym usytuowaniem jednego podmiotu na drugi.
Organ nadzorujący w pewnym sensie współadministruje organem, nad którym ma kompetencje władcze. Nadzór zawiera wszystkie elementy kontroli takie jak:
-Obserwacja
-ocena
-diagnoza
-sformułowanie wniosków
Oprócz wyżej wymienionych elementów w nadzorze zawarte są również możliwości wiążącego oddziaływania i władczej ingerencji w działalność określonego podmiotu.
35. Kryteria kontroli to:
- legalność,
- gospodarność,
- rzetelność,
- celowość,
- przejrzystość (transparentność),
- jawność.
kryterium legalności- definiowane jako zgodność z obowiązującymi przepisami prawa. Przy wykonywaniu funkcji kontrolnych kryterium to oznacza sprawdzenie danej działalności z punktu widzenia zgodności z obowiązującym prawem. Będą tu brane pod uwagę normy o charakterze ustrojowym, jak i normy prawa materialnego i proceduralnego.
Kryterium celowości prowadzi do oceny działalności podmiotu kontrolowanego z punktu widzenia realizacji celów i zadań nałożonych na ten podmiot. Kryterium to determinowane też jest stwierdzeniem, czy ta działalność jest prowadzona w sposób racjonalny i czy przynosi spodziewane efekty
kryterium rzetelności, dotyczy oceny kontrolowanej działalności pod względem należytej staranności przy wykonywaniu powierzonych zadań, a także zgodności z zaleceniami oraz z obowiązującymi regułami czy standardami.
Kryterium gospodarności poddaje ocenie sposób dysponowania środkami finansowymi i materialnymi, w jakie została dana jednostka wyposażona. Oznacza ono również, że pod uwagę będzie brany ekonomiczny aspekt działań jednostki, z przesunięciem akcentów oceny na osiągnięte efekty, uwzględniając jednocześnie poniesione koszty.
36. Kontrola zewnętrzna to kontrola, przeprowadzana przez organy administracji publicznej lub jednostkę nadrzędną (organ zewnętrzny).
Kontrola zewnętrzna to taka, którą przeprowadza organ administracji publicznej kompetentny do jej przeprowadzania, często jest to organ nadrzędny w stosunku do kontrolowanego. Kontrolujący jest wyspecjalizowany do tego typu działalności i jest niezależny.
37. Kontrola wewnętrzna to taka, którą przeprowadza kierownictwo jednostki lub odpowiednia komórka kontroli wewnętrznej w jego imieniu.
Kontrole wewnętrzna można podzielić na:
* kontrolę funkcjonalną,
* kontrolę instytucjonalną.
Kontrola funkcjonalna to taka kontrola, którą przeprowadza osoba o najwyższych kompetencjach w danej jednostce, oprócz tych czynności wykonuje ona również inne niezwiązane z kontrolą, np. główny księgowy jednostki ma obowiązki kontrolne.
Kontrola instytucjonalna to taka, którą przeprowadzają specjalne, samodzielne organy, które służą tylko do kontrolowania przypisanych im jednostek przykładem może tu być kontrola prowadzona przez wydział kontroli w urzędach wojewódzkich.
Klasyfikacja kontroli dokonana pod względem etapu, na które dzieli się procedura kontrolna:
- kontrola wstępna, poprzedzająca działania właściwe (tzw. ex ante)
- kontrola bieżąca,
- kontrola następcza tzw. kontrola ex post.
Kontrola wstępna - polega na przeprowadzeniu analizy dotyczącej wstępnych działań przed podjęciem decyzji by móc zacząć realizować następne działania np. analizowanie umowy transakcyjnej dotyczącej nowej inwestycji.
Kontrola bieżąca - to kontrola dotycząca działalności prowadzonych w tym samym czasie, w którym ona trwa, czyli czynności bieżących, przykładem może tu być kontrola prac inwestycyjnych w czasie ich trwania.
38. Pojęcie kontroli społecznej dawniej definiowano jako „(...) kontrolę wykonywaną przez lud pracujący bądź bezpośrednio bądź za pośrednictwem organów władzy państwowej, a więc organów przedstawicielskich, powołanych bezpośrednio przez lud”[1].
Ustosunkowując się do powyższego objaśnienia, wyróżnić można 3 ujęcia:
szerokie - obejmujące każde działanie obywatela, grupy społecznej, organizacji bądź organów państwowych o charakterze przedstawicielskim; celem jest wskazanie braków czy niedoskonałości w funkcjonowaniu organów administracji i jednostek gospodarczych, zakładów itp.[2],
wąskie - przewidziana szczegółowymi przepisami prawa, „polegająca na sprawdzaniu prawidłowości działania badanych jednostek, które zostały wyłącznie powołane celem zapewnienia społeczeństwu udziału w czynnościach kontrolnych”[3],
utożsamiana z kontrolą wykonywaną przez rady narodowe.
Współcześnie pod tym pojęciem rozumie się „całokształt zarówno określonych prawem, jak i faktycznych możliwości, jakimi dysponuje jednostka (osoba fizyczna), grupa osób lub zrzeszenie osób w zakresie obserwowania działalności aparatu administracji publicznej i jego poszczególnych ogniw(organów, urzędów administracyjnych, jednostek organizacyjnych o innym charakterze, wykonujących zadania administracji publicznej itd.)” oraz wyrażania pod jego adresem ocen, opinii i postulatów, mających na celu sygnalizowanie nieprawidłowości, błędów i uchybień na wszystkich płaszczyznach tej działalności i inicjowanie(...) działań zmierzających do skutecznego ich eliminowania”
Kryterium dla tej kontroli stanowią: skuteczność działania administracji, operatywność, rzetelność i uczciwość.
Kontrolę społeczną cechuje analizowanie funkcjonowania administracji w sposób „ogólnospołeczny”, nieskupiający się na konkretnym zagadnieniu czy specjalistycznych właściwościach. Stosuje się ogólne parametry określające jakość np. dobra lub zła administracja.
Dokonywanie ocen następuje w uwzględnieniu miejsca i roli aparatu administracji publicznej w stosunku do rzeczywistych zjawisk, wobec czego wysunąć można wniosek iż służy ona głównie ochronie interesów faktycznych, nie zaś prawnych.
Ponadto kontroli społecznej przypisuje się także cechę wszechstronności, obejmuje ona bowiem wszelkie kręgi zainteresowań działalności administracji publicznej, nie jest ograniczona ani pod względem zakresu przedmiotowego ani wytyczania kręgu podmiotów administracyjnych. Może natomiast podlegać określonym ograniczeniom prawnym np. regulacjom dotyczącym ochrony danych osobowych.
39. Akty normatywne to władcze rozstrzygnięcia organu władzy publicznej - władzy wykonawczej, zawierające normy postępowania skierowane do ogólnie wskazanego adresata w sytuacji abstrakcyjnej. Akty te nie wskazują adresata imiennie, podają cechy, w przypadku zaistnienia których każda osoba staje się adresatem aktu. Przykładowe nazwy aktów normatywnych organów administracji: rozporządzenie, zarządzenie, uchwała, zarządzenie porządkowe, rozporządzenie porządkowe; trzeba jednak zaznaczyć, że nie każdy akt tak nazwany jest aktem normatywnym administracji.
40. Akt administracyjny, akt indywidualny organu administracyjnego (najczęściej decyzja adm.), objawiający jego wolę w regulacji sytuacji prawnej określonego podmiotu prawnego. Akt administracyjny reguluje w sposób władczy zakres praw i obowiązków podmiotu prawnego (jest to jedna z podstawowych cech różniących go np. od umów w prawie cywilnym, które są wyrazem równorzędności stron określonego stosunku prawnego), a zatem podmiot prawny jest obowiązany poddać się woli organu administracyjnego.
Akty administracyjne dzielą się na: konstytutywne (czyli takie, które tworzą, zmieniają lub znoszą określone stosunki administracyjno-prawne, skutek prawny zaś następuje od chwili wydania aktu - ex tunc) i deklaratoryjne (czyli potwierdzające sytuację faktyczną danego podmiotu, mające skutki w sferze prawa, ale nie kreujące nowych sytuacji prawnych; skutek wcześniejszy - ex nunc).
Dla ważności aktu administracyjnego muszą być spełnione następujące warunki: musi być wydany zgodnie z obowiązującymi przepisami, przez właściwy organ i we właściwym trybie. Akty administracyjne mogą mieć charakter nakazujący, uprawniający lub zakazujący. W prawie polskim obowiązuje zasada domniemania ważności aktu administracyjnego, co oznacza, że do chwili jego zmiany ma moc obowiązującego prawa.
41. Ugoda administracyjna może być zawarta tylko w sprawie administracyjnej. Do ugody może dojść tylko w postępowaniu administracyjnym i przed organem, który postępowanie to prowadzi. Ugoda administracyjna ma na celu skrócenie postępowania administracyjnego w sytuacji, w której strony tego postępowania zdolne są do porozumienia bez konieczności rozstrzygania problemu przez organ administracyjny. Dlatego też może być ona zawarta tylko wówczas, gdy przemawia za tym charakter danej sprawy administracyjnej, ugoda przyczyni się do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania a zawarciu ugody nie sprzeciwia się przepis prawa. Ugoda może być zawarta przed ostatecznym rozstrzygnięciem sprawy przez organ administracyjny. Dlatego też do zawarcia ugody może dojść tylko do czasu wydania przez organ decyzji w sprawie.
42. Porozumienie to niewładcza forma działania administracji. Zawierane jest między podmiotami niepowiązanymi organizacyjną lub służbową podległością. Stronami porozumienia mogą być wszystkie podmioty prawa administracyjnego. Są nimi najczęściej gminy i inne jednostki samorządowe, organy administracji rządowej i inne jednostki organizacyjne wyposażone w osobowość prawną lub nie. Stosunki te cechuje równość stron. Jednak aby porozumienie mogło być nazwane administracyjnym, przynajmniej jedna ze stron musi realizować zadania publiczne. Zobowiązania dotyczące realizacji zadań ze sfery publicznej są właśnie przedmiotem porozumienia. Zadania te mogą być wykonywane wspólnie lub zostać przekazane, przeniesione z jednej jednostki administracji publicznej na drugą. Porozumienia mogą być zawarte tylko w takiej sferze, w której dany organ, jednostka jest samodzielna. Porozumienia mają charakter wiążący.
43. Działalność administracji oparta na prawie cywilnym dotyczy sfery świadczenia usług na rzecz społeczeństwa, zaspokajania jego potrzeb ( np. zaopatrywanie w energię, wodę, usuwanie nieczystości, utrzymywanie dróg, mostów, zakładów administracyjnych, budynków będących własnością państwa lub gminy) i pozyskiwania dóbr i usług niezbędnych dla funkcjonowania aparatu administracyjnego (np. oświetlenie i ogrzewanie pomieszczeń, zakup materiałów biurowych, mebli). Świadczenia ze strony administracji można podzielić na odpłatne i nieodpłatne. Świadczenia odpłatne wykonują z reguły przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, natomiast świadczenia nieodpłatne wykonują same organy administracji publicznej lub zakłady administracyjne. Organy administracji publicznej mogą działać na gruncie prawa cywilnego tylko w systemie zdecentralizowanym , szczególnie w systemie samorządu terytorialnego; potrzebna jest pewna swoboda w podejmowaniu decyzji, prawo samodzielnego dysponowania majątkiem.
44. Czynności faktyczne to działania czysto fizyczne dokonywane przez organy administracji, takie jak doręczenie, ogłoszenie, zapisanie; w przeciwieństwie do czynności prawanych, gdzie organy muszą rozstrzygnąć lub uregulować określoną sprawę. Z czynnościami faktycznymi łączą się konkretne skutki prawne (np. doręczenie decyzji powoduje rozpoczęcie biegu terminu jej zaskarżenia). Kształtują stosunki prawne poprzez fakty nie poprzez normy postępowania. Przepisy k.p.a. nie maja zastosowania do czynności faktycznych, nie oznacza to jednak, że są dokonywane bez podstawy prawnej. Wyodrębniamy dwa rodzaje działań w grupie czynności faktycznych: działania spoleczno-organizacyjne i czynności materialno-techniczne. Jako przykład tych pierwszych możemy podać: urządzanie prelekcji i zebrań, wywieszanie plakatów, apelowanie do obywateli lub ich grup. Są to działania niewałdcze i może ich dokonywać każda organizacja społeczna.