FINANSE

Literatura:

1. Fedorowicz Polityka fiskalna

2. S. Owsiak Finanse publiczne. Teoria i praktyka; PWN W - wa 2000

3. www.mf.gov.pl

FINANSE PAŃSTWA

Rząd jest organem wykonawczym w ramach polityki fiskalnej, a NBP w ramach polityki pieniężnej. Główne rodzaje dochodów publicznych to: VAT. Akcyza, PIT, CIT, cła, ZUS.

Polityka fiskalna - prowadzi ją rząd (jako organ wykonawczy) oraz parlament (jako organ ustawodawczy). Obejmuje ona decyzje odnośnie wydatków publicznych oraz źródeł ich finansowania.

SEKTOR FINANSÓW PUBLICZNYCH

1. sektor rządowy

2. sektor samorządowy

3. Skarb Państwa, ZUS, NFZ, pozostałe fundusze celowe, państwowe szkoły wyższe, jednostki badawczo - rozwojowe, państwowe instytucje kultury

DOCHODY BUDŻETU PAŃSTWA

• podatki (główne)

• inne dochody (wpłaty z zysku NBP), cło, wpłaty z UE; wydatki - inne rozliczenia, ubezpieczenia publiczne, szkoły, nauka, wojsko, NFZ itp.

CELE POLITYKI FISKALNEJ

Podstawowym celem jest wspieranie rozwoju gospodarczego kraju, dążenie do utrzymania trwałego, stabilnego wzrostu gospodarczego. Polityka fiskalna ma więc za zadanie realizować pozafiskalne cele państwa wykorzystując posiadane do tego instrumenty (cel fiskalny - zapewnienie dochodów, nie jest to absolutnie celem samym w sobie). Polityka fiskalna powinna więc miedzy innymi:

• tworzyć warunki do efektywniejszego wykorzystania zdolności wytwórczych gospodarki

• sprzyjać rozwojowi prywatnej przedsiębiorczości

• wspierać proces restrukturyzacji mniej efektywnych branż

• tworzyć klimat przyjazny dla inwestorów

• tworzyć warunki sprzyjające gromadzeniu oszczędności

• promować tworzenie nowych miejsc pracy

• przeciwdziałać bezrobociu i walczyć z jego skutkami

• ograniczać wahania koniunkturalne

• łagodzić negatywne skutki bezwzględnie działającego mechanizmu rynkowego (np. ograniczenia narastające rozwarstwienie w poziomie życia ludności)

FUNKCJE POLITYKI FISKALNEJ - FINANSÓW PUBLICZNYCH

1. stabilizacyjna - ma zapewnić trwały, dynamiczny wzrost gospodarczy, optymalne wykorzystanie potencjału ekonomicznego (ze szczególnym uwzględnieniem potencjału ludzkiego), stabilną siłę nabywczą pieniądza

2. redystrybucyjna - za pośrednictwem budżetu dokonuje się wtórny podział dochodów i bogactwa zgodnie z tym, co społeczeństwo uznaje za słuszne i sprawiedliwe, a więc z sektora prywatnego odciągane są środki (w postaci podatków) kierowane następnie do sfery wytwarzania dóbr publicznych, takich jak administracja publiczna, wymiar sprawiedliwości, bezpieczeństwo, porządek publiczny

3. alokacyjna - publiczne pieniądze powinny być efektywnie alokowane

Przykład:

Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) spełnia zarówno funkcję redystrybucyjną i stabilizacyjną. Z dochodów podatkowych finansowane są dziedziny wymagające dofinansowania, mamy więc do czynienia z przesunięciem środków, czyli z redystrybucją. W okresie prosperity osłabiana jest presja inflacyjna w czasie poprawy sytuacji gospodarczej, a stymulowany popyt w razie jej pogorszenia, co ogranicza wahania koniunkturalne. Progresja podatkowa ma się przyczyniać do nie przegrzania koniunktury gospodarczej.

GŁÓWNE INSTRUMENTY POLITYKI FISKALNEJ

• narzędzia strony dochodowej, tzn. zapewniające dochody budżetowi, czyli podatki, cła, opłaty

• narzędzia strony wydatkowej, jak np. wydatki związane z tworzeniem nowych miejsc pracy, finansowaniem programów zmiany kwalifikacji zawodowych promujących rozwój prywatny przedsiębiorczości, restrukturyzacji gospodarki, czyli wydatki na roboty publiczne bądź zasiłki dla bezrobotnych

• poręczenia i gwarancje państwa

• także deficyt budżetowy i dług publiczny - najczęściej wykorzystywany instrument dlatego, iż jest łatwy w stosowaniu, przyszłe pokolenia też powinny partycypować w kosztach infrastruktury

DEFICYT BUDŻETOWY - oznacza sytuację, gdy wydatki budżetowe przewyższają dochody; sytuacja odwrotna to nadwyżka budżetowa.

* * PKB dla Polski to 900 mld zł. Dług publiczny Polski stanowi prawie połowę naszego PKB. Gdy jest nadwyżka w budżecie, to można spłacić część długu publicznego.

Deficyt budżetowy:

• rok 1995: - 7,4 mld zł, czyli 2,3 % PKB

• rok 2005: - 28,6 mld zł, czyli 2,9 % PKB

Najwyższy był w 2001 r. : -32,6 i 4,3% PKB; 2002 r.: -39,4 i 5% PKB; 2003 r.: - 37 i 4,6% PKB.

Poziom deficytu budżetowego jest jednym z kryteriów warunkujących członkostwo w strefie EURO. Zgodnie z nim deficyt budżetowy nie może przekraczać 3% PKB.

Źródła finansowania deficytu budżetowego:

1. emisja skarbowych papierów wartościowych (zarówno na rynku krajowym, jak i zagranicznym; bony skarbowe są do roku, a powyżej to są obligacje skarbowe)

2. rządy - Klub Paryski; banki - Klub Londyński

3. przychody z prywatyzacji

4. pożyczki z międzynarodowych instytucji finansowych bądź od zagranicznych rządów

Dług publiczny - suma wszystkich zobowiązań sektora publicznego wobec podmiotów krajowych i zagranicznych z tytułu wyemitowanych papierów wartościowych oraz zaciągniętych kredytów i pożyczek. Można powiedzieć, że dług publiczny, to suma deficytów z lat poprzednich pomniejszona o spłaconą część zobowiązań. Dług publiczny dla Polski na koniec 2005 roku wynosił 468 mld zł, czyli 48% PKB.

* Euroobligacje - to obligacje zagraniczne.

Procedury ostrożnościowe:

• I próg - jeśli dług publiczny w stosunku do PKB jest większy od 55%, ale nie większy niż 55%, to w następnym budżecie relacja deficytu do dochodów nie może być wyższa, niż w tym budżecie

• II próg - jeśli dług publiczny w stosunku do PKB jest większy od 55%, ale mniejszy niż 60%, to deficyt w następnym budżecie musi pozwolić na obniżenie relacji długu w stosunku do PKB

• III próg - jeśli dług publiczny w stosunku do PKB jest większy niż 60%, to następny budżet państwa i budżety jednostki samorządu terytorialnego muszą być przynajmniej zrównoważone

Dobra polityka fiskalna:

1. Istotą dobrej polityki fiskalnej jest:

• wspieranie rozwoju gospodarczego kraju

• bez przeciążenia podatkowego (które zniechęcałoby do pracy)

• przy umiarkowanej ekspansji fiskalnej (nadmierna powodowałaby presję inflacyjną i obniżała efektywność wykorzystania potencjału gospodarki, co ograniczałoby ten rozwój; ekspansja fiskalna - większe dochody, niż wydatki; wydatki publiczne napędzają koniunkturę państwa)

2. Dobrą politykę fiskalną cechuje:

• stabilność zasad

• umiejętność łączenia celów pozafiskalnych i fiskalnych

• racjonalny fiskalizm

Mierniki fiskalizmu:

1. Wysokość stawek podatkowych:

• nowi członkowie UE maja znacznie niższe stawki CIT

• w zakresie VAT - u nie ma już takich różnic

• polska należy do krajów o najwyższej stawce VAT - u, stawka CIT jest na średnim poziomie

2. Poziom ogółu obciążeń fiskalnych w stosunku do PKB:

• najwyższy poziom obciążeń fiskalnych w krajach UE jest w Szwecji i Danii (50 - 51% PKB)

• najniższy jest na Litwie, Łotwie, a także na Słowacji i w Irlandii (29 - 30% PKB)

• Polska (35,8% PKB) - plasuje się w środku stawki

3. Zakres ingerencji systemu finansów publicznych w PKB.

4. Stopień pokrycia wydatków publicznych z dochodów:

• Finlandia, Luksemburg, Szwecja, Dania, Irlandia - regularnie wypracowują nadwyżki w swych budżetach

• Polska należy do państw UE o najwyższym poziomie deficytu sektora finansów publicznych

* * Im wyższy deficyt budżetowy, tym poziom fiskalizmu jest większy.

* * CIT - jest liniowy.

5. Budowa skal podatkowych:

• liniowy PIT posiada Estonia (26%), Litwa (33% - PIT jest progresywny), Łotwa (25%), Słowacja (19%), Rosja (13%), Serbia (14%), Ukraina (13%), Gruzja (12%), Rumunia (16%)

• w Polsce poza podatkiem dochodowym od osób fizycznych charakter progresywny ma również podatek od spadków i darowizn

6. Różnica między nominalną, a efektywną stopą opodatkowania:

• przeciętny poziom efektywnego opodatkowania osób fizycznych w Polsce wynosi 15,3%

7. Zakres występowania szarej strefy w gospodarce:

• szara strefa rozszerza się dość gwałtownie - w ciągu minionej dekady zwiększyła się ona o średnio 50%

• najmniejszy poziom szarej strefy odnotowuje się w USA (8,4% PKB), Szwajcaria (9,4% PKB), Japonia i Austria (niecałe 11% PKB)

• w Polsce szara strefa szacowana jest na 29% PKB, a pracuje w niej ponad 1/5 Polaków (siły robocze)

• bardzo wysoki udział szarej strefy w tworzeniu PKB wykazują kraje byłego ZZSR, państwa w Afryce i Ameryce Południowej, Gruzja, Boliwia, Panama (ok. 70% PKB), Azerbejdżan, Zimbabwe, Tanzania, Nigeria (ok. 60% PKB)

Wnioski:

• jeśli w danym kraju występuje niższy poziom dochodów i wydatków publicznych w relacji do PKB, aniżeli w innych państwach

• jeśli jest tam relatywnie większy poziom deficytu budżetowego względnie całego sektora finansów publicznych

• jeśli w mniejszym zakresie stosowane są podatki progresywne (bądź ta progresja jest niższa)

• jeśli różnica pomiędzy efektywnym, a nominalnym opodatkowaniem jest większa

• a zakres szarej strefy jest mniejszy

to poziom fiskalizmu jest mniejszy

Podstawy warunkujące skuteczność działań w ramach polityki fiskalnej:

• dobrze skonstruowany system podatkowy - wykorzystujący różne rodzaje obciążeń fiskalnych i preferencji podatkowych dostosowujący budowę skal i wysokość stawek do zmieniającej się sytuacji gospodarczej

• dobrze zbudowany i sprawnie funkcjonujący aparat skarbowy - wymierzający należności skarbowe, egzekwujący i kontrolujący; wymaga on odpowiedniej polityki kadrowej i płacowej, gdyż jest szczególnie narażony na korupcję

• sprawne procedury legislacyjne, podnoszące skuteczność aktywnego stosowania instrumentów fiskalnych, nie pozwalające jednak na zbyt częste zmiany zasad prowadzonej polityki fiskalnej, które ograniczałyby pewność gospodarowania

• dobrze rozwinięte instytucje publiczne, które wydatkują publiczne pieniądze, jak np. biura pośrednictwa pracy, instytucje organizujące roboty publiczne, czy organizujące i nadzorujące realizację zamówień publicznych.

Ekspansywna, a restrykcyjna polityka fiskalna:

Ekspansywna - (polityka łagodna); jej celem jest stymulowanie wzrostu gospodarczego poprzez pobudzenie popytu globalnego w kraju. Polega ona np. na obniżaniu podatków i innych obciążeń fiskalnych, wprowadzaniu ulgi podatkowej, zwiększeniu wydatków publicznych, czy wspieraniu nowych dziedzin.

Jej skutkiem jest wzrost deficytu budżetowego (bądź obniżenie nadwyżki), a więc tym samym wzrost zadłużenia publicznego.

Restryktywna - (polityka twarda); skutki jej działania są odwrotne, ogranicza popyt globalny poprzez np. podwyższenie stawek podatkowych, likwidacja istniejących ulg, obniżenie wydatków publicznych - efektem jest poprawa salda budżetowego.

Aktywna, bądź pasywna polityka fiskalna:

Aktywna - gdy rząd stosuje wybrane środki w celu przeciwdziałania wahaniom koniunktury, stabilizacji cen , ograniczenia bezrobocia. Dotyczy strony dochodowej.

Zalety: relatywna łatwość jej prowadzenia.

Wady: zakłócona stabilność polityki fiskalnej, subiektywny charakter administracji decyzji, niestabilność gospodarcza, ograniczona skuteczność w wyniku dłuższego procesu legislacyjnego - zanim instrument zacznie działać rzeczywistość gospodarcza ulega zmianie.

* * Wady aktywnej są zaletami pasywnej i odwrotnie.

Pasywna - polega na wykorzystaniu tzw. automatycznych stabilizatorów koniunktury. Są nimi np. podatki dochodowe, pośrednie, zasiłki dla bezrobotnych.

Zalety: działają natychmiast, automatycznie stabilizatory w razie pogorszenia koniunktury, mniejsza przypadkowość i większy obiektywizm polityki fiskalnej, stabilność zasad polityki fiskalnej podnosząca pewność procesu planowania.

Wady: trudność związana ze stworzeniem kolejnych instrumentów, które automatycznie dostosowałyby siłę fiskalizmu do zmieniającej się sytuacji gospodarczej.

POLITYKA PIENIĘŻNA

→ prowadzi ją Bank Centralny (NBP)

→ podejmuje decyzje w zakresie podstawowych stóp procentowych oraz kształtowania podaży pieniądza

Cel NBP:

• podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen; 0 -2% w krajach poziomu inflacji to bardzo korzystny i stabilny poziom, w Polsce celem jest 2,5% z odchyleniem 1 punktu procentowego

• cel inflacyjny NBP to utrzymanie inflacji na poziomie 2,5% z odchyleniem 1 punktu procentowego; w praktyce międzynarodowej uważa się deflację na poziomie 0 - 2% (brak inflacji np. w Japonii)

Organy NBP:

1. Prezes

• najwyższa osoba i posiada decydujący głos

• powoływany jest przez Sejm na wniosek prezydenta

• na 6 - letnią kadencję

• jest przewodniczącym Rady Polityki Pieniężnej, Zarządu NBP oraz Komisji Nadzoru Bankowego

2. Rada Polityki Pieniężnej

• tworzy ją 9 członków (powoływanych po trzech przez prezydenta, Sejm i Senat oraz Prezesa NBP

• konstruuje i realizuje politykę pieniężną

3. Zarząd

• kieruje działalnością NBP

• realizuje uchwały Rady Polityki Pieniężnej

Funkcje Banku Centralnego (NBP):

1. Bank Emisyjny

• emituje prawne banknoty

• ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce

• reguluje ilość pieniądza w obiegu, odpowiada za płatności na rynku

2. Bank Banków

• organizuje systemy rozliczeń pieniężnych

• jest odpowiedzialny za stabilność i bezpieczeństwo całego systemu bankowego

• sprawuje kontrolę nad działalnością banków komercyjnych (w szczególności nad przestrzeganiem przepisów prawa bankowego)

3. Bank Państwa

• prowadzi obsługę bankową budżetu państwa

• prowadzi rachunki bankowe instytucji państwowych

Instrumenty NBP:

1. operacje otwartego rynku

• skup lub sprzedaż papierów wartościowych przez Bank Centralny bankom komercyjnym

• skup papierów dostarcza systemowi bankowemu płynności (dodatkowe środki)

• sprzedaż papierów wartościowych absorbuje płynność

• operacje otwartego rynku odbywają się wg stopy referencyjnej (interwencyjnej) - 4%

2. rezerwacja obowiązkowa

• instrument skierowany do banków komercyjnych; pieniądze mogą przechowywać w swoich kasach lub w kasach NBP

• część środków jakie banki komercyjne są zobowiązane utrzymywać na rachunkach w NBP oraz w formie gotówki w kasach banków - 3,5%

• służy ograniczeniu nad płynności sektora bankowego

• utrzymuje jego wiarygodność

• wpływ na wysokość oprocentowania kredytów udzielanych przez banki komercyjne

3. operacje kredytowo - depozytowe

• służą im stopy procentowe i operacje otwartego rynku

• prowadzone są z inicjatywy banków komercyjnych

• służą łagodzeniu przejściowych problemów banków komercyjnych z niedoborem bądź nadwyżkami płynności

• operacje kredytowe odbywają się wg stopy lombardowej (5,5%) - pożyczka jednodniowa pod zastaw papierów wartościowych

• operacje depozytowe dobywają się wg stopy depozytowej (2,5%)

Podaż pieniądza:

Agregaty pieniężne NBP:

• M0 - gotówka w obiegu (bez kas banków)

• M1 - M0 plus, depozyty bieżące

• M2 - M1 plus, depozyty terminowe z terminem do 2 lat włącznie, depozyty z terminem wypowiedzenia do 3 miesięcy włącznie

• M3 - M2 plus, operacje z przyrzeczeniem odkupu, dłużne papiery wartościowe z terminem pierwotnym do 2 lat włącznie

Podaż pieniądza w mld zł (na lipiec 2006 r.):

• M0 - 81,6

• M1 - 233,1

• M2 - 429,2

• M3 - 440,3

Stopy procentowe NBP:

Stopa procentowa to cena pieniądza. Zależy od:

• poziomu inflacji w kraju

• zysku (marży) pożyczającego

• wysokiej ryzy pożyczania pieniędzy

1. Stopy NBP:

1. referencyjna (interwencyjna)

2. lombardowa (pożyczka jednodniowa pod zastaw papierów wartościowych)

3. depozytowa (jednodniowy depozyt, najniższe oprocentowanie na rynku międzybankowym)

4. redyskontowa ( określa cenę, po której Bank Centralny kupuje od banków komercyjnych weksle, weksle, które banki komercyjne przyjęły wcześniej do dyskonta od sowich klientów

Inne rynkowe stopy procentowe:

2. Stopy międzybankowe ( to stopy, po których rozliczają się miedzy sobą banki komercyjne):

1. WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate)

• oprocentowanie na jakie banki skłonne są udzielić pożyczek innym bankom na Polskim rynku pieniężnym (ustalane o godz. 11.00)

• baza cen transakcji finansowych np. kredytów w bankach komercyjnych (ON - od zaraz na jeden dzień, TN - od jutra na jeden dzień)

2. WIBID (Warsaw Interbank Bid Rate)

• roczna stopa oprocentowania, jaką banki zapłacą za środki przyjęte w depozyt od innych banków

3. EURIBOR (Euro Interbank Offered Rate)

• to stopa procentowa kredytów w euro na międzynarodowym rynku europejskim

• jest to średnia z ofert 57 największych banków strefy euro

• ustalana jest o godz. 11.00 w Brukseli

d) LIBOR (London Interbank Offered Rate)

• to stopa procentowa pożyczek udzielonych na rynku międzynarodowym w Londynie (ustalana w Londynie o godz. 11.00)

• baza cen transakcji finansowych np. kredytów w bankach komercyjnych

3. Stopy banków komercyjnych (to stopy dla podmiotów gospodarczych i gospodarstwa domowych)

1. rzeczywiste oprocentowanie kredytu:

• od września 2002 r. mocą ustawy o kredycie konsumenckim banki komercyjne są zobligowane do podawania rzeczywistego oprocentowania kredytu

• ujmuje całkowity koszt kredytu, a więc wszelkie odsetki, ubezpieczenia, inne opłaty oraz prowizje

• jest istotnie wyższe od nominalnego, np. przy rocznym kredycie gotówkowym dla ludności na kwotę 10 tys. zł o ok. 40%(średnio 19,8%) wobec nominalnego (14,1 %)

2. przyczyny wysokiego oprocentowania w bankach komercyjnych:

• ryzyko

• świetna alternatywa w postaci oprocentowanych i w dużych papierów wartościowych

• relatywnie mała konkurencja w systemie bankowym

4. Rentowności skarbowych papierów wartościowych:

• z uwagi na największą możliwą wiarygodność traktowana jest jako zyskowność inwestycji wolnej od ryzyka

• dlatego oprocentowanie papierów skarbowych jest jedną z głównych stóp rynkowych i stanowi punk odniesienia dla innych stóp

• ponadto jest jednym z kryteriów warunkujących członkostwo w strefie euro (chodzi tu o konkretne oprocentowanie 10 - letnich obligacji skarbowych)

* * kryterium z Maastricht - mówi, że rentowność 10 -letnich obligacji skarbowych w danym kraju nie może przekraczać wielkości wyznaczonej na podstawie średniej z trzech krajów UE o jej najniższym poziomie i powiększonej o 2 punkty procentowe

• obecnie (wrzesień 2006 r.) jest to ok. 3,8%, wartość referencyjna wynosi więc ok. 5,8%, oznacza to, że Polska wypełnia obecnie to kryterium

PROCENT, A PUNKT PROCENTOWY (pp)

Punkt procentowy - to bezwzględna różnica pomiędzy wielkościami wyrażonymi procentowo.

Przykład:

Stopa procentowa wynosiła kiedyś 19%, obecnie 9%; to znaczy, że bezrobocie spadło o 9 pkt procentowych, czyli o 50 %. (liczy się to z proporcji)

Zmiana bezwzględna (w pp):

∆ b = wk -wp; gdzie wk- wartość końcowa, wp - wartość początkowa

Zmiana względna (w procentach):

∆ w = (wk - wp)/wp * 100% = ∆b/wp * 100%

Realna stopa procentowa - to stopa uwzględniająca inflację; informuje ona o realnym wzroście powierzonego kapitału.

r _real = (r _n - i)/(1 + i)

r _n = nominalna stopa procentowa

i - stopa inflacji

Przykład:

Wyznacz oprocentowanie realne wiedząc, że nominalne wyniosło 11,5%, a stopa inflacji 1,5%.

r _real = (11,5% - 7,5%)/(1 + 7,5%) = (0,115 - 0,075)/(1 + 0,075)

r _real = 0,0372 = 3,72%

Faktyczna stopa procentowa - to stopa uwzględniająca podatek dochodowy od zysków z inwestycji kapitałowych; dotyczy lokat bankowych i inwestycji kapitałowych (np. obligacji).

r _f = r _n * (1 - T)

r _n - nominalna stopa procentowa

T - stawka podatku dochodowego od zysku z inwestycji kapitałowych (w Polsce wynosi ona 19%)

Przykład:

Wyznacz faktyczne oprocentowanie 3-miesiecznej inwestycji i kapitałowej, która daje 3,9% zysku rocznie.

r _n = (3,9%/12) * 3 = 0,975%

r _f = 0,975% * (1-19%) = 0,79%

ODSETKI

I = r _t * PV

I - (interest) - odsetki

r _t - (rate time) - stopa procentowa uwzględniająca w czasie

PV - present value) - dzisiejsza kwota kapitału

Przykład:

Stopa roczna = 4%

I roczne = 4% * 1000 zł = 40zł

I półroczne = 4%/2 * 1000 zł = 20 zł

I trzyletnie = 4% *3 * 1000 zł = 120 zł

WARTOŚĆ PRZYSZŁA FV (future value).

FV = PV + I

FV = PV + r _t * PV

FV = PV * (1 + r _t )

Przykład:

Roczna stopa = 5%

FV za rok = 1000 * (1 + 0,05) = 1050

FV za pół roku = 1000 zł * (1 + 0,05 * 1,5) = 1075

ODSETKI PROSTE, A ZŁOŻONE

1. proste - bez kapitalizacji

FV = PV * (1 + r _t )

Uwaga: stopa procentowa musi byś dostosowana do czasu trwania lokaty lub umowy kredytu.

2. złożone - z kapitalizacją

FV = PV * (1 + r _t) ⁿ

n - liczba kapitalizacji

Uwaga: w przypadku lokat bankowych i innych inwestycji kapitałowych r (stopa procentowa) musi być stopą faktyczną (uwzględniającą podatek dochodowy od zysków z inwestycji kapitałowych).

Kapitalizacja - dopisywanie na koniec okresu kwoty odsetek do kwoty kapitału. Inwestycja kapitalizowana daje większy przyrost kapitału, gdyż odsetki złożone są z okresu na okres coraz wyższe, a odsetki proste są w każdym okresie takie same.

Przykład:

Oblicz wartość 8 - miesięcznych odsetek od lokaty bankowej na kwotę 5000 zł, roczne oprocentowanie 4,2%.

1. bez kapitalizacji

r _t = 4,2% / 12 * 8 = 2,8%

FV = 50000 zł * [1 + 2,8% *(1 - 19%)] = 51134 zł

I = 51134 zł - 50000 zł = 1134 zł

1. kapitalizacja miesięczna

r _t = 4,2% / 12 = 0,35%

FV = 50000 zł * [1 + 0,35% *(1 - 19%)] ⁸ = 50000 zł * 1,002835 ⁸ = 50000 zł * 1,022906 = 51145,32 zł

I = 51145,32 zł - 50000 zł = 1145,32 zł

Wartość odsetek:

• od lokaty niekapitalizowanej = 1134 zł

• od lokaty kapitalizowanej = 1145,32 zł

OPROCENTOWANIE, A DYSKONTOWANIE

Oprocentowanie - jest to wyznaczanie przyszłej wartości danej kwoty kapitału (FV).

PV = FV / 1 + r _t

Dyskontowanie - to działanie odwrotne do oprocentowania i polega na poszukiwaniu wartości bieżącej (początkowej) danej kwoty kapitału (PV).

PV = FV / (1 + r _t) ²

STAŁA, A ZMIENNA STOPA PROCENTOWA

• Lokata o stałej stopie procentowej - to lokata, której oprocentowanie nie zmienia się przez cały czas jej trwania.

• Lokata o zmiennej stopie procentowej - to lokata, której oprocentowanie może ulegać zmianie w czasie jej trwania np. w wyniku zmiany poziomu stóp procentowych banku centralnego.

• Wartość przyszła, gdy stopy procentowe są zmienne - odsetki proste.

FV = PV + (1 + r ₁₊₁ + r ₂₊₂ + ...... + r _n+n)

FV = PV * (1 +r ₁) ⁿ ₁ * (1 + r ₂) ⁿ ₂ * ...... * (1 + r _n) ⁿ _n - odsetki złożone

Przykład:

Ile uzbieramy odsetek po półtora roku na lokacie kwartalnej, Roczne oprocentowanie (R) = 6%, jeśli po roku podwyższone pozostało by o 10%. Kwota lokaty 10000 zł.

FV = 10000 zł (1 + 0,66 * 0,81 + 0,066/12 * 6 * 0,81)

R₁ = 6%

R₂ = 10% wyższe od R₁ = 1,1 * 6% = 6,6%

FV = 10000 zł * (1 + 0,06/4 * 0,81) ⁴ * (1 + 0,066/4 * 0,81) ² = 10777,33 zł

Przykład:

Wyznacz kwotę odsetek po 2 latach od lokaty 20000 zł, jeśli obecne oprocentowanie równe 5% będzie co pół roku podwyższało się o 20%.

1. Stała stopa procentowa (odsetki proste)

R1		R2		R3		R4
4	4		4	4	4		4

R₁ = 5% R₂ = 6% R₃ = 7,2% R₄ = 8,64%

FV = 20000 (1 + 0,05/3 * 0,81) ² * (1 + 0,06/3 * 0,81) ¹ * (1 + 0,072/3 * 0,81) 2 * (1 + 0,0864/3 * 0,81) ¹

2. Zmienna stopa procentowa (odsetki złożone)

FV =20000 (1 + 0,05/3 * 0,81) ¹ * [1 + (0,05/12 * 2 + 0,06/12 * 2) * 0,81] ¹ * (1 + 0,06/3 * 0,81) ¹ * (1 + 0,072/3 * 081) ¹ * [1 + (0,072/12 * 2 + 0,0864/12 * 2) * 0,81] ¹ * (1 + 0,0864/3 * 0,81) ¹

ODSETKI ZA JEDEN DOWOLNY OKRES

I _i = PV * (1 + r _t) ^{i - 1} * r _i

I - odsetki

i - dowolny okres (np. piąty kwartał)

r _i - stopa procentowa w wybranym okresie (np. w tym wypadku w piątym kwartale)

Przykład:

Wyznacz odsetki za 35 - ty okres inwestycji kapitalizowanej co 2 miesiące.

R₁ = 8% R₂ = 7,2% R₃ = 6,48% R₄ = 5,832% - potęgi razem dają 34

R₃₅ = 0,08/6 * 0,81 r₄₃ = 0,08/6 * 0,81 r₃₅ = 0,0648/6 r₃₇ = 0,05832/6

1. PV = 30000 R = 8%

2. Co 2 lata oprocentowanie będzie obniżane o 10%

1. I ₃₅ = 30000 zł * (1 + 0,08/6 * 0,81) ³⁴ * 0,08/6 * 0,81 = 471,82

3. I ₄₃ = 30000 zł * (1 + 0,08/6 * 0,81) ⁴² * 0,08/6 * 0,81 = 508,73

2. I ₃₅ = 30000 zł * (1 + 0,08/6 * 0,81) ¹² * (1 + 0,072/6 * 0,81) ¹² * (1 + 0,0648/6 * 0,81) ¹⁰ * 0,0648/6 * 0,81 =

D. I ₃₇ = 30000 zł * (1 + 0,08/6 * 0,81) ¹² * (1 + 0,072/6 * 0,81) ¹² * (1 + 0,0648/6 * 0,81) ¹² * 0,05832/6 * 0,81 =

ZMIENNA KAPITALIZACJA

W przypadku zmieniającej się kapitalizacji postępujemy podobnie jak w sytuacji zmieniających się stóp procentowych - czyli dla każdej nowej częstotliwości kapitalizującej należy stworzyć odrębny nawias (1 +r ₁) ⁿ

Przykład:

Lokata o zmiennym oprocentowaniu. Ile należy ulokować dziś w banku, aby po 4 latach uzbierać 50000 zł. W pierwszym roku kapitalizacja kwartalna, w drugim półroczna, następuje 5-miesięczna (trzykrotnie) przez pozostały czas miesięczna.

PV = (50000 zł) / (1 + 0,08/4 * 0,81) ⁴ * (1 + 0,072/6 * 0,81) ² * (1 + 0,0648/12 * 5 * 0,81) ² * [1 + (0,0648/12 * 2+ 0,05832/12 * 3) * 0,88] ¹ * (1 + 0,05832/12 * 0,81) ⁹

R1				R2		R3		R3 i R4	R4
3	3	3	3	6	6	5	5	2 ; 3	1-miesięczna
Rok pierwszy				Rok drugi		Tu zmieniamy oprocentowania i nawias kwadratowy			9

EFEKTYWNA STOPA PROCENTOWA

To stopa uwzględniająca kapitalizację odsetek, czyli częstotliwość ich doliczania do kwoty powierzonego kapitału.. im częstsza kapitalizacja, tym wyższe odsetki, więc tym wyższa również efektywna stopa procentowa. (r _n = 0,08 - to podaje bank)

r _ef = (1 + r _t) ⁿ - 1

FV = 100000 * (1 + 0,08/2) ² = 108160 = 8,16% efektywnie, a nominalnie

FV = 100000 * (1 + 0,08/52) ⁵² = 108322 = 8,322%

Przykład:

Wyznacz efektywne oprocentowanie trzyletniej inwestycji kapitalizowanej kwartalnie jeśli obecne oprocentowanie 6% po dwóch latach zostanie podwyższone o połowę.

a) 3 letnie

r _ef = (1 + 0,06/4 * 0,81) ⁸ * (1 + 0,09/4 * 0,81) ⁴ - 1 = 18,40%

b) w 1 roku

r _ef = (1 + 0,06/4 * 0,81) - 1 = 4,95%

c) 2 letnie

r _ef = (1 + 0,06/4 * 0,81) ⁸ - 1 = 1014%

* * r _ef w 2 roku = 5,19%

* * r _ef w 3 roku = 8,26%, bo 18,40 % - 10,14%

PRZEPŁYWY PINIĘŻNE

Większa liczba pojedynczych płatności.

Przykład:

Ile uzbieramy pieniędzy po 2 latach (R = 6%) lokując dziś 5000 zł po pół roku dodatkowo 10000 zł za kolejnych 8 miesięcy 15000 zł (kapitalizacja miesięczna).

FV = 5000 * (1 + 0,06/12 * 0,81) ²⁴ + 10000 * (1 + 0,06/12 * 0,81) ¹⁸ + 15000 * (1 + 0,06/12 * 0,81) ¹⁰

Przykład:

Ile należałoby ulokować dziś w banku, aby z końcem kolejnych 4 lat wyciągnąć po 10000 zł. Kwartalna kapitalizacja 2 = 10%

FV = (10000 zł) / (1 + 0,10/4 * 0,81) ⁴ + (10000 zł) / (1 + 0,1/4 * 0,81) ⁸ + (10000 zł) / (1 + 0,1/4 * 0,81) ¹² + (10000 zł) / (1 + 0,1/4 * 0,81) ¹⁶

Przykład:

Ile wyniesie ostatnia rata pożyczki na 20000 zł, skoro spłacimy ją w następujący sposób: po pół roku 5000 zł, rok później 10000 zł, a ostatnia rata za kolejny rok R = 13% bez kapitalizacji.

2000 zł = (5000 zł) / (1 + 0,13/12 * 6) + (10000 zł) / (1 + 0,13 * 1,5) + (x3) / (1 + 0,13 * 2,5)

WYZNACZANIE OPROCENTOWANIA I CZASU

Przykład:

Jakie mielibyśmy uzyskać oprocentowanie inwestycji kapitałowej, aby w ciągu 3 lat kwota wzrosła o 15%?

1. FV = PV * (1 + r _t )

1,15 * PV = PV * (1 + R * 3 * 0,81)

R - roczna stopa procentowa

R = 6,17%

2. gdyby inwestycja była kwartalnie kapitalizowana

1,15 = (1 + R/4 * 0,81) ¹²

¹²√1,15 = 1 + R/4 * 0,81

R = 5,79%

Stopa procentowa w rachunku odsetek złożonych

r _t = ⁿ √FV/PV - 1

Przykład:

Jak długo musiałaby trwać inwestycja, aby przy rocznej stopie procentowej 7% uzyskać 50% przyrost kapitału?

1. odsetki proste

1,5 * PV = PV * (1 + 0,07 * 0,81t)

t = 8,82 (rok) → 8 lat, 9 m-cy, 25 dni

2. kapitalizacja miesięczna

Czas (liczba kapitalizacji) w rachunku odsetek złożonych

n = (log FV/PV) / [log (1 + r _t)]

1,5 PV = PV * (1 + 0,07/12 * 0,81) ⁿ

n - miesiąc

log 1,5 = n * log (...) / log

n = 0,17609/0,002047 = 86,02 (miesiące) → 7 lat, 2 m-ce, 1 dzień

RENTY

• to szczególne przepływy pieniężne

• to szereg:

• płatności kapitalizowanych

• dokonywanych zawsze w jednakowej kwocie

• i w równych odstępach czasu

Rodzaje rent:

Kryterium 1 - wg liczby dokonywanych płatności

• czasowe (annuities)

• dożywotnie (perpetuity)

Kryterium 1 - wg momentu dokonywania kolejnych płatności

• zwykłe (na koniec okresu)

• należne (na początek okresu)

Kryterium 1 - wg zgodności częstotliwości płatności z częstotliwością kapitalizacji

• proste

• efektywne (I rodzaju; II rodzaju)

1. Renty proste:

• skończona liczba równych płatności

• płatności kapitalizowane

• częstotliwość kapitalizacji odpowiada częstotliwości dokonywania płatności

a) zwykła

FVA = A * [(1 + r) ⁿ - 1 / r]

FVA = A * [(1 + r) ⁿ - 1 / r (1 + r) ⁿ]

A - kwota jednorazowej płatności

r - stopa procentowa dostosowana do okresu kapitalizacji

n - liczba płatności

Przykład:

Ile musielibyśmy z końcem każdego miesiąca lokować w funduszu, aby po 5 latach uzbierać 30000 zł przy rocznej stopie procentowej 9% i miesięcznej kapitalizacji?

a) 30000 = A [(1 + 0,09/12 * 0,81) ⁶⁰ - 1] / (0,09/12 * 0,81)

A = 415,90 zł

b) należna

FVA = A * [(1 + r) ⁿ⁺¹ - 1]

PVA = A * [(1 + r) ⁿ -1] / [r * (1 + r) ^{n - 1}

b) gdyby płatność była dokonywana z początkiem każdego miesiąca

30000 = A * [(1 + 0,09/12 * 0,81) ⁶¹ - 1] / (0,09/12 * 0,81) -1

A = 413,39 zł

UWAGA: W przypadku lokat bankowych i innych inwestycji kapitałowych r (stopa procentowa) musi być stopą faktyczną (uwzględniającą podatek dochodowy od zysków z inwestycji kapitałowych).

WZORY NA LICZBĘ RAT DLA RENT PROSTYCH

1. Liczba płatności, gdy znana jest wartość przyszła renty zwykłej.

n = log (1 + FVA/A * r) / log (1 + r)

2. Liczba płatności, gdy znana jest wartość przyszła renty należnej.

n = log [(FVA/A + 1) * r + 1] / log (1 + r) - 1

3. Liczba płatności, gdy znana jest wartość obecna renty zwykłej.

n = - log (1 - PVA/A * r) / log (1 + r)

• wartość logarytmowana musi być liczbą dodatnią PVA/A * r < 1

4. Liczba płatności, gdy znana jest wartość obecna renty należnej.

n = - log [(1 + r) - PVA/A * r] / log (1 + r) + r

• wartość logarytmowana musi być liczbą dodatnią PVA/A * r < 1 + r

UWAGA: Gdy wartość logarytmowana jest ujemna, oznacza to, że kwota raty jest zbyt mała w stosunku do kwoty kredytu oraz wysokości jego oprocentowania i należy ją podwyższyć.

Przykład:

Jak długo spłacalibyśmy 100000 zł kredytu, gdy R = 7%, spłacając z końcem każdego miesiąca 1000 zł?

1. 100000/1000 * 0,07/12 < 1

0,58 < 1

n = - log (1 - 100000.1000 * 0,07/12) / log (1 + 0,07/12) = 150,52 zł (czyli 151 rat; 12 lat i 7 m-cy)

151 rat * 1000 zł = 151000 zł, czyli 51000 zł to odsetki

2. gdy weźmiemy 150000 zł kredytu

150000/1000 * 0,07/12 < 1

0,875 < 1

n = - log (1 - 150000/1000 * 0,07/12) / log (1 + 0,07/12) = 375,52 zł (czyli 358 rat; 29 lat i 10 m-cy)

358 rat * 1000 zł = 358000 zł, czyli 208000 zł to odsetki

2. Renty dożywotnie (P); proste

• zwykła PVP = P *1/r

• należna PVP = P * (1 = r)/r

• P - to jednorazowa płatność

Przykład:

Jaka jest wartość dzisiejsza dożywotnio otrzymywanej emerytury otrzymywanej z początkiem każdego miesiąca w wysokości 1200 zł, zakładając, że R = 5%?

PVP = 1200 * (1 + 0,05/12) / (0,05/12) = 289200 zł

RENTY EFEKTYWNE

To takie renty, których częstotliwość kapitalizacji nie pokrywa się z częstotliwością płatności:

1. I typu - kapitalizacje odsetek następuje częściej, niż częstotliwość płatności

• korzysta się z poznanych wcześniej wzorów (dla rent dożywotnich i czasowych)

• podstawia się do nich w miejsce r - efektywne oprocentowanie wyliczone dla okresu, co jaki pojawia się płatność, z uwzględnieniem występującej w tym właśnie czasie liczby kapitalizacji

• np. jeśli płatności pojawiają się co kwartał i są kapitalizowane co miesiąc, to w miejsce r podstawiamy efektywne oprocentowanie, które będzie naliczane dla okresu trzymiesięcznego z comiesięczną kapitalizacją

Częstotliwość kapitalizacji (co miesiąc)
									t
A			A			A
Częstotliwość płatności (co kwartał)

Przykład:

Ile musielibyśmy wygrać w toto-lotka, aby z początkiem każdego kwartału wypłacać 10000 zł przez 10 lat z baku zakładając miesięczną kapitalizację R = 6%?

r _ef (3 m-ce z 1 m-c kapitalizacji) = (1 + 0,06/12 * 0,81) ³ - 1 = 1,22%

PVA = A * [(1 + r) ⁿ -1] / [r * (1 + r) ^{n - 1}

PVA = 10000 * [(1 + 0,0122) ⁴⁰ -1] / [0,0122 * (1 + 0,0122) ³⁹

• 40, bo 10 lat razy co kwartał

2. II typu - kapitalizacje odsetek następuje rzadziej, niż częstotliwość płatności

Częstotliwość kapitalizacji (co 2 miesiące)
						t
A 1	A 2	A 1	A 2	A 1	A 2
A `		A `		A `
Częstotliwość płatności (co miesiąc)

A' = A ₁ + zdyskontowane (bez kapitalizacji; odsetki proste) A ₂

Wyznaczanie wartości przyszłej renty efektywnej I typu:

• wyznaczamy ratę dla okresu kapitalizacji, będącej sumą dokonywanych wpłat i naliczonych od nich odsetek wg oprocentowania prostego

• następnie podstawiamy nową ratę do wzoru na wartość przyszłą renty czasowej przy uwzględnieniu stopy procentowej dla okresu kapitalizacji i liczby płatności równej liczbie okresów kapitalizacji dokonywanych przez cały okres trwania renty

Wyznaczanie wartości obecnej renty efektywnej II typu:

• dotyczy renty czasowej i dożywotniej

• postępujemy analogicznie, podstawiając jednak nową ratę do wzoru na wartość obecną renty (czasowej lub dożywotniej)

UWAGA: W obu przypadkach należy zwrócić uwagę, czy to ma być wzór na rentę należną czy zwykłą.

RENTY EFEKTYWNE, A PODATEK

Naliczając wartość przyszłą lub obecna dla rent efektywnych I rodzaju (gdy kapitalizacja jest częstsza, aniżeli częstotliwość płatności) w przypadku inwestycji kapitałowych (od których naliczany jest podatek dochodowy), należy ten podatek uwzględnić tylko jeden raz:

• przy naliczaniu efektywnej stopy procentowej (r _ef) dla okresu, co jaki następuje płatność

• nie uwzględnia się już go przy podstawianiu do wzorów na renty

W przypadku rent efektywnych II rodzaju uwzględnić należy podatek dwukrotnie:

• przy wyznaczaniu wysokości nowej powiększonej raty (A')

• oraz podczas podstawiania tej nowej raty powiększonej (A') do wzorów renty

Przykład:

Jaką kwotę uzbieramy po 5 latach lokując z początkiem każdego miesiąca 500 zł w banku, roczne oprocentowanie 6%, z kapitalizacją kwartalną?

1. renta należna

A' = 500 + (500)/(1 + 0,06/12 * 1m-c * 0,81) + (500)/(1 + 0,06/12 * 2 m-ce * 0,81) = 1493,97

Zamieniliśmy 60 miesięcznych płatności po 500 zł na 20 płatności kwartalnych po 1493,97 zł.

n = 20

FVA = A * [(1 + r) ^{n + 1} - 1 / r] - 1

FVA = 1493,97 * [(1 + 0,06/4 * 0,81) ²¹ -1]/(0,06/4 * 0,81) =

2. renta zwykła

A' = 500 * (1 + 0,06/12 * 3 * 0,81) + 500 * (1 + 0,06/12 * 2 * 0,81) + 500 * (1 + 0,06/12 * 3 * 0,81) = 1512,15

FVA = A * [(1 + r) ⁿ - 1 / r]

FVA = 15,12,15 * [(1 + 0,06/4 * 0,81) ²⁰ - 1]/(0,06/4 * 0,81) =

PLAN SPŁATY KREDYTÓW

Rata kredytowa = rata kapitałowa + rata odsetkowa

• rata kapitałowa - to część kredytu, którą spłacamy w danym miejscu i ona pomniejsza nasz dług

• rata odsetkowa - zawiera naliczone za dany miesiąc odsetki od kredytu (a dokładnie od pozostałej do spłaty części kredytu)

Banki komercyjne stosują obecnie dwa typy rat kredytowych:

1. Raty malejące charakteryzujące się:

• stałą ratą kapitałową

• malejącą ratą odsetkową

W przypadku tych rat łatwo wyznaczyć comiesięczną ratę kapitałową - wystarczy kwoty zaciągniętego kredytu podzielić przez liczbę miesięczną na jaką bierzemy kredyt.

Rata kredytowa - suma stałej raty kapitałowej i odsetek naliczonych tylko od tej części kredytu jaka pozostała jeszcze do spłaty.

Przykład:

Kredyt - 12000 zł na 12 miesięcy.

Oprocentowanie w skali roku 12,9% na 12 miesięcy.

Miesięczne odsetki 12,9%/ 12 = 1,0825%.

Rata odsetkowa 12 * 1,0825 = 129,90 zł

Rata kapitałowa 1000 zł + 129,90 zł = 1129,90 zł

Druga rata jest naliczona od 11000 zł dlatego rata odsetkowa jest mniejsza z okresu na okres.

Rata kapitałowa jest stała.

Faktyczne oprocentowanie jest mniejsze niż 12,9%, bo odsetki są co okres naliczane od mniejszej kwoty a nie 12000 zł.

W praktyce przy kredytach spłacanych w malejących ratach banki naliczają odsetki co do dnia tzn. uwzględniającą zmianę liczby dni w miesiącu.

Nie zmienia to idei naliczania odsetek, zmusza jedynie do uwzględnienia przy ustaleniu raty odsetkowej dokładnej liczby dni w miesiącu.

12,99%/365 dni = 0,035% - jednodniowe oprocentowanie zakładając, że pierwszy miesiąc to luty

0,035% * 28 dni * 12000 zł = 119,58 zł, czyli mniej niż 129,90 zł

A w lipcu 0,035% * 31 dni * 12000 zł = 132,39 zł, czyli więcej

Przy kredytach na większe kwoty różnice w ratach mają być duże.

Z drugiej strony kredyty takie są spłacane przez długi czas.

Np. trzydziestoletni kredyt to 36 rat kredytowych , więc różnice te się kompensują.

2. Równa rata kredytowa charakteryzuje się:

• rosnącą ratą kapitałową

• malejącą ratą odsetkową

Równą ratę kredytową wyznacza się ze wzoru na PVA renty zwykłej:

PVA = A * [(1 + r) ⁿ -1] / [r * (1 + r) ⁿ

gdzie:

PVA - kwota kredytu

r - miesięczna stopa procentowa

n - liczba miesięcznych rat

A - równa rata kredytowa

Przykład:

12000 = A * [(1 * 0,010825) ¹² -1] / [0,010825 * (1 + 0,010825) ¹²

A = 1071,75 zł

1 rata odsetkowa to 1,0825% * 12000 zł = 129,90 zł

1 rata kapitałowa to 1071,75 zł - 129,90 zł = 941,85 zł

Zobowiązanie wobec banku jest większe niż 11000 zł

12000 zł - 941,85 zł = 11058,15 zł

Raty stałe - kredyt taki jest droższy, bo faktyczne oprocentowanie będzie większe.

2 rata odsetkowa to 11058,15 zł * 1,0825% = 119,70 zł

2 rata kapitałowa to 1071,75 zł - 119,70 zł = 952,05 zł

Więc do spłaty pozostanie jeszcze 11058,15 zł - 952,05 zł = 10106,10 zł

Odsetki to 861,01 zł a to jest 7,1751% czyli więcej, niż w przypadku malejących rat

PORÓWNANIE
Raty malejące	Raty równe
Raty są początkowo wyższe, końcowe zaś są niższe od równych rat kredytowych	Raty zawsze są takie same
Raty kapitałowe są zawsze takie same	Raty kapitałowe są rosnące
Raty odsetkowe są malejące, ale niższe	Raty odsetkowe są malejące, ale wyższe

PROCEDURA UDZIELANIA KREDYTU NA PRZYKLADZIE KREDYTU MIESZKANIOWEGO

1. Kredyt złotówkowy, czy dewizowy?

Kredyt dewizowy np. w CHF (franki szwajcarskie):

• niskie oprocentowanie

• ryzyko kursowe (zmienny kurs)

• widełki kursowe

Średnie oprocentowanie kredytu hipotecznego - stan na październik 2006 rok:

PLN - 5,7%

CHF - 3,6%

EUR - 5,2%

USD - 6,3%

Należy zwrócić uwagę:

• na której stawce WIBOR oparty jest kredyt (3, 6 czy 12 miesięcznej)

• że banki z opóźnieniem korygują oprocentowanie kredytu, gdy zmienia się stopa WIBOR

Ryzyko kursowe:

• rata 300 CHF przy kursie:

2,5 zł - 750 zł

2,6 zł - 780 zł

3,0 zł - 900 zł

• kwota kredytu 50000 zł CHF przy kursie:

oddajemy:

↓

2,5 zł - 125000 zł

2,6 zł - 130000 zł

3,0 zł - 150000 zł

Widełki kursowe - czyli różnice między ceną skupu, a ceną sprzedaży waluty np. cena skupu 2,5 zł za cena sprzedaży 2,6 zł; potrzebując 100000 zł przy cenie 2,5 zł dostaniemy 40000 CHF kredytu ponieważ cena sprzedaży = 2,6 zł - natomiast kwota kredytu do spłaty wyrażona w zł wynosi 104000 zł a więc 0 4000 zł więcej, niż uzyskany kredyt, czyli o 4% więcej.

2. Wniosek kredytowy do banku.

Potrzebne dokumenty:

• zaświadczenie o zatrudnieniu

• zaświadczenie o dochodach

• umowa przedwstępna od dewelopera

Czas rozpatrzenia wniosku około miesiąca.

3. Właściwa umowa kredytowa:

• cesja wierzytelności na bank

• prowizja od udzielonego kredytu - około 1 - 2% kwoty kredytu

• weksel (opłata 0,1% kwoty kredytu)

• ubezpieczenie kredytu do czasu kiedy nie będzie ustanowiona hipoteka (podwyższenie oprocentowania kredytu o około 1 pp)

• prowizja tytułem ubezpieczenia kredytu (jednorazowo dziesiąta procenta kwoty kredytu)

• ubezpieczenie mieszkania (minimum kilkadziesiąt zł rocznie)

• cesja praw z polisy ubezpieczeniowej (mieszkania)

• ubezpieczenie na życie (corocznie dziesiąta/setna procenta kwoty kredytu)

• cesja praw z polisy na życie

4. Akt notarialny:

• czas oczekiwania - około kilku miesięcy

• opłata za akt:

* wynagrodzenie notariusza (maksymalnie 1010 zł + 0,5% wartości przedmiotu umowy ponad 60000 zł + VAT)

* opłata za wypisy aktu notarialnego + VAT (5 sztuk około 200 zł)

* wynagrodzenie notariusza za sporządzenie wniosku o złożenie księgi wieczystej i dokonanie wpisu własności w niej (200 zł + VAT)

• opłata sądowa za założenie księgi wieczystej (60 zł)

• opłata sądowa za dokonanie wpisu własności w księdze wieczystej (200 zł)

5. Dostarczenie wypisu aktu notarialnego:

• do banku

• do wydziału Podatków i Windykacji Urzędu Miasta (naliczenie przez urząd podatku od nieruchomości i przysłanie decyzji listem poleconym; opłata kilkunastu złotych kwartalnie)

6. Zaniesienie do Sądu Rejonowego wniosku o wpis do księgi wieczystej:

• opłata zryczałtowana za dokonanie wpisu hipoteki (200 zł)

7. Uiszczenie podatku od czynności cywilno - prawnej od ustanowienia hipoteki na nieruchomości:

• wypełnienie deklaracji

• w ciągu 14 dni od momentu złożenia wniosku o wpis hipoteki

• w Urzędzie Skarbowym:

* w przypadku kredytu dewizowego (hipoteka kaucyjna) - 19 zł

* w przypadku kredytu złotówkowego (hipoteka zwykła) - 0,1% kwoty zabezpieczonej wierzytelności

8. Gdy hipoteka zostanie ustanowiona należy zażądać w sądzie wpisu do księgi wieczystej i zanieść go do banku:

• zawiadomienie sąd przyśle pocztą

• oplata - około 30 - 40 zł

• od następnego miesiąca bank obniży oprocentowanie o 1 pp (zdejmie ubezpieczenie kredytu)

UWAGA: W przypadku kupna mieszkania na rynku wtórnym (używanego) dochodzi podatek od czynności cywilno - prawnych, który wynosi 2% wartości transakcji.

ANALIZA FINANSOWA

Analiza finansowa:

• skupia się na badaniu kondycji finansowej podmiotu

• jej zadaniem jest ocena działalności przedsiębiorstwa od strony finansowej w stosunku do planowanych założeń , do okresów przeszłych, ale i wielkości osiągniętych przez inne firmy

• powinna być prowadzona pod kilkoma aspektami

• powinna obejmować ocenę wyników finansowych, sprawności wykorzystania posiadanego majątku i kapitałów, zdolności do spłaty bieżących zobowiązań oraz oceny struktury źródeł finansowania działalności

Obszary analizy finansowej:

• płynność

• obrotowość

• rentowność

• zadłużenie

Analityczne sprawozdanie finansowe:

1. Analityczny bilans.

2. Analityczny rachunek zysków i strat.

3. Informacje uzupełniające.

Przekształcanie bilansu syntetycznego w analityczny zmierza do ujęcia aktywów i pasywów wg kryterium czasu, a więc do wyodrębnienia w ramach aktywów trwałych i obrotowych ich głównych grup, a w ramach źródeł finansowania - kapitałów własnych i obcych, z dalszą klasyfikacją na długo i krótkoterminowe.

Sporządzenie bilansu analitycznego polega na wyeliminowaniu zbyt szczegółowych pozycji oraz dokonania pewnych korekt:

• z należności krótkoterminowych należy do długoterminowych te o terminie powyżej 12 m-cy (w efekcie zmniejszają się aktywa obrotowe, a wzrastają trwałe)

• z inwestycji krótkookresowych do należności długoterminowych należy przesunąć „udzielone pożyczki”

• z zysku netto należy wyprowadzić część przeznaczoną na wypłaty dywidendy do zobowiązań krótkoterminowych (zmniejszy się kapitał własny, a wzrośnie kapitał obcy)

• w zakresie kapitałów obcych (oryginalny bilans - to pozycja zobowiązania i rezerwy) należy dokonać zaszeregowania wszystkich pozycji jako krótko i długoterminowe

Oprocentowanie analitycznego rachunku zysków i strat polega podobnie jak w przypadku bilansu przede wszystkim na wyeliminowaniu nadmiernie szczegółowych pozycji.

Informacje uzupełniające:

• wybrane dane z poprzednich lat

• informacje spoza bilansu i rachunku zysków i strat np. kwota wypłaconej dywidendy, wysokość amortyzacji, wartość odsetek od kredytów bankowych

Analiza finansowa składa się z 2 części:

1. Analizy wstępnej sprawozdań - prowadzonej w oparciu o analizę dynamiki i zmian struktury poszczególnych wielkości

1. analiza pionowa - to analiza osobno struktury aktywów i osobno struktury pasywów oraz jej tempa i kierunków zmian

• w aktywach bada ona relacje miedzy wielkością aktywów trwałych, a obrotowych, a także miedzy wielkością ich składników

• w pasywach zaś relacje kapitałów własnych do obcych oraz strukturę kapitałów obcych pod względem terminowości ich spłaty

2. analiza pozioma - polega na badaniu zależności pomiędzy głównymi składnikami aktywów i pasywów

• czyli jak duży jest kapitał własny oraz stały w stosunku do aktywów trwałych, a tym samym jak duże są aktywa obrotowe w stosunku do zobowiązań krótkoterminowych

• kapitał stały - to kapitał długoterminowy w firmie, a więc równa się on kapitałowi własnemu + obcemu długoterminowemu

2. Analizy wskaźnikowej - prowadzonej w oparciu o wskaźniki finansowe

1

---