1.Metodologia, jako nauka

METODOLOGIA- pojęcie nauki część kultury służąca wyjaśnieniu natury świata, w którym żyje człowiek, za pomocą tzw. metody naukowej nazywanych też gromadzeniem nauki poprzez działalność badawczą do opublikowania wyników naukowych dociekań.

Różnice między wiedza naukową a potoczną

Wiedza naukowa - jest wiedzą spójną uporządkowaną, wewnętrznie, uzyskaną drogą badan naukowych za pomocą metody i naukowych reguł. Stanowi logicznie powiązany system twierdzeń naukowych.

Wiedza powszechna - to zbiór wiadomości przyporządkowanych luźno ze sobą powiązanych niesprawdzonych, zdobytych przypadkowo różnymi sposobami. Wiedza jest pojęciem szerszym od nauki. Nie każda wiedza będzie nauką.

Poznanie naukowe	Poznanie nienaukowe
Usystematyzowane Obiektywne Sprawdzalne Utylitarne Twórcze lub destruktywne	Nieuporządkowane Subiektywne Nieweryfikowalne O ograniczonej użyteczności

Klasyfikacja nauk

Podział nauk na dziedziny, dyscypliny, specjalności naukowe - stanowią podstawę instytucjonalizacji i tak:

- specjalności naukowe są uprawiane przez zespoły pracownicze, naukowe

- dyscypliny naukowe są uprawiane przez instytuty, katedry

- dziedziny naukowe są uprawniane przez wydziały i uczelnie

Podział nauk;/klasyfikacja

NAUKI FORMALNE- (dedykacyjne) Wymaga się w nich, aby poszczególne twierdzenia czy całe twierdzenia były udowadniane przez wykazanie w sposób formalnie logicznie czy matematycznie, kontrolnie

NAUKI EMPIRYCZNE - (indukcyjne) - zajmują się realnie istniejącą nieożywioną i ożywioną przyrodą w tym również fragmentem realnego świata na taki świat składają się ludzie i tworzone przez nich zbiorowości (fizyka, chemia, biologia, psychologia)

NAUKI FORMALNE - nauki ścisłe, - czyli matematyka, logika, nauki strukturalne

NAUKI REALNE - nauki przyrodnicze, - czyli nauki zajmujące się światem postrzeganym przez człowieka (fizyka, chemia, biologia, astronomia)

NAUKI INŻYNIERYJNE - podstawowa różnica między nauką a inżynierią polega na tym, że ta druga zajmuje się tym jak: budowanie i tym, co jest zbudowane.

NAUKI HUMANISTYCZNE - zajmują się człowiekiem i jego wytworami kulturowo- duchowymi (historia, antropologia kulturowa, filozofia)

NAUKI SPOŁECZNO- EKONOMICZNE - zajmujące się społeczeństwem (antropologia, historia, geografia, politologia, ekonomia, pedagogika, psychologia)

Podział/klasyfikacja - dziedzin nauki w Polsce

NAUKI SPOŁECZNE - w skład wydziału wchodzą komitety nauk:

Demograficznych, ekonomicznych, etnologicznych, filozoficznych, psychologicznych, politycznych, językoznawstwa

NAUKI BIOLOGICZNE - to komitety: Antropologii, biochemii, biologii, ekologii, mikrobiologii, zoologii

NAUKI MATEMATYCZNE, FIZYCZNE, CHEMICZNE, - czyli komitety: Astronomii, chemii, chemii analitycznej, fizyki, matematyki

NAUKI TECHNICZNE - w skład wydziału wchodzą komitety naukowe: Akustyki, architektury, urbanistyki, robotyki, inżynierii biomedycznej, budowy maszyn, Metrologii, aparatury naukowej

NAUK ROLNICZYCH, LEŚNICZYCH I WETERENARYJNYCH- komitety: Agrofizyki, ekonomiki, rolnictwa, nauk leśnych, technologii drzewa

NAUK MEDYCZNYCH

NAUK O ZIEMII

Kryteria klasyfikacji, porządkujące szczegółowe dziedziny pedagogiki, jako nauki:

- kryterium celów działalności edukacyjnej, formowanie się zdolności życiowych człowieka (dydaktyka, teoria wychowania)

- kryterium metodologiczne: analizy ogólne, analizy uwarunkowań, procesów (pedagogika ogólna, metodologia, historia wychowania, pedagogika społeczna)

- kryterium rozwojowe: uszeregowanie dyscyplin odpowiadających różnym okresom i etapom życia człowieka (pedagogika wielu przedszkolnego, peda, dzieci, peda. Dorosłych, andragogika, geragogika)

- kryterium dewiacji defektów rozwojowych człowieka: peda. Socjalna wraz z dyscyplinami szczegółowymi; - oligofrenopedagogika, surdopedagogika, tyflopedagogika, peda. rewalidacyjna, peda. Resocjalizacyjna

- kryterium instytucjonalne: praktyczna działalność w instytucjach ( peda. Przedszkolna, peda. Szkolna, peda. Szkoły wyższej

- kryterium problemowe: (peda, porównawcza, pedeutologia)

- kryterium dziedzin działalności ludzkiej: (peda, socjalna, opiekuńcza, peda, wychowawcza, terapeutyczna, peda, czasu wolnego)

Cele i funkcje nauki

Celem czynności składających się na określoną naukę jest:

-Rozwijanie -Rozszerzenie -Pogłębienie wiedzy w tej dziedzinie, zjawisk, przedmiotów, procesów, jakie znajdują się w polu zainteresowania określonej nauki.

Wiedza może być rozumiana, jako zespół przeświadczeń i sądów, Jak wygląda badana rzeczywistość i dlaczego wygląda tak oraz wyrażających te sądy twierdzeń, które stanowią opisy szczegółowych fragmentów rzeczywistości lub teorii wyjaśniających zjawiska z danej dziedziny?

Cele nauki:

Wewnętrzne cele nauki to wierne i ścisłe opisanie świata, prawidłowego i coraz doskonalszego obrazu rzeczywistości, odkrywanie naukowej prawdy ponadczasowej.

Zewnętrzne cele nauki dotyczące przekształceń praw o otaczającym nas świecie w odpowiednie normy i dyrektywy zapewniające skuteczne działanie praktyczne są one nastawione na potrzeby życiowe na potrzeby szeroko rozumianej praktyki na poznawanie warunków sprawnego działania.

Funkcje nauki

Opisowa - (deskryptywna, diagnostyczna) w jej normach rozpoznaje się jakiś stan rzeczy, jego tendencje rozwojowe

Diagnoza odpowiada na pytania:- jak jest, jakie są właściwości przedmiotów i zjawisk ich natężenie, czyli jakim podlegają zmianom i procesom

Oprócz tego, że pozwalają na ustalenie stanu faktycznego może dostarczyć przesłanek dla por zadanej zmiany tego stanu

Wyjaśniająca - polega na objaśnianiu implikacji i relacji - zależności miedzy zjawiskami, ustaleniu związków przyczynowo-skutkowych, odpowiadaniu na pytania:, dlaczego jest jak jest, nauka tłumaczy, dlaczego występują określone zdarzenia, co jest ich przyczyną.

Diagnostyczna - polega na przewidywaniu wszystkich stanów Rzeczyna podstawie dotychczasowego stanu wiedzy, jeśli wiedza jest nie dostateczna to przewidywanie nie jest możliwe.

STRUKTURA NAUKI → nauka → dziedzina → dyscyplina → specjalność → obszar badawczy → problemy → zagadnienia → zadania

Dziedzina nauki - grupa dyscyplin naukowych trwale ukształtowanych i wyodrębnionych, w której ramach nadawane są stopnie naukowe (doktora i doktora habilitowanego) i tytuły naukowe (profesora) Główne dziedziny nauki: Biologiczne, chemiczne, ekonomiczne, farmaceutyczne, fizyczne itp.

Dyscyplina naukowa - to część, gałąź nauki, wytworów działalności badawczej, wyodrębniona ze względu na przedmiot i cel badań obejmująca zasób należycie uzasadnionych twierdzeń o zjawiskach i prawidłowościach danego wycinka rzeczywistości o sposobach jego badania i przekształcania

Uznanie dyscypliny za naukę wymaga:

-Określenia w miarę możliwości jednoznacznego przedmiotu badań

-Wypracowania zasobu wiedzy opisującej zależności miedzy stanami rzeczy i zjawisk

-Ustalenie języka pojęć własnej terminologii i formy twierdzeń

-Dysponowania potencjałem ludzkim, zasobami materialnymi

-Stosowania własnych metod badawczych

Specjalność naukowa - to część jednej lub kilku dyscyplin naukowych, względnie trwale wyodrębniona i obejmująca szerszy niż dyscyplina fragment rzeczywistości

BADAĆ TO KORZYSTAĆ Z TEGO, CO JUŻ WIEMY, BY POZNAĆ COŚ, CZEGO JESZCZE NIE WIEMY (K. Konarzewski)

2.Istota, rodzaje, funkcje i charakter badan

Rodzaje badań pedagogicz

Badanie - zbiór skoordynowanych czynności, które przynoszą nową wiedzę (schematy badawcze).

a) ilościowe - polegają na ilościowym opisie badanych zjawisk czy procesów, wyjaśnianiu zachodzących między zmiennymi relacji, a następnie dokonaniu szeregu obliczeń i zestawień zbiorczych, celem przeprowadzenia analizy statystyczno - matematycznej,

b) jakościowe - stosuje się je w celu zbadania zjawisk, zdarzeń czy procesów, które nie poddają się pomiarowi, a w szczególności tych, odnoszących się do procesów rozwojowych dzieci i młodzieży oraz procesu wychowania.

Wyróżnia się dwa rodzaje metod (metoda to każdy schemat, który koordynuje kilka odrębnych czynności, ustalony i zaakceptowany sposób wykonywania czynności):

a) przyrodnicze (ilościowe),

b) humanistyczne (jakościowe).

Metody badań w pedagogice wg T. Pilcha:

1. Metody przyrodnicze:

a) eksperyment pedagogiczny - polega na wywołaniu lub zmianie przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika i obserwowanie zmian,

b) sondaż diagnostyczny - sposób gromadzenia wiedzy o atrybutach strukturalnych
i funkcjonalnych oraz dynamice zjawisk społecznych w opiniach, poglądach wybranych zbiorowości.

2. Metody humanistyczne:

a) monografia pedagogiczna - jej przedmiotem badań są instytucje wychowawcze lub instytucjonalne formy działalności wychowawczej; rozpoznanie struktury instytucji, zasad i efektywności działań wychowawczych, opracowanie ulepszeń,

b) studium indywidualnych przypadków - polega na analizie jednostkowych losów ludzi, znajdujących się w danej sytuacji wychowawczej lub analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej, opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska.

Podobieństwa i różnice między badaniami jakościowymi i ilościowymi

Badania jakościowe	Badania ilościowe
Przedmiot badań
Polegają na dokonywaniu analizy badanych zjawisk, wyróżnieniu w nich elementarnych części składowych, na wykrywaniu zachodzących między nimi związków i zależności, na charakteryzowaniu ich struktury całościowej, na interpretacji ich sensu lub pełnionej przez nie funkcji.	Polegają na ilościowym opisie i analizie faktów, zjawisk, procesów. Zajmują się głównie mierzalną częstotliwością, nie obejmują istotnego kontekstu (czasowego i przestrzennego) zjawisk badanych. Koncentrują się na analizie statystycznej.
Formy badań
- dokonywane są badania szczegółowe, subiektywne, - ukazują kontekst badanego zjawiska, jego zrozumienie i interpretację.	- dokonywane są badania masowe, nieszczegółowe, obiektywne, powierzchowne. - nie ukazują kontekstu badanego zjawiska, odrywają je niejako z tła, którego stanowią część składową.
Cele badań
Celem jest lepsze zrozumienie istoty wykonywanych działań, by je lepiej zorganizować. Celem badań jest również zrozumienie ich kontekstu społeczno - kulturowego, dotarcie do istoty zjawisk warunkujących działanie.	Celem jest opracowanie programów, zdefiniowanie zmiennych oraz uzyskanie schematu opisu z „zewnątrz” z punktu widzenia badacza, o kształcie zebranych danych.
Badacz nie narzuca z góry przyjętych przypuszczeń i schematów.	Własna interpretacja badacza.
Metody jakościowe stanowią dokładną odwrotność metod ilościowych. Niedoskonałość badań ilościowych wymaga uzupełnienia i dopełnienia przez badania jakościowe.
Przykłady
Elementy badań: a) wywiad swobodny, b) obserwacja uczestnicząca, niekontrolowana, c) jakościowa analiza treści (szczególnie tzw. dokumentów osobistych).	Metody statystyczne
Cechy wspólne Obydwie formy badań mają swoje wady i zalety oraz przyczyniają się do poszerzenia naszej wiedzy pedagogicznej. Poznanie lub lepsze poznanie badanego zjawiska. Badania wykonywane są przez badacza. Badania mają dotyczyć jednego zjawiska.

BADANIA 3 FUNKCJE badań pedagogicznych

1.NAUKOWĄ, - gdy przyczyniają się do rozwoju pedagogiki, jako dyscypliny naukowej, gdy wnoszą wkład w rozwój dyscypliny, dostarczają uzasadnionych twierdzeń

2.PRAKTYCZNO - UŻYTKOWA - funkcjonuje w układzie badacz - praktyk życia społecznego, Wyniki badań pełnia tę funkcję, jeżeli są wykorzystywane, jako przesłanki, które prowadzą praktyka życia społecznego do podejmowania praktycznych decyzji

3.HUMANISTYCZNO - OBYWATELSKA -ma wpływ na wyniki badań na tz. „czytająca publiczność” uświadamiają nam nasze miejsce w życiu społecznym w stosunku do innych dzięki wynikom badań możemy poznać obszary życia społecznego, którym jeszcze nie znamy

TYPY BADAŃ NAUKOWYCH (pedagogicznych)

Teoretyczne	Praktyczne
(badania podstawowe) - służą budowie teorii i weryfikacji teorii TYPY BADAŃ TEORETCZNYCH - eksploracyjne (dostarczają wskazówek, co do budowy teorii_ - weryfikacyjne - (sprawdzają przewidywania teorii z myślą o jej potwierdzeniu lub podważaniu	(badania stosowane) - służą diagnozowaniu rzeczywistości edukacyjnej oraz jej ocenie - służą usprawnianiu działania TYPY BADAŃ PRAKTYCZNYCH - rozpoznawcze -(diagnostyczne) - dostarczają odbiorcy informacji o rodzaju zasięgu i głębokości praktycznej trudności - oceniające (ewaluacja) - dostarczają wiedzy o zamierzonych i niezamierzonych następstwach programu działania

3.Paradygmaty nauk społecznych to:

Zbiór nauk ogólnych i ostatecznych przesłanek w wyjaśnianiu jakiegoś obszaru rzeczywistości, przyjętych w społeczności uczonych (R. Rubacha)

Paradygmat obejmuje:

- zbiór przyjętych założeń

- zbiór podstawowych teorii i twierdzeń opisujących i wyjaśniających rzeczywistość lub jej fragment

- instrumentarium badawcze

- zastosowanie osiągniętych wyników badań

NOMINALIZM → stanowisko subiektywistyczne

- istnieją jedynie przesłanki konkretne

- nie istnieją przedmioty obiektywne, tylko subiektywne

- świat społeczny istnieje w formie znaczeń, jakie nadają mu podmioty poznające

ERALIZM → stanowisko obiektywistyczne

- istnieje obiektywna rzeczywistość niezależnie od poznającego podmiotu

- rzeczy są uniwersalne dla wszystkich

WOLUNTARYZM → stanowisko subiektywistyczne

- podstawową zasadą organizującą naturę człowieka jest wola

- przyczyna zmian, jakie zachodzą w człowieku jest on sam „myślę, więc jestem”= „chcę, więc jestem”

DETERMINIZM → stanowisko obiektywistyczne

- naturę człowieka determinują zależności przyczynowo - skutkowe.

- istnieją ogólne prawa życia, rozwoju człowieka, które wyznaczają jego miejsce w świecie

STOPNIOWA REZYGNACJA

- ciągłość i zmienność życia społecznego

- społeczeństwo osiąga określony poziom, stopień rozwoju, ustalając reguły jego trwania z zachowaniem umowy społecznej.

RADYKALNA ZMIANA

- brak ciągłości

- radykalne odwracanie porządku społecznego

- społeczeństwo trwa w stanie ciągłego konfliktu miedzy różnymi grupami

- sprzeczność, dominacja, emancypacja

PARADYGMAT HUMANIZTYCZNY

- zespół przesłanek nadających indywidualistyczne i subiektywistyczne znaczenie form występującym w życiu społecznym

- koncentruje swoja uwagę na języku i odrzucaniu dominacji

- zainteresowany jest świadomością twórczą i emocjami

PARADYGMAT INTERPERETATYWNY

- dążenie do zrozumienia tego, w jaki sposób jednostki zyskują świadomość w ramach struktur społecznych

- zainteresowany jest zrozumieniem subiektywnego doświadczenia ludzkiego

PARADYGMAT STRUKTURALISTYCZNY

- zakłada, że istnieją obiektywne struktury, w których przebiega życie społeczne

- zmiany społeczne mają charakter radykalnych zmian pomiędzy organizacjami społecznymi

PARADYGMAT FUNKCJONALISTYCZNY

-ujmuje świat społeczny z gotowymi strukturami społecznymi regulującymi życie jednostki

- występujące nierówności społeczne są ceną zachowania równowagi

GÓWNE TEORIE SPOŁECZNE NA MAPIE PARADYGMATÓW

HUMANIZM

- Teoria antyorganizacji

- teoria krytyczna

STRUKTURALIZM

- Radykalna teoria organizacji

- współczesny marksizm śród…….?

- teorie konfliktu

INTERPRETATYWIZM

- fenomenologia …?

- hermeneutyka

Socjologia fenomenologiczna

FUNKCJONALIZM

- Teorie integracji

- teorie systemu społecznego

- racjonalizm

- internacjonalizm i teoria działania

Paradygmaty pedagogiczne

BADANIA NUKOWE W PEDAGOGICE

Lata 20 ste po lata 60 te XX wieku	Metody hermeneutyczne początki badań pedagogicznych
Koniec lat 60 tych XX wieku	Empiryczno - ilościowe koncepcje badawcze
Lata 70 te, XX wieku	Badania w działaniu (action research)
Lata 80 te XX wieku	Jakościowe metody badawcze

HERMENEUTYKA HUMANISTYCZNA (początki badań pedagogicznych) hermeneutyka, gr, hermeneuein → objaśnia sens jakiejś wypowiedzi, przybliżenie się do zrozumienia → umiejętność interpretacji tekstów literackich i źródeł historycznych

HERMENEUTYKA → określana jest przeważnie, jako nauka o sztuce interpretacji tekstów i do dzisiaj pozostaje podstawową zasadą wszystkich zainteresowanych jakościowo badań społecznych

ILOŚCIOWE KONCEPCJE BADAWCZE → w naukach wychowania zmierzają do tego by weryfikować ogólne wypowiedzi na temat procesów kształcenia i wychowania i opisywać ich prawidłowości oraz trendy rozwojowe

BADANIA W DZIAŁANIU → zmierzają do tego by integrować w praktykę pedagogiczną zmieniając ją już na etapie badania naukowego, a nie dopiero po zakończonym procesie badawczym

BADANIA JAKOŚCIOWE → zmierzają do tego by badać działania społeczne lub biografie osób w najprzeróżniejszych zakresach wychowania i kształcenia

BADANIA PEDAGOGICZNE → przyczyniają się do naukowego rozwoju pedagogiki a przede wszystkim wspierania, unowocześniania i podnoszenia skuteczności, działalności pedagogicznej w szkołach oraz w innych instytucjach opiekuńczo - wychowawczych a także w rodzinach

4. Jakościowe modele badawcze:

PODEJSCIE JAKOSCIOWE = próba zrozumienia sposobu myślenia, zachowania i postępowania badanych

Badanie jakościowe zaczyna się od danych a nie teorii - punktem dojścia jest hipoteza; dane mają postać tekstu (np. korespondencja, pamiętnik)

W badaniach jakościowych - zakłada się subiektywny charakter poznania i własnej wiedzy. Osoba badająca ma poczucie jedności ze światem. Badanie to ciąg osobistych wyborów badacza. Badacz wchodzi w codzienny świat ludzi, jest im znany, budzi ich zaufanie, systematycznie rejestruje i opisuje wszystko, co widzi.

istotne znaczenie w badaniach jakościowych ma zainteresowanie KONTEKSTEM

PODEJŚCIE JAKOŚCIOWE

- sprzeciwia się jednomyślności ludzkiej wiedzy

- Rozdziele nauki przyrodnicze od humanistycznych

- charakteryzuje się dotarciem w głąb badanego zjawiska

- badacz ma świadomość jedności ze światem zakłada subiektywny charakter własnej wiedzy i poznania ( posługuje się narzędziami elastycznymi - miękkimi)

BADANIA JAKOSCIOWE PRÓBUJĄ

Dokonywać opisu rekonstrukcji lub uogólnień struktur poprzez pozbawiony uprzedzeń, bezpośredni kontakt z danym polem społecznym z uwzględnieniem sposobu widzenia świata osób w nim działających od ich bezpośredniego doświadczenia

Badania jakościowe

- dostarczają danych i wyników w postaci tekstu

- pozwalają budować prawidłowości odnoszone do jednostkowych miejsc i indywidualnych doświadczeń osób badanych

- pozwalają budować teorie ugruntowane, czyli zbiory twierdzeń wyjaśniających jednostkowe doświadczenie i zjawiska występujące w badanym terenie

5. Ilościowy model badawczy

Każdy model kroczy inną drogą choć mają te same procesy i dyskursy edukacyjne

Celem poznania naukowego jest wyjaśnianie - wyjaśnianie to szacowanie związków miedzy badanymi zjawiskami

Badania nauk społecznych oparte są na wyjaśnieniach → monotematycznych bądź idiograficznych

WJAŚNIANIA MONOTEMATYCZNE: dotyczy tylko zjawisk, które można zaobserwować

- jest jednoznaczne i precyzyjne

- zmierza do wypracowania uniwersalnych praw, twierdzeń, odnoszących się do badanej populacji pozwalające odkryć prawidłowości rządzące rzeczywistości edukacyjnych (badania ilościowe)

WYJAŚNIENIA IDIOGRAFICZNE - nie dotyczy tyko jednego konkretnego zjawiska, ale także zjawisk towarzyszących oraz kontekstu.

- nie jest jednoznaczna i precyzyjna

- w trakcie badania ulega uszczegółowieniu i staje się coraz bardziej spójna

- zmierza do wypracowania szczegółowych twierdzeń odnoszących się do badanego terenu i osób (badania jakościowe)

PODEJŚCIE ILOŚCIOWE

- wywodzi się z teorii nauk przyrodniczych

- Związane jest z przedmiotem

- polega na matematycznym opisie i analizie faktów, zjawisk i procesów

- badacz dąży do uzyskania obiektywistycznej i sformalizowanej wiedzy przedstawionej w formie twierdzeń, praw i teorii naukowych

BADANIA ILOŚCIOWE = BADANIA UOGÓLNIAJACE

Badacz ilościowy

- w punkcie wyjścia przyjmuje teorię oraz korespondującą z nią metodę

- narzuca obiektom własne pojecie

- ……. ? fakty społeczne wybrane z subiektywnych sensów i wyjaśnienia zaobserwowane zjawiska, jako konkretyzacje (przypadki) ogólnego prawa

Badania ilościowe

- dostarczają danych i wyników w postaci liczb

- ukierunkowane są przez gotową lub tworzącą się teorię

- są prowadzone na próbkach czyli małych zbiorach obiektów reprezentujących większe zbiory obiektów

- redukują właściwości obiektów biorących udział w badaniu do niewielkiej liczby zmiennych

- zawierają specjalne zabezpieczenia służące obronie prawomocności wyników

NAUKI HUMANISTYCZNE

- mają własną logikę badań

- próbują zrozumieć badane zjawisko a nie je wyjaśniać

- rozumienie badanego zjawiska oznacza tu tyle samo, co zobaczenie jego z perspektywy osób których ono dotyczy

PERSPEKTYWA HUMANISTYCZNA = wgląd w życie społeczne w sposób osobisty = odkrywanie znaczeń

Punktem wyjścia nie jest teoria, hipoteza czy pytania dotyczące badanej rzeczywistości społecznej w takiej postaci, jaka nadają jej ludzie, czyli aktorzy sceny społecznej

Badania jakościowe pozwalają nam:

Poznać znaczenie sens wartości, jakie ludzie w swej aktywności życiowej, nadają sprawom, zdarzeniom, obiektom i działaniom

Podejście ilościowe	Podejście jakościowe
Wiedza pozytywna	Wiedza nie pozytywna
- jest tożsama z wiedza naukową - oparta na : doświadczeniu podatnym na pomiar (za pomocą metod empirycznych) - jest typem wiedzy pewnej	- jest tożsama z wiedza nie naukową (potoczną, filozoficzną) - oparta na spekulacji edukacji ( metody nie empiryczne) - jest typem wiedzy dyskursywnej
Badania ilościowe - SEKWENCJA LINIOWA Czyli → Teoria → hipoteza → metoda → wynik	Badania jakościowe - sekwencja kołowa Czyli (Narysowane w kole) → pytania → dane → inne pytania → dane do kolejnego pytania itd. → pytania

TRZY GŁÓWNE METODY WYKORZYSTYWANE W BADANIACH JAKOSCIOWYCH

OBSERWACJA	Badania jakościowe	Badania ilościowe
		Metoda fundamentalna dla zrozumienia innej kultury	Niekiedy bywa wstępna pracą badawczą np. wykonywana przed przystąpieniem do opracowania kwestionariusza
ANALIZA FAKTÓW	Służy zrozumieniu kategorii, którymi posługują się uczestnicy (kultury, organizacji, społeczności, grupy itd.	Polega na analizie treści np., obliczaniu ilokrotnie pojawiają się w dokumencie słowa uporządkowane wg. Kategorii uprzednio przyjętych przez badacza
WYWIAD	Polega na zadawaniu otwartych pytań niewielkim ilościom rozmówców	Może występować, jako surrey reseach??? Czyli najczęściej zadawanie pytań zamkniętych, losowo dobranej próbie badanej populacji

JAKOSCIOWY	ILOŚCIOWY
Ważna jest autentyczność	Wiarygodność
Zbierają historię z terenu przytaczają je i odwołują się do nich	Martwią się wciąż by uzyskać prawdziwy, prawidłowy obraz rzeczywistości
Badania dotyczą, jakości rzeczywistości badanej, czyli jak jest i dlaczego, są opisowe, koncentrują się wokół wypowiedzi opinii i słów	Koncentrują się wokół wypowiedzi, opinii ??????????

6. Etapy badania naukowe

TENDENCJE BUDOWANIA TEORII EDUKACJI

1.PAJDOCENTRYZM

- Koncentruje się na jednostce i kulturze, głównym celem pajdocentryzmu jest swobodny rozwój dziecka

- edukacja powinna pozwolić na ujawnienie przez dziecko zdolności i potencjalności a następnie stwarzać warunki do ich urzeczywistniania

1.DIDASKALOCENTRYZM

- koncentruje się na społeczeństwie i państwie

- społeczeństwo tworzy tu trwałe struktury, praktyki edukacyjnej

- szkoły realizują interes społeczny

- dominuje wiedza publiczna, która uznana jest za wiedzę obiektywną

BADANIA, KTÓRE BĘDZIEMY ROBIĆ W SWOJEJ PRACY POINNY BYĆ OSADZONE W JAKIMŚ PARADYGMACIE NP. PAJDOCENTRYZM

Kategorie	Pajdocentryzm zorientowany na radykalną zmianę (humanizm)	Pajdocentryzm zorientowany na regulację (interpretatywizm)	Didiaskalocentryzm skoncentrowany na radykalną zmianę (strukturalizm)	Didakalocentryzm zorientowany na regulację (funkcjonalizm)
Definicja	Świadome działanie edukacyjne nastawione na wzmacnianie swobodnego rozwoju dziecka i usuwanie jego społecznych blokad	Świadome działanie edukacyjne nastawione na wzmocnienie konstruowania przez dziecko subiektywistycznych ………..????	??????	??????

Porównanie obu wyjaśnień
monotematyczne	Idiograficzne
Ujawnia porządek statystyczny, Charakteryzujący badaną populację (badania ilościowe)	Ujawniają porządek jednostkowy, Charakteryzujący badane miejsce w ściśle określonym czasie (badania jakościowe)

STRUKTURA PROCESU BADAWCZEGO

PROCES BADAWCZY

Całościowy schemat działań, których podejmuje badacz w celu wytworzenia wiedzy (paradygmat naukowych dociekań)

ETAPY PROCESU BADAWCZEGO

- określenie celu badacza

- koncentralizacja problematyki badawczej

- określenie przedmiotu badań jednostki, analizy

- sformułowanie problemu badawczego, hipotez i zmiennych

- operacjonalizacja pojęć

- wybór populacji (dobór próby)

- wybór metody badawczej

ZANIM ZACZNIESZ PLANOWAĆ BADANIE MUSISZ OKREŚLIĆ ICH CEL

TYPY BADAŃ WG. CELU

EKS……..???????? (chyba EKSPRESJA)

Istotą badań może być odkrywanie czy też eksplorowanie nowych zjawisk w celu lepszego ich zrozumienia lub wypracowania metod dla badań o szerszym zasięgu

OPIS

Opis jakiejś sytuacji lub wydarzenia, czyli poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, CO, GDZIE, KIEDY, JAK.

WYJAŚNIAJACE

Wyjaśnianie poprzez próbę dotarcia do przyczyn obserwowanych przez nas zależności, czyli:

Szukanie odpowiedzi na pytanie, DLACZEGO

KONCEPTUALIZACJA

- Proces w toku, którego określamy, co mamy na myśli używając danego terminu w badaniach

- Precyzowanie i definiowanie nieścisłych pojęć

OKREŚLANIE PRZEDMIOTU BADAŃ - JEDNOSTKI ANALIZY

-czyli, kto lub co ma być poddany badaniu

*Obok indywidualnych jednostek ludzkich możemy wskazać na byty bardziej złożone, społeczności, grupy bądź organizacje

*Przedmiotem badań a więc i jednostką analizy mogą stać się również niematerialne wytwory ludzkich działań - konkretne przedmioty: czasopisma, książki, utwory muzyczne, filmy, czy odkrycia naukowe

SFORMUŁOWANIE PROBLEMU BADAWCZEGO

Zainteresowanie

- idea

- teoria

Czyli postawienie pytania, na które poszukujemy odpowiedzi

- dotyczy aktualnego stanu niewiedzy

- jest wyrażona w języku naukowym

- sformułowanie tak, że wiadomo jak działać żeby znaleźć odpowiedź

HIPOTEZA BADAWCZA - propozycje twierdzenia naukowego (odpowiedzi na nasze pytania)

HIPOTEZY

- wyznaczają zakres poszukiwań

- wskazują teoretyczne przesłanki

- określają obszar niewiedzy badacza

HIPOTEZA POWINNA

- odnosić się jednoznacznie do problematyki badawczej

- posiadać uzasadnienie

- podawać warunki sprawdzalności

HIPOTEZA jest wyrażoną przy pomocy jasno określonego związku pomiędzy zmienną zależną i zmienną niezależno

ŹRÓDŁA HIPOTEZ

- teoretyczne rozważanie na dany temat

- dotychczasowe badania

- inwencja twórcza badawcza

ZMIENNE ZALEŻNA

To ta, którą badacz chce wyjaśnić

- zmienne wyjaśnienie powodowane przyczynowo lub uzależniona od innej zmiennej

ZMIENNA NIEZALEŻNA

To ta za pomocą której badacz chce wyjaśnić zmiany wartości zmiennej zależnej- zmienna wyjaśniająca, determinuje wartości zmiennych zależnych lub wpływa na nie. Np.

Zależna niezależna

Religijność płeć

OPERACJONALOZACJA POJĘĆ

Proces tworzenia definicji operacyjnych czy inaczej określenia dokładnych procedur pomiaru wartości zmiennej

OPERACJINALIZACJA, czyli wyrażanie wszystkich pojęć i terminów teoretycznych tak, aby miały jednoznaczny sens empiryczny lub były wyznaczone przez czynności, jakie należy wykonać, aby poznać wszystko

ZOPERACJONALIZOWANIE PROBLEMATYKI BADAWCZEJ

Dobór wskaźników i opis czynności badawczych, jakie musimy wykonać, aby poznać badane zjawisko

WSKAŹNIK - Wybrana informacja, którą traktujemy, jako odzwierciedlenie zmiennej, którą chcemy badać (E. Babbie 2004)

- to pewna cecha zdarzenie lub zjawisko na podstawie zjawiska, którego wnioskujemy, (…) iż zachodzi zjawisko, które nas interesuje (S. Nowak 2010)

Np. Religijność → udział w nabożeństwach, modlitwa itp.

WYBÓR POPULACJI (dobór próby)

Populacja badana- grupa na temat, której formułuje się wnioski w badaniu np. studenci

PEŁNE I CZĘŚCIOWE DANE O POPULACJI

DANE PEŁEN - informacje dotyczące wszystkich jednostek populacji badanej - reprezentatywna

DANE CZĘŚCIOWE - informacje dotyczące niektórych części jednostek populacji badanej grupy

PRÓBA

REPREZENTATYWNA	NIEREPREZENTATYWNA
Umożliwia uogólnienie wyników badań z próby na populacje -bardzo ściśle określony sposób wyboru	Mniej ściśle określona, nie umożliwia uogólnienia - daje ogólną perspektywę zjawiska

7. Metody badan: klasyfika (K. Konarzewski, T Pilch); METODA BADAWCZA

Zespól środków i sposobów użytych w danym badaniu, raczej sposób podejścia niż gotowe procedury badawcze, droga postępowania badacza

PRZYKŁADY METOD BADAWCZYCH

- sondaż diagnostyczny

- eksperyment pedagogiczny

- monografia pedagogiczna

- metoda indywidualnych przypadków

TECHNIKA BADAWCZA

To technika zbierania danych, czynności praktyczne badacza, np.

- wywiad

- ankieta

- obserwacja

- badanie dokumentów

NARZEDZIA BADAWCZE

To instrument konieczny do realizowania danej techniki badawczej, przygotowanie narzędzia badawczego to element operacjonalizacji, np.

- kwestionariusz ankiety/ wywiad

- scenariusz wywiadu

- wytyczne dla obserwacji

TYPOLOGIA NAUK WG. KONARZEWSKIEGO

1.Metody doboru próby + próbki losowe i nielosowe

2.Metody zbierania danych + jakościowych i ilościowych

3.Metody analizy danych + jakościowych i ilościowych

8. Metody analizy danych empirycznych

METODY ZBIERANIA DANYCH

JAKOŚCIOWYCH	ILOŚCIOWYCH
-obserwacja - wywiad indywidualny - wywiad zbiorowy - przeszukiwanie archiwów	- obserwacja - ankieta - pomiar zmiennych nieobserwowalnych

METODA ANALIZY DANYCH

JAKOŚCIOWYCH	ILOŚCIOWYCH
- kodowanie teoretyczne - kodowanie tematyczne - kodowanie treści	- statystyka opisowa - statystyka indukcyjna

ELEMENTY PROCEDURY BADAWCZEJ realizacja

- pilotaż

- zbieranie danych

- przetwarzanie danych

a) weryfikacja, jakości zebranego materiału

b) przygotowanie zbioru danych

c) uporządkowanie zebranych materiałów

- analiza

- zastosowanie

KODOWANIE, czyli najczęściej przekształcanie danych w poszczególnych kwestionariuszach na plik, w którym każda odpowiedź ukryta jest pod jakimś symbolem (najczęściej cyfrowym)

ANALIZA, czyli konfrontacja naszych pytań i problemów badawczych z danymi, które udało nam się uzyskać np., obliczanie częstości

PODSUMOWANIE, - np., co jest najważniejsze, czy daje się zważyć jakieś generalne prawidłowości.

9. Etyka w badaniach

ETYKA W BADANIACH SPOŁECZNYCH

Praca naukowa to poszukiwanie prawdy

Etyka - dział filozofii zajmujący się badaniem moralności, z których można wprowadzać zasady moralne. Badacz ma być gwarantem rzetelności i uczciwości, aby badanie było realistyczne musi uwzględnić 4 graniczenia projektów badawczych

-naukowe

-organizacyjne

-Etyczne

-polityczne

Planując badania badacz powinien być wyczulony na ich uczciwość. Normy etyczne w badaniach społecznych → normy określające, co w działalności badawczej jest a co nie jest dopuszczalne

1.Dobrowolne uczestnictwo

- często, jeśli nie zawsze prowadzenie badań społecznych wiąże się z integracją w Zycie badanych

- często znajduje się ona w bezpośrednim konflikcie z interesem naukowym badacza

- jeśli już znasz że okoliczności uprawniają cię do jej złamania musisz w jeszcze większym stopniu dbać o zachowanie innych norm, etyki badań społecznych

2) Nie krzywdzić badanych

- osoba uczestnicząca w badaniach nawet całkowicie dobrowolne nigdy nie może być na ich skutek pokrzywdzona

- zakaz ujawniania informacji, których ujawnienie byłoby dla badanych kłopotliwe lub narażać na jakiekolwiek problemy np. rodzinne zawodowe.

3) Zasada świadomej zgody

- szczegółowo musimy informować o charakterze badania i możliwych konsekwencjach

- wyrażając zgodę często podpisuje się stosowne oświadczenie, że badany zdaje sobie sprawę z zagrożeń.

- kolejne potencjalne źródło zagrożenia związane jest z analizą badań

4) Zasada anonimowości i poufności

- zasadę te stosuje się dla chronienia tożsamości badanych

Anonimowość	Poufność
- brak możliwości identyfikacji autorów poszczególnych wypowiedzi nawet przez badacza. Np. ankieta poczta	-, gdy badacz może zidentyfikować autora wypowiedz, ale jednoznacznie obiecuje informacji tej nie ujawniać - najprostszą metodą zapewnienia poufności jest niszczenie danych, jeśli już one nie są potrzebne

5) Zasada oszukiwania badanych

- etyk badań społecznych, przywiązuje duże znaczenie do kwestii tożsamości osób badanych, ale istotne może być też to, co badacz robi z własną tożsamością

- celowe wprowadzenie w błąd, często jest wykorzystywane w eksperymentach

6) Analiza i prezentacja wyników

- Negatywne wyniki analiz również powinny być zawarte w publikacjach w nauce szkodliwym mitem jest to, że jedynie wyniki o charakterze pozytywnym są warte publikacji

-, jeśli uzyskamy jakieś wyniki przypadkiem nie należy ulegać pokusie, że było to zamierzone

- postęp w nauce gwarantuje uczciwość i otwartość

- kłamstwa i próby w obrony własnego ja, jedynie go opóźniają.

Def. Odnoszące się do badań naukowych

1.Nierzetelność w nauce - to wystąpienie przeciwko etyce w nauce polegające na zmyśleniu, fałszowaniu lub plagiatorstwie przy aplikowaniu przy recenzowaniu badań naukowych lub też prezentowaniu ich wyników.

2.Zmyślenie polega na preparowaniu rejestrowaniu i publikowaniu wyników nieuzyskanych

3.Fałszowanie - polega na manipulacji materiałem badawczym, wyposażeniem lub metody oraz zmienianie lub pomijanie danych doświadczalnych w ten sposób, że wyniki badań nie zostają prawdziwie przedstawione w raportach

4.Plagiatorstwo - polega na przywłaszczeniu cudzych idei, metod, wyników, określeń bez właściwego odniesienia, plagiatem jest takie nieautoryzowane wykorzystanie informacji uzyskanych w trakcie poufnego recenzowania wniosków i rękopisów

Unikanie plagiatu

- dosłowne wypowiedzi innego autora -musisz użyć cudzysłowie i przypis

- nie wolno zmieniać redakcji

- nie wolno przedstawiać cudzych słów, jako własnych, nawet, jeśli formułujesz w zupełnie inny sposób.

6

---