Rachunkowość małej firmy - dr. Bożena Sowa
Działalność gospodarcza - pojęcie
Wolny zawód - pojęcie
Osoba fizyczna - pojęcie
Osoba współpracująca - pojęcie
Przedsiębiorca - pojęcie
Mikroprzedsiębiorcy, mali i średni przedsiębiorcy - klasyfikacja
Zasady dokonywania lub przyjmowania płatności za pośrednictwem rachunku bankowego
Dowód księgowy - elementy dowodu księgowego,
Klasyfikacja dowodów księgowych
Obowiązek wystawiania rachunków (faktur)
Zasady korekty dowodów księgowych i zapisów księgowych
Obowiązek przechowywania dowodów i dokumentów księgowych i ewidencji podatkowych
Kierownik jednostki,
Odpowiedzialność kierownika za księgi podatkowe
Aktywa (podział, charakterystyka)
Pasywa (podział, charakterystyka)
Wartość początkowa środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych
Zasady amortyzacji składników majątku trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych
Rok obrotowy
Rok podatkowy
Otwieranie (zamykanie) ksiąg podatkowych
Inwentaryzacja - zasady przeprowadzania
Zasady rozliczania inwentaryzacji
Miejsce prowadzenia ksiąg podatkowych i obowiązki z tego wynikające
Prowadzenie ksiąg podatkowych przez biuro rachunkowe i obowiązki z tego wynikające
Przesłanki ustalania podstawy opodatkowania w drodze szacowania
Metody szacowania podstawy opodatkowania
Zasady naliczania odsetek za zwłokę
Karta podatkowa - pojęcie, zasady opodatkowania
Karta podatkowa - zakres podmiotowy,
Karta podatkowa - zakres przedmiotowy
Przerwa w prowadzeniu działalności gospodarczej, a podatek opłacany w formie karty podatkowej,
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych - pojęcie, zasady opodatkowania
Warunki opodatkowania działalności gospodarczej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych ,
Przychody podlegające opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych
Przychody finansowe
Koszty finansowe.
Ewidencja przychodów dla potrzeb podatku zryczałtowanego,
Deklaracje podatkowe dla potrzeb podatku zryczałtowanego,
Wyłączenia z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych
Zmniejszenia podatku zryczałtowanego
Zasady ogólne opodatkowania
Zakres podmiotowy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych
Zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych
Przychody z podstawowej działalności operacyjnej, pozostałej działalności operacyjnej, przychody finansowe
Koszty z podstawowej działalności operacyjnej, pozostałej działalności operacyjnej, koszty finansowej
Wydatki nie uznane za koszt podatkowy w myśl przepisów ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
Zasady poboru zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych
Podatkowa księga przychodów i rozchodów- ogólne zasady prowadzenia,
Podatkowa księga przychodów i rozchodów- ewidencja wydatków (kosztów), ewidencja przychodów,
Wadliwość podatkowej księgi przychodów i rozchodów,
Zasady ustalania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych
w przypadku podmiotów prowadzących podatkową księgę przychodów
i rozchodów oraz zasady ich uiszczania,
Deklaracje podatkowe i sposoby ich sporządzania w przypadku podmiotów prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów
Ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
Ewidencja wyposażenia
Ewidencja wynagrodzeń pracownika (karty przychodów).
Wydatki nie uznane za koszt podatkowy w myśl przepisów ustawy z dnia 26.07.1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Remont, a modernizacja- różnice i podobieństwa
Wadliwość podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Podatek VAT- ewidencja dla potrzeb podatku naliczonego i należnego.
Zasady ewidencji materiałów, a dowody księgowe
Rozchód/przychód materiałowy.
1.Działalność gospodarcza - jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Przepisów ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.
2. Wolny zawód- pojęcie
Wolnym zawodem jest pozarolnicza działalność gospodarcza wykonywana osobiście przez: lekarzy, lekarzy dentystów, lekarzy weterynarii, techników dentystycznych, pielęgniarki, położne, architektów, tłumaczy, nauczycieli w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny, jeśli działalność ta nie jest wykonywana na rzecz osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej albo na rzecz osób fizycznych dla potrzeb prowadzonej przez nie pozarolniczej działalności gospodarczej, z tym że za osobiste wykonywanie wolnego zawodu uważa się wykonywanie działalności bez zatrudniania na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu.
3. Osoba fizyczna- pojęcie
Osoba fizyczna jest to prawne określenie człowieka w prawie cywilnym, od chwili urodzenia aż do śmierci, w odróżnieniu od osób prawnych. Bycie osobą fizyczną pociąga za sobą zawsze posiadanie zdolności prawnej, czyli zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków wynikających ze stosunków cywilnoprawnych. Aby jednak mogła samodzielnie kształtować swoją sytuację prawną poprzez składanie oświadczeń woli, musi nabyć zdolność do czynności prawnych, która jest uzależniona od spełnienia dodatkowych warunków. Do tego czasu jest zastępowana w obrocie cywilnoprawnym przez przedstawicieli ustawowych (rodziców lub opiekunów).
4. Osoba współpracująca- pojęcie
Za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz zleceniobiorcami, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.
5. Przedsiębiorca - pojęcie.
Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
6. Mikroprzedsiębiorcy, mali i średni przedsiębiorcy- klasyfikacja
Za mikroprzedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników
2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.
Za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników
2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro.
Za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników
2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro.
7. Zasady dokonywania lub przyjmowania płatności za pośrednictwem rachunku bankowego
Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy:
stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji.
8. Dowód księgowy powinien zawierać co najmniej:
1) określenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego;
2) określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej;
3) opis operacji oraz jej wartość,
4) datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą - także datę sporządzenia dowodu;
5) podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki aktywów;
6) stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja), podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania.
9. Klasyfikacja dowodów księgowych
Podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej. Klasyfikacja dowodów księgowych:
zewnętrzne obce - otrzymane od kontrahentów;
zewnętrzne własne - przekazywane w oryginale kontrahentom;
wewnętrzne - dotyczące operacji wewnątrz jednostki.
Podstawą zapisów mogą być również sporządzone przez jednostkę dowody księgowe:
zbiorcze - służące do dokonania łącznych zapisów zbioru dowodów źródłowych, które muszą być pojedynczo wymienione;
korygujące poprzednie zapisy;
zastępcze - wystawione do czasu otrzymania zewnętrznego obcego dowodu źródłowego;
rozliczeniowe - ujmujące już dokonane zapisy według nowych kryteriów klasyfikacyjnych.
10. Obowiązek wystawiania rachunków (faktur)
Faktura jest dokumentem służącym do potwierdzenia transakcji w obrocie gospodarczym objętych podatkiem od towarów i usług. Zasadą ogólną dotyczącą wystawiania faktur jest termin nie później niż 7 dnia od momentu wydania towaru lub wykonania usługi. Bardzo istotne w praktyce obrotu gospodarczego jest prawo do wystawienia faktur przed wydaniem towaru lub wykonania usługi oraz otrzymania zapłaty. Istnieje kilka rodzajów transakcji, dla których ustawodawca zezwolił na wystawienie faktury zarówno przed wykonaniem usługi czy wydaniem towaru, jak i przed otrzymaniem zapłaty. Jest to jednak katalog zamknięty i nie może być dowolnie rozszerzany. W katalogu tym zawarte są przypadki np.
sprzedaż licencji i sublicencji,
sprzedaż wydawnictw,
sprzedaż lokali i budynków,
dzierżawy,
sprzedaż komisowa.
Zobowiązani do wystawienia faktury są:
Podatnicy podatku VAT , muszą wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży.
Podatnicy zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni lub zwolnieni, dokonujący czynności, dla których miejscem opodatkowania jest terytorium państwa innego niż Polska i dla tych czynności podatnicy ci nie są zidentyfikowani dla podatku od wartości dodanej (UE) lub podatku o podobnym charakterze (poza UE)
Faktury należy wystawiać w dwóch egzemplarzach (oryginał i kopia), z wyjątkiem:
faktur w wewnątrzwspólnotowej dostawie nowych środków transportu (3 egzemplarze);
faktur wewnętrznych (1 albo 2 egzemplarze).
11. Zasady korekty dowodów księgowych i zapisów księgowych
Błędy w dowodach księgowych można poprawiać, wyłącznie przez skreślenie niewłaściwie napisanego tekstu lub liczby, w sposób pozwalający odczytać tekst lub liczbę pierwotną, i wpisanie tekstu lub liczby właściwej. Poprawka dokonana w dowodzie księgowym musi być potwierdzona datą i podpisem osoby dokonującej poprawki. Stwierdzone błędy w zapisach poprawia się też przez wprowadzenie do księgi niewpisanych dowodów lub dowodów zawierających korekty błędnych zapisów. Zapisy zmniejszające przychody lub koszty mogą być dokonywane ze znakiem minus (-) lub kolorem czerwonym
12. Obowiązek przechowywania dowodów i dokumentów księgowych i ewidencji podatkowych
Księgi rachunkowe, dowody księgowe, dokumenty inwentaryzacyjne i sprawozdania finansowe, należy przechowywać w należyty sposób i chronić przed niedozwolonymi zmianami, nieupoważnionym rozpowszechnianiem, uszkodzeniem lub zniszczeniem. Dokumentację firmy należy przechowywać, najogólniej rzecz biorąc do czasu przedawnienia zobowiązań podatkowych.
Ustawa nakazuje przechowywanie dokumentów najczęściej przez okres 5 lat. Należy jednak pamiętać, że powyższe okresy przechowywania oblicza się od początku roku następującego po roku obrotowym, którego dane zbiory dotyczą, np. dowody księgowe ze stycznia 2007 r. powinny być przechowywane do końca 2012 r. W praktyce ustawowy okres 5-letni oznacza więc często 6 lat. Rozpatrując okresy przechowywania dokumentów, szczególną uwagę należy zwrócić na zatwierdzone roczne sprawozdania finansowe, -podlegają one trwałemu przechowywaniu.
Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera ochrona danych powinna polegać na stosowaniu odpornych na zagrożenia nośników danych, na doborze stosownych środków ochrony zewnętrznej, na systematycznym tworzeniu rezerwowych kopii zbiorów danych zapisanych na informatycznych nośnikach danych, pod warunkiem zapewnienia trwałości zapisu informacji systemu rachunkowości, przez czas nie krótszy od wymaganego
13. "Kierownik jednostki" to osoba lub organ jedno lub wieloosobowy (zarząd), który zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem, umową lub na mocy prawa własności uprawniony jest do zarządzania jednostką, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę. W przypadku:
spółki jawnej i spółki cywilnej za kierownika jednostki uważa się - wspólników prowadzących sprawy spółki,
spółki partnerskiej - wspólników prowadzących sprawy spółki albo zarząd,
spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej - komplementariuszy prowadzących sprawy spółki.
osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą za kierownika jednostki uważa się tę osobę
Za kierownika jednostki uważa się również likwidatora, a także syndyka lub zarządcę ustanowionego w postępowaniu upadłościowym, jeżeli prowadzą przedsiębiorstwo upadłego
14. Odpowiedzialność kierownika za księgi podatkowe
Kierownik jednostki ponosi odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą, w tym z tytułu nadzoru, również w przypadku, gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości — z wyłączeniem odpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury — zostaną powierzone innej osobie za jej zgodą. Przyjęcie odpowiedzialności przez inną osobę powinno być stwierdzone w formie pisemnej. W przypadku gdy kierownikiem jednostki jest organ wieloosobowy, a nie została wskazana osoba odpowiedzialna, odpowiedzialność ponoszą wszyscy członkowie tego organu. Odpowiedzialność ta nie zostaje wyłączona ani ograniczona poprzez zlecenie określonych obowiązków w zakresie rachunkowości innej osobie za jej zgodą.
15. Aktywa (podział, charakterystyka)
Aktywa to ogół składników majątku (środków gospodarczych) kontrolowanych przez jednostkę gospodarczą w danym momencie. Aktywami są jedynie zasoby, nad którymi kontrolę przedsiębiorstwo uzyskało w wyniku przeszłych zdarzeń, czyli tych które miały miejsce przed datą, na którą sporządzony jest bilans. Aby zasób majątkowy mógł być sklasyfikowany przez jednostkę jako aktywo i wykazany w bilansie jego wartość musi być wiarygodnie określona - aby wykazać aktywa w bilansie trzeba określić ich wartość. Najpowszechniejsze z nich to:
koszt zakupu - wartość aktywa równa się kosztowi jego zakupu, pomniejszonemu o ewentualne umorzenia i odpisy z tytułu utraty wartości;
wartość godziwa - wartość aktywa równa jest jego wartości godziwej, którą wyznacza się w odniesieniu np. do rynku, czyli do ceny danego aktywa na rynku.
Zasadniczo aktywa dzieli się na dwie podstawowe grupy:
Aktywa trwałe (majątek trwały) - to te które pozostaną w spółce dłużej niż rok. Podstawowe elementy aktywów trwałych to:
• Środki trwałe - grunty, budynki i budowle, urządzenia techniczne, maszyny i wyposażenie, środki transportu, rozpoczęte inwestycje,
• Wartości niematerialne i prawne - licencje, patenty, znaki towarowe,
• Inwestycje długoterminowe - np. udziały w innych podmiotach, obligacje, które spółka planuje utrzymać dłużej niż rok,
• Należności długoterminowe - np. udzielone pożyczki.
Aktywa obrotowe - wszystkie aktywa o terminie zapadalności poniżej roku oraz które spółka zamierza utrzymywać krócej niż rok, lub które będą wykorzystane w jednym cyklu produkcyjnym. Podstawowe elementy aktywów obrotowych to:
• Zapasy,
• Należności,
• Inwestycje krótkoterminowe,
• Środki pieniężne,
• Rozliczenia międzyokresowe.
16. Pasywa (podział, charakterystyka)
Pasywa są to źródła finansowania majątku przedsiębiorstwa. Pojęcie pasywów jest ściśle związane z bilansem przedsiębiorstwa, który przedstawia aktywa posiadane przez spółkę oraz źródła ich finansowania Pasywa w przedsiębiorstwie dzielą się na dwie podstawowe grupy:
Kapitał własny - są to wartości wniesione do spółki przez jej właścicieli (przede wszystkim kapitał zakładowy) oraz środki uzyskane w trakcie działalności i będące własnością spółki (zysk wypracowany przez spółkę)
Kapitały obce - są to wszelkiego rodzaju źródła finansowania przy wykorzystaniu kapitału obcego. Będą to w dużej mierze kredyty i pożyczki zarówno długo jak i krótkoterminowe oraz zobowiązania handlowe.
Pasywa w bilansie przedstawione są w kolejności od tych o najdłuższym do tych o najkrótszym terminie zapadalności. Całkowita wartość pasywów, zgodnie z zasadą bilansową, równa jest wartości aktywów kontrolowanych przez przedsiębiorstwo.
17. Wartość początkowa środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych
Za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, uważa się:
w razie odpłatnego nabycia - cenę ich nabycia;
w razie częściowo odpłatnego nabycia - cenę ich nabycia powiększoną o wartość przychodu
w razie wytworzenia we własnym zakresie - koszt wytworzenia;
w razie nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób - wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości;
w razie nabycia w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) wniesionego do spółki niebędącej osobą prawną:
wartość początkową, od której dokonywane były odpisy amortyzacyjne - jeżeli przedmiot wkładu był amortyzowany,
wydatki poniesione na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu, niezaliczone do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie - jeżeli przedmiot wkładu nie był amortyzowany,
jeżeli ustalenie wydatków na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu przez wspólnika wnoszącego wkład jest niemożliwe
w razie otrzymania w związku z likwidacją osoby prawnej, ustaloną przez podatnika wartość poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej.
18. Zasady amortyzacji składników majątku trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych
Ustawa o rachunkowości określa zasady obliczania amortyzacji, a prawo podatkowe ich nie neguje, a jedynie określa, jakie koszty amortyzacji bilansowej można uznać za koszt uzyskania przychodów podczas wyliczania podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. Prawo podatkowe zawiera przepisy dotyczące amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, które opierają się na podstawowych zasadach:
1. odpisy amortyzacyjne dokonywane są od zaktualizowanej wartości początkowej,
2. odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek przyjęto do użytkowania,
3. odpisy dokonywane są w równych ratach miesięcznych, dopuszczalne jest dokonywanie odpisów w ratach kwartalnych lub jednorazowo na koniec roku,
4. odpisów amortyzacyjnych dokonuje się do końca tego miesiąca, w którym ich suma zrównała się z wartością początkową tego środka lub w którym środek postawiono w stan likwidacji, bądź też stwierdzono jego niedobór,
5. istnieje nakaz zamortyzowania środka przez cały okres jego posiadania.
Natomiast zgodnie z prawem bilansowym amortyzacja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych jest dokonywana:
1. na bazie aktualnego planu amortyzacji, który zawiera stawki i kwoty rocznych odpisów amortyzacyjnych,
2. od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek przyjęto do użytkowania,
3. do końca tego miesiąca, w którym ich suma zrównała się z wartością początkową tego środka lub w którym środek postawiono w stan likwidacji, sprzedano, bądź też stwierdzono jego niedobór.
19.Rok obrotowy - rozumie się przez to rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych. Rok obrotowy lub jego zmiany określa statut lub umowa, na podstawie której utworzono jednostkę. Jeżeli jednostka rozpoczęła działalność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego, to można księgi rachunkowe i sprawozdanie finansowe za ten okres połączyć z księgami rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok następny. W przypadku zmiany roku obrotowego pierwszy po zmianie rok obrotowy powinien być dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy.
20. Rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba że ustawa podatkowa stanowi inaczej. Rok podatkowy wyznacza okres rozliczenia się z urzędem skarbowym w zakresie podatku dochodowego. Rok podatkowy to:
• rok kalendarzowy, chyba że ustawa podatkowa stanowi inaczej,
• rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych miesięcy
21, Otwieranie i zamykanie ksiąg podatkowych
Księgi rachunkowe otwiera się:
1) na dzień rozpoczęcia działalności, którym jest dzień pierwszego zdarzenia wywołującego skutki o charakterze majątkowym lub finansowym,
2) na początek każdego następnego roku obrotowego,
3) na dzień zmiany formy prawnej,
4) na dzień wpisu do rejestru połączenia jednostek lub podziału jednostki, powodujących powstanie nowej jednostki
5) na dzień rozpoczęcia likwidacji lub wszczęcia postępowania upadłościowego- w ciągu 15 dni od dnia zaistnienia tych zdarzeń.
Księgi rachunkowe zamyka się:
1) na dzień kończący rok obrotowy,
2) na dzień zakończenia działalności jednostki, w tym również jej sprzedaży i zakończenia likwidacji lub postępowania upadłościowego,
3) na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej,
4) w jednostce przejmowanej na dzień połączenia związanego z przejęciem jednostki przez inną jednostkę, w szczególności na dzień wpisu do rejestru tego połączenia,
5) na dzień poprzedzający dzień podziału lub połączenia jednostek, jeżeli w wyniku podziału lub połączenia powstaje nowa jednostka,
6) na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub upadłości,
7) na inny dzień bilansowy określony odrębnymi przepisami - nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia zaistnienia tych zdarzeń.
22. Inwentaryzacja- zasady przeprowadzania
Termin i częstotliwość inwentaryzacji, uważa się za dotrzymane, jeżeli inwentaryzację: rozpoczęto nie wcześniej niż 3 miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończono do 15 dnia następnego roku, ustalenie zaś stanu nastąpiło przez dopisanie lub odpisanie od stanu stwierdzonego drogą spisu z natury lub potwierdzenia salda przychodów i rozchodów , jakie nastąpiły między datą spisu lub potwierdzenia a dniem ustalenia stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych, przy czym stan wynikający z ksiąg rachunkowych nie może być ustalony po dniu bilansowym. Jednostki przeprowadzają w ostatni dzień każdego roku obrotowego inwentaryzację:
1) aktywów pieniężnych , papierów wartościowych w postaci materialnej, rzeczowych składników aktywów obrotowych, środków trwałych oraz nieruchomości zaliczonych do inwestycji
2) aktywów finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych lub przechowywanych przez inne jednostki, w tym papierów wartościowych w formie zdematerializowanej, należności,
3) środków trwałych, do których dostęp jest znacznie utrudniony, gruntów oraz praw zakwalifikowanych do nieruchomości, należności spornych i wątpliwych, a w bankach również należności zagrożonych, należności i zobowiązań wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych,
23. Zasady rozliczania inwentaryzacji
Przeprowadzenie i wyniki inwentaryzacji należy odpowiednio udokumentować i powiązać z zapisami ksiąg rachunkowych. Ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji.
24. Miejsce prowadzenia ksiąg podatkowych i obowiązki z tego wynikające
Księgi rachunkowe są prowadzone przez jednostkę. Jednostka może powierzyć prowadzenie ksiąg rachunkowych przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy prowadzącemu działalność w tym zakresie z innego państwa członkowskiego. Księga oraz dowody, na których podstawie są dokonywane w niej zapisy, musi znajdować się na stałe w miejscu wykonywania działalności lub miejscu wskazanym przez podatnika jako jego siedziba, a jeżeli prowadzenie księgi zostało zlecone biuru rachunkowemu w miejscu wskazanym przez podatnika.
W przypadku prowadzenia przedsiębiorstwa wielozakładowego księgi muszą znajdować się w każdym zakładzie. Podatnik może jednak prowadzić jedną księgę w miejscu wskazanym jako jego siedziba, pod warunkiem że w poszczególnych zakładach jest prowadzona co najmniej ewidencja sprzedaży. U podatników prowadzących działalność w zakresie handlu obnośnego i obwoźnego księga musi znajdować się w miejscu wykonywania działalności.
25. Prowadzenie ksiąg podatkowych przez biuro rachunkowe i obowiązki z tego wynikające
Jeżeli na zlecenie podatnika prowadzenie księgi zostało powierzone biuru rachunkowemu, podatnik
jest obowiązany:
w terminie 7 dni od dnia zawarcia umowy z biurem rachunkowym zawiadomić o tym naczelnika urzędu skarbowego, któremu zostało złożone zawiadomienie o prowadzeniu księgi, wskazując nazwę i adres biura, miejsce (adres) prowadzenia oraz przechowywania księgi i dowodów związanych z jej prowadzeniem;
prowadzić w miejscu wykonywania działalności ewidencję sprzedaży. Zbroszurowaną i z kolejno ponumerowanymi kartami. Obowiązek nie dotyczy podatników, którzy ewidencjonują obrót przy zastosowaniu kas rejestrujących.
26. Przesłanki ustalania podstawy opodatkowania w drodze szacowania
Organ podatkowy określa podstawę opodatkowania w drodze oszacowania, jeżeli:
1) brak jest ksiąg podatkowych lub innych danych niezbędnych do jej określenia lub
2) dane wynikające z ksiąg podatkowych nie pozwalają na określenie podstawy opodatkowania,
3) podatnik naruszył warunki uprawniające do korzystania ze zryczałtowanej formy opodatkowania.
Organ podatkowy odstąpi od określenia podstawy opodatkowania w drodze oszacowania, jeżeli dane wynikające z ksiąg podatkowych, uzupełnione dowodami uzyskanymi w toku postępowania, pozwalają na określenie podstawy opodatkowania.
27. Metody szacowania podstawy opodatkowania
Podstawę opodatkowania określa się w drodze oszacowania, stosując następujące metody:
Porównawczą wewnętrzną - polegającą na porównaniu wysokości obrotów w tym samym przedsiębiorstwie za poprzednie okresy, w których znana jest wysokość obrotu;
Porównawczą zewnętrzną - polegającą na porównaniu wysokości obrotów w innych przedsiębiorstwach prowadzących działalność o podobnym zakresie i w podobnych warunkach;
Remanentową - polegającą na porównaniu wartości majątku przedsiębiorstwa na początku i na końcu okresu, z uwzględnieniem wskaźnika szybkości obrotu;
Produkcyjną - polegającą na ustaleniu zdolności produkcyjnej przedsiębiorstwa;
Kosztową - polegającą na ustaleniu wysokości obrotu na podstawie wysokości kosztów poniesionych przez przedsiębiorstwo, z uwzględnieniem wskaźnika udziałów tych kosztów w obrocie;
Udziału dochodu w obrocie - polegającą na ustaleniu wysokości dochodów ze sprzedaży określonych towarów i wykonywania określonych usług, z uwzględnieniem wysokości udziału tej sprzedaży w całym obrocie.
28. Zasady naliczania odsetek za zwłokę
Jeżeli w postępowaniu podatkowym po zakończeniu roku podatkowego lub innego okresu rozliczeniowego organ podatkowy stwierdzi, że podatnik mimo ciążącego na nim obowiązku nie złożył deklaracji, wysokość zaliczek jest inna niż wykazana w deklaracji lub zaliczki nie zostały zapłacone w całości lub w części, organ ten wydaje decyzję, w której określa wysokość odsetek za zwłokę na dzień złożenia zeznania podatkowego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy, a w przypadku nie złożenia zeznania w terminie - odsetki na ostatni dzień terminu złożenia zeznania, przyjmując prawidłową wysokość zaliczek na podatek. Stosuje się to odpowiednio do zaliczek na podatek od towarów i usług.
Stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%.
w przypadku złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji wraz z uzasadnieniem przyczyn korekty i zapłaty w całości, w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty, zaległości podatkowej, stosuje się obniżoną stawkę odsetek za zwłokę w wysokości 75% stawki, o której mowa w p.1. stawka odsetek za zwłokę jest zaokrąglana w górę do dwóch miejsc po przecinku.
przepisu 1a nie stosuje się do korekty deklaracji:
złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach, gdy nie stosuje się zawiadomienia - po zakończeniu kontroli podatkowej;
dokonanej w wyniku czynności sprawdzających.
Stawka odsetek za zwłokę ulega obniżeniu lub podwyższeniu w stopniu odpowiadającym obniżeniu lub podwyższeniu podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, poczynając od dnia,
w którym stopa ta uległa zmianie.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” stawkę odsetek za zwłokę, oraz obniżoną stawkę odsetek za zwłokę.
29. Karta podatkowa- pojęcie, zasady opodatkowania
Karta podatkowa to szczególna postać zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych. Opodatkowanie w formie karty podatkowej jest najczęściej bardzo korzystna dla osób prowadzących działalność o niewielkich rozmiarach. Podatnicy są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Podatnicy podatku zryczałtowanego są jednak zobligowani do wydawania na żądanie klienta rachunków i faktur oraz przechowywanie ich kopii przez okres 5 lat podatkowych licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę. Wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej należy złożyć w Urzędzie Skarbowym w terminie do 20 stycznia roku podatkowego, a dla firm nowych przed rozpoczęciem działalności. Jeżeli podatnikowi nie odpowiada stawka ustalona przez Urząd Skarbowy lub z innego powodu to może się on zrzec tej formy opodatkowania w ciągu 14 dni od daty doręczenia decyzji. Jest on wówczas zobligowany od pierwszego dnia miesiąca następującego po zrzeczeniu zaprowadzić ewidencję i płacić ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub właściwe księgi i płacić podatek dochodowy.
30. Karta podatkowa- zakres podmiotowy,
Opodatkowani karta podatkowa mogą być podatnicy będący osobami fizycznymi jak i spółki cywilne os. fizycznych prowadzące działalność wymienioną w tabelach stanowiące załączniki do ustawy. Wśród nich znajdują się m.in. prowadzący działalność:
• usługową lub wytwórczo-usługową,
• usługową w zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami, wyrobami tytoniowymi,
z wyjątkiem napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%,
• usługową w zakresie handlu detalicznego artykułami nie żywnościowymi, z wyjątkiem handlu paliwami silnikowymi, środkami transportu , częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych oraz z wyjątkiem handlu artykułami nie żywnościowymi objętego koncesjonowaniem,
• gastronomiczną - jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%,
• w zakresie usług transportowych wykonywanych przy użyciu jednego pojazdu,
• w zakresie usług rozrywkowych,
31. Karta podatkowa - zakres przedmiotowy
Podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić podatnicy prowadzący działalność:
usługową lub wytwórczo-usługową
usługową w zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami, wyrobami tytoniowymi z wyjątkiem napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu
usługową w zakresie obnośnego i obwoźnego handlu detalicznego artykułami nie żywnościowymi, z wyjątkiem handlu paliwami silnikowymi, środkami transportu oraz z wyjątkiem handlu artykułami nie żywnościowymi objętego koncesjonowaniem,
gastronomiczną - jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu
w zakresie usług transportowych wykonywanych przy użyciu jednego pojazdu,
w zakresie usług rozrywkowych
w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach, jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5% alk.
w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego
w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług weterynaryjnych, w tym również sprzedaż preparatów weterynaryjnych
w zakresie opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi
w zakresie usług edukacyjnych, polegającą na udzielaniu lekcji na godziny
32. Przerwa w prowadzeniu działalności gospodarczej, a podatek opłacany w formie karty podatkowej,
W razie zgłoszenia przez podatnika przerwy w prowadzeniu działalności w danym roku podatkowym, z wyjątkiem podatników prowadzących działalność usługową w zakresie obnośnego i obwoźnego handlu detalicznego, nie pobiera się podatku w formie karty podatkowej za pełny okres przerwy trwającej nieprzerwanie co najmniej dziesięć dni w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień przerwy, jeżeli podatnik zawiadomi o tej przerwie w terminie trzech dni od dnia jej rozpoczęcia i dnia jej zakończenia. Zasadę stosuje się do podatników prowadzących działalność usługową w zakresie obnośnego i obwoźnego handlu detalicznego, jeżeli przerwa została spowodowana chorobą, służbą wojskową, wyjazdem za granicę oraz urlopem wypoczynkowym w wymiarze co najmniej jednego miesiąca.
33. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych opłacają również podatnicy, którzy w roku poprzedzającym rok podatkowy prowadzili działalność samodzielnie lub w formie spółki, z której przychody były opodatkowane wyłącznie w formie karty podatkowej, lub za część roku były opodatkowane w formie karty podatkowej i za część roku na ogólnych zasadach, a łączne przychody w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyły kwoty 150 000 euro; w tych przypadkach przychody opodatkowane w formie karty podatkowej oblicza się wyłącznie na podstawie wystawionych faktur lub rachunków.
34. Warunki opodatkowania działalności gospodarczej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych ,
Warunki opodatkowania: Rozpoczynając działalność gospodarczą , można płacić podatek w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych pod warunkiem ,że do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu złożymy w formie pisemnej oświadczenie o wyborze tej formy opodatkowania. W przypadku kontynuacji działalności, prowadzonej w roku poprzednim na zasadach ogólnych, powyższe oświadczenie należy złożyć do dnia 20 stycznia roku podatkowego. Oświadczenie to będzie ważne również w latach następnych, chyba że właściciel firmy postanowi zmienić formę opodatkowania i poinformuje o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego.
35. Przychody podlegające opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych
Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych z pozarolniczej działalności gospodarczej, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych.. Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. Dla ustalenia wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu tych umów.
36. Przychody finansowe
Przychody finansowe są związane z działalnością finansową w przedsiębiorstwie. Z prowadzeniem działalności finansowej związane jest osiąganie przychodów finansowych. Przychody finansowe:
przychody ze sprzedaży aktywów finansowych np.: akcji, udziałów, obligacji, i innych papierów wartościowych ( weksle, czeki)
odsetki od lokat bankowych, odsetki za zwłokę, odsetki od papierów wartościowych, od pożyczek udzielonych innej jednostce,
dyskonto weksli, i czeków obcych,
cena sprzedaży obcego czeku i weksla,
otrzymane dywidendy,
dodatnie różnice kursowe,
sprzedaż wierzytelności,
rozwiązanie rezerwy z tytułu przewidywanych kosztów i strat na operacjach finansowych
37. Koszty finansowe.
Koszty finansowe to koszty, które odnoszą się do korzystania przez przedsiębiorstwo z kapitału obcego. Są to:
Koszty z tytułu zapłaconych odsetek od nieterminowej zapłaty zobowiązań
Odsetki od zaciągniętych kredytów, pożyczek, karne, za zwłokę w zapłacie, od wyemitowanych obligacji
Straty z tytułu zbycia inwestycji
Ujemny wynik aktualizacji inwestycji
Ujemne różnice kursowe składników majątku w walutach obcych
Dyskonto od weksli własnych , oraz przy sprzedaży weksli i czeków obcych
Ujemne różnice kursowe, oraz różnice z wyceny na dzień bilansowy sald należności i zobowiązań wyrażonych w walucie obcej,
Odpisy aktualizujące należności z tyt. operacji finansowych, aktualizacja wyceny długo i krótkoterminowego aktywów finansowych,
Trwała utrata wartości udziałów i pap. warto. stanowiących aktywa finan.
Procentowanie pożyczek pobranych przez jednostkę.
Inne koszty finansowe obejmują też: opłaty skarbowe od umowy pożyczki, prowizje bankowe
38. Ewidencja przychodów dla potrzeb podatku zryczałtowanego,
Ewidencje przychodów prowadzą podatnicy ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, tzw. ryczałtowcy. Zaliczyć należy do nich podatników:
podatników prowadzących działalność gospodarczą, nie zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych (pełnej księgowości),
podatników, którzy dokonali wyboru jako zasad opodatkowania zryczałtowanego podatku dochodowego i którzy nie przekroczyli limitów uprawniających do takiego wyboru albo też którzy rozpoczynają działalność
W przypadku spółek limit dotyczy spółki, a podatnik ma prawo do wyboru odrębnych zasad opodatkowania w spółce i indywidualnie.
39. Deklaracje podatkowe dla potrzeb podatku zryczałtowanego,
Uproszczeniem stosowanym w tej formie opodatkowania jest brak deklaracji za poszczególne okresy rozliczeniowe, które byłyby składane łącznie z płatnością ryczałtu. Jedynym obowiązkiem podatnika w tym zakresie jest obowiązek przekazania do właściwego US rocznego zeznania podatkowego PIT-28 do dnia 31 stycznia roku następnego. Musi zawierać ono informację wysokości uzyskanego przychodu, wysokości dokonanych odliczeń oraz należnego ryczałtu. Zeznanie PIT-28 musi być składane niezależnie od wysokości uzyskanych przez podatnika przychodów, zatem uzyskanie nawet minimalnego przychodu obliguje do złożenia takiego zeznania po zakończeniu roku.
40. Wyłączenia z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych
Niektóre rodzaje działalności gospodarczej wykluczają możliwość korzystania z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Zalicza się do nich np.:
prowadzenie aptek, kantorów, lombardów,
działalność w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych,
wykonywanie większości wolnych zawodów,
41. Zmniejszenia podatku zryczałtowanego
Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne podaje szczegółowe informacje dotyczące stosowania poszczególnych stawek ryczałtu w odniesieniu do konkretnych rodzajów przychodów. Obliczony ryczałt można pomniejszać o przysługujące odliczenia, np. z tytułu zapłaconej składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne (do wysokości 7,75% podstawy wymiaru składki). Korzystając z tej formy opodatkowania właściciel firmy jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji przychodów. Na podstawie ewidencji co miesiąc ustala się kwotę podatku podlegającego wpłacie na rachunek urzędu skarbowego. Wpłat podatku dokonuje się w terminie do dnia 20 następnego miesiąca, a za miesiąc grudzień w terminie złożenia zeznania rocznego. Zeznanie roczne o wysokości uzyskanego przychodu, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych - PIT-2 - należy złożyć w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku.
42. Zasady ogólne opodatkowania
Zasady ogólne są podstawową formą opodatkowania, brak jest zatem warunków ograniczających możliwość opodatkowania w tej formie. Jeżeli nie zadeklaruje się wyboru innej formy opodatkowania (np.ryczałtu), podatek odprowadzany jest wg skali progresywnej.
Podstawa opodatkowania: Wysokość podatku dochodowego płaconego wg skali progresywnej zależy od faktycznie uzyskanych dochodów. Podstawę opodatkowania stanowi bowiem dochód, czyli nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania. Ustalenie podstawy opodatkowania odbywa się w oparciu o zapisy dokonywane w podatkowej księdze przychodów i rozchodów lub w księgach rachunkowych.
Podatkiem jest publicznoprawne , pieniężne, nieodpłatne, przymusowe i bezzwrotne świadczenie na rzecz skarbu państwa, województwa, powiatu lub gminy wynikające z ustawy podatkowej
Cechy podatku:
Publicznoprawne - jedną ze stron zawsze będzie organ uprawniony do jego poboru który będzie miał władcze uprawnienia.
Pieniężne - podatek płaci się w formie pieniężnej
Nieodpłatne - oznacza że w zamian za zapłatę podatku nie otrzymamy bezpośrednio ekwiwalentu
Przymusowy charakter oznacza że gdy nie zostanie dobrowolnie uregulowany to organ będzie uprawniony aby wyegzekwować go w drodze postępowania egzekucyjnego.
Bezzwrotny - oznacza że raz zapłacony podatek w prawidłowej wysokości nie podlega zwrotowi
Z punktu widzenia podatnika możemy wyróżnić podatki od:
1. osób fizycznych
prowadzących działalność gospodarczą
nie prowadzących działalności gospodarczej
2. od osób prawnych
obligatoryjne
fakultatywne : może być pobierany ale konieczne jest spełnienie dodatkowych warunków określonych w odpowiednich ustawach
Podmioty opodatkowania:
Podatnik osoba podlegająca na mocy prawa obowiązkowi podatkowemu
Płatnik osoba zobowiązana do obliczenia i odprowadzenia zaliczki na podatek
Inkasent osoba która pobiera i wpłaca we właściwym terminie podatek np. Sołtys
Osoby trzecie
43. Zakres podmiotowy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych
Podatnikami są osoby fizyczne, które uzyskują dochody z różnych źródeł przychodów bez względu na to, czy wykonują pracę tzw. najemną, działają na własny rachunek, uzyskują dochody z różnego rodzaju subwencji (renty, emerytury, zasiłki) czy też z majątku i praw majątkowych Osoby fizyczne, które nie mają w Polsce stałego miejsca zamieszkania podlegają tzw. ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Oznacza to, iż płacą w Rzeczypospolitej podatek dochodowy tylko od dochodów uzyskiwanych na jej terenie.
Specjalną kategorią podatników są małżonkowie. Mianowicie możliwe jest ich łączne opodatkowanie za pośrednictwem tzw. ilorazu małżeńskiego, przy spełnieniu następujących warunków:
pozostawanie przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim;
pozostawanie w ciągu całego roku podatkowego we wspólności majątkowej małżeńskiej;
wspólne i w terminie złożenie wniosku o łączne opodatkowanie;
żaden z małżonków nie korzysta jednocześnie z opodatkowania pozarolniczej działalności gospodarczej 19% stawką podatkową.
Specjalną kategorię podatników stanowią też spółki nieposiadające osobowości prawnej. Spółki tego typu stanowią tzw. pośrednie podmioty podatkowe, na których nie ciąży obowiązek podatkowy mimo uzyskiwania pewnego dochodu. Dlatego też podatnikiem nie jest spółka nie posiadająca osobowości prawnej, lecz osoby fizyczne będące wspólnikami.
44. Zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych
Do zakresu przedmiotowego podatku od dochodów osób fizycznych należą wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkami dochodów, które zostały zakwalifikowane przez ustawę do kategorii zwolnień przedmiotowych. Dochód jest rozumiany jako nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym, z wyjątkiem wyraźnie zwolnionych od opodatkowania.
Źródła przychodów można podzielić na dwie kategorie:
związane z pracą
związana z majątkiem.
Źródłami przychodu, z których dochód podlega opodatkowaniu, są:
stosunek służbowy, stosunek pracy,
działalność wykonywana osobiście
pozarolnicza działalność gospodarcza,
działy specjalne produkcji rolnej (np. hodowla drobiu i zwierząt futerkowych)
kapitały pieniężne i prawa majątkowe
odpłatne zbycie: np. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości.
45. Przychody z podstawowej działalności operacyjnej, pozostałej działalności operacyjnej, przychody finansowe
Na przychody z działalności operacyjnej składają się:
Przychody ze sprzedaży, do których w zależności od tego, co stanowi przedmiot działalności operacyjnej jednostki, zalicza się:
przychody ze sprzedaży produktów: wyrobów gotowych, robót budowlano-montażowych oraz usług
przychody ze sprzedaży towarów i materiałów;
Pozostałe przychody operacyjne - związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, obejmujące m.in.:
przychody ze zbycia środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych,
odpisane przedawnione zobowiązania,
otrzymane odszkodowania, kary i grzywny oraz darowizny;
Przychody finansowe osiągane z tytułu przeprowadzonych przez jednostkę operacji finansowych to w szczególności:
przychody z tytułu dywidend (udziałów w zyskach),
odsetek
przychody ze sprzedaży aktywów finansowych,
dodatnie różnice kursowe,
46. Koszty z podstawowej działalności operacyjnej, pozostałej działalności operacyjnej, koszty finansowej
Koszty proste, poniesione w danym miesiącu i są to:
zużycie materiałów i energii
usługi obce
podatki i opłaty
wynagrodzenia
ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
amortyzacja
pozostałe koszty rodzajowe.
Kosztów zwykłej działalności operacyjnej w układzie kalkulacyjnym ze wskazaniem miejsc powstania kosztów, są to koszty:
działalności podstawowej
działalności pomocniczej
sprzedaży
ogólnego zarządu
Pozostałe koszty operacyjne są pośrednio związane z działalnością operacyjną i są to m.in.:
koszty związane z nabyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych,
odpisane należności przedawnione, umorzone i nieściągalne,
obciążające jednostkę odszkodowania, kary i grzywny,
nieodpłatnie przekazane przez jednostkę aktywa;
Koszty operacji finansowych to w szczególności:
odsetki i prowizje od zaciągniętych kredytów, pożyczek, za zwłokę w spłacie zobowiązań,
wartość nabycia sprzedanych aktywów finansowych,
ujemne różnice kursowe;
47. Wydatki nie uznane za koszt podatkowy w myśl przepisów ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:
wydatków na:
nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów,
nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie innych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym również wchodzących w skład nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanych części,
ulepszenie środków trwałych,
odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego,
strat w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych,
strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności;
odpisów i wpłat na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika;
odsetek od własnego kapitału włożonego przez podatnika w źródło przychodów;
wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej - także małżonków i małoletnich dzieci wspólników;
darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju
podatku dochodowego, podatku od spadków i darowizn;
jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
kosztów egzekucyjnych związanych z niewykonaniem zobowiązań;
grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetek od tych grzywien i kar;
kar, opłat i odszkodowań oraz odsetek od tych zobowiązań z tytułu:
nieprzestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska,
niewykonania nakazów właściwych organów nadzoru i kontroli dotyczących uchybień w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy;
48. Zasady poboru zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności osobom podlegającym nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, z tytułu działalności wykonywanej osobiście są obowiązane jako płatnicy pobierać zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 19 % należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów oraz pomniejszonej o składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe. Zaliczkę od dochodów zmniejsza się następnie o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej przez płatnika. Płatnicy przekazują kwoty pobranych zaliczek na podatek oraz kwoty zryczałtowanego podatku, w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki (podatek) - na rachunek urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności.
49. Podatkowa księga przychodów i rozchodów- ogólne zasady prowadzenia,
Księga Przychodów i Rozchodów - to księga, która pozwala na rozliczanie się z Urzędem Skarbowym, którą prowadzą podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych opodatkowani na zasadach ogólnych, albo podatkiem liniowym. Księgi muszą być prowadzone:
rzetelnie tzn. na podstawie dowodów księgowych, potwierdzających dokonane operacje gospodarcze lub finansowe,
terminowo - oznacza to, że wszystkie wydatki oraz przychody powinny być wpisywane w terminie rzeczywistym,
w języku i walucie polskiej,
bezbłędnie rachunkowo czyli bez pomyłek rachunkowych, czytelnie oraz bez używania różnego rodzaju korektorów itp.
50. Podatkowa księga przychodów i rozchodów- ewidencja wydatków (kosztów), ewidencja przychodów,
Zakup materiałów podstawowych oraz towarów handlowych - Zapisy w księdze dotyczące wydatków (kosztów) są dokonywane na podstawie dowodów. Podatnicy, mogą dokonywać zapisów w księdze na koniec każdego miesiąca, na podstawie danych wynikających z miesięcznych zestawień raportów dobowych. Zakup materiałów podstawowych oraz towarów handlowych musi być wpisany do księgi, niezwłocznie po ich otrzymaniu, najpóźniej przed przekazaniem do magazynu, przerobu lub sprzedaży. Zapisów dotyczących pozostałych wydatków dokonuje się, jeden raz dziennie, po zakończeniu dnia, nie później niż przed rozpoczęciem działalności w dniu następnym.
Zapisy w księdze dotyczące przychodów ze sprzedaży wyrobów, towarów handlowych i usług -Podatnicy, mogą ewidencjonować przychody w księdze oraz w ewidencji sprzedaży łącznie z podatkiem od towarów i usług, z tym że na koniec miesiąca przychód pomniejsza się o należny podatek od towarów i usług. Zapisy w księdze dotyczące przychodów muszą być dokonywane na podstawie dowodów potwierdzających te przychody. Zapisy w księdze dotyczące przychodów ze sprzedaży wyrobów, towarów handlowych i usług są dokonywane na podstawie wystawionych faktur, a w przypadku sprzedaży nie udokumentowanej fakturami - na podstawie wystawionego na koniec dnia dowodu wewnętrznego, w którym w jednej kwocie wykazana jest wartość tych przychodów za dany dzień,. Zapisów dokonuje się jeden raz dziennie po zakończeniu dnia, nie później niż przed rozpoczęciem działalności w dniu następnym.
51. Wadliwość podatkowej księgi przychodów i rozchodów,
Ewidencję uznaje się za wadliwą, gdy:
niewpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodów łącznie przekraczają 0,5% przychodu wykazanego w ewidencji za dany rok podatkowy lub przychodu wykazanego w roku podatkowym do dnia, w którym naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej stwierdził te błędy,
brak właściwych zapisów
podatnik nie uzupełnił zapisy lub nie dokonał korekty błędnych zapisów w ewidencji przed rozpoczęciem kontroli przez naczelnika urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej,
błędne zapisy nie są skutkiem oczywistej omyłki,
Ewidencję uznaje się za rzetelną i niewadliwą, gdy:
niewpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodów łącznie nie przekraczają 0,5% przychodu wykazanego w ewidencji za dany rok podatkowy lub przychodu wykazanego w roku podatkowym do dnia, w którym naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej stwierdził te błędy,
brak właściwych zapisów jest związany z nieszczęśliwym wypadkiem lub zdarzeniem losowym, które uniemożliwiło podatnikowi prowadzenie ewidencji,
podatnik uzupełnił zapisy lub dokonał korekty błędnych zapisów w ewidencji przed rozpoczęciem kontroli przez naczelnika urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej,
błędne zapisy są skutkiem oczywistej omyłki, a podatnik posiada dowody.
53. Deklaracje podatkowe i sposoby ich sporządzania w przypadku podmiotów prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów
Podatnicy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej albo w poprzednim roku podatkowym korzystali ze zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym lub prowadzili księgi rachunkowe, są obowiązani zawiadomić w formie pisemnej naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika o prowadzeniu księgi w terminie 20 dni od dnia jej założenia. Przedsiębiorcy prowadzący KPiR powinni rozliczyć się z dochodów lub straty z działalności do 2 maja. Data złożenia zeznania nie musi pokrywać się z datą zapłacenia podatku.
Spis z natury, zwany także remanentem, jest dokumentem, którego obowiązek sporządzenia spoczywa na podatnikach prowadzących podatkową KPiR. Spis z natury wpływa na wyliczenie wartości kosztów za dany rok podatkowy i jest wykazywany w rozliczeniu rocznym. Do końca stycznia roku następnego po roku podatkowym należy złożyć PIT-28.
54. Ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
Ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów powinna zawierać co najmniej:
● liczbę porządkową,
● datę nabycia,
● datę przyjęcia do używania,
● określenie dokumentu stwierdzającego nabycie,
● określenie środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej,
● symbol Klasyfikacji Środków Trwałych
● wartość początkową,
● stawkę amortyzacyjną,
● kwotę odpisu amortyzacyjnego za dany rok podatkowy i narastająco za okres dokonywania tych odpisów, w tym także, gdy składnik majątku był kiedykolwiek wprowadzony do ewidencji, a następnie z niej wykreślony i ponownie wprowadzony,
● zaktualizowaną wartość początkową,
● zaktualizowaną kwotę odpisów amortyzacyjnych,
● wartość ulepszenia zwiększającą wartość początkową, datę likwidacji oraz jej przyczynę albo datę zbycia.
55. Ewidencja wyposażenia
Ewidencją wyposażenia obejmuje się wyposażenie, którego wartość początkowa, w rozumieniu odrębnych przepisów, przekracza 1.500 zł. Powinna ona zawierać co najmniej następujące dane:
numer kolejny wpisu,
datę nabycia,
numer faktury lub rachunku,
nazwę wyposażenia,
cenę zakupu wyposażenia lub koszt wytworzenia,
numer pozycji, pod którą wpisano w księdze koszt związany z nabyciem wyposażenia,
datę likwidacji,
przyczynę likwidacji wyposażenia.
Podatnicy, którzy w ciągu roku podatkowego utracili lub zrzekli się prawa do zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym albo zakładają po raz pierwszy ewidencję wyposażenia, dokonują wyceny wyposażenia według cen zakupu lub według wartości rynkowej z dnia założenia ewidencji.
56 Ewidencja wynagrodzeń pracownika (karty przychodów).
Podatnicy wypłacający pracownikom należności ze stosunku pracy, są obowiązani prowadzić indywidualne (imienne) karty przychodów pracowników. Karty przychodów powinny zawierać co najmniej następujące dane:
imię i nazwisko pracownika,
Numer PESEL i NIP,
miesiąc, w którym nastąpiła wypłata,
sumę osiągniętych w danym miesiącu przychodów brutto (w gotówce i w naturze),
koszty uzyskania przychodu,
składkę na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe),
podstawę obliczenia zaliczki w danym miesiącu,
kwotę należnej zaliczki na podatek dochodowy
składkę na powszechne ubezpieczenie zdrowotne,
Należną zaliczkę na podatek dochodowy, datę przekazania zaliczki na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje właściwy naczelnik urzędu skarbowego
58. Remont, a modernizacja- różnice i podobieństwa
Remont jest działaniem powodującym jedynie przywrócenie pierwotnego stanu technicznego i użytkowego środka trwałego do jego poprzedniego stanu. Przepisy ustawy o rachunkowości stanowią, że ujęcie w księgach rachunkowych remontu powinno spełnić zasady zapewniające rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej, finansowej, wyniku finansowego oraz rentowności jednostki.
Modernizacja - unowocześnienie, uwspółcześnienie produktu, trwałe ulepszenie, np. istniejącego obiektu budowlanego prowadzące do zwiększenia jego wartości użytkowej. Modernizacja oznacza unowocześnienie środków trwałych, zmierzające wyraźnie do zwiększenia wartości użytkowej (np. wykonanie instalacji wodnej, kanalizacyjnej,)
Wydatki na remont przedsiębiorca może bezpośrednio zaliczyć do kosztów podatkowych, natomiast wydatki związane z ulepszeniem (modernizacją) środków trwałych podwyższają podstawę amortyzacji i zaliczane są do kosztów uzyskania poprzez odpisy amortyzacyjne - czyli w znacznie dłuższym czasie.
59. Wadliwość podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Wadliwość to pojęcie, które odnosi się do odpowiedniego sposoby prowadzenia ksiąg. Można powiedzieć, iż termin ten oznacza naruszenie przepisów, które mówią o sposobie prowadzenia ksiąg. Wadliwość jest w zasadzie formalnym naruszeniem zasad, wedle których księga winna być przez przedsiębiorcę prowadzona. Naruszenie tych zasad może nastąpić na przykład poprzez wpisanie faktury z inną datą niż ta, która na niej widnieje. Błędem może być brak numeracji stron, czy też dokonywanie zapisów w sposób, który nie ma nic wspólnego z chronologią. księgi, które prowadzone są w sposób wadliwy, mogą stać się jedynie dowodem wówczas, kiedy zaistniałe w niej wady nie mają istotnego znaczenia dla sprawy.
60. Podatek VAT- ewidencja dla potrzeb podatku naliczonego i należnego.
Prowadzenie kont “Rozliczenie VAT naliczonego” i “Rozliczenie VAT należnego” jest niezbędne w przypadku wystąpienia czasowych różnic pomiędzy momentem powstania przychodu dla celów bilansowych oraz momentem powstania obowiązku podatkowego w zakresie VAT. Dotyczy to głównie czynności wykonanych w bieżącym okresie sprawozdawczym, przy których obowiązek podatkowy lub
prawo do odliczenia podatku naliczonego występuje w okresie następnym. Aby jednak prawidłowo ująć w księgach rachunkowych i wykazać w sprawozdaniach finansowych VAT, należy wprowadzić konta: “VAT naliczony” i “VAT należny”. Należy pamiętać, że na kontach “VAT należny” i “VAT naliczony” na koniec okresu sprawozdawczego nie może wystąpić saldo końcowe.
61. Zasady ewidencji materiałów, a dowody księgowe
Dokumenty materiałowe - obrót materiałami jak w każdym przedsiębiorstwie musi być udokumentowany. Nieważne czy to przyjęcie zakupionej dostawy, zwrot niewykorzystanych materiałów z produkcji czy tylko przeniesienie wewnętrzno- magazynowe. Wszelkie takie zdarzenia musza być udokumentowane odpowiednimi dowodami księgowymi. Rodzaje dokumentów:
Dokumenty przychodowe:
Pz - przyjęcie materiałów z zewnątrz
P - magazyn przyjmie
Dokumenty rozchodowe
Rw - pobranie materiału- rozchód wewnętrzny
W - magazyn wyda
Inne
Zw - zwrot materiałów)
Mn - przesunięcie międzymagazynowe
Po - przyjęcie odpadu technologicznego
Ewidencja materiałów :
Ewidencja ilościowa - prowadzi ją magazynier lub osoba przez niego upoważniona
Ewidencja ilościowo- wartościowa prowadzone z reguły w formie kartotek przebitkowych lub nie przebitkowych . W przekroju każdego magazynu układ kartoteki musi odpowiadać kartotece ilościowej prowadzonej w magazynie
Ewidencja wartościowa - może ją prowadzić na jednym koncie zbiorczym lub na kontach syntetycznych odpowiadających przekrojowi klasyfikacyjnemu roli materiałów w procesie wytworzenia (np. materiały podstawowe, pomocnicze)
62. Rozchód/przychód materiałowy.
Rozchodu materiałów ustala się w rachunkowości według jednej z następujących metod:
stałych cen ewidencyjnych, skorygowanych o przypadające na rozchód materiałów odchylenia od cen ewidencyjnych,
cen przeciętnych ustalonych w wysokości średniej ważonej cen danego materiału
zasady "pierwsze weszło - pierwsze wyszło", co oznacza, że rozchód materiałów następuje po cenach tych materiałów, które jednostka nabyła wcześniej,
zasady "ostatnie weszło - pierwsze wyszło", co oznacza, że rozchód materiałów następuje po cenach tych, które jednostka nabyła najpóźniej.
Przychód materiałów w jednostkach i zakładach budżetowych pochodzi z następujących źródeł:
z zakupu
z własnej produkcji i przerobu
z zysków pochodzących z likwidacji i pozostałych środków trwałych
z centralnego zaopatrzenia i darowizn.
Wszystkie przychody materiałów powinny być odebrane, tzn. sprawdzone pod względem ilości i jakości. Natomiast materiały, które nie zostały przyjęte przez jednostkę, należy traktować jako depozyt dostawcy. Do momentu wyjaśnienia tej kwestii jednostka odpowiada za wartość i właściwe przechowywanie tych materiałów. Materiały mogą się znajdować w odbiorze, w magazynach lub komórkach, które je zużywają.
1