DZIECI UPOŚLEDZONE UMYSŁOWO

Rewalidacja upośledzonych umysłowo polega głównie na „przystosowaniu społecznym”. W tym działaniu, zwłaszcza przy głębokim upośledzeniu, największą rolę odgrywa właśnie wychowanie fizyczne, które ułatwia fizjologicznie sprawniejsze posługiwanie się nabytymi umiejętnościami w życiu codziennym i w pracy. Wpływa na lepsze samopoczucie i ogólny stan zdrowia.¹⁰

Rewalidacyjne postępowanie z dziećmi upośledzonymi umysłowo w dziedzinie wychowania fizycznego ma charakter zintegrowanych oddziaływań korekcyjno - wychowawczych obejmujących wychowanie społeczne, rozwój funkcji poznawczych i sprawności psychomotorycznych. Wychowanie fizyczne u dzieci upośledzonych umysłowo ma głownie za zadanie kształtowanie koordynacji wzrokowo - ruchowej, rozwijanie pamięci ruchowej, wyrabianie poczucia równowagi. Do podstawowych funkcji wychowania fizycznego należy również kształtowanie nawyków higieniczno - zdrowotnych. Utrwalenie nawyków czystości, porządku i higieny wdraża dziecko upośledzone umysłowo do wykonywania podstawowych czynności domowych, do współżycia z rówieśnikami, rodziną i społeczeństwem. Nauka poruszania się w terenie, zabawy i gry na powietrzu uodporniają organizm dziecka na zmieniające się warunki środowiskowe, wdrażają do czynnego wypoczynku.¹¹

Różnorodne gry i zabawy rekreacyjne, ze względu na duże wartości wychowawcze i kształcące, spełniają doniosłą rolę w pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo. Odpowiednio zmodyfikowane (do poziomu psychoruchowego dziecka upośledzonego) gry i zabawy rekreacyjne przyczyniają się do zmniejszenia obciążeń ruchem uczniów odbiegających od normy poziomem sprawności fizycznej, a jednocześnie są dla nich okazją do spontanicznej ekspresji ruchowej i emocjonalnej.¹²

Zajęcia ruchowe z dziećmi upośledzonymi umysłowo (zwłaszcza z dziećmi upośledzonymi w stopniu głębokim) są bardzo trudne. Pomocne są w tej pracy różne metody m.in. Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne.¹³ Każde forma zajęć ruchowych, która w jakikolwiek sposób pomaga dziecku upośledzonemu jest warta zastosowania, ponieważ prawidłowe funkcjonowanie (fizyczne i psychiczne) dziecka powinno być dla nauczyciela najważniejsze.

Mówiąc o roli zajęć ruchowych, turystyki i rekreacji nie można zapomnieć o Olimpiadach Specjalnych, które są nadzieją i szansą dla osób niepełnosprawnych. Wydaje mi się, że najodpowiedniejsze będą tu słowa rodziców dziecka niepełnosprawnego, które w pełni obrazują wartości, jakie niesie dla ich dzieci sport i uczestnictwo w ruchu olimpiad specjalnych: „Idea olimpiad specjalnych to piękna i szlachetna myśl, wpływająca na rozwój fizyczny i intelektualny dzieci upośledzonych umysłowo. Pomaga im znaleźć się w społeczeństwie i społeczeństwu poznać problemy tych dzieci. Pomaga także rodzicom wymienić doświadczenia wychowawcze”.¹⁴

Największym jednak walorem olimpiad specjalnych jest to, że każde dziecko ma tu szansę na sukces - żadne nie czuje się gorsze, słabsze, czy „inne”. Wszyscy są sobie równi, a co najważniejsze każde z nich jest traktowane z szacunkiem i godnością na jaką zasługuje.

Uczestnictwo dzieci niepełnosprawnych w olimpiadach wpływa pozytywnie na wzrost ich zainteresowania sportem. Oto wypowiedź jednej z matek: „Dziecko moje poprzez uczestnictwo w treningach i zawodach dowiedziało się o wielu dyscyplinach sportowych i umie je nazwać. Ogląda programy telewizyjne pokazujące transmisję z zawodów sportowych, interesując się ich przebiegiem. Najczęściej ogląda transmisje z olimpiad specjalnych, gdzie startują jej rówieśnicy i ona sama”. ¹⁵

Rysunek 2

 

Jak widać Olimpiady specjalne i związane z nimi treningi wpływają na rozpowszechnianie sportu wśród dzieci niepełnosprawnych, ale również i wśród innych. Może dzięki Olimpiadom Specjalnym ukazana będzie ogromna rola sportu w życiu każdego człowieka, nie tylko niepełnosprawnego? Miejmy nadzieję, że środki masowego przekazu postarają się zwracać więcej uwagi na rozpowszechnianie sportu i turystyki wśród ludzi, ponieważ nasze społeczeństwo jest „nieruchliwe”.

 

Szeroko pojęta aktywność sportowo - rekreacyjna stwarza korzystną sytuację edukacyjną nie tylko dla niwelowania przez osoby niepełnosprawne swego inwalidztwa, lecz służy także przeobrażaniu wartości, a tym samym pomnażaniu szans na pełniejsze ich uczestnictwo w życiu społecznym. Jeden z niepełnosprawnych narciarzy wyznał: „Kiedy jeżdżę na nartach, mogę przeżywać te same emocje jakich doznawałem przed wypadkiem /.../. Dla mnie ważniejsze od wyniku sportowego jest oderwanie się od wózka”. ¹⁶

---