1. Rozwój osobniczy - ontogeneza, właściwości ontogenezy. Pojęcia auksologii i filogenezy
Rozwój jest to proces ukierunkowanych zmian, w których można wyróżnić następujące po sobie etapy przemian ( fazy rozwojowe) danego obiektu, wykazujące różnicowanie się tego obiektu pod określonym względem. Rozwój ma charakter progresywny, jeżle w jego wyniku powstaje nowa wyższa jakość.
Zjawiska rozwojowe można rozpatrywać w stosunku do ewolucyjnych zmian w długich szeregach międzypokoleniowych ( filogeneza) oraz zmian organizmów w okresie ich życia osobniczego ( ontogeneza)
Rozwojem osobniczym ( ontogeneza) określa się proce rozwoju organizmu od momentu zapłodnienia komórki jajowej przez plemin do kresy życia ( śmierci) osobnika.
Właściwości ontogenezy
Stałe, nieodwracalne zmiany kierunkowe w kształtowani się cech morfologicznych i funkcjonalnych organizmu.
Stałe przystosowanie się do zmieniających się warunków środowiskowych.
Istota ontogenezy
Doskonalenie ustroju prowadzące do jego optymalnej samodzielności i możliwości przedłużenia istnienia gatunku.
Niewątpliwie człowieka jako jednostkę biologiczna wyróżnia swoisty przebieg rozwoju osobniczego, charakteryzujący się długim dzieciństwem, a także świadomym działaniem w dążeniu do rozwoju wydolności i sprawności organizmu, aby w stanie zdrowia żyć jak najdłużej.
Rozwój osobowy może być rozpatrywany z wielu punktów widzenia np. rozwoju psychiki, postawy społecznej, właściwości motorycznych i somatycznych.
Auksologia zwana też dewelopmentologią
Dyscypliną scalająca naukę o ontogenezie jest auksologia, badająca organizmy żywe w rozwoju osobniczym w zależności od :
Czasu
Determinacji genetycznej
Wpływów środowiska
Do auksologii zaliczamy
Embriologie ( zajmująca się rozwojem wewnątrzmacicznym)
Gerontologia ( przedmiot badań stanowią zmiany inwolucyjne człowieka)
Medycyna perinatalna ( zajmująca się skrajnymi okresami życia człowieka )
Medycyna szkolna
Geriatria - ( okresem starości)
Filogeneza
Rozwój filogenetyczny może być rozpatrywany jako suma kolejnych ontogenez , w czasie których międzypokoleniowo zachodzą na poziomie populacji zmiany genetyczne.
Filogeneza, rozwój rodowy, rozwój filetyczny, organizmów żywych i poszczególnych ich szczepów od chwili pojawienia się na Ziemi od czasów obecnych (lub do wymarcia).
Celem badań filogenetycznych jest ustalenie stopnia pokrewieństwa pomiędzy poszczególnymi grupami organizmów zwierzęcych lub roślinnych i na podstawie uzyskanych wyników rekonstrukcja przebiegu ich rozwoju rodowego przedstawiana w postaci drzew rodowych.
O przebiegu filogenezy wnioskuje się na podstawie badań szczątków kopalnych (kopalne organizmy) oraz badań porównawczych współcześnie żyjących organizmów.
2. Rozwój fizyczny. Aspekty jakościowe, ilościowe, energetyczno-informacyjne rozwoju.
Rozwój fizyczny ( somatycznego, biologicznego należy rozumieć całokształt procesów biologicznych, jakie zachodzą w rozwijającym się organizmie z wyłączeniem sfery psychicznej.
Rozwój fizyczny jest procesem a nie stanem chociaż w określonych okresach ontogenezy można mówić o stanie rozwoju fizycznego.
Aspekty rozwoju.
Aspekty jakościowe rozwoju fizycznego to wzrastanie, różnicowanie, dojrzewanie, postęp
1. Wzrastanie- powiększanie się ciała
a) rozrost - zwiększanie się wymiarów i masy tkanek
b) rozplem- mnożenie się liczby komórek na drodze podziału komórek .
2. Różnicowanie - doskonalenie budowy
a) przebudowa struktur komórek i tkanek, czyli cytogenezę i histogenezę
b) grupowanie się tkanek w określone struktury czyli organogeneza
c) dostrajanie się poszczególnych narządów i układów do pozostałych i formowanie się ogólnych kształtów i proporcji organizmu czyli typogenezę.
3. Dojrzewanie - doskonalenie się funkcji
a) specjalizacja- kształtowanie się funkcji narządów i układów.
b) integracja- dostrajanie się funkcji w ramach całego organizmu.
4. Postęp - doskonalenie organizacji organizmu do systemu.
Aspekty jakościowe
1. Kinetyka rozwoju- jest to poziom, na jakim przebiega rozwój danego osobnika np. niższy, normalny, wyższy itd.
2. Dynamika rozwoju- jest to wielkość przyrostów danej cechy w jednostce czasu inaczej tempo rozwoju.
3. Rozmach - wielkość zmian względem wyjściowej urodzeniowej lub maksymalnej wielkości cechy.
4. Rytmiczność rozwoju- to róże tempo rozwoju w poszczególnych okresach ontogenezy,
Energetyczno- informacyjne aspekty rozwoju
1. Energetyka- wykorzystanie źródeł energii i koszt energetyczy procesów rozwojowych
2. Informatyka - źródła, charakter, mechanizmy przekazywania informacji.
3. Metabolika - mechanizmu stymulacji i charakter przemiany materii. Zjawiska przemiany materii:
Anabolizm - przyswajanie pokarmów, ich przekształcanie na składniki własnych tkanek czy odkładania substancji zapasowych.
Katabolizm- zużywanie związków chemicznych organizmu na potrzeby energetyczne ustroju.
4. Dystrybucja - sposób wykorzystania energii i przemiany materii przez ustrój, jest ona różna w zależności od fazy ontogenezy.
3. Pojęcie i przyczyny akceleracji.
Akceleracja - międzypokoleniowe przyspieszenie rozwoju biologicznego i dojrzewania, a więc wcześniejsze osiąganie kolejnych etapów rozwoju.
Akceleracji ulega
- w okresie wewnątrzmacicznym - w ostatnich dziesięcioleciach zwiększyły się wartości długości i masy ciała noworodków.
- zwiększenie wysokości ciała
-wcześniejsze wyżynanie się zębów mlecznych i stałych.
- wcześniejsza inwolucja migdałków, szyszynki, grasicy
- wcześniejsze dojrzewanie.
- rozwój motoryczny( wcześniejsze siadanie, stanie dzieci
Przyczyny
Trend sekularny jest głównie rezultatem awansu cywilizacyjnego społeczeństw, a przede wszystkim
- poprawny poziomu odżywania i malejącego obciążenia chorobami wieku dziecięcego.
- heterozji- ( wszelkim skutkom doboru krzyżowego)
- poprawie warunków socjoekonomicznych
- zacieraniu się różnic społecznych i środowiskowych
- szczepienia ochronne ( zmniejszenie chorób zakaźnych , obniżanie zachorowalności i śmiertelności dzieci)
- postępowi higieny i medycyny
- przemianom żywieniowym ( wzrost spożycia białka zwierzęcego, witamin, węglowodanów)
- poprawa warunków sanitarnych , profilaktyka, ochrona zdrowia.
Akceleracja nieco silniej przejawi się u chłopców, a także dotyczy bardziej wysokości ciała niż jego masy.
4.czynniki rozwoju. Pojęcia genetyki. Determinanty, Stymulatory, modyfikatory rozwoju . Czynniki endogenne, paragenetyczne, niegenetyczne.
Pojęcia genetyki
Genetyka - zajmuje się przyczynami płodzenia potomstwa podobnego do rodziców i odstępstwami od tego podobieństwa. Jest to nauka o dziedziczności i zmienności organizmów żywych.
Chromosom - składa się z ramion rozdzielonym centromerem. Widoczne są dwie podłużne połówki chromosomu- chromatydy. Liczba chromosomów jest stała - 46 ( 23 pary) . W chromosomach zlokalizowane są geny.
Wśród chromosomów możemy wyróżnić
- autosomy ( 22 pary)
- płciowe ( 1 para)
Kariotyp- zbiór chromosomów lub garnitur chromosomalny.
Gen- jednostka informacji genetycznej. Dany gen wyznacza określoną cechę.
Genotyp- zestaw genów właściwy danej osobie
Fenotyp- ujawnienie konkretnych cech budowy.
Allel - różne formy tego samego genu
- dwa jednakowe allele - homozygota
- dwa inne allele - heterozygota
Gdy jeden gen jest silniejszy - jest dominujący jak słabszy recesywny.
Spermatogeneza - powstanie męskich komórek rozrodczych
Oogeneza- proces powstawania i dojrzewania gamet żeńskich.
DNA i RNA składają się z nukleotydów
DNA - przechowuje informacje genetyczną( występuje w jądrze w postaci dwu komplementarnych nici zwiniętych w spirale)
RNA - występuje w jądrze oraz poza nimi.
Rodzaje RNA
- m-RNA - informacyjny
- t-RNA= transportowy
- r-RNA - rybosomalny
Kod genetyczny - sposób zapisu informacji genetycznej w genach.
Biosynteza białek
Transkrypcja przepisywanie informacji zawartej w DNA na RNA
Translacja proces syntezy łańcucha polipeptydowego białek na matrycy mRNA.
Mutacje - dziedziczne zmiany, wynikają ze zmian w kodzie genetycznym spowodowane działanie czynników zewnętrznych i wewnętrznych
1. czynniki endogenne genetyczne ( determinanty rozwoju)
2. czynniki endogenne paragenetyczne ( stymulatory rozwoju)
3. czynniki egzogenne ( modyfikatory rozwoju)
4. Tryb i styl życia, który wiąże się poniekąd z uwarunkowaniami genetycznymi, ale w pierwszym rzędzie z czynnikami egzogennymi
Grupą czynników
genetycznych i paragentycznych zajmuje się - GENETYKA
egzogennych - EKOLOGIA
1.Czynniki endogenne genetycznie Determinanty rozwoju ( determinować czyli określać)
Genotyp - określenie potencjalnych możliwości rozwoju.
2. Czynniki paragenetyczne stymulatory rozwoju ( stymulować wzmagać pobudzać ) - to genetyczno-konstytucjonalne właściwości matki, tzw. Regulator matczyny, wpływający na modyfikację predyspozycji genetycznych dziecka. Korelacją między rozwojem dziecka a liczbą poprzednich ciąż matki, wiekiem itd.
3. Czynniki egzogenne
Elementy biogeograficzne ( modyfikatory naturalne )
fauna flora otoczenia
zasoby mineralne i wodne w otoczeniu oraz skład powietrza
klimat
ukształtowanie terenu
siła grawitacji i przyśpieszeń
radiacja
Elementy społeczno- ekonomiczne (Modyfikatory kulturowe )
zamożność
poziom wykształcenia i kultury rodziców
wielkość i charakter środowiska społecznego
tradycje i zwyczaje
liczba dzieci w rodzinie
sytuacja rodzinna
Zjawisko adaptacji - przystosowania
Zjawisko adaptabilności - zdolności przystosowawczych.
Zjawisko adiustacyjne
Adaptacja - dotyczy materiału genetycznego i ich wyniku nie można zmienić w trakcie życia osobowego.
Adaptabilność - przebiega w czasie formowania się organizmu dziedziczne cechy + środowiskowe.
Adiustacyjne - regulują odwracanie natężenie już ukształtowanych cech z zależnośći od chwilowych stanów organizmu.
5. wady wrodzone- definicja, podział. Choroby uwarunkowane genetycznie.
Wady wrodzone - odstępstwa od normy budowy anatomicznej. Dzielone są zwykle na wady duże, powodujące poważne następstwa dla zdrowia i niekiedy uniemożliwiające przeżycie urodzonego z wadą dziecka, i wady małe (małe anomalie), mające głównie znaczenie kosmetyczne. Określane są one często jako cechy dysmorficzne (dysmorfie).
Podział wad wrodzonych
embriopatia- wady, które powstały przed 12 tygodniu
fetopatie- po 12 tygodniu
1. Aberracja liczbowa ( mutacja chromosomowa) -zaburzenie polegające na zmianie struktury lub liczby chromosomów. Do aberracji chromosomowych może dochodzić spontanicznie lub pod wpływem czynników mutagennych (np. promieniowanie jonizujące, promieniowanie ultrafioletowe, wysokiej temperatury)
Czyli dotyczą chromosomów autosomalnych lub płciowych
Rodzaje
- strukturalne
- liczbowe
Zespół Downa - trisomia 21 pary chromosomów zwana mongolizmem
Cechy charakterystyczne
Charakterystyczny wygląd twarzy o płaskim profilu
Szeroko rozstawione nieco skośne oczy z fałdą powiekową
Mały nos żuchwa małżowina uszna
Kąciki ust skierowane ku dołowi
Często wysunięty język
Niscy, długi tłów i krótkie kończyny
Wady układu krążenia serca , upośledzenie umysłowe zazwyczaj w stopniu umiarkowanym
Zespoł Edwardsa
Około 95% płodów z trisomią 18 ulega spontanicznemu poronieniu]. 30% żywo urodzonych dzieci z zespołem Edwardsa umiera w pierwszym miesiącu życia, tylko 10% przeżywa 1 rok. Częstość zespołu Edwardsa wzrasta z wiekiem matki, podobnie jak w zespole Downa; zespół Edwardsa 4 razy częściej dotyczy dziewczynek niż chłopców
charakterystyczne cechy
Małogłowie
Wydatna potylica
Nadmiar skóry na szyi
Wady rogówki i tęczówki
opóźnienie wewnątrzmaciczne
Zespół Patue
Trisioma 13 pary chromosomów
niska masa urodzeniowa
(aplazja skóry głowy)
wady małżowin usznych (niskie osadzenie, zniekształcenie małżowin)
Około 70% dzieci z zespołem Pataua umiera w ciągu pierwszego roku życia, przypadki dożycia chorego do późnego dzieciństwa są niezwykle rzadkie
Choroby metaboliczne ( monogenowe )
Choroby metaboliczne wrodzone, zaburzenia powstałe w wyniku genetycznie uwarunkowanych bloków enzymatycznych, prowadzące do nieprawidłowych procesów przemiany materii.
Dotyczyć mogą
Fenyloketonuria - spowodowana niedoborem enzymu, które warunkuje przechodzenie fenyloalaniny w tyrozynę. Nakład fenyloalaniny doprowadza do uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego.
Choroba rozpoznawana jest w okresie noworodkowym, 72 h po porodzie pobiera się krew z pięty, odsysa się do instytutu Pediatrii.
Leczenie :
- stosowanie odpowiedniej diety pozbawionej fenyloalaniny ( specjalne produkty)
- dozwolone owoce, cukier, masło, mąka kukurydziana
Cechy:
- niedorozwój umysłowy różnego stopnia
- opóźniony rozwój psychosomatyczny
- mogą występować zmiany skórne
- jasne włosy, niebieskie oczy, mysi zapach .
Galaktozemia - spowodowana niedoborem enzymu, który warunkuje przechodzenie galaktozy w glukozę. Prowadzi to do akumulacji galaktozy we krwi, która niezmieniona w postaci może działać toksycznie na organizm.
Galaktoza niezmieniona prowadzi do upośledzenie rozwoju psychosmatycnzego.
Objawy chorobowe występujące po spożyciu mleka
- wymioty
- biegunki
- spadek wagi ciała
Leczenie
- eliminacja mleka, przetworów mlecznych, roślin strączkowych, dżemu z diety.
Nie leczona powoduje - choroby nerek, trzustki, wątroby
Mukowistycoza - 1 na 2 300 zaburzenie pracy gruczołów zewnętrznego wydzielenia.
2 postacie
- płucna
- brzuszna
Objawy: uzależnione od postaci.
Istota - nadmierna produkcja gęstego śluzu i dotyczy albo układu pokarmowego albo oddechowego.
Płucna
Śluz gromadzi się w drogach oddechowych. Chorzy wymagają
ciągłego leczenia ( bardzo drogie leczenie, potrzeba pomoc rehabilitacyjna. Indywidualny tok nauczania - nauczyciel przychodzi do domu)
Brzuszna - układ pokarmowy. Rozpoznawana u noworodka. Oddanie stolca w pierwszej dobie, w mukowistytodzie nie oddanie stolca w pierwszej dobie
Rozpoznanie - badanie laboratoryjne test na próby potnej
6. Periodyzacja rozwoju osobicznego. Kryteria podziału ontogenezy
W antropologii najbardziej przyjęty podział rozróżniający sobie grup wiekowych
Okres noworodka - 1 miesiąc życia tj do przystosowania się organizmu dziecka do samodzielnego bytu, do ustąpienia objawów związanych z porodem
Okres niemowlęctwa- do końca 1 roku życia do przyjęcia pionizowanej postawy ciała
Okres poniemowlęcy - do końca 3 roku życia
Okres przedszkolny - do końca 6 roku
Okres wczesnoszkolny - o granicy płynej do pojawienia się objaów dojrzewania płciowego
Okres dojrzewania - zwany dorastaniem
Okres młodzieńczy
Trzy podstawowe okresy ontogenezy ( kryterium podziału biochemicznego)
- anaplasis ( ewolucji) - rozwój progresywny który trwa od zapłodnienia do wieku dorosłego . Przewaga procesów anabolicznych,. przyswajanie przez plazmę komórek związków chemicznych. Prowadzi to do zwiększania liczby i wielkości komórek ustroju, do wzrastania, różnicowania się jego struktury.
- metaplasis ( transwolucji) okres stabilizacji, trwający od okresu dojrzewania do okresu starzenia się. Stan równowagi morfologicznej i fizjologicznej, nasilenie procesów zarówno katabolicznych jak i anabolicznych. Tym czasie największe jest nasielnie sił życiowych organizmu i zdolności rozrodczych.
- kataplasis ( inwolucji) rozwój regresywny który trwa w okresie starości. W tym czasie nasilają Sie procesy kataboliczne, które przeważają nad procesami anabolicznymi, co prowadzi do zmian wstecznych , zahamowania funkcji i śmierci osobnika.
7. Okres prenatalny , szkodliwość czynników egzogennych w rozwoju wewnątrzmacicznym.
Okres prenatalny -
9 miesięcy, wykształcenie wszystkich narządów i organów.
Najbardziej niebezpieczny okres - organogeneza
Rozwój płodu uzależniony jest od matki, ponieważ płód czerpie tlen pokarm poprzez ciągłą wymianę ( narząd sezonowy- łożysko wraz z sznurem pępowiny) między płodem a matką ( sznur umożliwia ruch płodowi) )
Zaburzenia - wady łożyska, wady pępowiny ( węzły, węzły rzekome)
Rozwój śródmaciczny człowieka ze względu na intensywne tempo rozwoju jest okresem szczególnie podatnym na działanie wszelkiego rodzaju czynników teratogennych. Skutki zależą od stadium rozwoju w jakim znajduje się zarodek lub płód.
Czynniki teratogenne - powodują powstawanie wad wrodzonych.
Przed różnicowaniem się listków zarodkowych czynniki teratogenne albo
- uszkadzają rozwijające się jajo płodowe, że dochodzi do jego obumarcia ( obumarcie jaja płodowego)
- dzięki ogromnym możliwości regeneracyjnych ubytek może zostać uzupełniony ( regeneracja)
Okres najwrażliwszy na działanie czynników teratogennych
Okres różnicowania się listka zarodkowego
Powstawanie pierwotnych narządów zarodka.
Stosunkowo bezpieczny okres - faza płodu
Czynniki teratogenne
Choroby matki ( ospa grypa - może być przyczyna białaczki)
Leki
Konflikt serologiczny
Alkohol
Palenie papierosów
Metale ciężkie
Fizyczne zanieczyszczenie środowiska człowieka
Chemiczne - farby lakiery leki
Patologiczny przebieg ciąży , porodu
Higiena okresu ciąży
Choroby infekcyjne ( toksoplazma, kiła, różyczka, cytomegalia)
Toksoplazma - wrodzona może przebiegać bezobjawowo. U noworodka : zapalanie naczyniówki i siatkówki oka, wodogłowie, małogłowie , upośledzenie umysłowe.
Wirus różyczki- wrodzone wady serca, upośledzenie umysłowe, powiększenie wątroby i śledziony, żółtaczka
Kiła - obumarcie płodu , różny rodzaj zmian skórnych, zapalenie kości, powiększenie wątroby i śledziony.
Cytomegalia - powiększenie wątroby i śledziony , żółtaczka , małogłowie.
Leki
- Leki uspokajające - diazepam ( valium) - powodują rozszczep wargi oraz podniebienia.
-streptomycyna - wywołuję głuchotę
- amfetamina - niedorozwój serca i układu naczyniowego
- tetracykliny- niedorozwoje zębów i kości
- kokaina - odklejenie łożyska, przerwanie naczyń krwionośnych
Wdychanie rozpuszczalników organicznych - może prowadzić do uszkodzenia mózgu.
Palenie papierosów w czasie ciąży
Skutki
Następuje wówczas niedotlennie płodu co powoduje opóźnienie rozwoju wewnątrzmacicznego łożyska i płodu.
Zwiększenie ryzyka poronienia
Redukcja masy urodzinowej
Dzieci matek palących mają nieco niższy iloraz inteligencji, lubi aktywność fizyczną ma problemy z koncentracją
Alkohol
Występowanie klasycznego zespołu alkoholowego
Objawy
Niedobór wysokości ciała
Upośledzenie umysłowe
Wady wrodzone serca
Zaburzenia morfologiczne mózgu
Skutki
Niedobór składników mineralnych ( potas, wapń, żelazo, cynk , magnez)
Witamin - A, B1, B2
Metale ciężkie ( ołów , rtęć, kadm)
Błędy replikacji materiału genetycznego
Zmiana budowy białek
Obniżona odporność immunologiczna
Alergia
Fizyczne zanieczyszczenia
Promieniowanie
Światło
Hałas
Niebezpiecznie promieniowanie jonizujące, rentgena - zwiększeniu noworodka ryzyka wad wrodzonych oraz białaczki. Ultradźwięki - zaburzenie czynności łożysk
8. Niezgodność a konflikt serologiczny
Najczęstszą przyczyną występowania konfliktu jest niezgodność w zakresie czynnika Rh.
Niezgodność biochemiczna krwi matki i płodu może pojawić się wówczas, gdy przyszła matka posiada krew RH-, a ojciec dziecka Rh+, ich dziecko może mieć wówczas krew typu Rh+, to wytwarza się między dwoma ustrojami niezgodność serologiczna. W normalnych warunkach krew matki i płodu nie miesza się i problemy wynikające z konfliktu serologicznego nie dotyczą pierwszej ciąży, o ile nie dojdzie do uszkodzenia łożyska.
Zazwyczaj dopiero poród doprowadza do zetknięcia się krwi matki i płodu, co w kolejnych ciążach wyzwala reakcję odpornościową, polegającą na tym, że limfocyty matki zaczynają produkować przeciwciała anty-Rh, skierowane przeciwko czerwonym krwinkom płodu. Produkty rozpadu hemoglobiny, wydostającej się z zaatakowanych erytrocytów do osocza, są toksyczne dla tkanek płodu, szczególnie dla tkanki nerwowej. Obecnie kobietom ciężarnym z rozpoznaniem konfliktu podaje się leki immunosupresyjne ( obniżające poziom reaktywności układu immunologicznego) . Matce podajemy po porodzie imunoantyglobumine D ( gdy nie ma przeciwciał) tak podajemy imunoglobumine aby zapobiec konfliktowi serologicznemu.
7tyg stwierdzenie konfliktu - transfuzja wymienna.
Skrótowo
Matka - RH - Ojciec Rh+ Dziecko Rh+ = konflikt serologiczny
Skutki
- ślepota
- żółtaczka hemolityczna
9. Czynniki ryzyka okołoporodowego, uraz okołoporodowy
Uraz okołoporodowy- nieprawidłowy objaw u noworodka, będący wynikiem porodu lub czynników działających na płód od momentu rozpoczęcia porodu do jego zakończenia.
W okresie ciąży i w fazie okołoporodowej szczególne znaczenie w powstaniu ma niedotlenienie mózgu płodu i noworodka. Jego przyczyn możemy szukać m.in. w zakłóceniach wymiany gazowej matki, zaburzeniach dyfuzji tlenu przez łożysko, wymiany tlenu między łożyskiem a płodem..
Czynniki stanowiące przyczynę urazów okołoporodowych
Mechaniczne - ucisk, naruszenie ciągłości lub przerwanie powłok skórnych.
Fizyczne - zmiany i wahania ciśnienia wewnątrzmacicznego.
Chemiczne - głód tlenowy, zatrucia
Zakaźne - zakażenie bakteryjne, wirusowe, pierwotniakowe.
Hemolityczne - niezgodność czynnika Rh i grup głównych krwi.
Komplikacje.
- pod koniec ciąży może wystąpić podwyższenie ciśnienie krwi. Jeśli jednocześnie w moczu matki pojawi się białko, prawdopodobnie oznacza to zatrucie ciążowe albo stan przedrzucawkowy. U matki mogą pojawić się drgawki.
- niewystarczające naciągniecie ujścia pochwy, wskutek czego główka dziecka nie może się przecisną. W przypadku braku interwencji medycznej doszłoby do rozerwania tkanki wokół pochwy, zatem lekarze i położne preferują epizjotomię czyli nacięcie krocza. Można zeszyć ranę a nici zostaną wchłonięte przez organizm podczas gojenia ran.
- podczas każdego skurczu macicy zostaje na chwile odcięty dopływ krwi do organizmu dziecka w niektórych wypadkach dziecko może być niedotlenione. Dopływ krwi do organizmu dziecka może tez zmniejszyć się, jeśli zaplącze się pępowina,
Skutki
Trwałe uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego
Mózgowe porażenie dziecięce MPD
Niedorozwój umysłowy
Wodogłowie. Uszkodzenie wątroby
Uraz nerek i śledziony .
Padaczka
Opóźniony rozwój motoryczny
Uszkodzenie skóry ( obrzęk )
Wylewy dokomorowe
10. Potrzeby pielęgnacyjne i wychowawcze w poszczególnych okresach ontogenezy ; okres noworodkowy, niemowlęcy, poniemowlęcy, przedszkolny , młodszy wiek szkolny, okres dojrzewania. Faza bierności i ekspansji.
Okres noworodkowy.- następuje wtedy przystosowanie do środowiska pozamacicznego. ( zmiana krążenia płodowego) . Okres trwa do odpadniecie pępowiny i zagojeniem rany pępkowej, ustąpieniem wpływów hormonalnych matki i przystosowaniem do nowych warunków życia.
Rodzaje noworodków.
Rodzaj noworodka |
Donoszony |
Wcześniak |
Dystrofik |
Tydzień ciąży |
38-42 |
Poniżej 38 |
Powyżej 38 |
Waga urodzeniowa |
Powyżej 2500 |
Poniżej 2500 |
Poniżej 2500 |
Odruchy, proporcje, wygląd |
|
|
|
Przyczyny dystrofii wewnątrzmacicznej
Niedożywienie płodu
Niewłaściwe odżywania matki
Niedojrzałość łożyska
U noworodka musi dobrze funkcjonować aparat regulacji cieplnej, gdyż opuszczając organizm matki dziecko przechodzi ze stałej temperatury i wysokiej 37 do znacznie niższej.
Stany przejściowe ( fizjologiczne - prawidłowe)
Fizjologiczny spadek masy ciała o 10% ( zanim przystosuje się do produkowania własnej energii i na skutek utraty wody dziecko traci 10% masy ciała) stratę te wyrównuje w ciągu kliku dni, jeśli do 10 dnia nie wyrówna skazuje to na proces chorobowy.
Żółtaczka fizjologiczna - niedojrzałość enzymatyczna wątroby ( wszystkie dzieci przechodzą żółtaczkę)
Przełom hormonalny ( odczyny ciążowe) wykorzystanie bagażu hormonalnego od matki, powiększenie gruczołów piersiowych.
Odruchy noworodka
1) bezwarunkowe wrodzone
Odruchy związane z zachowaniem odruchów życiowych ( ssanie, kichanie, kaszel, połykanie, ziewanie itd.)
2)Wstępne dla rozwoju motorycznego ( pełzanie, chwytny, stąpania)
3) odruchy stanowiące ewolucyjna pozostałość po przodkach
Odruch pływania - każdy noworodek zanurzony w wodzie utrzymuje się na powierzchni
Odruch Moro- zadrażnienie błędnika dziecko uknuje ramionami najpierw ruch rozrzucenia na boki, na następnie obejmowania ( odruch obejmowania)
Odruch Babińskiego - wyprost palucha i rozstawienie pozostałych palców po podrażnieniu stopy.
1. Skala Apgar
Po urodzeniu dziecko poddawane jest badaniu w którym ocenia się jego stan biologiczny tj. działanie układu oddechowego, krążenia i nerwowego. 10- punktowa skala Apgar, według której sprawdza się 5 podstawowych funkcji życiowych noworodka
Czynność serca
Oddychanie
Napięcie mięśni
Reakcja na bodźce
Barwa skóry
Okres Niemowlęctwa
Trwa do zakończenia okresu noworodka ( około 4 tygodnia życia ) do 1 rok ( przyjęcia pionizowanej postawy ciała)
Cechy charakterystyczne
Intensywne tempo rozwoju - 3 krotnie większe zapotrzebowanie energetyczne
1 półrocze - szybki rozwój tkanki tłuszczowej dziecko robi się pulchniejsze ( bobasek )
55-60cm.
Proporcje - głównie rośnie tłów około 3 miesiąca następuje wyrównanie obwodu klatki piersiowej i głowy
3-4 miesiąc - dziecko jest odporne na choroby zakaźne dzięki obecności przeciwciał nabytych od matki
Pierwsza dentycja ( wyrzynanie zębów mlecznych)
Rozwój centralnego układu nerwowego- wzrost komórek nerwowych, dendrytów
Rozwój funkcji ruchowych i psychicznych - rozwój psychomotoryczny
Rozwój funkcji ruchowych i zmysłowych - sensomotoryczny
Rozwój psychomotoryczny
Między 3-4 dziecko gaworzy
Do 5 - obrót wokół własnej osi, chwyta przedmioty
6-7 - siada
7-8 - raczkuje
9 - pionizacja
12 stawia pierwsze kroki
Rozwój motoryki
Dużej- faza rozwoju ruchu gałek ocznych, umiejętność patrzenia, ruchy głowy, szyi, rąk, nóg , stopniowa pionizacja, doskonalenie ruchów z utrzymaniem postawy ciała, ruchy lokomocyjne, rozwój przebiega zgodnie z rozwojem cefalokaudalny- od głowy kończyn górnych kończyn dolne.
Małej - umiejętność, chwytania, sięgania, manipulacji
- łokciowo - dłoniowe ( 4 miesiąc)
- dłoniowo- proste - zgarnianie ( 5-6 miesiąc)
- chwyt nożycowy - bierze udział kciuk ( 8 miesiąc )
- chwyt szczypcowy - dziecko chwyta kciukiem i palcem rozkazującym ( 9 miesiąc)
Rozwój motoryki małej zgodnie z prawem PROKSYMODYSTALNYM - niemowlę posługuję się najpierw stawem barkowym, stawem łokciowym, ruch nadgarstka, ruch międzypaliczkowy.
Zmysły - widzi, słyszy, czuje, dobrze rozwinętny zmysł smaku.
Krzywizny Kręgosłupa
lordoza szyjna - w wyniku pracy mięśni karku towarzyszące podnoszeniu głowy ( 3 miesiąc)
kifoza piersiowa- siadanie ( 6 miesiąc)
lordoza lędźwiowa - stanie ( 10-12 miesiąc)
Krzywizny kształtują się do 3 roku życia.
Okres wczesnego dzieciństwa ( niemowlęctwa)
Okres poniemowlęcy - wczesne dzieciństwo to okres pomiędzy 1 a 3 rokiem życia człowieka. Dawniej niemowlę teraz dziecko osiąga poziom ostrości wzroku charakterystycznego dla człowieka dorosłego. W 2 roku życia uczy się dostrajać swoje ruchy do kształtu przedmiotów, ich wielkości i oddalenia. Ma większą koordynację. Bardzo często dziecko w tym okresie naśladuje ruchy i czynności otaczających go osób. Dziecko uczy się mówić, również ma bogatą mimikę i gestykulację. W tym wieku gdy dopiero uczy się wymowy, słowa są zniekształcone i trudno je zrozumieć. W 3 roku życia dziecko wypowiada się poprawnie i w jego "słowniku" jest 1000 - 1500 słów. Po tym okresie następuje okres przedszkolny.
czas trwania - od 1 roku ( od opanowania lokomocji dwunożnej ) do 6-7 ( do rozpoczęcia wymiany zębów mlecznych na stałe) lub skokiem szkolnym
1-3 okres żłobkowy , 3-6 przedszkolny
Cechy charakterystyczne fizycznego i psychicznego
Spadek tempa rozwoju fizycznego , spadek tempa przyrostu tkanki tłuszczowej.
Zamiana proporcji ciała na skutek wzrostu kończyn dolnych ( szybki wzrost)
3 - pionizacja ( pogłębiona lordoza lędźwiowa)
Stopa - 2-3 latka posiada od podeszwą poduszeczkę tłuszczową amortyzującą wstrząsy ( amortyzuję wstrząsy) kostnienie, wykształcenie wysklepienie stopy - stopa marszowa pojawienie 2 łuków podłużny i poprzeczny funkcje : amortyzują wstrząsy, umożliwia długotrwałe stanie i chodzenie.
1 rok życia- dojrzewanie biochemiczne kształtuje się skład ciała, najszybsze tempo rozwoju tkanki mózgowej. Od 3 roku wszystkie nerwy czaszkowe maja otoczkę mielinowe.
Doskonalenie umiejętności - ruchy manipulacyjne
Doskonalenie narządów zmysłów
Ruchy przez naśladownictwo ( praksje)
3 rok - pokonywanie pierwszych przeszkód ( wchodzenie, schodzenie ze schodów) początki biegu, skoki,
Koniec 3 - opanowuje czynności samoobsługowej , zwolnienie tempa wzrastania
Rozwój emocjonalny ( labilność uczuciowa, pobudliwość emocjonalna)
Egoizm 2-3 latków niechęć dzielenie się zabawkami
Wykształcenie reakcji lękowych w odpowiedzi na zmieniające się otoczenie. ( lęki nocne, moczenie, jąkanie)
Po 3 roku doskonalenie mowy, artykulacji głosek, wzbogacenie zasobu słów.
Układ nerwowy - rozwój receptorów, masa mózgowa 5 latka osiąga 90% wielkości mózgu dorosłego.
Układ hormonalny -3-7 - faza zahamowania tzw „ cisza hormonalna”
5 latek
kombinacje ruchowe połączenie np. biegu i skoku ( potrzeba ruchu )
Wiek 5 latka nazywamy „ złotym wiekiem motoryczności” lub „ pierwszym apogeum motorycznym”
Małe wyczucie niebezpieczeństwa.
Lateralizacja funkcjonalna- czyli przewaga czynności prawej ręki nad lewą ( 4 )
5-6 wymiana uzębienie mlecznego.
6-7 - słabe wiązadła - przyczyna częstego pojawienia się wad postawy.
Bardziej wydolny układ oddechowy i krążenia. ( poziom hemoglobiny, liczba białych i czerwonych krwinek zbliżone do dorosłych)
Przez cały ten okres kształtuje się osobowość dziecka.
Okres dzieciństwa starszego ( szkolny )
Czas trwania 7 roku życia do dojrzałości płciowej 12-15 u dziewcząt 16-18 u chłopców.
Okres zwany przedpokwitaniowy - równowaga rozwojowa.
Najszybsza dynamika wzrastania kończyn dolnych , tkanki tłuszczowej, wzrastanie wysokości ciała sprawia ze pod koniec okresu wczesnoszkolnego następuje pewne zaokrąglenie sylwetki ( dziewczyny, biodra )
Inny kierunek kształtu klatki piersiowej u dziewczyny zwiększenie . u chłopców spłaszczenie.
7-10 - stabilizacja krzywizn kręgosłupa
Stopniowy rozwój mięsni grzbietu i wzrostem napięci mięśni powoduje pogłębienie lordozy lędźwiowej.
Wady postawy ! ze względu na szkolę.
Druga dentycja - wymania zębów mlecznych na stare
9-10 rozrost mózgowia zakończony proces mielinizacji.
Układ nerwowy- równowaga , maleje niepokój ruchowy dziecka.
Układ kostny - rozrost przebudowa kości nadal jednak połaczenia zostają chrzęstne - co umożliwia kością rosnąć na długość.
Doskonalenie małej motoryki ( pisanie rysowania)
9-10 zdolność koncentracji
Drugie apogeum motoryczności lub etap dziecka doskonałego. Rozwój zdolności koordynacyjnych.
Okres pokwitania
Rozwój ( skok pokwitaniowe - przyspiesznie przyrostow różnych części ciała)
Przyspieszenie tempa wzrastania
Zmiana proporcji i składu tkankowego
Wzrasta siła mięśni
Szybciej rozrasta się serce oraz narządy jamy brzusznej
Zmiana wyglądu twarzy
Szczyt skoku pokwitaniowego rok przed wystąpienie miesiączki
Kolejność występowania skoku pokiwtaniowego.
Kończyny dolne
Dolne
Szerokość bioder, klatki piersiowej
Szerokość barków
Długości tułowia , masa ciała.
Bogate Zycie emocjonalne, zamiana zainetersowań powodują zmiejszenie motywacji i zainteresowań ruchem. Dziewczyny.
tempo rozwoju
Budowy ciała ( czym osoba masywna tym wcześniejsze dojrzewania)
Płeć
Czynniki społeczno- kulturowe ( warunki bytowe rodziny, żywienie, stresy, przebyte choroby)
Charakterystyczne w okresie pokwitania jest ( spowodowane działaniem hormonów płciowych ) częste kłótnie z rodzicami i nauczycielem
Nadmierna pobudliwość emocjonalna
Impulsywność reakcji
Chwiejność nastrojowa
Niezrównoważeni psychiczne
Potrzeby
Kontaktu emocjonalnego- imponowanie w grupie rówieśniczej
Sensu życia
Autonomii- może dotyczyć uczuć, działań.
Potrzeba seksualna - potrzeba więźi i rozładowania napięcia.
11. Zaburzenia wzrastania: niskorosłość, wysokorosłość , nieograniczony zespoł opóźnienia rozwoju
Zaburzenie wzrastania- dziecko dostrzega swoją odmienność, nie akceptują swojego wyglądu niezależnie od wieku( Dysmofobia) wymagają pomocy pedagogiczno- psychologicznej wywiad auksjologiczy.
.1. dziecko z zaburzeniami wzrastania wymagają indywidualnej diagnozy auksologicznej która obejmuje analizę
Czynniki genetyczne determinujące poziom i tempo wzrastania , wysokości i masa ciała oraz tępo rozwoju w dzieciństwie rodziców i rodzeństwa, występowanie w najbliższej rodzinie : zaburzeń wzrastania, hormonalnych, chorób chromosomowych i metabolicznych.
Czynników paragentycznych : kolejność i przebieg ciąży i porodu, urodzeniowa masa ciała, stan dziecka po urodzeniu
Warunków środowiskowo-bytowych rodziny
Dotychczasowy przebieg wzrastania i dojrzewania dziecka
Przebytych chorób oraz dolegliwości i objawów występujących u dziecka
Zachowań zdrowotnych( żywienie, aktywność fizyczna) obciążenie wysiłkiem fizycznym ( praca fizyczna sport) i nauka.
Relacja między dzieckiem a rodzicami, zwłaszcza matką, aspiracji i palnów edukacyjnych dziecka
2. Badanie lekarskie z uwzględniem proporcji ciała, tarczycy typowych i nietypowych objawów dojrzewania
3l Ocenę poziomu i dynamiki wzrastania
4. Badania laboratoryjne.
Niskorosłość ( 3% populacji problem dotyczy głównie chłopców )
niskorosłość rodzinna tzn. występowanie niskiego wzrostu u rodziców.
Przyczyny
− wolniejszym tempem wzrastania, związanym z późniejszym dojrzewaniem płciowym,
− zaburzeniami hormonalnymi, związanymi z niedoborem hormonu wzrostu lub hormonów tarczycy.
− zaburzeniami genetycznymi (chromosomowymi np. zespół Turnera) i wrodzonymi zaburzeniami metabolicznymi,
− przewlekłymi chorobami, niedożywienie, niedotlenienie.
− nieprawidłowościami w środowisku psychospołecznym dziecka, w tym głównie
interakcji matka dziecko (tzw. nieorganiczny zespół opóźnienia rozwoju).
Problemy psychologiczne
Niskorosłość dotyczy kilku procent populacji w wieku szkolnym. Stanowi powany problem, szczególnie dla chłopców, dla których wysoki wzrost jest cechą pożądaną, zwłaszcza we współczesnym świecie . Wiąże się to z brakiem akceptacji swego wyglądu, niepokojem o swój wygląd, poczuciem mniejszej wartości. Objawy te określa się termin „dysmorfofobia”. Może ona występować u uczniów w młodszym wieku szkolnym, nasila się jednak znacznie w okresie pokwitania. Wczesne wykrycie i ustalenie przyczyn niskorosłości oraz śledzenie tempa wzrastania dziecka są bardzo ważne ze względu na możliwość wdrożenia odpowiedniego leczenia w przypadku zaburzeń hormonalnych, niedoborów żywieniowych, a także mają znaczenie przy ocenie dojrzałości szkolnej, w poradnictwie zawodowym oraz sportowym.
Wynik wielu badań wskazuja ze niedobór wzrostu u dzieci, zwlascza chłopcó jest przyczyna
. Młodzież niskorosłą cechuje brak wiary we własne siły niedojrzałość społeczną oraz brak umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach. . Osoby te SA często obiektem agresji ze strony wyższych i silniejszych rówieśników.
Ograniczenia związane z edukacją
- trudności w wykonywaniu ćwiczeń w czasie wf - mniejsze możliwości uzyskania dobrych wyników w sprawdzianach ze względu na mniejszą w stosunku do przeciętnych rówieśników, sprawnośći wydolność fizyczną.
- wyborze zawodu.- stanowisko pracy w czasie praktycznej nauki
Leczenie
- podanie hormonu wzrostu
Nadmierna wysokość ciała (wysokorosłość)
. Wysokorosłość dotyczy około 3% % populacji w wieku rozwojowym .
wysokorosłość ma charakter
rodzinny (konstytucjonalny), gdy oboje lub jedno z rodziców są wysokiego wzrostu. U dzieci przyspieszenie wzrastania rozpoczyna się około 3-5 roku życia i osiągają one znacznie większy od przeciętnego wzrost ostateczny.
Przyczyny
zaburzenia genetyczne
zaburzenia metaboliczne
hormonalne (np. nadmiar hormonu wzrostu, przejściowo wysoki wzrost w
przedwczesnym dojrzewaniu płciowym).
Zespołu endokrynologiczne ( gigantyzm/ akromegalia)
Problemy psychologiczne
Wysokorosłość, w odróżnieniu od niskorosłości, może stanowić problem dla niektórych dziewcząt, stając się u nich przyczyną dysmorfofobii i zaburzeń emocjonalnych.
Obecnie jednak wysoki wzrost jest cechą pożądaną również u dziewcząt . Dziewczęta wysokorosłe należy zachęcać do uprawiania sportów w których wysoki wzrost jest pożądany. Tylko w sporadycznych przypadkach stosuje się leczenie hormonalne( podawanie estrogenów lub preparatów hamujących wydzielanie horom wzrostu).
Nieograniczony zespół opóźnienia rozwoju ( NZOR) zespół niewydolności rozwoju macierzyństwa, niekompetentne macierzyństwo.
2 postacie
pierwotny- przyczyna - nieprawidłowości w środowisku psychospołecznym, niewłaściwa relacja matka-dziecko
wtórny- nieprawidłowości żywieniowe.
Przyczyny
- nieprawidłowości w środowisku psychospołeczny dziecka głównie interakcji matka- dziecko.
- trudne warunki ekonomiczne, ubóstwo
- wielodzietność
- rodzina izolowana - nie utrzymująca kontaktów z sąsiadami
- konflikty małżeńskie i inne patologie rodzinne i społeczne
- małe zainteresowanie i udział ojca w opiece nad dzieckiem
- brak wiedzy o doświadczenia w pełnieniu funkcji rodzicielskiej.
- efekt występowania przewlekłych chorób narządowych i układowych pogarszających stan odżywiania i utulenie organizmu, wewnątrzmaciczne opóźnienie wzrastania.
Objawy u niemowląt
- niedobór masy
- opóźnienie rozwoju psychomotorycznego
Inne Objawy:
- zaburzenie łaknienia , brak apetytu, nadmierny apetyt, jedzenie i picie produktów niejadalnych.
- zaburzenia snu, moczenie nocne
- zaburzenia zachowania, bierność, agresja, napady złości opóźnienie mowy
15. Postawa ciała. Czynniki kształtujące postawę ciała. Wady postawy i budowy ciała.
Postawa ciała - proces posturogenezy
Noworodek i niemowlak - charakterystyczne prostopadłe ustawienie żeber w stosunku do kręgosłupa. Od 2 rok ustawienie żeber na skośne względem kręgosłupa. Te przekształcenia prowadzą do zmiany typu oddychania z przeponowego na piersiowy, przebiegający głównie dzięki ruchom klatki piersiowej.
Okres pokwitania- drugie przyspieszenie wzrostu klatki piersiowej.
Wzajemne ustawienie kręgosłupa i miednicy
U dzieci rozpoczynających chodzenie miednica ustawiona jest pionowo i w miare kształtowania się krzywizn fizjologicznych kręgosłupa zwiększa swoej nachylenie ku przodowi. W okresie pokwitania u dziewcząt fizjologiczne nachylenie miednicy jest większe niż u chłopców.
Kończyny dolne i stopy
Noworodki - szpotawe ustawienie kolan
4 rok - koślawość kolan
3-4 - stopa marszowa
6-8 - wyraźne łuki kostne stopy.
Prawidłowa postawa charakteryzuje się:
głową ustawioną prosto,
barkami na jednym poziomie,
łopatkami ściągniętymi,
symetrycznym ustawieniem miednicy,
lekko wciągniętym brzuchem,
fizjologicznymi wygięciami kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej oraz prostym kręgosłupem w płaszczyźnie czołowej
równoległym ustawieniem kończyn dolnych wyprostowanych w stawach kolanowych,
prawidłowym ustawieniem i obciążeniem stóp.
Wady postawy
To zmiana utrwalona w układzie kostnym, błędy "trzymania się", to także zaburzenia przestrzennego ukształtowania ciała (Wolański 1958,1979)
Wady postawy mogą mieć różne przyczyny:
1/) wrodzone (np. dysplazja stawu biodrowego),
2/) powstałe jako skutek urazów lub chorób,
3/) nabyte, najbardziej powszechne, spowodowane złymi nawykami (brak ruchu, nieprawidłowe siedzenie itp.),
4/) nawykowe wywołane wadami słuchu lub wzroku (nawyk garbienia się nad książką).
Wady mogą powstawać w obrębie naturalnych wygięć kręgosłupa poprzez nieprawidłowe ich ukształtowanie lub skoliozy - nieprawidłowe wygięcia boczne kręgosłupa. Skolioza występują 3 razy częściej u dziewcząt jak u chłopców, pojawia się między 7. a 18. rokiem życia.
PLECY WKLĘSŁO - WYPUKŁE
W większości przypadków przyczyną powstawania tej wady jest zwiększony kąt przodopochylenia miednicy.
Charakterystyczne w tej wadzie postawy jest :
· pochylenie głowy ku przodowi,
· ustawienie barków do przodu,
· odstawanie łopatek,
Plecy okrągłe
Plecy okrągłe to wada odcinka piersiowego. Charakterystyczne dla tej wady jest garbienie się, wysuwanie barków i głowy ku przodowi, co powoduje odstawienie łopatek i ich odchylenie, klatka piersiowa jest zapadnięta.
PLECY KOŁYSKOWE
Charakterystyczne w tej wadzie są: zmiana w układzie barków i łopatek. Postawa ciała jest bardzo podobna do postawy o typie pleców wklęsło - wypukłych, a uwagę zwraca przesunięcie górnej części tułowia ku tyłowi
Plecy wklęsło - okrągłe to wada, która jest połączeniem w/w wad. Obie krzywizny, kifoza piersiowa i lordoza lędźwiowa, są nadmiernie uwypuklone.
Plecy płaskie - występuje tu zmniejszenie przodopochylenia miednicy z prawidłowo ruchomym kręgosłupem, lecz ze zmniejszonym wygięciem fizjologicznym kręgosłupa.
Skolioza - boczne skrzywienie kręgosłupa, jest to odchylenie od osi anatomicznej całego kręgosłupa lub jego odcinka w płaszczyźnie czołowej, które pociąga za sobą wtórne zmiany w układzie narządów ruchu, klatki piersiowej narządach wewnętrznych. Przyczyny powstawania większości skolioz są nieznane.
KLATKA PIERSIOWA
Klatkę piersiową określa się prawidłową, jeżeli mostek i cała jej część znajduje się z przodu, a żebra tak wysunięte, że najdalej wysuniętą częścią ciała jest przednia ściana klatki piersiowej.
W zależności od stopnia wysklepienia mówimy o klatce piersiowej
lejkowatej
kurzej.
Klatka piersiowa lejkowata ( szewska ), jest to zniekształcenie, w którym występuje zagłębienie dolnej części mostka, tworząc wklęśnięcie przedniej ściany klatki piersiowej.
Klatka piersiowa kurza jest to zniekształcenie wrodzone, w którym mostek i koniec żeber są wysunięte ku przodowi na kształt dzioba łodzi.
Zniekształcenia kończyn dolnych pogarszają w znacznym stopniu statykę ciała i zmieniają postawę.
Do najczęstszych deformacji kończyn dolnych zaliczamy:
kolana koślawe - dośrodkowe ustawienie kolan przy znacznym rozstawieniu stóp w pozycji stojącej;
kolana szpotawe - wada przeciwna do ww.; kolana szpotawe charakteryzują się ustawienie kończyn dolnych w kształcie litery O
( przy wyprostowanych kończynach), w którym udo z podudziem, tworzą łuk zwrócony wypukłością na zewnątrz.
Najczęstszymi wadami w obrębie stóp są:
stopa płaska - stopa, w której doszło do obniżenia sklepienia podłużnego i ustawienia w nawróceniu kości stępu;
stopa koślawa - stopa, w której pięta ulega skręceniu na zewnątrz i opiera się o podłoże brzegiem przyśrodkowym;
stopa wydrążona - stopa o podwyższonym sklepieniu podłużnym i skróconą odległością między guzem piętowym a głowami kości śródstopia.
Okres szkolny jest czasem, gdy układ kostny dziecka jest narażony na wszelkiego rodzaju odkształcenia. Dlatego bardzo ważne jest w tym okresie zapewnienie dziecku odpowiednich warunków życia, pracy i odpoczynku. W okresie szkolnym należy zwrócić uwagę na dwa krytyczne okresy posturogenne.
Pierwszy przypada na wiek 6-7 lat i związany jest ze zmianą trybu życia dziecka. Istota tej zmiany tkwi w przejściu ze swobodnego, indywidualnie regulowanego przez dziecko ruchu, wysiłku i odpoczynku, w narzucony kilkugodzinny system przebywania w pozycji siedzącej.
Drugi okres przypada na wiek u dziewcząt 12-15 lat, u chłopców 12-16 lat i związany jest ze skokiem pokwitaniowym. Intensywny przyrost długości kończyn dolnych i tułowia, zmiana proporcji ciała oraz dotychczasowego czucia i nawyku postawy do zmienionych warunków morfologicznych, stwarza sytuację, w której pogłębianie się istniejących wad jest częste. W późniejszym czasie może to doprowadzić do poważnych deformacji sylwetki oraz związanych z tym różnego rodzaju schorzeń.
Prawidłowy rozwój dzieci i młodzieży zależy od wielu czynników.
ruch,
powietrze,
słońce,
wodę,
sen,
odżywianie,
prawidłowy rozkład dnia,
higienę osobistą oraz otoczenia.
Czynnikami wpływającymi ujemnie na formowanie się postawy są przede wszystkim błędy w odżywianiu i choroby. Innym czynnikiem są nawykowe zajęcia, a przede wszystkim czynności szkole i zawodowe, np.: dźwiganie plecaków, siedząca praca, ławki niedostosowane do wzrostu uczniów, itp..
Najczęstszymi objawami nieprawidłowości w postawie ciała były :
opuszczona głowa,
barki wysunięte ku przodowi,
zapadnięta klatka piersiowa,
plecy przygarbione o szeroko rozciągniętych łopatkach,
szpotawość kolan,
przykurczone mięśnie piersiowe,
słabe i rozciągnięte mięśnie grzbietu.
Zapobiegania
- systematyczna aktywność fizyczna
-ćwiczenia korekcyjne