Dziurawiec zwyczajny

40a] Dziurawiec zwyczajny- Hipericum perforatum

Inne nazwy: świętojańskie ziele, ziele św. Jana, krewka Matki Boskiej, krew Chrystusa, dzwonki Panny Marii, Krzyżowe ziele, dzwoniec, przestrzelon, arlika, durawy, polna ruta.

Najważniejszy związek to czerwony barwnik- hiperycyna, poza tym garbniki [działające przeciwbiegunkowo, bakteriostatycznie i przeciwkrwotocznie], flawonoidy [hiperozyl działający moczopędnie, oraz rutyna i kwercetyna - uszczelniające naczynia włosowate], olejek eteryczny, żywice, kwasy organiczne [kawowy, chlorogenowy, nikotynowy], cholina, pektyny, sole mineralne [magnez], wit A i C, cukry.

Jako lek dziurawiec znany był już w starożytności.

Dziurawiec do dziś w lecznictwie ludowym należy do leków uniwersalnych.

Nalewka dziurawcowa uważana jest za świetny lek przy nowotworach wątroby i przewodu pokarmowego.

Olejek dziurawcowy stanowi środek przeciw robakom.

Ziołolecznictwo potwierdziło wielostronne działanie tego leku tak wewnętrznie jak i zewnętrznie.

Działa on bowiem rozkurczowo, rozszerzająco na naczynia narządów wewnętrznych [jelita, żyły

obwodowe], żółciopędnie, przeciwbakteryjnie, ściągająco, uspokajająco [wyczerpanie nerwowe, psychozy, nocne moczenie na tle nerwowym, zaburzenia klimakteryczne itp.], pobudzające oraz tonizujące przy ogólnym osłabieniu.

Rzadziej wykorzystuje się dziurawiec jako środek moczopędny, przeciwkrwotoczny i w gośćcu stawowym.

Zewnętrznie stosuje się dziurawiec na ropnie, odmrożenia i oparzenia I i II stopnia, na trudno gojące się rany, owrzodzenia żylakowe, wyprzenia, egzemy, liszaje, a także blizny i miejsca pozbawione pigmentu, do płukania gardła i jamy ustnej w przyzębicy.

Dziurawiec wchodzi w skład takich leków jak Gastrogran, Normogran, Cholagoga I i II, Herbagastrin i Hemostin.

W warunkach domowych dziurawiec stosowany jest najczęściej przy przejściowych zaburzeniach trawiennych i niedomaganiach wątroby. W tym celu może być używany odwar, napar lub nalewka.

Napar: 1 łyżka ziela dziurawca, 1 łyżeczka ziela mięty i 1 łyżeczka kwiatu rumianku- zalać tę mieszankę 2 szkl wrzątku, zostawić pod przykryciem na 20min, odcedzić i pic 3 razy dziennie po 0,5 szkl przed jedzeniem.

Odwar: 1 łyżka ziela dziurawca na 1 szkl wody- gotuje się 3-5min, parzy pod przykryciem 10min, cedzi i pije po 0,5 szkl 3 razy dziennie przed jedzeniem.

Nalewkę sporządza się ze 100g suszonego ziela dziurawca zalanego 1/2 litra spirytusu 70%. Po tygodniu zlewa się i zażywa przed jedzeniem 30-60 kropli w kieliszku wody lub na cukrze [tzw „krople dziurawcowe” można kupić w aptece].

Zarówno nalewka jak i odwar mogą służyć do pobudzania apetytu i uśmierzania bólów głowy na tle żołądkowym.

Odwaru lub naparu można używać do płukania ust przy niemiłym zapachu, zapaleniu gardła, nieżycie

nosa, a także do przemywania skóry przy stanach ropnych i zranieniach.

Na lepszą przemianę materii napar z mieszanki: 1 część ziela dziurawca, 2 części ziela poziomki, 1 część liści melisy, 1 część mięty pieprzowej.

Dla wzmocnienia systemu nerwowego napar: 1 łyżka ziela dziurawca na 1 szkl wody, pić po 0,5 szkl 2-3 razy dziennie przed posiłkiem, a także wieczorem przed snem.

Przy obstrukcji dodaje się do dziurawca nieco kory kruszyny.

W zaburzeniach klimakterycznych można stosować mieszankę z ziela dziurawca, korzenia kozłka

i szyszek chmielu.

Uwaga: Kuracji dziurawcowych nie wolno prowadzić dłużej niż 3 miesiące.

Uwaga: Nalewki dziurawcowe nie wolno stosować latem przy dużym nasłonecznieniu, gdyż wówczas mogą wystąpić oparzenia skóry.

40b] Dziurawiec zwyczajny

Surowcem zielarskim jest ziele zbierane na początku kwitnienia.

Dziurawiec ma wszechstronne zastosowanie, działa korzystnie na wiele organów: wątrobę, jelita, żołądek, drogi żółciowe i moczowe, macicę, układ nerwowy, naczynia krwionośne i skórę.

Jest najczęściej stosowany przy nieżytach żołądka [także u dzieci i niemowląt], owrzodzeniu żołądka, zaburzeniach czynności wątroby.

Działa uspokajająco, dlatego bywa wykorzystywany przy ogólnym wyczerpaniu nerwowym, stanach depresyjnych wywołanych zaburzeniami czynnościowymi i urazami, objawami niepokoju.

Polecany jest przy migrenie, a także przy nocnym moczeniu u dzieci.

Napar: 15-25g ziele oraz 2 szkl wrzątku. Pić 2-3 razy dziennie po 0,5 szkl [dla dzieci - kilka łyżeczek; dla niemowląt po 0,5 łyżeczki].

40c] Dziurawiec zwyczajny

Surowcem jest ziele dziurawca.

Do głównych ciał czynnych należą flawonoidy, gorycze, garbniki, olejek, kwasy wielofenolowe i cholina.

Dziurawiec należy do jednych z najbardziej wszechstronnych działających leków roślinnych.

Stosuje się go w stanach zapalnych i skurczach dróg żółciowych, zastoju żółci w pęcherzyku żółciowym, skłonnościach do kamicy żółciowej, osłabienia czynności wątroby, bólach brzucha, nieżycie błon śluzowych żołądka i jelit, zmniejszonym wydzielaniem soków trawiennych, nadmiernej fermentacji w jelitach, wzdęciach.

Jest również dobry w chorobach nerek, przy ograniczeniu zdolności filtracyjnej i niedomodze czynności kłębków nerkowych.

Pomocniczo stosuje się go w kamicy moczowej, w zastojach krążenia w kończynach, nadmiernej przepuszczalności i łamliwości naczyń włosowatych, w przewlekłym gośćcu, skazie moczanowej.

Dziurawiec zalecany jest przy wyczerpaniu nerwowym, w niektórych stanach depresyjnych, przy

melancholii, objawach niepokoju itp.

U dzieci w moczeniu nocnym, lękach nocnych, stanach nerwowych.

Zewnętrznie stosuje się na wrzody, odmrożenia, oparzenia I i II stopnia, owrzodzenia żylakowe, trudno gojące się rany, miejsca pozbawione pigmentu, ponadto przy zapaleniu jamy ustnej i gardła.

Uwaga: nie zaleca się stosowania dziurawca przy nadwrażliwości na promienie nadfioletowe,

wysokiej gorączce, poważnym uszkodzeniem wątroby i nerek.

Napar: 1-2 łyżki ziela na 1,5 szkl wrzątku [w celu pobudzenia czynności żołądka i wydzielania żółci]. Pije się 2-3 razy dziennie po 0,5 szkl na 30min przed jedzeniem, a jako moczopędny i uspokajający - wieczorem.

Do okładów na rany, oparzenia i odmrożenia zaleca się mieszaninę 1 części nalewki dziurawcowe i 2 części oleju lnianego lub słonecznikowego.

W medycynie ludowej nalewka z dziurawca uważana jest jako swoisty lek na nowotwory wątroby i nerek - 1 łyżka nalewki na 0,5 szkl mleka 3 razy dziennie.

40d] Dziurawiec zwyczajny

Jest rozpowszechniony w całej europie z wyjątkiem wysokiej partii Alp.

W przeszłości dziurawiec stosowano dla wzmocnienia serca, wątroby i nerek oraz jako środek do

zwalczania pasożytów przewodu pokarmowego.

Obecnie dziurawiec jest ceniony ze względu na swe działanie uspokajające i przeciwbólowe.

Ponadto pomaga on na zranienia i urazy takie jak zwichnięcia i skręcenia, bóle stawów, pleców, bóle reumatyczne oraz w stanach napięcia nerwowego.

Dziurawiec osłabia przewodzenie bodźców bólowych do mózgu, a przez swoje kojące działanie na nerwy wpływa korzystnie na czynność serca.

Działa też kojąco w stanach depresji [nalewka dziurawcowa].

Poprawia krążenie krwi i pomaga w leczeniu węzłów chłonnych.

Leczenie odbywa się w formie 4-6 tygodniowych kuracji. W tym czasie pije się codziennie 1-2 filiżanki naparu [1 łyżeczka na 125ml wrzątku, odstawić na 15min].

Wyciąg: 6 czubatych łyżek suszonego dziurawca wsypać do butelki 0,75 litra i zalać winem deserowym. Zamknąć, odstawić na tydzień często wstrząsając [2-3 razy dziennie]. Potem wyciąg przecedzić. W czasie kuracji pić do 3 kieliszków do likieru wyciągu dziennie.

Uwaga: Stosując dziurawiec nie wolno się opalać, trzeba unikać pełnego słońca i długich pobytów na świeżym powietrzu.

40e] Dziurawiec zwyczajny

Znanych jest około 200 gatunków dziurawca.

Inne nazwy: ziele św. Jana, świętojańskie ziele, przestrzelon, dzwonki Panny Marii.

Nazwa dziurawiec pochodzi od jasnych punkcików, jakie można zobaczyć oglądając pod światło liście tej rośliny - są to maleńkie zbiorniczki olejków eterycznych.

Olejek w nich zawarty nadaje całej roślinie przyjemny balsamiczny zapach.

Od najdawniejszych czasów znano i wykorzystywano to ziele.

Znaleziono szczątki tej rośliny w wykopaliskach w Biskupinie.

W celach leczniczych wykorzystywane jest cale ziele dziurawca.

Dziurawiec zawiera flawonoidy [z których najważniejsze są hiperozyl i rutyna], garbniki katechinowe, olejek eteryczny, kwasy wielofenolowe, fitosterole oraz substancję uczulającą na światło - hiperycyna.

Działanie: rozkurczowe, wzmacniające naczynia, uspokajające, dezynfekujące oraz korzystne działania na skórę.

Dziurawiec należy do ziół wszechstronnie działających.

Flawonoidy w nim zawarte działają rozkurczająco na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i dróg żółciowych oraz na mięśniówkę naczyń.

Znoszą bóle i kolki, ułatwiają przepływ żółci do dwunastnicy- z tego powodu dziurawiec może być

polecany w chorobach wątroby przebiegających ze zmniejszoną produkcją żółci, w stanach rozkurczowych dróg żółciowych.

Może być wykorzystywany w leczeniu stanów zapalnych w przewodzie pokarmowym od przełyku

zaczynając a na jelicie grubym kończąc, a także w leczeniu zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego.

Garbniki katechinowe z tego ziela uszczelniają naczynia włosowate podobnie jak wit P, dlatego dziurawiec może być polecany w stanach nadmiernej łamliwości i przepuszczalności naczyń krwionośnych. Dziurawiec zwiększa nieco wydzielanie moczu.

Właściwości bakteriobójcze związków czynnych zwiększa zdolność pochłaniania przez człowieka i zwierzęta promieniowania nadfioletowego, prowadzi to do zwiększonego wydzielania związków

hormonalnych, co może być wykorzystane w stanach wyniszczenia organizmu lub totalnego zagrożenia w chorobie nowotworowej.

Hiperycyna jest rozpuszczalna w alkoholu, natomiast nierozpuszczalna w wodzie, dlatego nie będzie jej w wodnych roztworach dziurawca.

Korzystne działanie dziurawca na układ nerwowy sprawia, że ziele to może z powodzeniem być w psychozach i stanach depresyjnych.

Może też być polecany w przypadkach nocnego moczenia u dzieci, a także w lękach nocnych.

W chorobach skóry, trudno gojących się ranach, owrzodzeniach, w miejscach pozbawionych pigmentu pomocne są przetwory dziurawca.

W zapaleniach błon śluzowych jamy ustnej, w zapaleniach dziąseł i gardła dziurawiec może przynieść poprawę.

Wyciąg dziurawca wchodzi w skład płynu Herbagastrin i kropli żołądkowych oraz preparatu Hemostin i

soku z dziurawca- Succus Hyperici.

Uwaga: Uczulające działanie wyciągów dziurawca na promienie nadfioletowe sprawia, że ludzie przyjmujący te przetwory powinni unikać opalania się, bowiem łatwo może dojść do poparzeń słonecznych.

40f] Dziurawiec zwyczajny

W ludowej medycynie równy popularności rumiankowi i mięcie, wykorzystywany do celów leczniczych od najdawniejszych czasów.

Właściwości lecznicze: działa antyseptycznie, antybakteryjnie, antynadkwaśnie, ściągająco,

przeciwskurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i naczynia

krwionośne oraz w mniejszym stopniu na drogi moczowe.

Pobudza łaknienie, poprawia trawienie, działa balsamicznie, przeciwgorączkowo, robakobójczo, przeciwdepresyjnie [popijanie soku].

Dziurawiec dobry jest jako środek uspokajający i na apetyt.

Zewnętrznie: ułatwia leczenie ropni, zakażonych ran, oparzeń I i II stopnia, wrzodów, ropnych zapaleń, zakażeń skóry, zapaleń sutka, ostrego nieżytu nosa i zapaleń gardła, owrzodzenia żylakowego. Bywa stosowany na miejsca pozbawione pigmentu przy bielactwie nabytym.

Działa przeciwzapalnie i ściągająco. Służy również do przemywania i inhalacji.

Napar: 15-30g kwiatów i ziela na 1 litr wrzącej wody, gotować 2min, naciągać 10min. Pić 3 razy dziennie przed jedzeniem po 0,5 szkl co działa wzmacniająco, przeciwbakteryjnie, uspokajająco, pobudza apetyt, ułatwia trawienie. Dzieciom podawać napar rozcieńczony - im mniejsze dziecko tym napar lżejszy.

Ten sam napar może być stosowany jako płukanka.

Napar z dodatkiem mięty: 1 łyżkę stołową kwiatów i ziela dziurawca i 1 łyżkę mięty zalać 1 szkl wrzątku, gotować 2min pod przykryciem, po 30min przecedzić. Pic 2 razy dziennie po 1 szkl w przypadkach:

skąpego wydzielania moczu, kamicy żółciowej, zastojach krążenia w kończynach, przewlekłym gośćcu i skazie moczanowej, w ogólnym wyczerpaniu nerwowym, stanach depresyjnych wywołanych zaburzeniami czynnościowymi, urazami lub okresem przekwitania, w okresowych psychozach, zaburzeniach równowagi nerwowej, objawach niepokoju, moczeniu nocnym u dzieci, lęku nocnym i w stanach nerwicowych.

Odwar z ziela pomocniczo w depresjach po wstrząśnieniu mózgowym, ciężkich kontuzjach i operacjach: 1 łyżkę ziela gotować 5min w 2 szkl wody, odstawić na 10min, przecedzić do termosu.

Pić 3 razy dziennie przed jedzeniem.

Ziele dziurawca jest składnikiem granulatu Gastrogran, Normogran, Cholegran oraz mieszanek ziołowych Cholagoga I i II. Wyciągi z ziela wchodzą w skład Herbagastrin, kropli żołądkowych i Hemostinu.

Ziele, kwiaty i olej z dziurawca są stosowane do leczenia trudno gojących się ran, ponieważ działają przeciwzapalnie, odkażająco i ściągająco

Uwaga: Hiperycyna rozpuszczona w alkoholu ma właściwości uczulające na promienie

nadfioletowego światła słonecznego i może wywołać zapalenia i poparzenia skóry - znajduje

się w nalewce alkoholowej.

Preparaty z dziurawca mają zastosowanie w homeopatii w przypadkach uszkodzeń nerwów obwodowych spowodowanych cięciem, ukłuciem, zmiażdżeniem bądź rozerwaniem; z silnymi bólami przebiegającymi wzdłuż nerwów; wstrząśnieniami mózgu; stany depresyjne

u osób z miażdżycą.

Oprócz naparów i odwarów, olejku i roztworów używa się maści i zasypki, które działają antyseptycznie i zarazem sprzyjają podsychaniu powierzchni ran oraz pobudzają regenerację tkanek.

Dziurawiec wraz z innymi ziołami może być stosowany do kąpieli przez chorych na cukrzycę.

Ziele dziurawca ma korzystne działanie trawienne i ułatwia przyswajanie witamin typu B, dzięki czemu wpływa na odżywienie tkanki nerwowej i lepsze jej funkcjonowanie.

Uwaga: Napar z dziurawca z małym dodatkiem mięty zlany pół na pół ze spirytusem, lekko osłodzony cukrem [1 łyżka na 0,5 litra gotowej wódki] da nam prawie odtrutą wódkę.

Ten napar okaże się środkiem niesłychanie skutecznym w uwolnieniu organizmu od alkoholu.

40g] Dziurawiec zwyczajny

Skład chemiczny: flawonoidy, olejek eteryczny, garbniki, czerwone barwniki [hiperycyna],

bakteriostatyczne żywice.

Działanie: przeciw skurczom mięśni gładkich, ściągający, pobudzający tworzenie soków żołądkowych, moczopędny, uspokajający. Zewnętrznie - na rany.

Zastosowanie: od dawna zalecany przy schorzeniach dróg oddechowych, przewodu pokarmowego i przy schorzeniach dróg żółciowych. Działa przeciwzapalnie i dezynfekcyjnie.

Uwaga: Czerwone hiperycyny wywołują zaburzenia pigmentacji skóry, reakcje uczuleniowe,

wrażliwość na promieniowanie nadfioletowe.

Dziurawiec zaleca się przy nocnym moczeniu się dzieci, lekkiej bezsenności, zaburzeniach równowagi nerwowej, depresji, migrenie, słabym wydzielaniu soków żołądkowych i trawiennych.

Przede wszystkim jednak przy zaburzeniach woreczka żółciowego i kamicy.

Zewnętrznie; na rany i do płukania gardła itp.

Zazwyczaj przygotowuje się napar z 15-25g zioła na 2 szkl wody, pije się 2-3 razy dziennie po 0,5 szkl

przed posiłkiem lub po posiłku jako środek wiatropędny, a wieczorem jako uspokajający lub moczopędny.

Preparaty z dziurawca mają właściwości przeciwzapalne, aseptyczne i ściągające oraz regulujące i regenerujące.

Są stosowane w chorobach przewodu pokarmowego, wrzodów żołądka i dwunastnicy, ostrych i

chronicznych niebakteryjnych zapaleniach jelita grubego oraz w stanach podniecenia nerwowego, bólach wątroby, kaszlu, astmie i gruźlicy.

Dziurawiec stosowany jest również przy ostrym zapaleniu krtani i strun głosowych.

40h] Dziurawiec zwyczajny

Działanie: przeciwzapalne, żółciopędne, przeciwdziała zastojowi żółci w pęcherzyku żółciowym i

zapobiega tworzeniu się kamieni żółciowych.

Stosuje się go w stanach zapalnych błony śluzowej żołądka i jelit, wzdęciach, moczeniu nocnym u dzieci, stanach nerwicowych.

Zewnętrznie na wrzody, odmrożenia, oparzenia.

Napar: 2 łyżki ziela wsypać do termosu i zalać 2,5 szkl wrzątku, przykryć i odstawić na 1 godz. pic 2-3 razy dziennie po 0,5 szkl po jedzeniu jako środek rozkurczowy, a na 1 godz przed jedzeniem jako żółciopędny.

Uwaga: Może wystąpić uczulenie na promienie słoneczne, może również doprowadzić do

przebarwienia skóry, gdyż zioło produkuje nadwrażliwość na światło.

40i] Dziurawiec pospolity

Dziurawiec działa regulująco na przemianę materii, pobudzająco na trawienie, żółciopędnie, kojąco, ściągająco i odkażająco oraz regeneruje tkankę nerwową.

Stosuje się przy biegunkach, nieżytach jelit, zaburzeniach dróg żółciowych, nerwobólach, schorzeniach naczyń krwionośnych i miażdżycy naczyń, przy bezsenności oraz nadmiernej pobudliwości płciowej.

Zewnętrznie stosuje się ziele dziurawca na trudno gojące się rany miażdżone, owrzodzenia i oparzenia.

Uwaga: Przebywanie dłuższy czas na słońcu po przyjęciu dawek leku z dziurawca grozi porażeniem kończącym się nawet śmiercią.

40j] Dziurawiec zwyczajny

Działanie: przeciwzapalne, ściągające, gojące rany, lecznicze na układ nerwowy, przeciwbakteryjne.

Dziurawiec przyjmowany wewnętrznie ma działanie uspokajające i przeciwbólowe.

Pomaga w leczeniu nerwobólów, stanów lękowych i napięcia oraz w podobnych dolegliwościach.

Szczególnie przydatny do łagodzenia zmian psychicznych związanych z menopauzą, drażliwości i lęków. Coraz częściej stosowany w leczeniu depresji.

Można go podawać w celu łagodzenia zapalenia tkanki włóknistej, rwy kulszowej, bólów reumatycznych.

Przyspiesza gojenie się ran i sińców oraz niewielkich oparzeń.

Olejek z dziurawca jest szczególnie przydatny w gojeniu oparzeń słonecznych.

40k Dziurawiec zwyczajny - Hypericum

Surowcem jest kwitnące ziele (może zawierać niedojrzałe owoce) - Herba Hyperici.

Ziele dziurawca zawiera olejek eteryczny w ilości do 1% (a w nim głównie pinen i cineol), flawonoidy (do 5%): hiperozyd, rutynę, kwercytynę, kwercetynę: ponadto kw. kawowy, garbniki do 12%), żywice (do 18%), antocyjany (dc 6%), hyperycynę (ok. 0,02%), karoten (13%), wit. C, azulen, cholinę, acetylocholinę,

hyperynę (glikozyd), kw. chlorogenowy, kw. nikotynowy, pektyny, sole, saponiny.

Hiperozyd, którego jest w roślinie ok. 0,4% w hydrolizie daje nam aglikon kwercytyny i galaktozę; cząsteczka tego glikozydu flawonowego składa się z 21 atomów węgla, 20 atomów wodoru i 12 atomów tlenu.

Wyciągi z dziurawca działają kojąco, ściągające, przeciwkrwotocznie, żółciopędnie, odkażająco,

uspokajająco, moczopędnie, przeciwzapalnie, wzmacniająco, przeciwwzdęciowo, odtruwające;

poprawiają nastrój, uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne, regulują metabolizm, pobudzają trawienie, regulują wypróżnienia, koordynują pracę wątroby, pęcherzyka żółciowego i trzustki.

Wyciągi alkoholowe i olejowe wykazują wpływ przeciwstresowy i przeciwdepresyjny, a także

fotouczulający i przeciwtrądzikowy.

Wskazania: zaburzenia w wydzielaniu żółci, kamica żółciowa, choroby wątroby, stany zapalne pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, choroby trzustki, choroba wrzodowa, nieżyt żołądka i jelit, zaparcia, niestrawność, zaburzenia trawienia, bóle brzucha, choroby skórne, zakaźne i sercowo-naczyniowe, złe samopoczucie, wyczerpanie nerwowe, zmęczenie, zatrucia, krwotoki maciczne, zaburzenia miesiączkowania, upławy (pić napar i jednocześnie stosować nasiadówki lub przepłukiwania pochwy), zapalenie przydatków, stres, psychozy, osłabienie, depresja, alergia.

Dłuższe zażywanie nalewki, soku lub intraktu przez osoby młode powoduje u nich wyleczenie trądziku młodzieńczego.

Zewnętrznie: dermatozy, rany, łojotok, trądziki, stany zapalne skóry, zmiany sączące, choroby włosów.

Alkoholowe i olejowe wyciągi z dziurawca działają fotouczulająco, co w sposób umiejętny może

być wykorzystane do leczenia wielu chorób skóry, np. łuszczycy, trądziku młodzieńczego, bielactwa.

Uwaga: Osoby zażywające alkoholowe wyciągi z dziurawca nie mogą jednak przesadnie opalać się,

ani też przebywać zbyt długo na słońcu!.

Napar: 2 czubate łyżki ziela zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić.

Zażywać 4-6 razy dz. po 200 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg - 8,5 ml, 5-6 kg - 10,7 ml, 7-8 kg -

15 ml, 9-10 kg - 19 ml, 3-5 razy dz.; dzieci ważące 15-20 kg - 42 ml, 25-30 kg - 53 ml, 35-40 kg -

75 ml, 45-50 kg - 107 ml, 3-5 razy dz.

Nalewka dziurawcowa - Tinctura Hyperici: pół szkl. ziela dziurawca zalać 400 ml wódki;

macerować 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 10-15 ml; dzieci ważące 20-25 kg

- 2-3 ml, 30-35 kg - 4 ml, 40-45 kg - 5-6 ml, 50-55 kg - 7 ml, 2-4 razy dz.

Alkoholatura zimna: pół szkl. świeżego mielonego ziela zaleć 400 ml zimnego alkoholu;

wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Stosować jak nalewkę.

Intrakt dziurawcowy - Intractum Hyperici: pół szkl. świeżego ziela zalać gorącą wódką; wytrawiać

10 dni; przefiltrować. Zażywać jak nalewkę.

Ekstrakt dziurawcowy - Extractum Hyperici: pół szkl. świeżego lub suchego ziela zalać 200 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 5 ml.

Oleum Hyperici - pół szkl. świeżego lub suchego ziele zalać 200 ml gorącego oleju słonecznikowego lub sojowego (znakomita jest też oliwa); wytrawiać 14 dni; przefiltrować.

Zażywać 2-3 razy dz. po 1 łyżce oleju przy zaparciach, bólach pęcherzyka i wątroby, zaburzeniach wydzielania żółci i trawiennych oraz po obfitym posiłku.

Olejem przemywać skórę suchą i wrażliwą ze stanami zapalnymi. Olej dziurawcowy znakomicie leczy trądzik młodzieńczy, rany i oparzenia.

Przy trudno gojących się ranach stosować: 30 ml oleju dziurawcowego wlać do 30 ml tranu i 20 ml Linomagu - płynu; wymieszać. Chore miejsca pokrywać sterylną gazą zmoczoną w płynie i zabandażować,

Preparat taki leczy też rozpadliny skórne, suchość skóry, odleżyny, zrogowaciałe ręce i stopy,

stany zapalne skóry, trądziki, zmiany troficzne.

W przypadku uszkodzenia, suchości, wypadania, braku połysku, rozdwajaniu i łamliwości włosów

pokryć je specyfikiem na 12 godz. po czym umyć włosy (zabiegi powtarzać nawet codziennie lub co drugi dzień aż co skutku leczniczego).

Przy łupieżu suchym włosów daje znakomite efekty, gdy dodamy do preparatu 30 ml oleju rycynowego (wetrzeć we włosy, nakryć je folią na 120 minut, umyć w szamponie do włosów suchych, np. brzozowym, jajecznym.

Płynem warto też oczyszczać schorzałe miejsca pokryte maściami lub innymi lekami dermatologicznymi, np. w łuszczycy, w rogowaceniu starczym (w tych przypadkach

dodać 30 ml oleju rycynowego).

Rp. Nafta dziurawcowa - Naphta Hyperici - leczy łupież, grzybice we włosach, trądzik skóry owłosionej i ropnie na skórze głowy. Oczyszcza wągry, niszczy roztocze (np. nużeńce). Doskonała na trądzik, w tym także na skórze suchej.

Pół szkl. ziela suchego lub świeżego mielonego zalać 250 ml nafty kosmetycznej. Wytrawiać 3 dni; przefiltrować.

Nafta dziurawcowa - 100 ml, olej rycynowy - 25 ml, olejek cedrowy lub herbaciany - 1 ml, tran - 20 ml. Płyny zmieszać.

Skórę z cystami ropnymi, z zapaleniem łojotokowym, z zapaleniem mieszków włosowych, z ropniami po goleniu lub kosmetykach i skórę z opornym trądzikiem przemywać 3 razy dz., po czym osuszyć i wklepać maść Tribiotic lub maść z witaminą A.; zastosować masaż. Leczenie drastyczne, ale skuteczne.

W chore włosy (rozdwojone końce, łamliwe, wypadanie, brak połysku) i w łupieżową skórę wcierać

naftę dziurawcową na 8 godzin przed umyciem.

Rp. Mikstura

Wyciąg alkoholowy z dziurawca - 10 ml, nalewka arcydzięglowa lub dzięglowa - 10 ml, nalewkę

glistnikowa - 10 ml, nalewka (krople miętowe) miętowa - 5 ml

Wymieszać. Zażywać 2-3 razy dz. po 5 ml

Wskazania: bóle brzucha, skurcze jelit, bóle żołądka, trzustki, wątroby, pęcherzyka żółciowego i jajników (w tym przypadku zażyć 10 ml preparatu), zaburzenia trawienne, kamica żółciowa, zastoje żółci, choroby wątroby.

Rp. Mieszanka ziołowa

Ziele dziurawca - 1 łyżka, ziele ruty - 1 łyżka, ziele nawłoci - 1 łyżka

Wymieszać. 2 czubate łyżki mieszanki zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut;

przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po 150 ml; dzieci ważące 3-4 kg - 8 ml, 5-6 kg - 10 ml, 7-8 kg - 15 ml,

9-10 kg - 19 ml, 15-20 kg - 42 ml, 25-30 kg - 53 ml, 35-40 kg - 75 ml, 45-50 kg - 107 ml, 2-3-4 razy

dziennie.

Wskazanie: choroby wątroby, trzustki, żołądka, pęcherzyka żółciowego, skóry, zakaźne, alergiczne; zaburzenia trawienia, pękanie i przepuszczalność naczyń krwionośnych, wybroczyny na siatkówce,

zapalenie spojówek i gałki ocznej; kamice moczowa, skąpomocz, obrzęki; przeziębienie; po zatruciach.

Rp. Mikstura na rany, oparzenia i owrzodzenia

Ekstrakt dziurawcowy - 10 ml, alkoholowy wyciąg z kory dębowej, z buku lub olchy - 10 ml,

Azulan - 5 ml, nalewka nagietkowa - 10 ml. Wymieszać.

Zastosowanie: Oparzenia, rany, owrzodzenia i in. zmiany chorobowe spryskiwać płynem 3-4 razy dziennie.

40l]Dziurawiec zwyczajny

Roślina lecznicza - jedno z najbardziej znanych ziół, szeroko stosowane w ziołolecznictwie

Surowiec zielarski: Ziele dziurawca (Herba Hyperici) - zbiera się i suszy kwiatostany. Zawiera czerwony barwnik hyperycynę, pseuohypericynę, flawonoidy (rutyna, kwercetyna), hiperozyd, bakteriobójcze

garbniki, witaminy A i C oraz olejek eteryczny.

Działanie: Zmniejsza objawy łagodnej formy depresji (hamuje rozkład neurotransmiterów w mózgu,

hamuje również monoaminooksydazę i działa jako inhibitor zwrotnego wychwytu serotoniny).

Pomaga przy lekkiej bezsenności, a także przy migrenie.

Ma działanie żółciopędne, żółciotwórcze, pobudzające trawienie, przeciwzapalne i dezynfekcyjne

(może być stosowany zewnętrznie na rany i do płukania gardła)

Ostrzeżenia: musi być stosowany w małych ilościach, gdyż zwiększa wrażliwość skóry na słońce (hiperycyna może spowodować reakcje fototoksyczne)

W handlu dostępne są: zioła do zaparzania, nalewka z ziela dziurawca, tabletki. Dziurawiec wchodzi w

skład licznych mieszanek ziołowych i preparatów złożonych.

Przyrządzanie: Nalewka z ziela dziurawca - 100g ziela dziurawca zalać 500g spirytusu i odstawić na 7 dni. Po tym okresie przecedzić i wycisnąć przez gazę. Wewnętrznie stosować 2 razy dziennie po 1 łyżeczce na pół szklanki wody w chorobach wątroby, przewodu pokarmowego i układu żółciowego.

Zewnętrznie stosuje się do nacierania w bólach stawowych.

Ciekawostki

Ze względu na swoje właściwości uczulające dziurawiec zwyczajny jest w Rosji nazywany: zwieroboj, co dosłownie oznacza zwierzobójca. Zwierzęta karmione paszą z dużą ilością dziurawca mogą cierpieć na stany zapalne skóry.

W dawnych czasach przypisywano dziurawcowi działanie magiczne, wierzono, że roślina chroni przed czartami i złymi czarami.

40ł] Dziurawiec zwyczajny

Dziurawiec zwyczajny jest wieloletnim, aromatycznym ziołem należącym do rodziny Hypericaceae.

Zioło to produkuje żółto-złote kwiaty, które wydają się szczególnie obfite 24 czerwca.

Dzień ten jest tradycyjnie obchodzony jako dzień urodzin Jana Chrzciciela.

Dziurawiec zwyczajny jest również nazywany ziołem Św. Jana. Liście i kwiaty dziurawca zwyczajnego, które są używane w leczeniu, zbiera się również w tym czasie.

Zioło to pochodzi z Europy; można go również znaleźć na obszarze Stanów Zjednoczonych.

Dziurawiec zwyczajny był znany dla takich starożytnych autorytetów medycznych jak Dioscorides czy Hipokrates.

Zioło to było opisywane i zalecane jako pomocny lek w starych zielnikach w średniowieczu.

Dosyć niedawno, herbata sporządzona z tego zioła odzyskała nową reputację, szczególnie w Europie, jako skuteczny tonik uspokajający, pożyteczny w przypadkach nerwowości, depresji, przemęczenia.

Ci, którzy używają tego zioła na codzień, cenią go sobie jako zioło o właściwościach moczopędnych

oraz w leczeniu różnych dolegliwości, zaczynając od bezsenności, a kończąc na nieżycie żołądka.

Olejowy wyciąg ze świeżych kwiatów dziurawca zwyczajnego nabiera czerwonego koloru po trzymaniu go na słońcu przez kilka tygodni.

Ten tzw. czerwony olej jest stosowany wewnętrznie na te same dolegliwości, na które stosuje się herbatkę z tego zioła, ale jest również używany zewnętrznie na łagodzenie zapalenia i przyspieszanie gojenia się ran. Olej ten jest bardzo wysoce ceniony w leczeniu hemoroidów.

Analiza chemiczna wyeksponowała wiele składników dziurawca zwyczajnego, między innymi około 1% olejku lotnego i około 10% kwasu taninowego.

Zioło dziurawca zwyczajnego jest wspaniałym lekarstwem dla systemu nerwowego, relaksującym napięcie i niepokój, podnoszącym ducha.

Zioło to jest uważane jako pomocne w czasie emocjonalnych problemów związanych z menopauzą. Uspokajająca właściwość dziurawca zwyczajnego przypisywana jest substancji zwanej hypericin, która obniża ciśnienie krwi, łamliwość włośniczek, wpływa korzystnie na macicę.

Zioło dziurawca zwyczajnego może być używane na bolesne, obfite i nieregularne miesiączki, jak również jest pomocne w czasie napięcia przedmiesiączkowego.

Dziurawiec zwyczajny posiada właściwości moczopędne, redukuje zatrzymywanie się płynów oraz przyspiesza eliminację toksyn w moczu.

Zioło to znalazło zastosowanie u dzieci moczących się nocą.

Jest również pożyteczne w leczeniu skazy moczanowej oraz zapalenia stawów.

Zioło dziurawca zwyczajnego posiada również właściwości wykrztuśne, pomaga w oczyszczaniu

klatki piersiowej z flegmy oraz przyspiesza wyzdrowienie z kaszlu i infekcji klatki piersiowej.

Dziurawiec zwyczajny posiada właściwości przeciwbakteryjne oraz przeciwwirusowe, jest aktywny

przeciw gruźlicy i grypie typu A.

Bada się działanie dziurawca zwyczajnego w leczeniu AIDS oraz raka.

Dzięki swojej właściwości ściągającej oraz przeciwbakteryjnej dziurawiec

zwyczajny jest pomocny w leczeniu takich chorób przewodu pokarmowego,

jak zapalenia żołądka i jelit, rozwolnienia, czerwonki. Mówi się, że dziurawiec zwyczajny wyleczą wrzody trawienne oraz nieżyt żołądka.

Użyty zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie dziurawiec zwyczajny jest

cudownym lekarstwem na nerwobóle, jak i lekiem na wyczerpany system nerwowy.

Dziurawiec zwyczajny może być używany w leczeniu nerwobólu (np. nerwoból nerwu trójdzielnego, rwy kulszowej), gośćca mięśniowo-ścięgnistego, bólów pleców, bólów głowy, półpaśca, bólów reumatycznych.

Olej z dziurawca zwyczajnego łagodzi i goi oparzenia, rany, owrzodzenia, wrzody. Zioło to łagodzi

również zapalenia.

Surowce lecznicze: Kwitnące części, części nadziemne.

Dolegliwości nerwowe - Dziurawiec zwyczajny jest jednym z najbardziej wartościowych ziół stosowanych na problemy z nerwami. Zielarze używali go długo jako tonik na niepokój, napięcia nerwowe, bezsenność, depresję szczególnie związaną z menopauzą.

Menopauza - Zioło to jest szczególnie pomocne przy problemach z menopauzą, przynosi ulgę w zmianach hormonalnych oraz leczy obniżoną witalność.

Właściwości wzmacniające - Dziurawiec zwyczajny jest wartościowym środkiem wzmacniającym wątrobę oraz pęcherzyk żółciowy.

Zaparzony olej - Czerwony olej jest wspaniałym antyseptykiem.

Zewnętrznie, jest używany na rany i oparzenia, łagodzi skurcze i nerwobóle.

Wewnętrznie, olej może być stosowany na wrzody trawienne i zapalenia żołądkowe.

Jego przeciwwirusowe, przeciwzapalne oraz gojące siły działają zarówno wewnątrz organizmu jak i poza nim, zewnętrznie.

Inne zastosowania - Ropień, Rak piersi, Depresja maniakalna.

W homeopatii dziurawiec zwyczajny (hypericum) jest często przepisywany na obrażenia ciała.

Jako posiadający łagodzące właściwości jest wspaniały na problemy nerwowe.

Dziurawiec zwyczajny jest używany w leczeniu przeszywających nerwobólów, uszkodzeń nerwów, np. po operacji lub wypadku.

Hypericum jest najbardziej ważnym środkiem leczniczym, jeśli chodzi o użycie go gdziekolwiek zaistniało obrażenie w części ciała z wysoką koncentracją zakończeń nerwowych, np. palców rąk oraz nóg, oczu, kręgosłupa, ust, łożysk paznokci, głowy.

Hypericum jest efektywny na wstrząśnienia z takimi objawami jak uczucie zimna w głowie, obrażenia oczu.

Działa on na nerwy kręgowe, i jest stosowany na ostre bóle pleców, które przemieszczają się w górę lub dół kręgosłupa.

Hypericum jest również wspaniałym środkiem pierwszej pomocy, jeśli chodzi o wszelkiego rodzaju rany kłute (od gwoździ, odłamków), jak również działa na ugryzienia czy zgniecione palce stóp, rąk.

Inne zastosowania hypericum to astma, która pogarsza się w czasie mglistej pogody, bóle zębów, jak

również dyskomfort po wizycie u stomatologa.

Hypericum jest również używane na mdłości, niestrawności, kiedy osoba ma pokryty język z czystym jego koniuszkiem, rozwolnienia, krwawienia, bolesne hemoroidy, bóle nerwu odbytnicy, późną menstruację z bólami głowy.

Jest pożyteczny w leczeniu depresji, senności, ospałości.

Depresja - zioło to jest pomocne w leczeniu depresji.

Czerwony kolor oleju z dziurawca zwyczajnego jest zawdzięczany składnikowi nazwanemu hypericin. Składnik ten posiada właściwości antydepresyjne, jak również silne właściwości przeciwwirusowe. W związku z jego wspomnianymi właściwościami bada się jego skuteczność w leczeniu HIV i AIDS.

Całe zioło - Naukowcy dowodzą, że całe zioło jest skuteczne przeciwko wielu infekcjom wirusowym.

Dziurawiec zwyczajny zawiera glikozydy, flawonoidy(między innymi rutin), olejki lotne, taniny, żywice.

Dawkowanie: Wielu ludzi używa 500mg dziennie wyciągu z dziurawca zwyczajnego, tabletki lub

kapsułki (zawartość hypericin 0.2%).

Większe dawki dziurawca zwyczajnego, tzn.900mg dziennie, mogą być używane w niektórych przypadkach.

Dziurawiec zwyczajny powinien być używany po jedzeniu ewentualnie krótko przed nim.

Ziołowe nalewki z dziurawca zwyczajnego są również dostępne. Często są brane w dawkach 1-2ml trzy razy dziennie.

Skutki uboczne:

Dziurawiec zwyczajny powoduje, że skóra staje się bardziej wrażliwa na światło.

Osoby z jasną karnacją powinny unikać ostrego słońca i innych źródeł światła ultrafioletowego, np. łóżek do opalania.

Jest również wskazane unikanie czerwonego wina, sera, drożdży, marynowanych śledzi.

Dziurawiec zwyczajny nie powinien być używany w czasie ciąży oraz karmienia piersią.

Jak działa w organizmie:

Przede wszystkim dziurawiec zwyczajny działa na system nerwowy. Hypericin w połączeniu z innymi składnikami działa jako antydepresant.

Badania naukowe dowiodły, że dziurawiec zwyczajny może być używany w kombinacji z miłorzębem w celu zwiększenia efektywności antydepresyjnej. Jakkolwiek, jeśli chcesz łączyć te dwa zioła lub bierzesz przepisane antydepresanty, należy najpierw skonsultować się z lekarzem bądź zielarzem profesjonalistą.

Dziurawiec zwyczajny jest również środkiem wzmacniającym dla całego układu nerwowego.

Może być używany w czasie menopauzy, gdzie fizyczne zmiany są pogarszane przez psychiczne i emocjonalne osłabienie.

Jeśli mówimy o układzie trawienia, zioło to jest dobrodziejstwem dla wątroby.

Dzięki swoim właściwościom przeciwwirusowym ziele dziurawca zwyczajnego jest szczególnie pomocne w czasie gryp i przeziębień. Wzmacnia system odpornościowy.

Zewnętrznie, olej z dziurawca zwyczajnego leczy rany i łagodzi bóle nerwów, szczególnie w przypadku półpaśćca i powtarzających się wysiłkowych obrażeń.

Części naziemne

Napar - Stosować na niepokoje, lęki, napięcia nerwowe, drażliwość lub emocjonalne "dołki", w szczególności związane z menopauzą lub zespołem napięcia przedmiesiączkowego.

Nalewka - Na moczenie nocne u dzieci, dawać 5-10 kropli na noc.

Płukanka - Używać naparu do przemywania ran, siniaków, owrzodzeń skóry.

Kwitnące części

Krem - Stosować na zlokalizowane bóle nerwowe, takie jak rwa kulszowa, skurcze lub jako pomoc w łagodzeniu bólów związanych z obrzękiem piersi w czasie karmienia piersią. Krem z dziurawca

zwyczajnego może być również stosowany jako antyseptyk i ściągający na zadrapania, owrzodzenia,

wrzody.

Zaparzony olej - Używać na oparzenia, mięśnie, zapalenia stawów, między innymi na zapalenie nadkłykcia bocznego kości ramiennej (łokieć tenisisty), neuralgię, rwę kulszową.

Dodaj kilka kropel oleju z lawendy na oparzenia lub olej z krwawnika pospolitego na zapalenia stawów.

Olej z dziurawca zwyczajnego

2 szklanki (500ml) oliwy z oliwek * 50g kwiatów z dziurawca zwyczajnego* 1 kolorowy, szklany słój

(może być brązowy, niebieski lub zielony)

Nazbieraj kwiatów dziurawca zwyczajnego w suchy i słoneczny dzień. Umieść je w słoju i zalej oliwą. Trzymaj z dala od światła, mieszając regularnie. Maceruj przez 2 miesiące, następnie odcedź używając gazy. Olej ten leczy mniejsze oparzenia, kontuzje, neuralgie, reumatyzm. Łagodzi wszelkiego rodzaju bóle zewnętrzne jak i wewnętrzne. Aby zakonserwować go na dłużej, należy dodać 5% olejku z lawendy.

DZIURAWIEC ZWYCZAJNY

Właściwości lecznicze:

działa antyseptycznie, antybakteryjnie ( hamuje wzrost gronkowca złocistego i innych drobnoustrojów

Gram-dodatnich), ściągająco (garbniki), antynadkwaśnie, przeciwskurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i naczynia krwionośne oraz w mniejszym stopniu na drogi moczowe ( powoduje powolny, stopniowy spadek napięcia ścian w tych narządach wywołany przez flawonoidy i hiperycynę), moczopędnie, garbniki działają na drobne naczynia krwionośne, zwłaszcza na włośniczki i tętniczki przedkapilarne.

Dziurawiec pobudza łaknienie, poprawia trawienie, działa balsamicznie, przeciwgorączkowo, robakobójczo, przeciwdepresyjnie, flawonoidy skutecznie działają przy nadciśnieniu tętniczym.

Stosowany zewnętrznie ułatwia leczenie ropni, zakażonych ran, oparzeń II i III stopnia, wrzodów, ropnych zapaleń, zakażeń skóry, zapaleń sutka, ostrego nieżytu nosa i zapaleń gardła, owrzodzenia żylakowego.

Bywa stosowany na miejsca pozbawione pigmentu przy bielactwie nabytym. Działa przeciwzapalnie i ściągająco.

Wskazania lecznicze:

wewnętrznie: astma, dolegliwości płucne, biegunka, dolegliwości przewodu pokarmowego, nieżyt i

stany zapalne żołądka, jelit oraz przewodu żółciowego, niedokwaśność treści żołądka, przekrwienie

wątroby i zaburzenia czynnościowe, skąpomocz, bezsenność, niedomogi krążeniowe, bóle głowy, wyczerpanie nerwowe, zarostowe zapalenie tętnic, choroby zakaźne u dzieci, gorączka przerywana, niestrawność, zapalenie oskrzeli, wywołane przez stresy stany skurczowe wspólnego przewodu dróg żółciowych i trzustki przy wejściu do dwunastnicy, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, skurcz

odźwiernika i naczyń żylnych, dolegliwości miąższu niektórych narządów, upławy białe, zapalenie

pęcherza moczowego, zapalenie nerek, nadciśnienie tętnicze, zapalenie okrężnicy, grypa, angina, gościec stawowy, skaza limfatyczna, moczenie nocne, czyraki, obfite menstruacje.

Jest używany jako środek uspokajający, na apetyt oraz zmniejszający przepuszczalność naczyń włosowatych.

zewnętrznie: rany, oparzenia, owrzodzenia nóg, likwidacja przykrego zapachu z jamy ustnej, zapalenie dziąseł oraz środek na ich wzmocnienie, zapalenie jamy ustnej, ropne zapalenie skóry.

Dziurawiec zwyczajny {Hypericum perforatum L.)

Inne nazwy: ziele św. Jana, ziele świętojańskie, dzwoneczki, dzwoniec, dzwonek, dzwonek czerwony,

dzwonki Panny Maryi, krewka Matki Boskiej, boża krewka, przestrzelon, krzyżowe ziele, obieżyświat,

wrzosowiec, zwierzobój.

Angielska: St. Johns Wort. Francuska: Herbe a mille trous. Niemiecka: Durchlóchertes Johanniskraut.

Rosyjska: Zwieroboj pronzjennolistnyj.

Nazwa: dziurawiec wywodzi się bez wątpienia od jasnych punkcików, jakie możemy dostrzec, jeśli

liście i płatki kwiatów tej rośliny obserwować będziemy pod światło. Owe „dziureczki" są w rzeczywistości niemal mikroskopijnymi zbiorniczkami olejku lotnego, który nadaje roślinie delikatny balsamiczny zapach.

Legenda zaś głosi, że to sam diabeł poprzekłuwał liście dziurawca, bowiem pozazdrościł aniołom, leśnym duszkom, zwierzętom i ludziom tej niezwykłej mocy leczniczego ziela. Zazdrosny czart musiał się mocno napracować, skoro np. ludowa medycyna niemiecka nadała roślinie nazwę Tausendlochkraut, czyli „ziele o tysiącu dziur".

Ale przyznać też trzeba, że diabeł miał czego nam pozazdrościć, skoro słynny Paracelsus (1493-1541) pisze w swoim zielniku: „Własności leczniczych tego ziela nie da się wprost opisać. Nie ma lekarstwa, które by z takim powodzeniem można stosować w różnego rodzaju przypadłościach, jak dziurawiec".

Ten słynny zielarz i mędrzec z Hohenheim w swojej praktyce medycznej uznał dziurawiec za wszechlek i aplikował go obłożnie chorym, uzyskując wiele cudownych uzdrowień, które zjednały mu jednak tylu entuzjastów co nieprzejednanych wrogów.

Również wielu innych legendarnych zielarzy, m.in, Hipokrates z Kas, Awicenna, Albertus Magnus, św. Hildegarda, Jasnowidząca z Prevorst, Szymon Syreniusz uważają dziurawiec za lek o prawdziwie

cudownych właściwościach.

A dziurawiec w Polsce rośnie pospolicie. Roślina zakwita zwykle w okresie św. Jana (24 czerwca) - stąd niewątpliwie jedna z ludowych nazw „świętojańskie ziele"

Właściwościami leczniczymi charakteryzuje się nadziemna część rośliny, a ziele dziurawca zbieramy w początkach jego kwitnienia - konkretniej już wtedy, gdy część roślin w pełni kwitnie, a reszta pozostaje w pąkach kwiatowych.

Nazwa botaniczna dziurawca - Hypericum wywodzi się z Grecji, od słów oznaczających „nad podziw"

- co należy oczywiście rozumieć jako nad podziw skuteczny.

W jednym ze swoich utworów Horacjusz wypowiada najbardziej chyba znamienne dla tego zioła zdanie

„Cur moriatur homo, dum Hypericum crescet in horto?" (Dlaczego człowiek umiera, jeśli w ogrodzie rośnie świętojańskie ziele?).

A słynny lekarz naturalista — ksiądz Kneipp pisze: „To ziele wywiera wielki wpływ na wątrobę, a herbata jest znakomitem dla niej lekarstwem. Skutki lecznicze można widzieć w moczu, w którym całe kosmyki pływają materyj chorobotwórczych. Bóle głowy pochodzące z wodnistych cieczy albo gniecenie w żołądku, małe zaflegmienie piersi i płuc leczy odwar dziurawca bardzo szybko".

Inni znani zielarze - Bock (w 1568 roku) i Matthiolus (w roku1626) zalecają ten naturalny lek m.in.

przeciwko dokuczliwej rwie kulszowej, atakom apoplektycznym, kamieniom żółciowym i owrzodzeniom.

W przedwojennym opracowaniu Wartość lecznicza ziół krajowych dr Bohm określa dziurawiec jako

skuteczny lek naturalny przeciwko różnego rodzaju rozstrojom nerwowym, uszkodzeniom nerwów, chronicznym bólom głowy, przemęczeniom umysłowym wszelkiego pochodzenia.

Również przed wojną inny znany lekarz — zielarz dr Bryliński w czasopiśmie Therapia Nova tak wyraża się o ziołowym „wszechleku": „W pewnych etapach życiowych nagromadzają się we krwi i w tkankach różne pierwiastki jako produkt życiowych czynności organizmu, wskutek czego wytwarzają się zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej we krwi, czyli tzw. kwasica ustrojowa. (...) W ogóle we wszystkich niedomaganiach organizmu kwasica jest przyczyną powstawania różnych chorób, zasadowy zaś stan organizmu jest oznaką wyzdrowienia. (...) Wejście więc w biochemizm protoplazmatycznej komórki soku dziurawca i naparu ziółek z tej rośliny (przeważnie złożonych) staje się tym niezbędnym czynnikiem, który w stosunkowo krótkim czasie przeistacza organizm i z zakwaszonego czyni go zasadowym i zdrowym".

Według współczesnej nauki o roślinach leczniczych, Dziurawiec zawiera wiele związków tzw. czynnych (m.in. garbniki, cholinę, flawonoidy, pektyny, węglowodany, kwasy wielofenolowe, fitosterole, tłuszcze, sole mineralne).

Jeśli zmiażdżymy w palcach kwiat rośliny, wydzieli się z nich krwistoczerwony oleisty barwnik -

hiperycyna, zwany w medycynie ludowej krwią Jana, który zwiększa zdolność pochłaniania przez nasz organizm (szczególnie drogą optyczną - dzięki tęczówce oka) promieniowania nadfioletowego, co - sądząc na podstawie badań współczesnej bioelektroniki - stanowi najprostszą drogę dostarczania energii

osłabionym organom naszego ustroju.

Ale nie można też zapominać, że zażywając dziurawiec musimy unikać opalania się, gdyż łatwo może dojść do poparzeń słonecznych.

Dzięki obecności różnych składników ziele dziurawca wykazuje działanie wielokierunkowe, a obwołanie go w historii wszechlekiem dzisiejsza nauka o zielarstwie zaczyna w pełni potwierdzać.

W licznych współczesnych książkach poświęconych ziołolecznictwu przeczytać można, że dziurawiec

znalazł zastosowanie w stanach zapalnych i skurczowych dróg żółciowych, początkowych objawach kamicy żółciowej, w osłabieniu czynności wątroby, w kamicy nerkowej, zastojach krążenia obwodowego krwi, w leczeniu stanów zapalnych i zaburzeń czynności przewodu pokarmowego, w psychozach i stanach nerwicowo-depresyjnych, w chorobach skóry i w przypadku trudno gojących się ran...

Oto formy leczniczego stosowania ziela dziurawca zwyczajnego.

Napar z ziela. 1 płaską łyżkę stołową rozkruszonego ziela dziurawca zalewamy szklanką wrzącej wody, przykrywamy spodkiem i odstawiamy na około 15 minut. Pijemy 2-3 razy dziennie przed lub po jedzeniu albo przed snem jako środek uspokajający.

Wywar z ziela. 2 łyżki stołowe ziela gotujemy przez 5 minut na wolnym ogniu w 0,5 1 wody. Po

przecedzeniu wywar przelewamy do termosu i pijemy 2-3 razy dziennie przed jedzeniem.

Zimny wyciąg wodny. Do 0,5 1 zimnej wody wsypujemy wieczorem 2 łyżki ziela i pozostawiamy na

6-8 godzin. Rano wyciąg odlewamy, przegotowujemy i pijemy ciepły płyn.

Uwaga! Ponieważ uczulająca nas na światło hiperycyna nie rozpuszcza się w wodzie, po wypiciu

wyciągu wodnego możemy bez obaw opalać się na słońcu.

Nalewka. Około 100 g suszonego ziela zalewamy 0,5 1 70% spirytusu i odstawiamy w ciemne miejsce na 8-40 dni. Uzyskaną w ten sposób piękną purpurową nalewkę możemy pić po 20-30 kropli

2-3 razy dziennie w kieliszku wody przed jedzeniem. Nalewkę możemy stosować do nacierań w

przypadku bólów stawowych i korzonkowych.

Wyciąg olejkowy. 1 część świeżych kwiatów dziurawca zalać 10 częściami oleju słonecznikowego (lub innego oleju roślinnego), pozostawić w butelce lub słoiku przez 4 tygodnie w jasnym, suchym miejscu (najlepiej na świetle słonecznym) po czym olejek o głębokiej czerwonej barwie starannie przechowywać, tym razem jednak w butelce z ciemnego szkła.

Olej dziurawcowy stosujemy w leczeniu wszelkich ran, oparzeń, niewielkich wrzodów, a także nacieramy nim ciało przy urazach sportowych, przy reumatyzmie i artretyzmie.

Ziele dziurawca wchodzi w skład wielu preparatów leczniczych produkowanych przez Herbapol: ze

świeżej rośliny sporządza się m.in. sok - Succus Hyperici, wyciągi z dziurawca wchodzą w skład

Herbogastrinu , ziele suszone jest jednym z komponentów granulatu Gastrogran i Normogran , a także mieszanek ziołowych Cholagoga l i III.

Pisząc o dziurawcu nie mogę nie wspomnieć moich spotkań z nieżyjącym już znanym propagatorem ziołolecznictwa - Witoldem Poprzęckim, który co roku w dniu imienin Andrzeja (30 listopada) wręczał mi butelkę doskonałej 40-procentowej nalewki z dziurawca, którą nazywał „poprzęckówką".

Pamiętam jak dziś, kiedy w andrzejki 1979 roku próbowaliśmy wspólnie nalewkę, a Witold uniósł swój kieliszek do góry i powiedział: Czy wiesz, że od dziś przejdziesz do historii? Dlaczego? - zapytałem. Odpowiedział: Dlatego, że pijesz poprzęckówkę z samym Poprzęckim. Trudno tego zdarzenia nie utrwalić w tej książce.

Dziurawiec jest ziołem tak „wszechstronnym", że nie powinno go zabraknąć w żadnej apteczce domowej. Świętojańskie ziele jest najbardziej cenne,

Świętojańskie ziele jest nie tylko „wszechlekiem", ale również rośliną ozdobną w ogrodzie, pośród innych odznaczającą się w okresie kwitnienia wyraźną barwną plamą. A może warto siać dziurawiec w ogrodzie również przez wzgląd na jego właściwości magiczne? W niektórych wschodnich rejonach naszego kraju, gdzieniegdzie jeszcze do dziś wieśniacy, zbierają go w imieniny Jana, tj. 24 czerwca, i kładą na parapecie okiennym, aby ochronić dom przed uderzeniami piorunów.

Wspomniany już Paracelsus używał dzwoneczków Panny Maryi jako głównego składnika amuletów, które chronić miały właściciela przeciwko wpływom demonicznym - stąd zresztą jedna z niemieckich ludowych

nazw zioła: Fuga Daemonum, jako że miało ono dawać ochronę przed różnego rodzaju złymi duchami,

czarami i sztuczkami diabelskimi, a konkretniej określenie to można tłumaczyć jako „wyganiacz

diabłów". Może dlatego posądzonym o złe moce czarownicom przed torturami podawano kilka kropli dziurawca, co miało zwalniać je z przyrzeczeń danych diabłu i zmusić do zeznań. Ale w średniowieczu

również poszukiwacze skarbów mogli liczyć na powodzenie swoich tajemniczych wypraw tylko

wtedy, kiedy zabierali ze sobą „świętojańskie amulety", inaczej demony były w stanie zniweczyć ich

plany. Czy nam, żyjącym współcześnie, dziurawiec może przynieść szczęście?

Myślę że tak, gdyż zioło to przywracając zdrowie, przywraca utraconą radość życia.

---