ANNELIDA

• POLYCHAETA

• OLIGOCHAETA

• HIRUDINEA

* segmentacja ciała obejmująca mezodermę i jamę ciała

(schizocel - rozszczepienie kom. mezenchymatycznych),
metameryzacja metamery są podobne do siebie, wyróżniający się odcinek głowowy

* LOPHOTROCHOZOA = Annelida, Mollusca, Lophophora

* trochofora orzęsiona larwa (rzęski płytki apikalnej, protroch, metatroch, cingulum), mięśnie podłużne i okrężne

* pokrycie kutykulą oraz ruch ciała podobny do Nematomorpha (wygięcia boczne)

* wydajny mechanizm ruchu: fala perystaltyczna przechodząca przez kolejne segmenty; neurony olbrzymie (giant fibers) przenoszą impulsy w zagrożeniu -> skrócenie ciała.

POLYCHAETA

* każdy segment ma parę dwugałęzistych parapodiów: wychodzą z nich szczeci, zaś wgłąb wnika usztywniająca szczecinka aciculum.

* ELYTRA występujące czasem pokrycie ciała przez wąsy parapodiów na kształt łusek

* pierwotnie wolnożyjące (w wodach słonych), potem formy osiadłe i budujące rurki.

* zamknięty układ krwionośny: grzbietowe „serce” + kurczące komórki ściani (podocyty) + rozgałęzione naczynia obwodowe + naczynie brzuszne (krew z barwnikami, głównie hemoglobina)

* we wtórnej jamie ciała płyn z ameboidalnymi komórkami o warstwie ochronnej,

* czasem protonefrydia, ale częściej wielokomórkowe lejkowate nefrydia

* osmokonformiści - dostosowują się do stężenia na zewnątrz (wieloszczety morskie)

Rozmnażanie:
* rozdzielnopłciowe, zapłodnienie zewnętrzne, w wodzie; rozwój złożony (trochofora !!),

* brak dymorfizmu płciowego,

* pączkowanie rozród bezpłciowy niedojrzałych osobników,

* epitokia rozród bezpłciowy (przed podział) osobników, u których występują już komórki płciowe,

a) schizogamia (stolonizacja) podział osobnika na segmenty epitokiczne (tylne) i atokiczne (przednie, mogą produkować kolejne segmenty epitokiczne),

b) epigamiatylne segmenty z atokicznych w epitokiczne,

*u Dinophillida -> partenogeneza.

wolnożyjące

* db rozwinięte oczy, szczęki w gardzieli (wynicowywanej);

* sprawnie pływają, drapieżne,

* gardziel ma gruczoły jadowe i cztery białkowo-chitynowe haki, lub grzebykowatet zęby symetrycznie po bokach

ryjące norki w podłożu

* ryją w osadzie U-kształtne norki lub kanaliki w wapiennym podłożu

osiadłe

* Nereis (Bałtyk) żyje w organicznej rurce wewnątrz osadu (rurka otwarta z obydwóch stron), wydziela sieć w kształcie rękawa z włókien mukopolisacharydowych (filtruje mikroorganizmy i zjada okresowo sieć)

* żyjące w zamkniętych rurkach, filtrują pokarm na pierzastych wyrostkach (koło otworu gębowego),

* Pogonophora nie mają jelita, wchłaniają subst. pokarmowe długimi czułkami, żyją w pobliżu gorących źródeł, gdzie żyją w symbiozie z chemosyntezującymi bakteriami; bardzo odporne na wysokie temperatury.

OLIGOCHAETA

* zredukowane szczeci na segmentach, osobne celomodukty i kanaliki nefrydiów (długie i bogato unaczynione pozwalają na reabsorbcję jonów),

* duże org. glebowe - australijski gatunek ma ponad 4 m długości

Rozmnażanie:

* kopulacja = wymiana plemników (nasienie przechowywanie wewnątrz ciała), clitellum (siodełko, gruczoły grzbietowe) wytwarza kokon (mufkę) sklejając jaja, w który wstrzykiwana jest sperma;

* rozwój prosty (młody podobny do dorosłego),

* obojnaki, zapłodnienie krzyżowe, mniejsze zdolności regeneracji.

Odżywianie:

* glebożerne, detrusożercy (żywią się martwą materią organiczną, którą przepuszczają przez jelito wraz z glebą),

* gruczoły Morrena w jelicie przednim utrzymują odpowiednie pH (równowagę jonową) środowiska wewn.,

* w jelicie środkowym tyflosolis - wpuklenie zwiększające powierzchnię chłonącą,

* komórki chloragogenowe syntezują mocznik (ostateczny metabolit), rozkładają i syntezują glikogen, gromadzą zbędne krzemiany.

HIRUDINEA

* nadzwyczajna stabilność liczby segmentów (prymitywna słodkowodna Acanthobdella pasożytująca na łososiach ma 30 segmentów i jedną przyssawkę, pozostae 34 segmenty i 2 przyssawki)

* zewnętrzne pierścieniowanie (po 2-14 pierścieni na segment), silne umięśnienie ciała

* zanik celomy (wypełnienie tkanką łączną) i układu krwionośnego

Rozmnażanie:

* obojnaki, zapłodnienie krzyżowe wewnętrzne (mechanizmy zapobiegające samozapłodnieniu),

* liczba gonad zmienna, jądra zawsze za jajnikami !,

* występuje czasowo clitellum i tworzenie kokonów (wydzielana jest do nich gęsta substancja bogata w białka, którą odżywia się embrion),
* często samice opiekują się potomstwem, noszą je po brzusznej stronie ciała i pomagają im w zdobywaniu pokarmu.

Odżywianie

* obszerne jelito środkowe pozwala na magazynowanie krwi,

* gruczoły (jednokomórkowe) wydzielające hirudynę zapobiegają jej krzepnięciu,

* u pasożytów szczęki lub ryjek, gardziel pompuje krew do jelita.

* odbyt położony grzbietowo nad tylną przyssawką.

---