1380489f299247373246125899725 n

1. Inwestycje przedsiębiorstw — wprowadzenie

12

i — Decyzje związane z wyborom projektu o najwyższej efektywności ze zbioru projektów dopuszczalnych. Ten typ decyzji nosi miano względnej oceny efektywności inwestycji.

—    Decyzje związane z'tworzeniem portfela projektów inwestycyjnych. W tym wypadku spośród potencjalnych projektów inwestycyjnych, dokonuje się wyboru optymalnego portfela projektów, których realizacja maksymalizuje wartość rynkową przedsiębiorstwa.

DecYzia inwestycyjna jest jedną z najbardziej krytycznych inicjatvw podejmowanych przez przedsiębiorców lub menedżerów,"ponieważ inwestycje angażują zasoby finansowe na relatywnie długi okres w warunkach stale dokonujących się zmi2n (Behrons, Hawranek 1993, s. 26).

Podejmowanie racjonalnych decyzji inwestycyjnych przez menedżerów firmy jest sprawą trudną i w warunkach dynamicznych zmian otoczenia obciążoną wysokim ryzykiem. Wymaga od nich wielorakich umiejętności, głównie narzędzi nowoczesnego zarządzania, które pozwolą sprostać współczesnym warunkom decyzyjnym. Podejmując decyzje, w co inwestować, kiedy i jak inwestować ora2 w jakim zakresie, należy postępować niezwykle rozważnie.

Z kategorią inwestycji ściśle związane jest określenie projektu inwestycyjnego. Z uwagi na powszechność posługiwania się tym terminem, ważne jest jego zdefiniowanie dla potrzeb niniejszego opracowania.

Projekt w ujęciu semantycznym (łac. poicktus) oznacza wysunięcie ku przodowi. W tym znaczeniu jest to pomysł, idea działania, idea postępowania. Pojęcie to możemy odnieść do różnych obszarów działalności człowieka, także działalności inwestycyjnej przedsiębiorstw. W tym wypadku, pod słowem ..inwestycja" rozumie się określony, wyodrębniony „kwant" działalności inwestycyjnej

—    projekt inwestycyjny³. Pozostając w tej konwencji, mianem „projekt inwestycyjny” będziemy nazywać skonkretyzowanąwersję lokaty kapitału w majątek .rzeczowy przedsiębiorstwa.

Projekt, według Brochockiej i Cajęckiego (1997, s. JO), „(...) to zespól środków postawionych do dyspozycji (przewidzianych do użycia) w celu osiągnięcia określonego celu ekonomicznego”. W tym ujęciu projekt inwestycyjny wymaga wydatków skierowanych na konkretne przedsięwzięcie (zadanie) inwestycyjne firmy. Kategoria ta obejmuje wszelkie działania związane z przygotowaniem i realizacją inwestycji, n następnie użytkowaniem majątku. Można więc mówić o cyklu rozwojowym projektu inwestycyjnego lub też okresie żyda projektu inwestycyjnego.

Pojęda „inwestycja" i „projekt’ są w tej pracy traktowane zamiennie. Dotyczą one bowiem każdorazowo konkretnego sposobu wydatkowania kapitału.

1.2. Rodzaje inwestycji (projektów inwestycyjnych)

Inwestycje (projekty inwestycyjne), podobnie jak inne kategorie ekonomiczne, można klasyfikować według różnych kryteriów. Dobór kryterium zależy cd potrzeb badawczych podmiotu klasyfikującego. Przedstawmy pokrótce rodzaje inwestycji najczęściej występujące w praktyce i piśmiennictwie fachowym.

Brigham (1596, s. 57), uwzględniając doświadczenia firm amerykańskich, wyróżnia następujące kategorie projektów inwestycyjnych:

—    wymiana: utrzymanie działalności; projekty wymiany majątku trwałego dotyczą firm. które zakładają działalność produkcyjną w przyszłości;

—    wymiana: obniżenie kosztów; projekty inwestycyjne dotyczą zazwyczaj wymiany zużytego ekonomicznie majątku na nowoczesny, gwarantując)' oszczędności kosztów pra<y, materiałów, surowców itp;

—    rozwijanie istniejących produktów lub rynków, projekty inwestycyjne nakierowane są na intensyfikację dotychczasowej produkcji i rozszerzanie rynków zbytu;

—    ekspansja na nowe produkty lub rynki; projekty inwestycyjne angażują duży kapitał poprzedzony wielokierunkowymi przygotowaniami: są elementem planu strategicznego firmy;

—    projekty dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony środowiska; zwykle projekty te wynikają z wymogów formalnoprawnych; stąd nazywa się je często obowiązkowymi wydatkami inwestycyjnymi;

—    inne: to między innymi inwestycje w sferze infrastruktury technicznej. Wymienione kategorie projektów różnią się charakterem, szczegółowością przygotowania i siłą konsekwencji decyzyjnych. Każdy z projektów, niezależnie od jego cech indywidualnych, należy rozpatrywać w aspekcie strategicznego celu przedsiębiorstwa.

Kruschwitz (1995, s. 16) podkreśla użyteczność podziału inwestycji z punktu widzenia form majątku, które tworzą, oraz ich związku z poziomem zdolności produkcyjnej przedsiębiorstw. Punktem wyjścia pierwszego kryterium podziału inwestycji jest struktura aktywów bilansu. Wyróżnić więc można inwestycje:

—    rzeczowe, tworzące majątek rzeczowy (grunty, budynki, budowle, maszyny, środki obrotowe itd.)>.

—    finansowe, formujące majątek finansowy (udziały, długoterminowe pożyczki, papiery wartościowe);

—    niematerialne, stanowiące o wielkości i strukturze majątku niematerialnego i prawnego (kształcenie, doskonalenie organizacji, patenty, licencje itp.).

Autor, dzieląc z kolei inwestycje rzeczowe produkcyjne i punktu widzenia ich wpływu na poziom zdolności produkcyjnej, wyróżnia:

—    inwestycje odtworzeniowe, które nie zmieniała zdolności produkcyjnej firmy;

— inwestycje nowe. rozbudowa i inwesłwfp mn.^rri7-.-.ń^.-,-r—— —•~-^ł--^ł-