ScanImage263

22 Społeczeństwo jednowymiarowe

być utrzymywany i chroniony, jeśli służy on zahamowaniu rozwoju zdolności (jej własnej lub innych ludzi) do rozpoznania choroby całości i uchwycenia szans wyleczenia^ ) Rezultatem jest wtedy euforia w nieszczęściu. Większość / przeważających potrzeb wypoczynku, zabawy, zachowywania się i konsumowania zgodnie z tym, co zaleca reklama, kochania i nienawidzenia tego, co kochają i nienawidzą inni, należy do tej kategorii potrzeb fałszywych.

/Takie potrzeby posiadają społeczną treść i funkcję, które są zdeterminowane przez zewnętrzne siły, nad którymi jednostka nie ma żadnej kontroli;,, rozwój i zaspokojenie tych potrzeb są heteronomiczne. Bez względu na to, jak bardzo takie potrzeby, odtworzone i wzmocnione przez warunki egzystencji, mogą stać się własnymi potrzebami jednostki; Bez względu na to, jak bardzo identyfikuje sie ona z nimi i odnajduje siebie w ich zaspokajaniu, są one nadał tym, czym były od początku — wytworami społeczeństwa, którego dominujący interes wymaga represjonowania./

Przewaga potrzeb represywnych jest faktem dokonanym, akceptowanym w niewiedzy i klęsce, lecz faktem, któi~y trzeba unieważnić zarówno w interesie jednostki szczęśliwej, jak i tych wszystkich, których nędza jest ceną jej usatysfakcjonowaniaćjedynymi potrzebami, które na osiągniętym poziomie kultury bezwarunkowo domagają ! się zaspokojenia, są potrzeby życiowe — pożywienie, ubranie, mieszkanie. Zaspokojenie tych potrzeb jest wstępnym warunkiem dla spełnienia wszystkich potrzeb/zarów-no tych niewysublimowanych jak i tych wysublimowanych.

Dla każdej świadomości i sumienia, dla każdego doświadczenia, które nie akceptuje panującego interesu spo-

łecznego jako nadrzędnego prawa myśli i zachowania, ustanowione uniwersum potrzeb i ich zaspokojenia jest faktem, któremu należy postawić pytanie — pytanie w kategoriach prawdy i fałszu. Kategorie te są całkowicie historyczne i ich obiektywność jest historyczna. W danych warunkach ocena potrzeb i ich zaspokojenia wymaga wzorców priorytetu — wzorców optymalnego rozwoju jednostki, wszystkich jednostek, przy optymalnym wykorzystaniu materialnych i intelektualnych zasobów dostępnych człowiekowi. Zasoby są policzalne. „Prawdziwość” i ...kliszywość” potrzeb wyznaczają warunki obiektywne w takim zakresie, w jakim uniwersalne zaspokojenie życiowych potrzeb i, poza tym, stopniowe łagodzenie trudu i ubóstwa są uniwersalnie ważnymi w^rzorcami. Lecz jako wzorce historyczne zmieniają się one nie tylko w zależności od obszaru i stadium rozwoju, można je także określić jedynie w (większej lub mniejszej) opozycji do wzorców panujących. Jaki trybunał może rościć sobie prawo do autorytatywnego podejmowania decyzji?

^: Ostatecznie to same jednostki muszą odpowiedzieć na pytanie, jakie potrzeby są prawdziwe i fałszywe, ale tylko ostatecznie; to znaczy, jeśli i kiedy mają one swobodę w udzieleniu sobie własnej odpowiedzi. Dopóki utrzymywane są w niemożności bycia autonomicznymi, dopóki są indoktrynowmne i manipulowane (aż do swych najgłębszych instynktów), dopóty ich odpowiedź nie może być uważana za ich własną. Jednakże z tego powodu żaden trybunał nie może sprawiedliwie przypisywać sobie prawa decydowania o tym, które potrzeby powinny być rozwijane i zaspokajane. Każdy taki trybunał zasługuje na potępienie, mimo że nasz sprzeciw nie usuwa problemu,