skanowanie0006(3)

516 Ewa Rodziewicz

Krytycy tego stanowiska zauważają, iż wiedza potoczna, wiedza prywatna, religijna, terapeutyczna przybierać może dogmatyczne sfor; mułowąnią, znaczenia, rozumienia — często zwraca się z ufnością, czy też nadmierną ufnością do uznawanych społecznie sentencji i wzorów myślenia, czy odwołuje się bez głębszego, czy krytycznego namysłu do tworzonych społecznie przekonań, ustaleń, maksym obowiązujących w różnych grupach społecznych. W tym stylu myślenia wiedza, definicje kulturowejprywatne, mogą stać się matrycą nadawanych rzeczywistości Znaczeń. ,$>taje się to wtedy, gdy. nauczyciele nie sięgają i nie odsłaniają przedzałożeń definicji, wiedzy prywatnej uczniów, nie odsłaniają własnego kulturowego punktu widzenia, nie wymagają precyzowania, odróżniania znaczeń norm, reguł,, zasad leżących u podstaw społecznego, religijnego myślenia, a traktują je jako ostateczne, oczywiste, prawdziwe. Krytycy kulturowych znaczeń wiedzy zwracają uwagę na trudności uzyskania dystansu do przeświadczeń, wiedzy, upodobań najbliższego kręgu kulturowego oraz trudności odsłonięcia absolutyzacji jego wartości, mniemań, przekonań — szczególnie wówczas, gdy nie znajdują one alternatywy, nie są konfrontowane z innymi przekonaniami urastają do rangi przekonań „oczywistych”, „naturalnych”, ,Jedynych”, ostatecznych uzasadnień, „zrozumiałych same przez się”, „nie wymagających komentarzy”. Prowadzić mogą do narzucania pewnej partykularnej wizji świata i czynić ją miarą wszechrzeczy.

D. Szkoła negocjacji — między fundamentalizmem a anty-fundamentalizmem

W zgromadzonych ^wypowiedziach nauczycieli odnaleziono niewielką liczbę stanowisk, które pozwoliły ich autorów określić zwolennikami "negocjacji wszelkich znaków i znaczeń kultury — tych, które kryją się w wiedzy obiektywnej: naukowej i społecznej, jak również tych, które są podstawą wiedzy prywatnej, oswojonej w codziennym doświadczeniu. Nauczyciele i studenci formułują w swoich wypowiedziach sugestie,, iż dostrzeżeńie wielu teorii, a więc pewnych uporządkowań- myślenia, struktur, w których ludzie, chcieli/chcą zatrzymać, Czasami utrwalić, czasami zwieńczyć swój wysiłek kulturowych poszukiwań, dostarczają czegoś więcej aniżeli uporządkowania myślenia i świata — dostarczają jednocześnie moralnej orientacji, właśnie o odmiennych porządkach, w jakich rzeczywistość jest pomyślana, urządzana; Wyrażana przez nich zgoda na wielość stanowisk teoretyćz-nych czyni edukację miejscem negocjacji, konfrontacji, ważenia znaczeń, co wymaga zarówno tolerancji, jak również odpowiedzialności za przyjęty, preferowany, czy eliminowany, odrzucany punkt widzenia. Prezentowane przez nauczycieli i studentów stanowisko wydaje się być otwartością, co niekoniecznie znaczy znajomością wobec idei postmodernistycznego myślenia, które kwestionuje status jednej — obiektywnej, jedynej subiektywnej, niepodważalnej wiedzy, prawdy. To właśnie w nurtach po-nowoczesnego myślenia edukacja ma stać się miejscem uwrażliwiania i zarazem negocjacji, teoretyzowania w praktyce, uruchamiania praktyk myślenia w teoriach, testowania, rozumienia, wypróbo-wywania znaczeń ”tutaj”, „teraz”, które gdzie indziej zostały zamknięte dogmatyczną definicją. W tej szkole negocjacji myślenia nauczyciele i studenci uczą się wielości aksjomatyki, odmienności przedzałożeń faktów obserwacji, odmawiają uogólnionym, teoretycznym stanowiskom, domknięciom myślowym tradycyjnej funkcji, a sprowadzają je w dyskursie do aktów wypowiedzi, co w rezultacie prowadzi do odsłaniania polifoniczności znaczenia tego co wiemy, co rozumiemy.